Του Γρηγόρη Ρουμπάνη
Ότι «ποντάρουν» με το δολάριο οι Αμερικανοί πάνω σε χώρες, οικονομίες και κοινωνίες όπως ο μέσος Τεξανός στο τραπέζι του πόκερ δεν τους κάνει τους εξυπνότερους ανθρώπους στον κόσμο. Ότι τραβάνε πιστόλι κάθε φορά που δεν τους «κάθεται» το χαρτί, κάνει τα πράγματα ακόμα σοβαρότερα.
Γενικώς η αμερικανική πολιτική ηγεσία πάσχει από γνώσεις, προνοητικότητα και γενικώς βαθύ προγραμματισμό με εξασφάλιση των διεθνών ισορροπιών, όπως για ακόμα μια φορά δείχνουν οι διαλυτικές εξελίξεις στην Ευρώπη, τις οποίες αξιοποίησε και επιτάχυνε η ουκρανική κρίση.
Ο μεγάλος ασθενής δεν είναι ούτε η Ουκρανία ούτε φυσικά η Ρωσία, η οποία είναι κερδισμένη περισσότερο στην οικονομία απ’ ο,τι στα πεδία των μαχών (με την Κίνα να τρίβει τα χέρια της βλέποντας το μέλλον να ξανοίγεται μπροστά της ρόδινο). Είναι η καλοταϊσμένη από τις ΗΠΑ Γερμανία, η χώρα που η Ουάσιγκτον την ήθελε πολιορκητικό κριό μπροστά στο άλλοτε απειλητικό «σιδηρούν παραπέτασμα». Το μόνο όμως που έχει καταφέρει είναι το αντίθετο: η άλλοτε «ατμομηχανή της Ευρώπης» τώρα μεταβάλλεται σε «Τιτανικό» συμπαρασέρνοντας στην τύχη του όσες χώρες είχαν συνδέσει τη δική τους ανάπτυξη με τη δική της, δηλαδή του συνόλου της ΕΕ.
Όταν η Σοβιετική Ένωση έδειχνε εξουθενωμένη από τον Ψυχρό Πόλεμο κι έτοιμη να παραδοθεί άνευ όρων στη Δύση, έκανε ανασύνταξη των όποιων δυνάμεων τής είχαν απομείνει, ανασυγκροτήθηκε σε Ρωσία και διεκδίκησε ξανά ρόλο στον καινούργιο κόσμο κόντρα στην αμερικάνικη βουλιμία για απόλυτη κυριαρχία στον πλανήτη. Εγκατέλειψε τη λογική της στρατιωτικής επιβολής σε άλλες χώρες και υιοθέτησε μια πιο… μαρξιστική πρακτική, αυτή της οικονομικής επέκτασης.
Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1980 η Μόσχα έλεγχε τις χώρες από τις οποίες ο Κόκκινος Στρατός είχε εκδιώξει τις δυνάμεις της Βέρμαχτ στο δρόμο του προς το Βερολίνο: Πολωνία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία και φυσικά Ανατολική Γερμανία. Είχε χάσει από την άμεση επιρροή της στην Αυστρία πολύ νωρίς (με τη συνθήκη του 1955 των νικητριών δυνάμεων του Β΄ Π.Π. και με προϋπόθεση την αυστηρή στο εξής ουδετερότητά της) και αργότερα τη Ρουμανία, την Αλβανία και τη Γιουγκοσλαβία αλλά χωρίς να γίνονται εχθρικές προς αυτήν και χωρίς να τραυματίζεται το κύρος της. Παρέμεναν στο Ανατολικό Μπλοκ. Σήμερα, περίπου 35 χρόνια μετά, πετυχαίνοντας σε καθοριστικό βαθμό την παραγωγική εξάρτηση της Γερμανίας και άλλων ισχυρών βιομηχανικών χωρών της ΕΕ έχει καταφέρει να ελέγχει μέσω της ενέργειας τους δείκτες της οικονομίας ολόκληρης της Ευρώπης.
Την ημέρα που οι Αμερικανοί κατάλαβαν ότι ο κόσμος (τους) χάνεται κάτω από τα πόδια τους, άρχισαν να κάνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Προσπάθησαν «τραβώντας πιστόλι» (με την επέκταση του ΝΑΤΟ όλο και πιο ανατολικά) να φοβίσουν τη Ρωσία και να την κάνουν να γυρίσει πίσω. Εμ, δεν γίνεται. Προκάλεσαν έναν καταστροφικό και ανθρωποβόρο πόλεμο, ο οποίος βεβαίως είναι απολύτως παράνομος αφού παραβιάζει τους στοιχειώδεις κανόνες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, αλλά τον οποίο πίστευαν ότι θα κερδίσουν γρήγορα και θεαματικά. Οι κυρώσεις τις οποίες της επέβαλαν αποτελούσαν μια πρόγευση του «τι θα πάθει» μόλις ολοκληρωθεί η ήττα της. Εκόντες-άκοντες σύρθηκαν στην επιβολή των κυρώσεων αυτών και οι ανεπαρκείς ηγέτες της Ευρώπης με πρώτον απ’ όλους τον απερίγραπτο Γερμανό καγκελάριο, ο οποίος μάλιστα οργάνωσε πανηγυρική συνεδρίαση στη Βουλή, για να ανακοινώσει ότι επιτέλους ήρθε η ώρα που το Βερολίνο (έστω με τα δεκανίκια της Ουάσιγκτον) θα πατήσει τη Μόσχα στο κεφάλι.
Έξι μήνες αργότερα ο Σολτς είναι αυτός που ψάχνει εναγωνίως να βρει εναλλακτικές πηγές εξασφάλισης φυσικού αερίου αδιαφορώντας για το υψηλό κόστος που διαμορφώνει η ανεξέλεγκτη ελεύθερη αγορά, ενώ την ίδια ώρα ο συμπαθής στην καγκελαρία Τύπος αρχίζει να μέμφεται όλους τους μη Γερμανούς για το… γερμανικό χάλι. Παράλληλα παρασκηνιακά ενεργεί τα μέγιστα για την εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης στην Ουκρανία, χάριν της οποίας θα ηρεμήσει η αγορά καυσίμων και σταδιακά θα επανέλθει η οικονομία της χώρας του σε ακύμαντα νερά.
Μάταιος κόπος, γιατί ήδη η γηραιά ήπειρος έχει μετατραπεί σε αναστατωμένο σαλούν των παλαιάς κοπής αμερικάνικων γουέστερν ή κατά τον αείμνηστο Παπαγιαννόπουλο σε «αμέρικαν μπαρ». Όλοι βάλλουν εναντίον όλων και ο μόνος χαμένος είναι ο μπάρμαν που και το μαγαζί του καταστρέφεται και οι πελάτες του θα εξαφανιστούν.
Τώρα τα πράγματα έχουν πάρει το δρόμο τους. Οι ΗΠΑ απέδειξαν ότι μαζί με τη Γερμανία, η οποία αποτελεί το μακρύ χέρι της πολιτικής τους στην Ευρώπη, αποτελούν τον μεγάλο μπελά στις διεθνείς ισορροπίες. Κάθε φορά που μετά τον Β΄ ΠΠ αποφάσιζαν να δώσουν το στίγμα της επιβολής τους στην ήπειρο, έφεραν αποσταθεροποιητικές αναστατώσεις με μακρά αποτελέσματα: την πυρηνική απειλή στις αρχές της δεκαετίας του 60 επί Τζον Κένεντι, τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας κατά τη δεκαετία του 90 επί Κλίντον (με ανοιχτές ακόμα τις πληγές και τις αποσταθεροποιητικές τάσεις να κλονίζουν πάλι σήμερα τα Βαλκάνια) και τη Νατοποίηση της Ουκρανίας τώρα, που αφήνει να πλανώνται νέες απειλές για την ανθρωπότητα πέραν των οικονομικών συνεπειών.
Η Δύση οφείλει να ανασυγκροτηθεί αναζητώντας κανόνες ισοτιμίας στα μέλη των συμμαχιών της και ειρηνικούς δρόμους συνεργασίας με τους άλλους κόσμους των άλλων ηπείρων. Είναι πολιτικά, οικονομικά, πολιτισμικά και όπως έχει αποδειχτεί ιστορικά αναγκαίο. Το έχει εξάλλου καταδείξει και η περίοδος της «ειρηνικής συνύπαρξης», όταν τα αντίπαλα στρατόπεδα αποφάσισαν ότι η καταστροφή δεν μπορεί να είναι το μέλλον του μεταπολεμικού κόσμου.
