Κώστας Κατίκος
Εθνική σύνταξη κοντά στα 411 ευρώ (από 384 ευρώ που ορίστηκε το 2016) και κατώτατη σύνταξη μαζί με την ανταποδοτική στα 452 ευρώ, φέρνουν οι αυξήσεις του 2023 στις αποδοχές των συνταξιούχων.
Κερδισμένοι από την πρώτη αύξηση που θα δοθεί στο ποσό της εθνικής σύνταξης με το ξεπάγωμα των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων θα είναι κυρίως 1.108.662 χαμηλοσυνταξιούχοι που λαμβάνουν συντάξεις (εθνική και ανταποδοτική) ως 700 ευρώ. Οι περισσότεροι λαμβάνουν πλήρη σύνταξη γήρατος και μετά τον επανυπολογισμό των αποδοχών τους βάσει του Νόμου 4387/2016 παίρνουν είτε ολόκληρη την εθνική σύνταξη με 384 ευρώ εφόσον έχουν πάνω από 20 έτη ασφάλισης είτε μικρότερο ποσό εφόσον έχουν λιγότερα έτη, με κατώτατο όριο τα 346 ευρώ για τα 15 έτη ασφάλισης.
Από το 2023
Με την αύξηση που έχει δρομολογηθεί από 1ης/1/2023 η εθνική σύνταξη λόγω γήρατος (πλήρες ποσό) με 20ετία αναμένεται να περάσει πάνω από τα 400 ευρώ και να διαμορφωθεί στα 411 ευρώ, ενώ για τα 15 έτη θα αυξηθεί στα 370 ευρώ.
Η αύξηση του 2023, όπως προβλέπει ο Νόμος 4670/2020, είναι συνδυασμός του πληθωρισμού και της ανάπτυξης του 2022. Με τα ως τώρα δεδομένα από την εξέλιξη των δυο μεγεθών, ο μέσος πληθωρισμός είναι στο 9,2% και η ανάπτυξη αναμένεται πάνω από 4%. Ο νόμος προβλέπει ότι το ποσοστό αύξησης των συντάξεων, δηλαδή της εθνικής σύνταξης και της ανταποδοτικής, θα είναι ίσο με το ήμισυ του αθροίσματος πληθωρισμού και ανάπτυξης (πληθωρισμός+ανάπτυξη διά 2). Με βάση τα ως τώρα δεδομένα, δηλαδή, η αύξηση που προκύπτει είναι στο 6,6% (9,2+4/2=6,6). Αν δεν μεταβληθούν τα στοιχεία πληθωρισμού και ανάπτυξης, τότε με ένα 6,6% αύξησης η εθνική σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 409 ευρώ. Αν διαφοροποιηθούν ελάχιστα (π.χ. με ένα ποσοστό ανάπτυξης στο 4,4% και πληθωρισμό στο 9,6%) η αύξηση θα φτάσει στο 7% και η εθνική σύνταξη αναμένεται να διαμορφωθεί στα 411 ευρώ για την 20ετία και 370 ευρώ για τη 15ετία.
Ανάλογη αύξηση θα πάρει και η εθνική σύνταξη για τις άλλες κατηγορίες συνταξιούχων, δηλαδή λόγω θανάτου ή αναπηρίας. Ειδικότερα τα σημερινά ποσά εθνικής σύνταξης λόγω θανάτου (με καθεστώς πλήρους σύνταξης) είναι 384 ευρώ με κατώτατο ποσό τα 360 ευρώ, ενώ για αναπηρία είναι 288 ευρώ με ποσοστό πάθησης από 67% έως και 79,99, και 192 ευρώ για αναπηρία 50% έως και 66,99%. Στους συνταξιούχους αναπηρίας με 80% και άνω χορηγείται το πλήρες ποσό (384 ευρώ) όπως και σε ειδικές κατηγορίες (τυφλοί, παραπληγικοί κ.ά.).
Με αύξηση 7% το 2023 το ποσό εθνικής σύνταξης λόγω θανάτου αναμένεται να διαμορφωθεί στα 411 ευρώ, με το κατώτατο όριο στα 385 ευρώ και για τις αναπηρικές σε 308 ευρώ (με αναπηρία 67% ως 79,99%) και 205 ευρώ (με αναπηρία κάτω από 67%).
Νέοι συνταξιούχοι
Τα δεδομένα αλλάζουν και για τους νέους συνταξιούχους που βγαίνουν με χαμηλές αποδοχές και με λίγα χρόνια ασφάλισης, καθώς η σύνταξη (εθνική και ανταποδοτική) για όσους έχουν πάνω από 20 έτη θα σπάσει το όριο των 500 ευρώ, ενώ το κατώτατο ποσό για τη 15ετία θα διαμορφωθεί στα 452 ευρώ.
Για τους χαμηλοσυνταξιούχους η εθνική αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι στο σύνολο της σύνταξης, ενώ το δεύτερο σκέλος αυτό της ανταποδοτικής σύνταξης είναι μικρότερο, καθώς υπολογίζεται με χαμηλούς συντελεστές αναπλήρωσης όσο λιγότερα είναι τα χρόνια ασφάλισης.
Οι χαμηλοσυνταξιούχοι θα δουν την όποια βελτίωση εισοδήματος από την αύξηση της εθνικής παρά από την ανταποδοτική.
Στις συντάξεις των 700 ευρώ για παράδειγμα όπου εντάσσεται ένα μεγάλο τμήμα των χαμηλοσυνταξιούχων, η εθνική σύνταξη αποτελεί το κύριο ποσό σε σύγκριση με την ανταποδοτική που είναι μικρότερη. Η διαφορά αυτή είναι πιο εμφανής στις πολύ χαμηλές συντάξεις των 450-550 ευρώ, όπου τα 384 ευρώ είναι από την εθνική σύνταξη.
Αντίθετα, όσοι έχουν περισσότερα χρόνια (πάνω από 30) και υψηλές αποδοχές θα έχουν μεν αύξηση της εθνικής, αλλά το μεγαλύτερο όφελος θα το δουν από την ανταποδοτική σύνταξη γιατί έχει καλύτερους συντελεστές όσο ανεβαίνουν τα έτη ασφάλισης.
Ακτινογραφία
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία πληρωμών, συντάξεις μέχρι 700 ευρώ λαμβάνουν από τον ΕΦΚΑ 1.108.662 συνταξιούχοι, εκ των οποίων οι 709.453 είναι συνταξιούχοι γήρατος, οι 252.182 λαμβάνουν σύνταξη λόγω θανάτου, 129.758 λόγω αναπηρίας και 17.269 ανήκουν σε άλλες κατηγορίες (με σύνταξη και από χρόνο στο εξωτερικό, ορφανική κ.ά.).
Οι εν λόγω συνταξιούχοι θα ωφεληθούν από την αύξηση της εθνικής σύνταξης, καθώς αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι στη συνολική τους σύνταξη.
Τι θα ισχύσει στις μειωμένες
Πολλοί συνταξιούχοι που αποχώρησαν ή θα αποχωρήσουν με καθεστώς μειωμένης σύνταξης δεν θα πάρουν ολόκληρη την εθνική, αλλά θα έχουν μείωση ως 30% στο ποσό που αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης. Για παράδειγμα:
*Συνταξιούχος που αποχώρησε με μειωμένη σύνταξη πέντε χρόνια πριν το κανονικό όριο ηλικίας (62 αντί 67 ετών) και είχε 20 χρόνια ασφάλισης παίρνει την εθνική σύνταξη των 384 ευρώ με μείωση 30%, δηλαδή λαμβάνει 268,8 ευρώ. Με την αύξηση του 2023 τα 268,8 ευρώ θα γίνουν 287,6 ευρώ.
*Συνταξιούχος που αποχώρησε με μειωμένη σύνταξη στα 62 αντί 67 ετών αλλά με 15 χρόνια ασφάλισης παίρνει την εθνική σύνταξη των 346 ευρώ με μείωση 30%, δηλαδή 242 ευρώ. Με την αύξηση του 2023 τα 242 ευρώ θα γίνουν 259 ευρώ.
Ποιοι θα σπάσουν το φράγμα των 500€
Με βάση τις ως τώρα εκτιμήσεις για αυξήσεις 6,6%-7% το 2023, το νέο κατώτατο ποσό εθνικής σύνταξης λόγω γήρατος για πλήρη σύνταξη αναμένεται να διαμορφωθεί:
*Στα 411 ευρώ με 20 έτη ασφάλισης (από 384 ευρώ).
*Στα 403 ευρώ με 19 έτη ασφάλισης (από 376 ευρώ).
*Στα 394 ευρώ με 18 έτη ασφάλισης (από 369 ευρώ).
*Στα 386 ευρώ με 17 έτη ασφάλισης (από 361 ευρώ).
*Στα 378 ευρώ με 16 έτη ασφάλισης (από 353 ευρώ).
*Στα 370 ευρώ με 15 έτη ασφάλισης (από 346 ευρώ).
Στην τσέπη…
Λαμβάνοντας υπόψη τον κατώτατο μισθό των 713 ευρώ για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης, προκύπτει ότι η νέα κατώτατη σύνταξη για τα 15 έτη από 1ης/1/2023 θα είναι 452 ευρώ (από 428 ευρώ τώρα).
Αντίστοιχα, για κάποιον που συνταξιοδοτήθηκε ή θα συνταξιοδοτηθεί με 20 έτη ασφάλισης και μέσο μισθό 713 ευρώ η κατώτατη σύνταξη θα σπάσει το όριο των 500 ευρώ και αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στα 524 ευρώ το 2023 από 497 ευρώ που είναι τώρα.
Σύμφωνα με τον πίνακα που επεξεργάστηκε και δημοσιεύει σήμερα ο «Ελεύθερος Τύπος», με την επερχόμενη αύξηση της εθνικής σύνταξης και με βάση το μισθό των 713 ευρώ τα νέα κατώτατα ποσά σύνταξης (εθνικής και ανταποδοτικής) για το 2023 θα διαμορφωθούν ως εξής:
*Στα 524 ευρώ με 20 έτη ασφάλισης (από 497 ευρώ).
*Στα 509 ευρώ με 19 έτη ασφάλισης (από 483 ευρώ).
*Στα 495 ευρώ με 18 έτη ασφάλισης (από 469 ευρώ).
*Στα 481 ευρώ με 17 έτη ασφάλισης (από 455 ευρώ).
*Στα 466 ευρώ με 16 έτη ασφάλισης (από 442 ευρώ).
*Στα 452 ευρώ με 15 έτη ασφάλισης (από 428 ευρώ).
Στα παραπάνω ποσά συντάξεων επιβάλλεται μόνον κράτηση 6% για ασθένεια, ενώ ο φόρος είναι μηδενικός.
Τα ποσά συντάξεων με 15 ως 20 έτη
| Εθνική σύνταξη | Κατώτατη σύνταξη | |||
| Ετη ασφάλισης | Ως 12/2022 | Από 1ης/1/2023 (αύξηση 7%) | 2022 (εθνική +ανταποδοτική με μισθό 713€) | 2023 (νέα εθνική +ανταποδοτική) |
| 20 | 384 | 411 | 497 | 524 |
| 19 | 376 | 403 | 483 | 509 |
| 18 | 369 | 394 | 469 | 495 |
| 17 | 361 | 386 | 455 | 481 |
| 16 | 353 | 378 | 442 | 466 |
| 15 | 346 | 370 | 428 | 452 |
| Συνταξιούχοι ΕΦΚΑ ως 700 ευρώ (*) | |
| Γήρατος | 709.453 |
| Θανάτου | 252.182 |
| Αναπηρίας | 129.758 |
| Λοιπές κατηγορίες (διεθνείς, ορφανικές κ.ά.) | 17.269 |
| Σύνολο | 1.108.662 |
(*) Το μεγαλύτερο τμήμα σύνταξης είναι από την εθνική
