Τον Σεπτέμβριο θα προωθηθεί στη Βουλή από το υπουργείο Εργασίας – Η 10ετής παραγραφή χρεών προς τον ΕΦΚΑ και ποιοι μπορούν να ωφεληθούν
Mε βασικό άξονα τη νέα ρύθμιση οφειλών προς τα ταμεία και τη δεκαετή παραγραφή που θα δώσει «ανάσα» σε χιλιάδες οφειλέτες θα προωθηθεί τον Σεπτέμβριο στη Βουλή το μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας.
Στο σχέδιο νόμου εξετάζεται ακόμη να ενταχθεί διάταξη για την κράτηση 1% από τους μισθούς του Δημοσίου, που πηγαίνει στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων. Αυτό που εξετάζεται από τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας, Εσωτερικών και κυρίως Οικονομικών είναι είτε αυτή η εισφορά να καταργηθεί, είτε να προσμετράται στις τακτικές εισφορές προς το ΤΠΔΥ και να έχει έτσι ανταποδοτικότητα στο εφάπαξ που λαμβάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Στην περίπτωση που καταργηθεί η εισφορά, θα αυξηθεί κατά τι το καθαρό εισόδημα των δημοσίων υπαλλήλων, το οποίο έτσι κι αλλιώς θα ενισχυθεί με την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης ύστερα από 11 χρόνια.
Οι υπόλοιπες διατάξεις θα αφορούν οργανωτικά θέματα των πρώην ταμείων του ΕΦΚΑ καθώς και του ΤΕΚΑ (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης).
Τι θα προβλέπει το νομοσχέδιο
Συγκεκριμένα, θα προβλέπονται ενιαίοι όροι για την αίτηση διαδοχικής σύνταξης μεταξύ του ΕΦΚΑ και των φορέων εκτός αυτού, όπως είναι η ΤτΕΕΛΛ -1,29%, ο ΕΔΟΕΑΠ, τα 4 ταμεία υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης και τα ταμεία αλληλοβοήθειας. Δηλαδή θα ορίζεται ότι για την υποβολή της αίτησης θα πρέπει να υπάρχουν 1.000 ένσημα στον τελευταίο φορέα, εκ των οποίων τα 500 στα 2 τελευταία χρόνια, αντί 1.500 και 600 αντίστοιχα.
Επίσης θα προβλέπεται η υποχρέωση υποβολής ηλεκτρονικής Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ) από τους ξεναγούς, οι οποίοι έως σήμερα, ως ελεύθεροι επαγγελματίες-αυτοαπασχολούμενοι, δεν υπάγονταν σε αυτή τη διαδικασία.
Ακόμη, στο μίνι ασφαλιστικό αναμένεται να περιληφθούν θετικές παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό καθεστώς που διέπει τους ένστολους και τα σώματα ασφαλείας όσον αφορά τη μάχιμη 5ετία.
Η 10ετής παραγραφή
Η νέα ρύθμιση θα ορίζει τη 10ετία ως χρονικό όριο παραγραφής των απαιτήσεων του ΕΦΚΑ (από 20 χρόνια που είναι σήμερα στα περισσότερα πρώην ταμεία) κυρίως για την περίοδο 2006-2011 με 2012. Δηλαδή από τη στιγμή που ένα χρέος παράγεται και έως ότου ο ΕΦΚΑ βγάλει πράξη βεβαίωσης της οφειλής αυτής παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των 10 ετών, ο επιπλέον της 10ετίας χρόνος παραγράφεται.
Το «κλειδί» είναι να έχει παρέλθει 10ετία πριν από τη βεβαίωση της οφειλής ή στη συνέχεια μέχρι την ενεργοποίηση των αναγκαστικών μέτρων. Η 10ετία παραγραφής ξαναρχίζει και μετρά μετά από κάθε διακοπτική κίνηση της Διοίκησης (βεβαίωση, αναγκαστικά μέτρα κ.λπ.).
Για παράδειγμα, μια οφειλή ύψους 5.000 ευρώ μπορεί να δημιουργήθηκε το 2006 αλλά δεν έχει βεβαιωθεί έως το 2012, οπότε και διαγράφεται.
Η απόφαση του ΣτΕ
Η διάταξη έρχεται σε συνέχεια απόφασης του ΣτΕ, που έκρινε πως ο κανόνας της 20ετούς παραγραφής, όπως όριζε ο νόμος Κατρούγκαλου, είναι αντισυνταγματικός. Μάλιστα, από το 2027 και εφεξής, εξετάζεται η παραγραφή να προκύπτει μετά την 5ετία.
Η διαδικασία αντανακλά τις καθυστερήσεις των περασμένων ετών, καθώς σήμερα ο καταλογισμός των οφειλών στα περισσότερα πρώην Ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ γίνεται μέσα σε λίγους μήνες από τη δημιουργία τους και σε καμία περίπτωση δεν ξεπερνά τη 10ετία.
Ποιοι ωφελούνται από την παραγραφή και ποιοι όχι
Η αξιοποίηση της παραγραφής αποτελεί χρυσή ευκαιρία για τους ελεύθερους επαγγελματίες προκειμένου να περιοριστεί η οφειλή τους. Την ίδια ώρα όμως θα μειωθεί και ο χρόνος ασφάλισής τους, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να μη συγκεντρώνουν τον απαραίτητο χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή τους. Ετσι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες που θέλουν να συνταξιοδοτηθούν στα 62 με 40ετία θα είναι δύσκολο να συμπληρώσουν τον απαιτούμενο χρόνο, αν διαγράψουν 10 χρόνια ασφάλισης.
Αντίθετα, όσοι θέλουν να συνταξιοδοτηθούν στα 67 που ο απαιτούμενος ελάχιστος χρόνος ασφάλισης για συνταξιοδότηση είναι 15 έως 20 έτη, μπορούν σε σημαντικό βαθμό να αξιοποιήσουν τη νέα νομοθετική ρύθμιση.
Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας που οφείλει 58.000 ευρώ πριν από το 2011, αξιοποιεί την παραγραφή της οφειλής 6 ετών (που αντιστοιχεί σε 36.000 ευρώ), με αποτέλεσμα το χρέος του να μειωθεί στα 22.000 ευρώ. Αν πληρώσει εφάπαξ 2.000 ευρώ και το χρέος μειωθεί στα 20.000, θα μπορέσει να προχωρήσει η διαδικασία συνταξιοδότησής του. Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τον νόμο οι αιτήσεις συνταξιοδότησης «παγώνουν» όταν οι οφειλές υπερβαίνουν τα 20.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τα 6.000 ευρώ για τους αγρότες.
Ρύθμιση οφειλών σε 24 δόσεις
Με στόχο την εναρμόνιση των όσων ισχύουν στο ΚΕΑΟ με αυτά που εφαρμόζονται από την ΑΑΔΕ, στο νομοσχέδιο θα υπάρχει επίσης διάταξη με την οποία οι 12 δόσεις της πάγιας ρύθμισης οφειλών θα γίνονται 24.
Εκτός από τις 24 δόσεις θα προβλέπονται και 48 δόσεις μόνο στην περίπτωση που η οφειλή-πρόστιμο καταλογίστηκε από τη διοίκηση μετά από καταγγελία ή επιτόπιο έλεγχο.
Ο διπλασιασμός των δόσεων θα ωφελήσει:
- περίπου 95.000 οφειλέτες, οι οποίοι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΑΟ στο α’ τρίμηνο του 2022, ήταν ενταγμένοι στις 12 δόσεις καθώς θα τους μειώσει το ποσό της μηνιαίας δόσης,
- περίπου 90.000 οι οποίοι έχασαν την πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων το α’ τρίμηνο του 2022.
Για παράδειγμα, ένας ελεύθερος επαγγελματίας που έχει χρέη ύψους 10.000 ευρώ, με την πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων θα πρέπει να πληρώνει μηνιαίως 833 ευρώ, επιβάρυνση που θεωρείται μεγάλη αν αναλογιστεί κανείς ότι για να παραμείνει ενεργή η ρύθμισή του θα πρέπει να καταβάλλει ανελλιπώς και την τρέχουσα μηνιαία εισφορά.
Με την ευνοϊκότερη ρύθμιση των 24 δόσεων η μηνιαία δόση του θα μειωθεί στα 414 ευρώ.
Βεβαίως στη ρύθμιση μπορούν να ενταχθούν και οι υπόλοιποι «αρρύθμιστοι» οφειλέτες των ταμείων.
