Τι ισχύει για τα επιδόματα που χορηγούνται με βάση την προσωπική κατάσταση του μισθωτού
Επιδόματα προϋπηρεσίας
Εισαγωγή
Τα επιδόματα που χορηγούνται με βάση την προσωπική κατάσταση του μισθωτού όπως:
- Οικογενειακή κατάσταση,
- Προϋπηρεσία,
- Σπουδές – πτυχίο κ.λπ.
Τι ισχύει γενικά για τα επιδόματα σύμφωνα με την νομοθεσία και νομολογία
Δικαιούται και χορηγούνται από τότε που θα γνωστοποιηθούν στον εργοδότη τα στοιχεία της προσωπικής καταστάσεως του μισθωτού, όταν:
- Ο εργαζόμενος να έχει την προσωπική κατάσταση για να δικαιούται ένα επίδομα και
- να γνωστοποιήσει ο ίδιος στον εργοδότη τα σχετικά στοιχεία της προσωπικής του καταστάσεως, εκτός αν ο εργοδότης έχει πληροφορηθεί με άλλο τρόπο τα στοιχεία αυτά.
- Ειδικά για την προϋπηρεσία απαιτείται πρόσθετα και η γνωστοποίηση -από τον εργαζόμενο:
- της ειδικότητας στην οποία αποκτήθηκε αυτή ή/και
- των καθηκόντων που ασκούσε σε προηγούμενους εργοδότες καθότι πρέπει αυτά πρέπει να είναι συναφή ή/και ομότιμα.
Με Απόφαση πιλότο του 1963 ο Άρειος Πάγος (ΑΠ 638/1963), αποσαφηνίζει το άρθρο 281 του Αστικού Κώδικά, σύμφωνα με την οποία: «η κατά το άρθρον 281 ΑΚ επιβαλλομένη καλόπιστος άσκησις παντός δικαιώματος υποχρεώνει και τον μισθωτόν, όπως, εις περίπτωσιν κατά την οποίαν με την συνδρομήν προϋποθέσεων αποκτά δικαίωμα απολήψεως κάποιου επιδόματος, καθιστά τας προϋποθέσεις αυτάς γνωστάς εις τον εργοδότην του, εκτός εάν ο εργοδότης τελή εις γνώσιν αυτών ή είναι υπόχρεως εκ του νόμου να τας διερευνήση ο ίδιος».
Προϋποθέσεις – Αναγνώριση – Επισημάνσεις
Σύμφωνα με τα παραπάνω και με την πάγια δικαστηριακή νομολογία, κυρίως του ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου:
- Προϋπόθεση για να λάβει ο μισθωτός το επίδομα προϋπηρεσίας είναι η γνωστοποίηση στον εργοδότη ή ο εργοδότης να τελεί σε γνώση της ύπαρξης προϋπηρεσίας.
- Αναγνωρίζεται:
- με γνωστοποίηση από τον μισθωτό, εκτός αν αποδειχθεί ότι υπάρχει γνώση του εργοδότου, στην περίπτωση αυτή, το βάρος αποδείξεως φέρει ο εργαζόμενος (Σχετική νομολογία ΑΠ 315/14) και
- σύμφωνα με τις διατάξεις των ΣΣΕ, ΔΑ και εν ελλείψει ειδικής ρυθμίσεως, σύμφωνα με την (Εθνική) ΔΑ 10/76 (Σχετική νομολογία ΑΠ 1238/14).
Επισημαίνεται ότι:
- Για την αναγνώριση και την προσαύξηση των αποδοχών απαιτείται και η κατάθεση των αποδεικτικών εγγράφων. Εκτός αν η γνώση της προϋπηρεσίας ομολογείται από τον εργοδότη ενώπιον του Δικαστηρίου (Σχετική νομολογία ΑΠ 213/15).
- Η γνωστοποίηση δεν είναι απαραίτητη
- όταν η προϋπηρεσία έχει διανυθεί στον ίδιο εργοδότη, καθώς και
- όταν τόσο η προϋπηρεσία όσο και η οικογενειακή κατάσταση έχουν καταστεί γνωστές στον εργοδότη, περιστατικό που μπορεί να αποδειχθεί με άλλον ασφαλή τρόπο.
Σχετική νομολογία ΑΠ 1945/06, ΑΠ 282/07, ΑΠ 889/12).
- Δεν οφείλονται αυξημένες με τα σχετικά επιδόματα αποδοχές στον μισθωτό ο οποίος
- δεν γνωστοποίησε την προϋπηρεσία και την οικογενειακή του κατάσταση στον εργοδότη,
- ούτε τα στοιχεία αυτά περιήλθαν εις γνώσιν του εργοδότου κατ᾽ άλλον τρόπον (Σχετική νομολογία ΑΠ 113/98).
Αναρμόδιος ο Ασφαλιστικός φορέας να καθορίζει τις αποδοχές – δυνατότητα προσδιορισμού ημερών ασφάλισης
Εισαγωγή
Σύμφωνα με ερωτήματα από συμμετέχοντες σε σεμινάρια ή στον ισότοπο μας κάποιες Υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ), υποχρεώνουν τους εργοδότες να αναζητήσουν οι ίδιοι και να υπολογίσουν στις αποδοχές των υπαλλήλων που αμείβονται με τα νομοθετημένα κατώτατα όρια, την προϋπηρεσία που έχει διανυθεί μέχρι την 14.2.2012, χωρίς να υπάρχει γνωστοποίηση και προσκόμιση αποδεικτικών στοιχείων από τους υπαλλήλους.
Όπως προκύπτει από όσα πιο πάνω έχουμε αναφέρει -με βάση την πάγια νομολογία του Αρείου Πάγου- δεν υπάρχει τέτοια υποχρέωση των εργοδοτών, δεδομένου ότι, η γνωστοποίηση και η απόδειξη της προϋπηρεσίας βαρύνει αποκλειστικά τον μισθωτό (Σχετική νομολογία ΑΠ 315/14) ενώ ο εργοδότης υποχρεούται να λάβει υπ᾽ όψη του την προϋπηρεσία εφ᾽ όσον γνωστοποιηθεί, και από το χρονικό σημείο της γνωστοποιήσεώς της (και όχι αναδρομικώς).
Επισήμανση
Επισημαίνουμε ότι ο καθορισμός των αποδοχών δεν ανήκει στην αρμοδιότητα του Ασφαλιστικού Φορέα (βλέπε ΔΕΝ 2016 Τ. 1696).
- αριθμός των αναγνωριζομένων από τον Ε-ΕΦΚΑ (τ. IKA-ΕΤΑΜ) ημερών ασφαλίσεως ουδεμία σχέση μπορεί να έχει με το ποσόν το οποίο καταβάλλεται κατά τους κανόνες του εργατικού δικαίου στον μισθωτό, το οποίο και μόνον αποτελεί την βάση για τον υπολογισμό των εισφορών του Ε-ΕΦΚΑ (τ. IKA-ΕΤΑΜ), η ασφάλιση έχει «παρακολουθηματικό» χαρακτήρα σε σχέση προς τις καταβαλλόμενες αποδοχές.
- Λαμβάνεται δηλαδή υπ’ όψη πάντοτε το πραγματικό ποσόν το οποίο κατέβαλε ο εργοδότης και όχι πλασματικό ποσόν το οποίο, ενδεχομένως διαφορετικό, προκύπτει από τον υπολογισμό των ημερών εργασίας πού αναγνωρίζονται στην ασφάλιση του IKA.
Το γεγονός ότι δηλαδή ο Ε-ΕΦΚΑ (τ. IKA-ΕΤΑΜ) μπορεί να αναγνωρίζει περισσότερες ημέρες στην ασφάλιση για κάποιο μήνα, ουδεμία επίπτωση μπορεί να έχει στο ποσόν πού οφείλεται πραγματικά στον μισθωτό και βεβαίως δεν μπορεί να οδηγήσει στην εξαγωγή πλασματικού μισθού – βάσεως των εισφορών. (ΣΣ Όπως επισημαίνει το έγκριτο ΔΕΝ)
Συνεπώς το ποσόν των οφειλομένων εισφορών είναι συνάρτηση του ποσού πού καταβάλλεται πραγματικά στον μισθωτό με τους κανόνες του εργατικού δικαίου και δεν μπορεί να ισχύει το αντίθετο, δηλαδή οι εισφορές (και ο αριθμός των ημερών ασφαλίσεως) να καθορίζουν το ποσόν – βάση υπολογισμού των εισφορών.
Συμπεράσματα
Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω:
- Ο εργοδότης δεν υποχρεούται να ερευνήσει, ο ίδιος, αν ο εργαζόμενος υπάλληλος ή εργατοτεχνίτης έχει προϋπηρεσία, ώστε να του χορηγήσει την σχετική προσαύξηση.
- Την υποχρέωση γνωστοποιήσεως της προϋπηρεσίας του, προκειμένου να ληφθεί υπ᾽ όψη στις αποδοχές του κ.λπ. έχει αποκλειστικά ο μισθωτός.
- Υποχρέωση να λάβει υπ᾽ όψη του ο εργοδότης την προϋπηρεσία χωρίς να έχει γίνει σχετική γνωστοποίηση από τον μισθωτό υπάρχει μόνον όταν αποδεικνύεται (από τον μισθωτό) ότι η προϋπηρεσία του είναι γνωστή στον εργοδότη.
Πάγωμα προϋπηρεσίας με Ν. 4093/2012 – Ν. 4172/2013 άρθρο 103 & ΠΥΣ 6/2012 – Κατώτατος μισθός
Κατώτατος μισθός και ΕΓΣΣΕ
Όπως είναι γνωστό:
- Με τον Ν. 4093/12 (ΔΕΝ 2012 σ. 1393 (1436)) καθιερώθηκαν από 1-4-2013 ως γενικώς ισχύοντα κατώτατα όρια αποδοχών τα «Νομοθετημένα» κατώτατα όρια του νόμου αυτού.
- Οι μισθολογικοί όροι της ΕΓΣΣΕ διατηρουνται μόνον για τους μισθωτούς σε εργοδότες υπαγομένους αμέσως ή εμμέσως στις Οργανώσεις που συνήψαν την ΕΓΣΣΕ, και εφ᾽ όσον οι όροι αυτοί εξασφαλίζουν κατώτατα όρια, ίσα τουλάχιστον με τα νομοθετημένα.
- Οι ΕΓΣΣΕ έπαυσαν να περιέχουν μισθούς και ημερομίσθια από το έτος 2013. Στους μισθολογικούς όρους ανήκει και η ρύθμιση του επιδόματος προϋπηρεσίας, αφού αποτελεί προσαύξηση του μισθού – ημερομισθίου.
- Η διάταξη του Ν. 4093/12 ορίζει ότι τόσο για τον εργατοτεχνίτη (για τον οποίο το ίδιο όριζε και η ΕΓΣΣΕ), όσο και για τον υπάλληλο (για τον οποίο η ΕΓΣΣΕ απαιτούσε παρεμφερή και ανάλογη ειδικότητα) αναγνωρίζεται κάθε προϋπηρεσία σε οποιαδήποτε καθήκοντα.
Πάγωμα της προϋπηρεσίας την 14.2.2012
Ακόμα, τόσο στην ΠΥΣ 6/12, όσο και στον Ν. 4093/12 περιλήφθηκε διάταξη, βάσει της οποίας η διανυθείσα μετά την 14.2.2012 προϋπηρεσία δεν υπολογίζεται για την προσαύξηση των μισθών και ημερομισθίων δηλαδή επέβαλε πάγωμα της προϋπηρεσίας την 14.2.2012 και με ρητή δέσμευση ότι αυτή θα χορηγηθεί μόνο αν η επίσημη ανεργία διαμορφωθεί σε επίπεδο μικρότερο του 10% του ενεργού πληθυσμού της χώρας.
Κατά τα λοιπά, και μετά από τον νόμο 4093/12, συνεχίζουν να ισχύουν όσα έχουν κριθή από την νομολογία για την γνωστοποίηση της προϋπηρεσίας από τον μισθωτό, ως προϋπόθεση προσαυξήσεως των αποδοχών του.
Πηγή: ΔΕΝ, Παλαιολόγου Ι Λιάζου Μισθοδοσία Προσωπικού Πρακτικός Οδηγός 3η έκδοση 2022 (υπό έκδοση)
Παλαιολόγος Ι. Λιάζος: Εργασιακός και Ασφαλιστικός Σύμβουλος
