Με την αρνητική μεταβολή, από απίστευτες παρεμβάσεις, τεσσάρων από τους πέντε βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή της ιδιωτικής κατανάλωσης, της δημόσιας κατανάλωσης, των επενδύσεων και των εισαγωγών, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά… 42,1 ποσοστιαίες μονάδες!
Με τις άγριες παρεμβάσεις που εκδηλώθηκαν καθ’ όλη σχεδόν τη δωδεκαετή μνημονιακή περιπέτεια με περικοπές μισθών και συντάξεων, με αδικαιολόγητη φορολογική επιδρομή σε περίοδο μείωσης των εισοδημάτων και της οικονομικής δραστηριότητας και, κυρίως, μαινόμενου στην Ευρώπη φορολογικού ανταγωνισμού, με απίστευτη επίθεση κατά της ιδιωτικής περιουσίας με «κούρεμά» της εν μια νυκτί κατά 138 δισ. ευρώ, ισοπεδώθηκαν οι τέσσερις από τους πέντε πυλώνες που στηρίζουν το ΑΕΠ, με αποτέλεσμα να βυθιστεί η ελληνική οικονομία σε πρωτόγνωρα επίπεδα ύφεσης.
Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο 2010 – 2021 το ΑΕΠ μειώθηκε αλγεβρικά (αυξομειώσεις) κατά 30,7 ποσοστιαίες μονάδες. Στη μείωση αυτή συνέβαλαν οι τέσσερις από τους πέντε βασικούς παράγοντες που διαμορφώνουν το ΑΕΠ ή συμβάλλουν στην οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή η ιδιωτική κατανάλωση (κατά -14,6 ποσοστιαίες μονάδες), η δημόσια κατανάλωση (κατά 10,1 ποσοστιαίες μονάδες), οι επενδύσεις (κατά 9,8 ποσοστιαίες μονάδες) και οι εισαγωγές (κατά 7,5 ποσοστιαίες μονάδες). Στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας συνέβαλαν μόνο οι εξαγωγές κατά 11,4 ποσοστιαίες μονάδες!
Ειδικότερα, από τον παρατιθέμενο πίνακα 1 προκύπτουν οι ακόλουθες ζοφερές διαπιστώσεις
- Πρώτον, η ιδιωτική κατανάλωση, εξαιτίας της εισοδηματικής αφαίμαξης των ελληνικών νοικοκυριών, παρουσίασε αθροιστικά κατά την περίοδο αυτή μείωση κατά 24,3% συμβάλλοντας στη μείωση του ΑΕΠ κατά 14,6 ποσοστιαίες μονάδες!
- Δεύτερον, η δημόσια κατανάλωση κατά την ίδια περίοδο μειώθηκε κατά 19%, συμβάλλοντας στη μείωση του ΑΕΠ (στην ύφεση) κατά 10,1 ποσοστιαίες μονάδες.
- Τρίτον, οι επενδύσεις κυρίως κατά τα πρώτα έξι χρόνια της μνημονιακής περιόδου παρουσίασαν καθολική καθίζηση με τελική συρρίκνωση κατά 54,2% και συμβολή στη μείωση του ΑΕΠ κατά 9,8 ποσοστιαίες μονάδες.
- Τέταρτον, οι εισαγωγές, οι οποίες έχουν αντίστροφη συμβολή στη διαμόρφωση του ΑΕΠ (όταν αυξάνονται μειώνεται το ΑΕΠ, ενώ όταν μειώνονται αυξάνεται το ΑΕΠ!) κατά την ίδια περίοδο, κατά την οποία δεν κινείτο τίποτε σχεδόν στην ελληνική οικονομία, παρουσίασαν συνολική αύξηση κατά 11,9%, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του ΑΕΠ κατά 7,5 ποσοστιαίες μονάδες.
- Πέμπτον, ο μόνος από τους πέντε αυτούς παράγοντες που παρουσίασαν θετική μεταβολή είναι οι εξαγωγές (45,8%), με θετική συμβολή στο ΑΕΠ κατά 11,4 ποσοστιαίες μονάδες.
- Έκτον, τελικά, και οι πέντε αυτοί παράγοντες συνέβαλαν αθροιστικά (-42,1 + 11,4) στη διαμόρφωση του ΑΕΠ κατά -30,7 ποσοστιαίες μονάδες.
Παράπλευρα συντρίμμια
Πέρα από τις εφιαλτικές επιδράσεις που είχαν τα Μνημόνια ή, καλύτερα, η εφαρμογή των Μνημονίων, όπως αναφέρθηκε λεπτομερώς στα προηγούμενα σημειώματα, σε όλα σχεδόν τα βασικά οικονομικά και κοινωνικά μεγέθη, η ελληνική οικονομία και κοινωνία ήταν αδύνατον να έβγαινε σώα και αβλαβής από αυτόν τον οικονομικό μεσαίωνα, όταν άλλοι τρεις βασικοί παράγοντες κατεδείκνυαν τον εφιαλτικό δρόμο που είχε πάρει προς τη χρεοκοπία. Οι τρεις αυτοί παράγοντες, που παρουσιάζονται στον παρατιθέμενο πίνακα 2, είναι τα καλπάζοντα δημόσια ελλείμματα, η παντελής χρηματοδοτική εγκατάλειψη του ιδιωτικού τομέα από τις τράπεζες (αντί να χορηγούν δάνεια, έπαιρναν … δάνεια από τα ποσά των Μνημονίων με τη μορφή .. ανακεφαλαιοποίησης!) και η εφιαλτική διεθνής θέση της χώρας μας ως οφειλέτιδος, όπως προκύπτει από την ιλιγγιώδη αύξηση της Καθαρής Διεθνούς Επενδυτικής Θέσης ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Πρόκειται για τρεις παράγοντες που σπανίως αναφέρονται και όμως είναι εκ των ουκ άνευ για μιαν οικονομία που θέλει να είναι υγιής, αποδοτική, αποτελεσματική και κοινωνικά επωφελής.
Ειδικότερα:
-Μόνιμο σχεδόν υψηλό δημόσιο έλλειμμα: Όταν μία οικονομία παρουσιάζει σε μια μακρά περίοδο χρηματοδοτικής στήριξης από αλλότριους μόνιμο σχεδόν υψηλό δημόσιο έλλειμμα (με εξαίρεση το 2016, τ0 2018 και το 2019) που έφτασε έως και το -13,4% του ΑΕΠ (το 2013) δεν μπορεί να σταθεί όρθια, καθώς ανακυκλώνεται (στην κυριολεξία) το χρέος και αφαιρείται από την οικονομική δραστηριότητα κάθε ικμάδα.
-Αρνητική η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα από τις τράπεζες: Όταν πάλι σε μια περίοδο κατά την οποία σοβεί η ύφεση και εξαφανίζονται οι επενδύσεις, η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα από τις τράπεζες είναι αρνητική (με εξαίρεση το 219, το 2020 και το 2021), δεν μπορεί να περιμένει κανείς ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Το εφιαλτικό οξύμωρο είναι ότι την ίδια περίοδο οι κυβερνήσεις προσπαθούσαν να … σώσουν από την κατάρρευση τις τράπεζες με ανακεφαλαιοποιήσεις, παρά να ενισχύουν τις επενδύσεις με χρηματοδότηση!!!
Στην κορυφή του πίνακα των διεθνών οφειλετών η Ελλάς
-Εφιαλτική αύξηση της αρνητικής καθαρής διεθνούς επενδυτικής θέσης: Η Ελλάς, κατά τη μνημονιακή περίοδο, έσπασε όλα τα ρεκόρ με την ανάδειξή της ως κορυφαίας οφειλέτιδος διεθνώς, καθώς από -99,8% του ΑΕΠ το 2010 ταχέως έφτασε στα ιλιγγιώδη επίπεδα του -175,2% του ΑΕΠ το 2021. Για όσους δεν το γνωρίζουν, η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση (Net International Investment Position), αποτυπώνει το ύψος των διεθνών υποχρεώσεων και απαιτήσεων μιας χώρας, σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή με θετικό ή αρνητικό πρόσημο. Αν το πρόσημο της διεθνούς επενδυτικής θέσης είναι αρνητικό, όπως νυν και αεί της Ελλάδος, η χώρα εμφανίζεται να είναι ένας καθαρός οφειλέτης, έναντι του υπολοίπου κόσμου, ενώ αν το πρόσημο είναι θετικό, τότε εμφανίζεται ως καθαρός πιστωτής.
Μία αναγωγή σε ευρώ προκύπτει ότι το 2021, για παράδειγμα, με ΑΕΠ 182,8 δισ. ευρώ), παρουσιάζει ότι η καθαρή διεθνή επενδυτική θέση της χώρας μας είναι αρνητική κατά 320,3 δισ. ευρώ, δηλαδή είναι περίπου στα επίπεδα του χρέους (353,4 δισ. ευρώ)!!! Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η αρνητική διεθνής επενδυτική θέση της Ελλάδας κάνει μεγαλύτερη τη χρηματοοικονομική έκθεση της ελληνικής οικονομίας σε σχέση με τον εξωτερικό τομέα, δηλαδή καθιστά τη χώρα πιο εύθραυστη, η οποία αποκτά μεγαλύτερη διάσταση αν ληφθεί η ασθενής παραγωγική εικόνα με την παραγωγή εμπορικών ελλειμμάτων, δηλαδή την ενίσχυση εκροών χρήματος στο εξωτερικό για αγορά … σκόρδων κι άλλων προϊόντων, παρά τις πυκνές επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕ!!!
Το ιδιωτικό χρέος
Ύστερα, μην ξεχνάμε ότι και το ιδιωτικό χρέος είναι υψηλό που υποσκάπτει το σαθρό υπόβαθρο της ελληνικής οικονομίας. Βεβαίως, υπάρχουν λύσεις, όταν εφαρμόζονται οι οικονομικοί νόμοι. Και μία από αυτές είναι η διοχέτευση δημόσιων πόρων προς παραγωγικές δραστηριότητες (βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, αύξηση των δημόσιων επενδύσεων) και , φυσικά, αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών για ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης και για κάλυψη των υποχρεώσεων από δάνεια. Δυστυχώς, σαν από κατάρα, συνεχίζεται η ίδια οικονομική πολιτική κι έτσι τα προβλήματα διαιωνίζονται, όπως και τα κόκκινα δάνεια και οι οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Και όλοι… άδομεν χαζοζαρούμενα…
