O ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας και της κοινωνία έχει φέρει νέες ευκαιρίες και προκλήσεις στο προσκήνιο.
Υπολογίζεται ότι περίπου 125 δισεκατομμύρια συσκευές θα έχουν συνδεθεί στο διαδίκτυο μέχρι το 2030, από 27 δισεκατομμύρια το 2021, και το 90% των ανθρώπων άνω των 6 ετών εκτιμάται ότι θα έχει διαδικτυακή παρουσία.
Ο κυβερνοχώρος από την φύση του βασίζεται στη διασύνδεση των κοινοτήτων κάθε μορφής και καθώς ο ψηφιακός και φυσικός κόσμος είναι όλο και πιο αλληλένδετοι, προκύπτουν νέοι κίνδυνοι.
Κυβερνοεπιθέσεις, κυβερνοασφάλεια, κυβερνοάμυνα: ορισμοί
Οι κυβερνοεπιθέσεις συνιστούν προσπάθειες κατάχρησης της πληροφορίας, μέσω της κλοπής, της καταστροφής ή της έκθεσής της, και έχουν ως στόχο να διακόψουν ή να καταστρέψουν συστήματα και δίκτυα υπολογιστών.
Η κυβερνοασφάλεια αφορά την ασφάλεια πληροφοριών και επικοινωνιών, τις λειτουργικές τεχνολογίες και τις πλατφόρμες πληροφορικής που απαιτούνται για τη διασφάλιση των ψηφιακών συστημάτων.
Η κυβερνοάμυνα περιλαμβάνει την κυβερνοασφάλεια, τις αναλύσεις απειλών και τις στρατηγικές που στοχεύουν στην προστασία έναντι των απειλών που αφορούν πολίτες, οργανισμούς και κυβερνήσεις.
Κυβερνοαπειλές στην ΕΕ: προσωπικά και κοινωνικά κόστη
Όλο και περισσότερος κόσμος χρησιμοποιεί ψηφιακά εργαλεία στην καθημερινότητά του. Η τηλεργασία, οι διαδικτυακές αγορές και η επικοινωνία μέσω διαδικτύου αυξήσαν τη ζήτηση τους κατακόρυφα κατά την περίοδο του εγκλεισμού. Οι ψηφιακές αυτές λύσεις μπορούν να είναι ωφέλιμες για τους καταναλωτές και να συμβάλουν στην ανάκαψη της οικονομίας από τον κορωνοϊό. Στον αντίποδα βρίσκεται, ωστόσο, η αύξηση των κακόβουλων διαδικτυακών δραστηριοτήτων.
22,3 δισεκατομμύρια Εκτίμηση του αριθμού διαδικτυακών συσκευών που αναμένεται να είναι σε χρήση μέχρι το 2024
Οι απατεώνες χρησιμοποιούν ιστοσελίδες και email “ψαρέματος” που περιέχουν κακόβουλους συνδέσμους και συνημμένα με σκοπό να υποκλέψουν τραπεζικά στοιχεία ή να εκβιάσουν οργανισμούς αφού αποκλείσουν τα πληροφοριακά τους συστήματα και δεδομένα.
Το ασφαλές διαδίκτυο αποτελεί το θεμέλιο της ενιαίας ψηφιακής αγοράς της ΕΕ : προωθώντας λύσεις και απελευθερώνοντας το πλήρες δυναμικό του ώστε ο κόσμος να αισθάνεται ασφαλής στο διαδίκτυο. Ο Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) του 2019 έδειξε ότι η ανησυχία για ζητήματα ασφαλείας περιόρισε ή εμπόδισε το 50% των χρηστών του διαδικτύου της ΕΕ από το να συμμετέχουν σε διαδικτυακές δραστηριότητες. Ο δείκτης DESI για το 2020 έδειξε ότι το 39% των ευρωπαίων πολιτών που χρησιμοποίησε το διαδίκτυο ήρθε αντιμέτωπο με προβλήματα ασφαλείας.
5,5 τρις ευρώ Tο 2020 το ετήσιο κόστος του κυβερνοεγκλήματος για την παγκόσμια οικονομία έφτασε τα 5,5 τρις ευρώ, ποσό διπλάσιο από εκείνο του 2015, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Επιτροπής.
Η ζημιά που προκαλείται από τις κυβερνοεπιθέσεις δεν αφορά μόνο την οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά επηρεάζει τα δημοκρατικά θεμέλια της ΕΕ και απειλεί τις βασικές λειτουργίες της κοινωνίας.
Βασικές υπηρεσίες και τομείς ζωτικής σημασίας, όπως οι μεταφορές και η υγεία, εξαρτώνται όλο και περισσότερo από την ψηφιακή τεχνολογία. Η εξάρτηση αυτή, σε συνδυασμό με την ολοένα και διασύνδεση των υλικών αντικειμένων με το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, μπορεί να έχει άμεσες συνέπειες, καθιστώντας την κυβερνοασφάλεια ζήτημα ζωής και θανάτου.
Παράδειγμα αποτελούν οι κυβερνοεπιθέσεις έναντι νοσοκομείων, τα οποία αναγκάστηκαν να αναβάλλουν επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις, ή οι επιθέσεις έναντι δικτύων παροχής ενέργειας και νερούπου απειλούν τη λειτουργία υπηρεσιών ζωτικής σημασίας για την κοινωνία.
Επιπλέον, καθώς πολλές λειτουργίες των αυτοκινήτων και των σπιτιών συνδέονται ολοένα και περισσότερο στο διαδίκτυο, καθίστανται και αυτά με τη σειρά τους αντικείμενο απειλών και εκμετάλλευσης που μπορούν να πάρουν απρόβλεπτες μορφές.
Οι κυβερνοεπιθέσεις, μαζί την παραπληροφόρηση, την οικονομική πίεση και τις συμβατικές ένοπλες επιθέσεις, δοκιμάζουν την ανθεκτικότητα των δημοκρατικών κρατών και οργανισμών, στοχεύοντας απευθείας στην ειρήνη και στην ασφάλεια στην ΕΕ.
Κυβερνοασφάλεια στην ΕΕ
Οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί στην ΕΕ επενδυθούν σημαντικά λιγότερο στην κυβερνοασφάλεια από ότι οι αντίστοιχοι στις ΗΠΑ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται για την ενδυνάμωση της κυβερνοασφάλειας. Τον Μάιο του 2022, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με την οδηγία NIS2 για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την Ένωση. «Πρέπει να αναλάβουμε δράση και να καταστήσουμε τις επιχειρήσεις, τις κυβερνήσεις και τις κοινωνίας μας πιο ανθεκτικές απέναντι σε κυβερνοεπιθέσεις», είπε ο ευρωβουλευτής και εισηγητής της σχετικής έκθεσης, Μπαρτ Γκρούτχαις (Renew, Ολλανδία).
