Του Γιώργου Δαλιάνη,
με τη συνεργασία της Νάνσυ Καλλιανιώτη και της Νίκης Χατζοπούλου
Σε μια προσπάθεια ελέγχου και περιορισμού της διεθνούς φοροδιαφυγής-φοροαποφυγής και σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ, έχει θεσπιστεί και εφαρμόζεται ένα σύστημα αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών με σκοπό τον εντοπισμό κεφαλαίων τα οποία δεν φορολογούνται ή δεν δηλώνονται στα κράτη στα οποία υπάγονται φορολογικά οι δικαιούχοι τους. Στο στόχαστρο των φορολογικών ελέγχων από ΔΟΥ, ΣΔΟΕ, ΚΕΦΟΜΕΠ και ΚΕΜΕΕΠ μπαίνουν τα μη δηλωθέντα εισοδήματα εξωτερικού, οι τραπεζικές συναλλαγές μεγάλου ύψους, αλλά και η δραστηριότητα νομικών οντοτήτων που εδρεύουν σε χώρες προνομιακού φορολογικού καθεστώτος. Οι Ελληνικές φορολογικές αρχές υποβοηθούνται από τα τεχνολογικά μέσα που πλέον υποστηρίζονται από αυτοματοποιημένες διαδικασίες, με άλλα λόγια δηλαδή “χτυπάνε” στο σύστημα συγκεκριμένες κινήσεις μέσα από την αυτόματη διασταύρωση πληροφοριών και από εκεί και πέρα αρχίζει το έργο των ελεγκτικών αρχών, με την εφαρμογή των κλασικών εργαλείων ελέγχου, όπως το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών και ο έλεγχος των πιστώσεων, ο έλεγχος των συναλλαγών μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων (transfer pricing), ο έλεγχος των εικονικών εταιρειών (shell companies) κ.λπ.
Το θεσμικό πλαίσιο
Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε την οδηγία της ΕΕ 2014/107/ΕΕ (κοινώς γνωστή ως “DAC2”), που επεξέτεινε τη συνεργασία μεταξύ των φορολογικών αρχών της ΕΕ για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Αυτή η επέκταση ενσωμάτωσε αποτελεσματικά το Κοινό Πρότυπο, που αναπτύχθηκε από τον ΟΟΣΑ, στο πλαίσιο της οδηγίας της ΕΕ 2011/16/ΕΕ όσον αφορά τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας.
Σε διεθνές επίπεδο η χώρα μας ενσωμάτωσε στο Εθνικό δίκαιο την σχετική πολυμερή συμφωνία με τον ν.4428/2016 (Πολυμερής Συμφωνία Αρμόδιων Αρχών για την Αυτόματη Ανταλλαγή Πληροφοριών Χρηματοοικονομικών Λογαριασμών).
Η συμφωνία αυτή προβλέπει ότι η Ελλάδα, όπως και οι λοιπές συμμετέχουσες στη συμφωνία χώρες, θα λαμβάνει από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της επικράτειάς της (Ελληνικά), σε ετήσια βάση, χρηματοοικονομικές πληροφορίες σχετικά με όλους τους δηλωτέους λογαριασμούς αλλοδαπών συμφερόντων. Τις πληροφορίες αυτές θα ανταλλάσσει αυτόματα με τις υπόλοιπες συμμετέχουσες χώρες. Όπως η Χώρα μας θα αποστέλλει τις πληροφορίες, με τον ίδιο τρόπο θα γίνεται αποδέκτης πληροφοριών για τους τραπεζικούς λογαριασμούς φορολογικών κατοίκων Ελλάδος (και εν γένει ελληνικών συμφερόντων) σε τράπεζες του εξωτερικού.
Οι πληροφορίες αυτές αφορούν:
• Τόκους
• Μερίσματα
• Έσοδα από ορισμένα ασφαλιστικά προϊόντα
• Έσοδα από πωλήσεις χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων
• Ενοίκια
• Λοιπά έσοδα που προκύπτουν από παθητικά εισοδήματα
• Υπόλοιπα λογαριασμών αρχής και τέλους έτους.
Εφόσον οι Ελληνικές φορολογικές αρχές λάβουν πληροφορίες μέσω του αυτόματου συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών ή συλλέξουν πληροφορίες από οποιαδήποτε άλλη πηγή ή προκύψουν ευρήματα και στοιχεία από διενεργούμενο έλεγχο φυσικού προσώπου ή νομικής οντότητας που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης για πιθανή φοροαποφυγή ή φοροδιαφυγή, δύναται η φορολογική αρχή με μια απλή διαδικασία ( απλή αίτηση) να αιτηθεί και να λάβει από αλλοδαπή φορολογική αρχή επιπρόσθετες πληροφορίες σχετικές με την υπόθεση.
Μάλιστα, πρόσφατα υπεγράφη πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας με στόχο την άμεση ανταλλαγή πληροφοριών σε ευαίσθητα φορολογικά αντικείμενα εσόδων. Με το πρωτόκολλο αυτό εγκαινιάζεται απευθείας γραμμή επικοινωνίας των δύο Αρχών, για συναλλαγές με υψηλό βαθμό προτεραιότητας, με σκοπό την άμεση αντίδραση των ελεγκτικών αρχών των δύο χωρών σε περιπτώσεις καταστρατήγησης. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος οπωσδήποτε θα βρεθούν ΙΧ που κυκλοφορούν στην Ελλάδα με βουλγαρικές πινακίδες, καθώς και εταιρείες ελληνικών συμφερόντων (μητρικές, θυγατρικές κ.λπ.) στη γείτονα χώρα.
Το ανωτέρω περιγραφόμενο σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών αξιοποιείται ήδη από τις Ελληνικές φορολογικές αρχές στο πλαίσιο εκτεταμένων και μαζικών ελέγχων για την ανεύρεση μη φορολογηθείσας ύλης και την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Πρόσφατες περιπτώσεις ελέγχων
Κατωτέρω παραθέτουμε μερικές υποθέσεις, βάσει αποφάσεων ΔΕΔ:
– ΔΕΔ 2199/2022 (Αθ.): Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου, με βάση στοιχεία που απεστάλησαν, στο πλαίσιο αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών από χώρες Ε.Ε. και συγκεκριμένα από τη γερμανική φορολογική αρχή, διαπίστωσε ότι το έτος 2014 ο προσφεύγων εισέπραξε συντάξιμες αποδοχές που ανέρχονται στο ποσό των 15.768,06 ευρώ από τη Γερμανία και το οποίο δε δήλωσε, ως όφειλε στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος 2014. Κατά συνέπεια, στις 18/12/2020 η Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου εξέδωσε πράξη διοικητικού προσδιορισμού, στην οποία συμπεριέλαβε ποσό 15.768,06 ευρώ ως εισόδημα από συντάξεις αλλοδαπής προέλευσης όπου η Ελλάδα έχει δικαίωμα φορολόγησης. Η ενδικοφανής προσφυγή απερρίφθη. Αντίστοιχη περίπτωση είναι και αυτή της υπ’ αριθ. 2315/2022 (Αθ.).
– ΔΕΔ 1516/2022 (Αθ.): Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. Χολαργού, με βάση τα δεδομένα που παραλήφθηκαν από τη Φορολογική Διοίκηση στο πλαίσιο αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (συγκεκριμένα τόκους και μερίσματα που λαμβάνουν φορολογικοί κάτοικοι της ημεδαπής σε χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς που τηρούν σε Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα των ΗΠΑ το φορολογικό έτος 2015), διαπίστωσε ότι το έτος 2015 ο προσφεύγων εισέπραξε μερίσματα που ανέρχονται στο ποσό των 148.597,41 ευρώ (161.141,00 δολάρια ΗΠΑ) και κατά συνέπεια, την 01η/12/2021 εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη διοικητικού προσδιορισμού, με βάση την 1η τροποποιητική δήλωση στην οποία συμπεριέλαβε ποσόν ύψους 148.597,41 ευρώ ως εισόδημα από μερίσματα (προ φόρου) αλλοδαπής προέλευσης (κωδ.295). Η ασκηθείσα ενδικοφανής προσφυγή έγινε αποδεκτή, καθώς στο πλαίσιο της ισχύουσας ΣΑΔΦ Ελλάδας – ΗΠΑ τα ποσά αυτά δεν υπόκεινται σε φορολογία στην Ελλάδα.
Συμπεράσματα
Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, διαπιστώνουμε ότι τα εισοδήματα που αποκτώνται την αλλοδαπή από φορολογικό κάτοικο Ελλάδας και υπόκεινται σε φορολογία στην Ελλάδα είναι πλέον μαθηματικά βέβαιο ότι θα εντοπίζονται και θα φορολογούνται από τις ελληνικές φορολογικές αρχές. Τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο η ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας μεταξύ των κρατών είναι άμεση και μάλιστα με την αξιοποίηση της τεχνολογίας οι διαδικασίες είναι πλέον αυτοματοποιημένες, ιδίως στις περιπτώσεις όπου υπάρχει εμπλοκή του χρηματοπιστωτικού τομέα που αξιοποιείται τα μέγιστα.
*O κ. Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός.
Η κα Nάνσυ Καλλιανιώτη είναι Partner της Artion. A.E.
H κα Νίκη Χατζοπούλου είναι Δικηγόρος LL.M. & Διαμεσολαβήτρια, συνεργάτης της Artion Α.Ε.
Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION Α.Ε. (Πουρνάρα 9 Μαρούσι | +30 210 6009062 | www.artion.gr)
