Η Ελλάδα θα μπορεί να ασκεί ελεύθερα την οικονομική της πολιτική, με προτεραιότητες που θα προσδιορίζονται από την κυβέρνηση και όχι από τις Βρυξέλλες
Με μία επιστολή που απέστειλαν στον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι «σφραγίζουν» και επισήμως το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας, που επιβλήθηκε στη χώρα μας από το 2018.
Οι τίτλοι τέλους της δύσκολης περιόδου για την χώρα που ήρθε μετά από τα επώδυνα μνημόνια για τον ελληνικό λαό, θα πέσουν οριστικά σε 13 ημέρες στις 21 Αυγούστου και η Ελλάδα θα περάσει σε στάδιο απλής μεταπρογραμματικής παρακολούθησης, παρόμοιο με αυτό που εφαρμόζουν σήμερα η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Κύπρος και Πορτογαλία. Η επιστολή της Κομισιόν αναγνωρίζει ότι η χώρα κατάφερε να ανταπεξέρθει επιτυχώς στις περισσότερες δεσμεύσεις που είχε αναλάβει ότι να εκπληρώσει, μετά το τέλος του τρίτου μνημονίου οπότε δεν υφίσταται λόγος παράτασης της επιτήρησης. Πλέον,η Ελλάδα, η μόνη χώρα στην ΕΕ που ήταν σε καθεστώς εποπτείας παύει και με τη βούλα να είναι το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης και το οικονομικό επιτελείο παρά το γεγονός ότι κινείται μέσα σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες λόγω της ενεργειακής κρίσης και του υψηλού πληθωρισμού, θα μπορεί να χαράξει έναν οδικό χάρτη με τις επόμενες κινήσεις στη σκακιέρα της οικονομίας.
Η Ελλάδα θα μπορεί να ασκεί ελεύθερα την οικονομική της πολιτική, με προτεραιότητες που θα προσδιορίζονται από την κυβέρνηση και όχι από τις Βρυξέλλες, ενώ θα υπόκειται στους ίδιους κανόνες ελέγχου στους οποίους υπόκεινται και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.
Ωστόσο, η επιστροφή της στην κανονικότητα γίνεται σε μία δύσκολη συγκυρία, με την ακρίβεια να πλήττει τα εισοδήματα των νοικοκυριών και όλες τις προβλέψεις να κάνουν λόγο για έναν βαρύ ενεργειακά χειμώνα που μπορεί να φέρει μια σειρά από ανατροπές στον προϋπολογισμό.
Μεταπρογραμματική παρακολούθηση
Η έξοδος από την εποπτεία δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει καμία παρακολούθηση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αφού θα συνεχιστεί μέχρι η Ελλάδα να εξοφλήσει το 75% των δανείων που έλαβε στο πλαίσιο των μνημονίων έως το 2059. Η χώρα, όμως θα περάσει σε στάδιο απλής μεταπρογραμματικής παρακολούθησης, ενώ θα πραγματοποιείται μία αξιολόγηση της πορείας της ανά εξάμηνο, αντί ανά τρίμηνο που ίσχυε σήμερα.
Παράλληλα, η παράταση της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής για ακόμα ένα έτος παρέχει δημοσιονομική ευελιξία στην κυβέρνηση για λήψη μέτρων ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων και το 2023 αλλά οι βηματισμοί πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί λόγω των πληγών που εξακολουθούν να ταλανίζουν την οικονομία, με κυριότερη το υψηλό δημόσιο χρέος, το οποίο αναμένεται να μειωθεί στο 180,2% στο τέλος του 2022 (από το 193,3%το 2021).
Όπως άλλωστε σημειώνεται και στην έκθεση για το ευρωπαϊκό εξάμηνο, τα κράτη-μέλη με υψηλό χρέος, όπως είναι η χώρα μας, θα πρέπει να ακολουθήσουν μια συνετή δημοσιονομική πολιτική το 2023, ιδίως περιορίζοντας την αύξηση των εθνικών τρεχουσών δαπανών κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη συνεχιζόμενη, προσωρινή και στοχευμένη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που είναι πιο ευάλωτες στις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας, καθώς και τη στήριξη στους πρόσφυγες από την Ουκρανία. Για την περίοδο μετά το 2023, οι χώρες με χρέος πάνω από 60% του ΑΕΠ τους θα πρέπει να ακολουθήσουν μια δημοσιονομική πολιτική με στόχο την επίτευξη σταδιακής μείωσης του χρέους και δημοσιονομικής βιωσιμότητας μεσοπρόθεσμα μέσω, σταδιακής μείωσης των ελλειμμάτων τους, επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων.
Εκκρεμότητες που πρέπει να κλείσουν
Η πανδημία, η ενεργειακή κρίση σε συνδυασμό με τον πόλεμο στην Ουκρανία άφησαν πίσω τους μια σειρά από προαπαιτούμενα τα οποία δεν κατέστη εφικτό να ολοκληρωθούν στο πλαίσιο της εποπτείας, τα οποία συνδέονται με την εκταμίευση της τελευταίας δόσης από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων. Η λίστα έχει ήδη καθοριστεί και περιλαμβάνει 22 προαπαιτούμενα με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Οκτώβριο.
Η αποτίμηση για το πώς έχει προχωρήσει η Ελλάδα αναμένεται να πραγματοποιηθεί αρχές Οκτωβρίου, όταν θα επισκεφθούν την Αθήνα οι εκπρόσωποι των θεσμών. Η σχετική έκθεση θα δημοσιοποιηθεί τον Νοέμβριο. Βάσει των συμπερασμάτων της, το Eurogroup του Δεκεμβρίου θα αποφασίσει για την εκταμίευση ή όχι των 748 εκατ. ευρώ της δόσης που εκκρεμεί από το καλοκαίρι του 2019, σε συνδυασμό με τις περαιτέρω παρεμβάσεις για την ελάφρυνση του χρέους.
