Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Ξεκαθαρίζει το “καθεστώς” αναγνώρισης υπολειπόμενου χρόνου για τη λήψη σύνταξη αλλά και τη νομιμοποίηση διανυθέντος χρόνου ασφάλισης.
Με την έκδοση διαδοχικών εγκυκλίων ο e- ΕΦΚΑ κάνει σαφείς τις δυνατότητες των ασφαλισμένων οι οποίοι δεν έχουν συμπληρώσει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης, εφόσον κλείσουν τα 67 έτη τους να αναγνωρίσουν έως και 150 ημέρες ασφάλισης προκειμένου να βγουν στη σύνταξη.
Επίσης, σε όσους έχουν ασφαλιστεί για τουλάχιστον 500 ημέρες εργασίας ή για 20 μήνες εντός ημερολογιακής περιόδου 5 ετών πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης να προβούν σε προαιρετική συνέχιση της ασφάλισής τους, για διάστημα μέχρι τρία έτη από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.
Εξάλλου, ορίζεται ότι ο χρόνος ασφάλισης προσώπων που έχουν υπαχθεί καλόπιστα στην ασφάλιση των εντασσόμενων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, λόγω απασχόλησης ή ιδιότητας, ενώ δεν συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις, λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον e-ΕΦΚΑ και οι σχετικές ασφαλιστικές εισφορές δεν επιστρέφονται, εφόσον δεν έχει εκδοθεί απόφαση διαγραφής.
Πιο αναλυτικά:
1. Αναγνώριση υπολειπόμενου χρόνου για τη λήψη σύνταξης – Συμπλήρωση χρόνου με προαιρετική ασφάλιση
Συγκεκριμένα, δίνονται δύο δυνατότητες σε όσους ασφαλισμένους δεν έχουν συμπληρώσει τον ελάχιστο απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για να λάβουν σύνταξη. Ειδικότερα:
– Δίδεται η δυνατότητα σε ασφαλισμένους σε φορείς κοινωνικής ασφάλισης που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι συμπληρώνουν το 67ο έτος της ηλικίας τους μέχρι την 31η/12/2022, να αναγνωρίσουν μέχρι 150 ημέρες ασφάλισης ή 6 μήνες, προκειμένου να θεμελιώσουν δικαίωμα πλήρους συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, σύμφωνα με τις κατά περίπτωση ισχύουσες διατάξεις της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας των φορέων στους οποίους ήταν ασφαλισμένοι.
– Δίδεται δυνατότητα σε όσους έχουν ασφαλιστεί για τουλάχιστον 500 ημέρες εργασίας ή για 20 μήνες εντός ημερολογιακής περιόδου 5 ετών πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης να προβούν σε προαιρετική συνέχιση της ασφάλισής τους, για διάστημα μέχρι τρία έτη από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.
* Αναγνώριση υπολειπόμενου χρόνου για τη λήψη σύνταξης
Υπακτέα πρόσωπα
Δικαιούχοι για την εν λόγω αναγνώριση είναι ασφαλισμένοι σε πρώην Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ.
Προϋποθέσεις αναγνώρισης
Προκειμένου οι ανωτέρω ασφαλισμένοι να αναγνωρίσουν χρόνο ασφάλισης σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις:
– Να έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους μέχρι την 31η/12/2022.
– Να έχουν πραγματοποιήσει συνολικά από 4.350 έως 4.499 ημέρες πραγματικής ασφάλισης, αθροιστικά σε έναν ή περισσότερους π. Φορείς που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ.
– Να έχουν διακόψει οριστικά την απασχόληση/δραστηριότητα και την πραγματική ή προαιρετική ασφάλιση.
– Να μην έχουν υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης.
– Να μην έχουν συνταξιοδοτηθεί από καμία πηγή στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.
– Να μην δικαιούνται σύνταξη από οποιαδήποτε αιτία σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις των φορέων που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ, ή με διατάξεις που εφαρμόζονται στο Δημόσιο ή στην Τράπεζα της Ελλάδος ή από ασφαλιστικούς φορείς του εξωτερικού.
– Να μην έχουν αναγνωρίσει πάνω από πέντε έτη πλασματικού χρόνου ασφάλισης.
Η αναγνώριση γίνεται προκειμένου να θεμελιώσουν δικαίωμα πλήρους συνταξιοδότησης λόγω γήρατος σύμφωνα με τις κατά περίπτωση ισχύουσες διατάξεις της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας των φορέων στους οποίους ήταν ασφαλισμένοι.
Υπολογισμός εισφοράς αναγνώρισης
Η αναγνώριση γίνεται με εφάπαξ καταβολή εκ μέρους του ασφαλισμένου των εισφορών ασφαλισμένου και εργοδότη, που αντιστοιχούν στον αναγνωριζόμενο χρόνο ασφάλισης, με βάση το ισχύον κατά την αναγνώριση ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη.
Δεν προβλέπεται έκπτωση, ούτε άλλος τρόπος καταβολής των εισφορών, και προκειμένου να καταστεί ισχυρός ο χρόνος, θα πρέπει να έχουν καταβληθεί οι εισφορές.
Διαδικασία
Το αίτημα αναγνώρισης Μισθωτών και Mη Μισθωτών, υποβάλλεται στο Τμήμα Ασφάλισης και Εισφορών της Τοπικής Διεύθυνσης του τόπου κατοικίας, εκτός από την περίπτωση των ελεύθερων επαγγελματιών (π. ΟΑΕΕ), που το αίτημα υποβάλλεται στην Τοπική Διεύθυνση της έδρας της επαγγελματικής δραστηριότητας. Ακολουθεί έλεγχος προϋποθέσεων και έκδοση σχετικής Απόφασης.
* Συμπλήρωση χρόνου με προαιρετική ασφάλιση
Υπακτέα πρόσωπα
Στην προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης της ανωτέρω διάταξης μπορούν να υπαχθούν ασφαλισμένοι σε π. φορείς κοινωνικής ασφάλισης που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ.
Προϋποθέσεις υπαγωγής
Οι προϋποθέσεις για την υπαγωγή είναι οι ακόλουθες:
– Να έχουν υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης.
– Να έχουν ασφαλισθεί για τουλάχιστον 500 ημέρες εργασίας όσον αφορά τους μισθωτούς ή 20 μήνες όσον αφορά τους μη μισθωτούς εντός ημερολογιακής περιόδου πέντε ετών πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.
– Να έχουν διακόψει την ασφάλιση στον e-ΕΦΚΑ.
Προσοχή:
1. Για την υπαγωγή στην εν λόγω προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης δεν θα παραπέμπονται οι ασφαλισμένοι σε Υγειονομικές Επιτροπές, περί μη αναπηρίας του ασφαλισμένου.
2. Δεδομένου ότι η διάταξη αναφέρει ημέρες εργασίας οι πεντακόσιες ημέρες ή οι 20 μήνες ασφάλισης, θα πρέπει να προέρχονται από υποχρεωτική ασφάλιση.
3. Ο συνολικός χρόνος της προαιρετικής ασφάλισης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία έτη από την ημερομηνία συνταξιοδότησης.
4. Η αίτηση για υπαγωγή στις παραπάνω διατάξεις προαιρετικής συνέχισης της ασφάλισης, μπορεί να υποβληθεί ακόμα και αν κατά την εξέταση της αίτησης συνταξιοδότησης διαπιστωθεί ότι υπολείπονται έως 3 έτη για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης γήρατος.
5. Οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 53 του ν. 4921/2022 εφαρμόζονται και επί αιτήσεων συνταξιοδότησης που είναι εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του νόμου.
6. Ο χρόνος της προαιρετικής συνέχισης της ασφάλισης αρχίζει από την ημερομηνία της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης και διαρκεί για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπολείπεται -πλην του μήνα υποβολής της αίτησης για τους μισθωτούς- των 25 ημερών ασφάλισης ανά μήνα και του ενός μήνα για μη μισθωτούς
Υπολογισμός εισφοράς προαιρετικής συνέχισης ασφάλισης
Όσον αφορά τον τρόπο υπολογισμού και καταβολής των εισφορών, τη βάση υπολογισμού των εισφορών, τους λόγους διακοπής, αναστολής, απώλειας, την προθεσμία καταβολής των εισφορών, τα πρόσθετα τέλη ισχύουν οι διατάξεις του ν. 4387/2016.
Διαδικασία
Τα αρμόδια Τμήματα Ασφάλισης και Εισφορών, εφόσον ενημερωθούν για αίτημα υπαγωγής θα προβαίνουν σε έλεγχο των προϋποθέσεων υπαγωγής, θα εκδίδουν σχετική Απόφαση και θα παρακολουθούν την όλη διαδικασία.
Η προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης πραγματοποιείται προκειμένου να συμπληρωθεί ο ελάχιστος συνολικός χρόνος ασφάλισης για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης λόγω γήρατος.
2. Νομιμοποίηση διανυθέντος χρόνου ασφάλισης
Θεσμοθετείται ειδική ρύθμιση για τη νομιμοποίηση του χρόνου ασφάλισης των προσώπων που καλόπιστα είχαν υπαχθεί στην ασφάλιση των εντασσόμενων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών ενώ δεν συνέτρεχαν οι προβλεπόμενες εκ του νόμου προϋποθέσεις ασφάλισης.
Συγκεκριμένα:
– Προβλέπεται ότι ο χρόνος ασφάλισης προσώπων που έχουν υπαχθεί καλόπιστα στην ασφάλιση των εντασσόμενων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, λόγω απασχόλησης ή ιδιότητας, ενώ δεν συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις, λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον e-ΕΦΚΑ και οι σχετικές ασφαλιστικές εισφορές δεν επιστρέφονται, εφόσον δεν έχει εκδοθεί απόφαση διαγραφής.
– Ορίζεται ότι σε κάθε περίπτωση, εισφορές που καταβλήθηκαν και εισπράχθηκαν λογίζεται ότι αντιστοιχούν σε ασφαλιστικό χρόνο, αν δεν έχει αμφισβητηθεί από τον e-ΕΦΚΑ η ορθή υπαγωγή του ασφαλισμένου στον ασφαλιστικό φορέα που τις εισέπραξε εντός της πενταετίας από την καταβολή τους”.
Οι διατάξεις έχουν εφαρμογή από την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλαδή από 18.04.2022.
Στο πεδίο εφαρμογής των νέων διατάξεων εμπίπτουν οι ασφαλισμένοι όλων των εντασσόμενων στον e-ΕΦΚΑ π. φορέων, τομέων, κλάδων ή λογαριασμών (πλην των πολιτικών και στρατιωτικών υπαλλήλων και των ασφαλισμένων του π. ΟΓΑ) οι οποίοι υπήχθησαν λανθασμένα στην ασφάλιση αυτών, λόγω απασχόλησης ή ιδιότητας και συνεχίζουν την ασφάλισή τους στον e-ΕΦΚΑ, με την ίδια ιδιότητα – απασχόληση.
Προϋποθέσεις
Για να νομιμοποιηθεί ως χρόνος ασφάλισης στον e-ΕΦΚΑ το χρονικό διάστημα που έχει διανυθεί λανθασμένα, θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις:
– Πραγματική ύπαρξη απασχόλησης, ιδιότητας ή επαγγέλματος.
– Υπαγωγή στην ασφάλιση των π. φορέων, τομέων, κλάδων ή λογαριασμών χωρίς οι ασφαλισμένοι να πληρούν τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από τις σχετικές διατάξεις των π. φορέων, τομέων, κλάδων ή λογαριασμών.
– Καλόπιστη υπαγωγή στην ασφάλιση των π. φορέων, τομέων, κλάδων ή λογαριασμών, δηλαδή ανυπαρξία απατηλής ενέργειας ή συμπεριφοράς τόσο κατά την υπαγωγή στην ασφάλιση όσο και κατά τη συνέχιση.
– Καταβολή των αντίστοιχων ασφαλιστικών εισφορών και ανεπιφύλακτη είσπραξή τους από τους π. φορείς, τομείς, κλάδους ή λογαριασμούς.
– Μη αμφισβήτηση από τον e-ΕΦΚΑ του χρόνου ασφάλισης στον π. φορέα, τομέα, κλάδο ή λογαριασμό, εντός πενταετίας από την καταβολή και είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών.
– Μη έκδοση απόφασης διαγραφής (για τους μη μισθωτούς).
Όταν διαπιστωθεί από τα αρμόδια όργανα του e-ΕΦΚΑ η απουσία των νόμιμων προϋποθέσεων υπαγωγής και συνέχισης της ασφάλισης, πρέπει να εξετάζεται άμεσα η δυνατότητα ή μη νομιμοποίησης ολόκληρου ή μέρους του χρονικού διαστήματος ασφάλισης, λαμβάνοντας υπόψη αν έχει ή όχι αμφισβητηθεί από τον e-ΕΦΚΑ η ορθή υπαγωγή του ασφαλισμένου στον πρώην ασφαλιστικό φορέα, τομέα, κλάδο ή λογαριασμό εντός πενταετίας από τότε που καταβλήθηκαν οι αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές.
Ο χρόνος που νομιμοποιείται λογίζεται ως χρόνος πραγματικής ασφάλισης στον π. φορέα, τομέα, κλάδο ή λογαριασμό και εν συνεχεία στον e-ΕΦΚΑ.
Η ασφάλιση συνεχίζεται πλέον ορθά στον e-ΕΦΚΑ, βάσει της ασκούμενης δραστηριότητας, απασχόλησης ή ιδιότητας των ασφαλισμένων.
Παράδειγμα
Λανθασμένη υπαγωγή στην ασφάλιση π. φορέα/ τομέα/ κλάδου/ λογαριασμού λόγω απασχόλησης – ιδιότητας η οποία συνεχίζεται και στον e-ΕΦΚΑ. Το Τμήμα Ασφάλισης και Εισφορών αρμόδιας Τοπικής Διεύθυνσης του e-ΕΦΚΑ διαπιστώνει στις 2/6/2022 ότι ασφαλισμένη η οποία είχε υπαχθεί καλόπιστα στην υποχρεωτική ασφάλιση του π. ΟΑΕΕ από 01/04/2004 ως “νοσοκόμα” έπρεπε να υπαχθεί με τις διατάξεις του άρθρου 2 του α.ν. 1846/51, όπως ισχύει, στην υποχρεωτική ασφάλιση του π. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ. Η εν λόγω ασφαλισμένη έχει εξοφλήσει το σύνολο των ασφαλιστικών της υποχρεώσεων και συνεχίζει με την ίδια απασχόληση στον e-ΕΦΚΑ χωρίς να έχει αμφισβητηθεί μέχρι τη στιγμή του ελέγχου η υπαγωγή της στην ασφάλιση του πρώην φορέα. Στην περίπτωση αυτή, ο χρόνος που έχει διανυθεί από την ημερομηνία υπαγωγής στην ασφάλιση του π. ΟΑΕΕ (01/04/2004) και εν συνεχεία στον e-ΕΦΚΑ, νομιμοποιείται ως εξής:
– Από 01/04/2004 έως και 30/06/2017 λογίζεται ως χρόνος πραγματικής ασφάλισης στον π. ΟΑΕΕ και εν συνεχεία στον e-ΕΦΚΑ (π. ΟΑΕΕ), καθόσον αφορά χρόνο πέραν της πενταετίας από την καταβολή και είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών.
– Από 01/07/2017 και εφεξής, θα πρέπει να τακτοποιηθεί ασφαλιστικά σύμφωνα με τις διατάξεις του π. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ (καταλογισμός εισφορών στον υπόχρεο εργοδότη) δεδομένου ότι δεν έχει παρέλθει πενταετία από τη χρονική στιγμή που διαπιστώθηκε η λανθασμένη υπαγωγή στον π. ΟΑΕΕ. ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Η ασφάλιση ως μισθωτή θα αρχίσει από 01/07/2017 γιατί η ασφάλιση στον e-ΕΦΚΑ (π. ΟΑΕΕ) καλύπτει όλον τον 6ο /2017.
