Προθεσμία τριάντα ημερών για την υποβολή δήλωσης αντιρρήσεων κατά ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής – Εφαρμογή του εθνικού δικαίου σε δικονομικά ζητήματα που δεν ρυθμίζονται ρητά από τον κανονισμό – Πανδημία COVID‑19 – Εθνική ρύθμιση που προέβλεψε διακοπή μερικών εβδομάδων για τις δικονομικές προθεσμίες σε αστικές υποθέσεις
Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος
Με τη δημοσιευθείσα στις 15-09-2022 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι εθνική ρύθμιση η οποία θεσπίσθηκε κατά την εμφάνιση της πανδημίας COVID‑19 και προέβλεπε τη διακοπή επί πέντε περίπου εβδομάδες των δικονομικών προθεσμιών σε αστικές υποθέσεις μπορεί να εφαρμοστεί στην προθεσμία των τριάντα ημερών που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) 1896/2006 [κανονισμός για τη θέσπιση διαδικασίας ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής] για την υποβολή από τον καθού δήλωσης αντιρρήσεων κατά ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής.
Ιστορικό της υπόθεσης
Στις 6 Μαρτίου 2020 το Bezirksgericht für Handelssachen Wien (ειρηνοδικείο Βιέννης, αρμόδιο για εμπορικές υποθέσεις, Αυστρία) εξέδωσε, κατόπιν αιτήσεως της Uniqa Versicherungen, ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής η οποία επιδόθηκε στον VU, φυσικό πρόσωπο που κατοικεί στη Γερμανία, στις 4 Απριλίου 2020. Ο VU υπέβαλε δήλωση αντιρρήσεων κατά της διαταγής πληρωμής με έγγραφο που απεστάλη ταχυδρομικώς στις 18 Μαΐου 2020. Το ως άνω δικαστήριο απέρριψε τη δήλωση αντιρρήσεων του VU για τον λόγο ότι δεν είχε ασκηθεί εντός της προθεσμίας των τριάντα ημερών που τάσσει το άρθρο 16, παράγραφος 2, του κανονισμού (ΕΚ) 1896/2006.
Το Handelsgericht Wien (εμποροδικείο Βιέννης, Αυστρία), δικάζον ως δευτεροβάθμιο δικαστήριο, εξαφάνισε τη διάταξη αυτή βάσει του άρθρου 1, παράγραφος 1, του αυστριακού νόμου για την COVID‑19.
Η Uniqa Versicherungen άσκησε αναίρεση κατά της αποφάσεως του Handelsgericht Wien (εμποροδικείου Βιέννης) ενώπιον του Oberster Gerichtshof (Ανωτάτου Δικαστηρίου, Αυστρία), αιτούντος δικαστηρίου στην υπό κρίση υπόθεση.
Το αιτούν δικαστήριο υπογράμμισε ότι με το άρθρο 1, παράγραφος 1, του αυστριακού νόμου για την COVID‑19 ρυθμίζει την περίπτωση της μη τήρησης των δικονομικών προθεσμιών λόγω ασθενείας του δικαστικού προσωπικού και των βοηθών απονομής δικαιοσύνης ή των διαδίκων, ή λόγω των ληφθέντων μέτρων,.
Κατά το αιτούν δικαστήριο, στην αυστριακή νομική θεωρία υποστηρίζονται αντίθετες απόψεις ως προς το αν η εθνική αυτή ρύθμιση μπορεί να εφαρμοστεί στην προθεσμία των τριάντα ημερών που προβλέπεται στο άρθρο 16, παράγραφος 2, του κανονισμού (ΕΚ) 1896/2006 για την υποβολή δήλωσης αντιρρήσεων κατά ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής ή αν το άρθρο 20 του κανονισμού αποκλείει την εφαρμογή της εν λόγω εθνικής ρύθμισης στην προθεσμία υποβολής της δήλωσης αντιρρήσεων.
Μέρος της αυστριακής νομικής θεωρίας υποστηρίζει ότι το άρθρο 20 του εν λόγω κανονισμού προβλέπει τη δυνατότητα επανεξέτασης της ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην ακύρωση της διαταγής, ιδίως σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας ή έκτακτων περιστάσεων, όπως η κρίση λόγω της πανδημίας COVID‑19. Κατά την άποψη αυτή, δεν επιτρέπεται η προσφυγή στο εθνικό δίκαιο προκειμένου να ληφθεί υπόψη μια τέτοια περίπτωση, δεδομένου ότι η περίπτωση αυτή διέπεται εξαντλητικώς από τον κανονισμό.
Σύμφωνα με άλλη άποψη που υποστηρίζεται στη νομική θεωρία, το άρθρο 20 του κανονισμού (ΕΚ) 1896/2006 δεν εμποδίζει την εφαρμογή εθνικής ρύθμισης, όπως αυτής του άρθρου 1, παράγραφος 1, του αυστριακού νόμου για την COVID‑19. Συγκεκριμένα, το άρθρο 16, παράγραφος 2, του κανονισμού αυτού ρυθμίζει μόνον τη διάρκεια της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης αντιρρήσεων, ενώ το ζήτημα της ενδεχόμενης διακοπής της προθεσμίας δεν ρυθμίζεται από το δίκαιο της Ένωσης. Επομένως, πρέπει να εφαρμοστεί το άρθρο 26 του εν λόγω κανονισμού, το οποίο παραπέμπει στο εθνικό δίκαιο για κάθε δικονομικό ζήτημα που δεν ρυθμίζεται ρητώς από τον κανονισμό. Υπό το πρίσμα αυτό, το άρθρο 20 του κανονισμού (ΕΚ) 1896/2006 έχει ως μοναδικό σκοπό τη διασφάλιση της δικαιοσύνης σε ειδικές περιπτώσεις και δεν περιλαμβάνει γενικές διατάξεις για τη ρύθμιση εξαιρετικής κατάστασης, όπως η κρίση της COVID‑19.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Oberster Gerichtshof (Ανώτατο Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο προδικαστικό ερώτημα.
Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο έκρινε ότι τα άρθρα 16, 20 και 26 του κανονισμού (ΕΚ) 1896/2006 όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2015/2421, έχουν την έννοια ότι εθνική ρύθμιση η οποία θεσπίσθηκε κατά την εμφάνιση της πανδημίας COVID-19 και προέβλεπε τη διακοπή επί πέντε περίπου εβδομάδες των δικονομικών προθεσμιών σε αστικές υποθέσεις μπορεί να εφαρμοστεί στην προθεσμία των τριάντα ημερών που προβλέπει το άρθρο 16, παράγραφος 2, του εν λόγω κανονισμού για την υποβολή από τον καθού δήλωσης αντιρρήσεων κατά ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής.
Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.
Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA
