Θεσπίζεται πλαφόν σε προκλητικά υψηλές επικουρικές συντάξεις, ίσο με το 6/20 του πλαφόν κύριας σύνταξης INTIME
Η επιβολή πλαφόν στις προκλητικά υψηλές επικουρικές συντάξεις βρίσκεται στον πυρήνα των αλλαγών που δρομολογεί το υπουργείο Εργασίας μέσα από το νομοσχέδιο για τον εξορθολογισμό του ασφαλιστικού συστήματος.
Στις παρεμβάσεις περιλαμβάνονται η μείωση του χρόνου παραγραφής μη βεβαιωμένων οφειλών στον ΕΦΚΑ σε 10 χρόνια (από 20), ο διπλασιασμός των δόσεων για πάγια ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών σε 24 δόσεις (από 12), η κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% των ασφαλισμένων του τ. Ταμείου Προνοίας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) και η επέκταση της «μάχιμης πενταετίας» σε όλους τους ένστολους.
Ειδικότερα, οι οκτώ αλλαγές που έρχονται στο Ασφαλιστικό είναι οι εξής:
- Μειώνεται σε 10 χρόνια (από 20 σήμερα) ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο e-ΕΦΚΑ προκειμένου να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις από ασφαλιστικές εισφορές που δεν καταβλήθηκαν. Εάν η απαίτηση του ΕΦΚΑ δεν βεβαιωθεί μέσα σε αυτό το διάστημα, οι οφειλές παραγράφονται. Με τη ρύθμιση αυτή επιτυγχάνεται η συμμόρφωση με την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε ότι η 20ετία για την παραγραφή απαιτήσεων του ΕΦΚΑ («νόμος Κατρούγκαλου») ήταν υπερβολικά μεγάλο διάστημα και έθεσε τη 10ετία ως εύλογο χρόνο παραγραφής. Σημειώνεται ότι από 1η Ιανουαρίου 2027 η παραγραφή των μη βεβαιωμένων οφειλών προς τον ΕΦΚΑ γίνεται πενταετής, με εναρμόνιση των χρονικών ορίων παραγραφής των ασφαλιστικών οφειλών με ό,τι ισχύει για τις φορολογικές οφειλές.
- Αυξάνονται από 12 σε 24 οι μηνιαίες δόσεις των υπό ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών, με ελάχιστο μηνιαίο ποσό τα 50 ευρώ. Η αίτηση ρύθμισης γίνεται ηλεκτρονικά στο ΚΕΑΟ. Με την προτεινόμενη διάταξη εξισώνονται οι δόσεις για πάγια ρύθμιση χρεών σε ΕΦΚΑ και Εφορία και διευκολύνονται οι οφειλέτες ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στην τήρηση της ρύθμισης.
- Καταργείται η ειδική εισφορά 1% των ασφαλισμένων του πρώην Ταμείου Πρόνοιας των Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ), η οποία θεσπίστηκε για τη στήριξη της βιωσιμότητας του εν λόγω Ταμείου. Το ΤΠΔΥ είναι πλέον βιώσιμο και δεν υπάρχει λόγος συνέχισης της ειδικής εισφοράς που σταματά να παρακρατείται από τους δημοσίους υπαλλήλους, για τους οποίους η κράτηση δεν ήταν ανταποδοτική.
- Επεκτείνεται σε όλους τους ενστόλους το δικαίωμα της «μάχιμης πενταετίας», δηλαδή της αναγνώρισης έως και πέντε επιπλέον ετών ασφάλισης, καταβάλλοντας τις αντίστοιχες εισφορές. Πλέον όσοι ένστολοι εξαιρούνταν (π.χ. ορισμένες κατηγορίες πυροσβεστών, λιμενικών, αστυνομικών και υπηρετούντων στην αεροπορία) από τη σχετική ρύθμιση αποκτούν πλέον το δικαίωμα αυτό, ανεξαρτήτως μονάδας υπηρεσίας, αν είναι παλαιοί ή νέοι ασφαλισμένοι (προ ή μετά το 2011) και ανεξαρτήτως της σχέσης εργασίας με την οποία υπηρετούν (μόνιμοι και μη).
- Παύει υφ’ όρον η ποινική δίωξη των οφειλετών ρυθμισμένων ασφαλιστικών οφειλών για όσο διάστημα εξυπηρετείται η ρύθμιση. Με τον τρόπο αυτόν αποφεύγεται η επαναλαμβανόμενη επιβεβαίωση τήρησης της ρύθμισης στο δικαστήριο. Είναι μια ρύθμιση σεβασμού της αξιοπρέπειας των πολιτών και παράλληλα επιτυγχάνεται η ελάφρυνση των πινακίων και του αντίστοιχου φόρτου των δικαστηρίων.
- Θεσπίζεται πλαφόν σε προκλητικά υψηλές επικουρικές συντάξεις, ίσο με το 6/20 του πλαφόν κύριας σύνταξης (1.382,40€ /μήνα). Ειδικότερα, με βάση τη νομοθεσία του 2015-2016 οι επικουρικές συντάξεις υπολογίζονται, κατά ένα μέρος τους, με βάση τις εισφορές που είχαν καταβληθεί κατά το χρονικό διάστημα 2002-2014. Ομως σε κάποιες περιπτώσεις οι εισφορές αυτές ενσωμάτωναν και κοινωνικούς πόρους, με αποτέλεσμα να καταλήγουν θεωρητικά σε πάρα πολύ υψηλές επικουρικές συντάξεις (ακόμα και 15.000 ευρώ τον μήνα ή ακόμα και παραπάνω). Με το πλαφόν περιορίζεται το ανώτατο ύψος των επικουρικών συντάξεων σε αυτό που αντιστοιχεί στις νόμιμες προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί στους ασφαλισμένους κατά τον καιρό που κατέβαλλαν τις εισφορές, οι οποίες ενσωμάτωναν και κοινωνικούς πόρους. Η επιβολή πλαφόν (που εφαρμόζεται στις κύριες συντάξεις, αλλά όχι στις επικουρικές) σε αυτές τις προκλητικά υψηλές επικουρικές συντάξεις καθίσταται επιβεβλημένη για να αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ παλαιών και νέων ασφαλισμένων. Παράλληλα ικανοποιείται το περί δικαίου αίσθημα ανάμεσα σε όλους τους συνταξιούχους σε σχέση με το θεμιτό ύψος των επικουρικών συντάξεων και το τι πράγματι είναι εισφορές.
- Ξεκινά η διαδικασία ενιαιοποίησης των κανόνων για τις συντάξεις αναπηρίας. Συγκεκριμένα, επέρχεται μείωση του ποσοστού αναπηρίας (από 67% σε 50%) για συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων, ως προϋπόθεση λήψης παροχών αναπηρίας, ώστε να υπάρξει εναρμόνιση με όσα ισχύουν για τους ασφαλισμένους των υπόλοιπων πρώην Ταμείων. Από τη νέα ρύθμιση καλύπτονται πρωτίστως οι «παλαιοί ασφαλισμένοι» (προ 1993), ιδίως του πρώην ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΝΑΤ. Επίσης, θεσπίζεται ενιαία ημερομηνία καταβολής σύνταξης αναπηρίας από την πρώτη ημέρα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας. Σημειώνεται ότι το συνολικό πλαίσιο προστασίας των ατόμων με αναπηρία βρίσκεται υπό εξέταση, με στόχο τη διόρθωση στρεβλώσεων, την απλοποίηση και την κωδικοποίηση της νομοθεσίας και την αποκατάσταση αδικιών που προκύπτουν από τη διαφοροποίηση των κανόνων των πρώην Ταμείων που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ. Για το θέμα αυτό έχει συγκροτηθεί Ομάδα Εργασίας με συμμετοχή και της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑΜΕΑ).
- Ενισχύεται η προστασία των ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων με την παύση αναζήτησης εκκρεμών οφειλών από επιδόματα που έλαβαν καλόπιστα. Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών υιοθετούνται ευνοϊκά μέτρα, με διάκριση μεταξύ αμέλειας και δόλου, όπως η τριετής παραγραφή οφειλών, η δυνατότητα εξόφλησής τους με δόσεις ή συμψηφισμούς με μελλοντικές καταβολές, καθώς και η μη αναζήτηση πολύ χαμηλών οφειλών (κάτω των 50 ευρώ). Λαμβάνεται έτσι υπόψη η καθυστέρηση του κράτος στους ελέγχους και γίνεται σεβαστή η καλή πίστη των αναπήρων για τα επιδόματα.
