Οδηγία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή εποχή και νέα οδηγία για τα ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα
Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με τίτλο: «Ενσωμάτωση: α) της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/789 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 για τον καθορισμό κανόνων σχετικά με την άσκηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων που ισχύουν για ορισμένες επιγραμμικές μεταδόσεις ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και αναμεταδόσεις τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων, και για την τροποποίηση της οδηγίας 93/83/ΕΟΚ του Συμβουλίου, β) της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/790 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά και την τροποποίηση των Οδηγιών 96/9/ΕΚ και 2001/29/EK και γ) της Οδηγίας 2006/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με το δικαίωμα εκμίσθωσης, το δικαίωμα δανεισμού και ορισμένα δικαιώματα συγγενικά προς την πνευματική ιδιοκτησία στον τομέα των προϊόντων της διάνοιας (κωδικοποίηση) – Τροποποίηση ν. 2121/1993 και ν. 4481/2017”.
Σύμφωνα με το αρμόδιο Υπουργείου, σκοπός του Μέρους Α’ του σχεδίου νόμου είναι η ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/789 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019, για τον καθορισμό κανόνων σχετικά με την άσκηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων που ισχύουν για ορισμένες επιγραμμικές μεταδόσεις ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και αναμεταδόσεις τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων και τη διαδικασία απευθείας διαβίβασης, και για την τροποποίηση της Οδηγίας 93/83/ΕΟΚ του Συμβουλίου περί συντονισμού ορισμένων κανόνων όσον αφορά το δικαίωμα του δημιουργού και τα συγγενικά δικαιώματα που εφαρμόζονται στις δορυφορικές ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις και την καλωδιακή αναμετάδοση (L 130).
Το Μέρος Α’ του εν λόγω σχεδίου νόμου αντιμετωπίζει το ζήτημα της διευκόλυνσης της αδειοδότησης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων επί έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας, που περιέχονται σε μεταδόσεις ορισμένων ειδών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων με σκοπό την ευρύτερη διάδοση στα κράτη μέλη των ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων, τα οποία προέρχονται από άλλα κράτη μέλη προς όφελος των χρηστών σε ολόκληρη την Ένωση. Στο Μέρος Α΄ του σχεδίου νόμου θεσπίζονται, επίσης, κανόνες για τη μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων μέσω της διαδικασίας απευθείας διαβίβασης.
Σκοπός του Μέρους Β’ του σχεδίου νόμου είναι η ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/790 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά και την τροποποίηση των Οδηγιών 96/9/ΕΚ και 2001/29/EK (L130) .
Αντικείμενο του Μέρους Β’ του σχεδίου νόμου είναι η θέσπιση κανόνων που αποσκοπούν: α) στην περαιτέρω εναρμόνιση του εφαρμοστέου δικαίου της Ένωσης σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τις ψηφιακές και τις διασυνοριακές χρήσεις του προστατευόμενου περιεχομένου, β) σχετικά με εξαιρέσεις και περιορισμούς στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα, γ) σχετικά με τη διευκόλυνση της χορήγησης αδειών, και δ) στη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς για την εκμετάλλευση έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας.
Ειδικότερα με τις διατάξεις του Μέρους Β΄ προβλέπονται κανόνες για την προσαρμογή ορισμένων εξαιρέσεων και περιορισμών επί των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων σε ψηφιακά και διασυνοριακά περιβάλλοντα, καθώς και μέτρα για τη διευκόλυνση ορισμένων πρακτικών χορήγησης αδειών, ιδίως όσον αφορά στη διάδοση έργων μη διαθέσιμων στο εμπόριο και άλλων αντικειμένων προστασίας και στην επιγραμμική διαθεσιμότητα οπτικοακουστικών έργων σε πλατφόρμες διάθεσης βίντεο κατά παραγγελία για τη διασφάλιση ευρύτερης πρόσβασης στο περιεχόμενο. Επίσης, περιέχονται κανόνες για τη διευκόλυνση της χρήσης του περιεχομένου που έχει καταστεί κοινό κτήμα.
Προκειμένου να επιτευχθεί η εύρυθμη και δίκαιη λειτουργία της αγοράς για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, θεσπίζονται κανόνες σχετικά με τα δικαιώματα επί εκδόσεων, με τη χρήση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας από παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών, οι οποίοι αποθηκεύουν και παρέχουν πρόσβαση σε περιεχόμενο που αναφορτώνεται από τους χρήστες, με τη διαφάνεια των συμβάσεων των δημιουργών και των ερμηνευτών, με την αμοιβή των δημιουργών και των ερμηνευτών, καθώς και ένας μηχανισμός για την ανάκληση των δικαιωμάτων, τα οποία οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές έχουν μεταβιβάσει κατ’ αποκλειστικότητα.
Το Μέρος Γ’ αντιμετωπίζει τη ρύθμιση του δικαιώματος δημοσίου δανεισμού.
Σκοπός των προτεινόμενων διατάξεων του Μέρους Γ΄ του σχεδίου νόμου είναι η ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας 2006/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με το δικαίωμα εκμίσθωσης, το δικαίωμα δανεισμού και ορισμένα δικαιώματα συγγενικά προς την πνευματική ιδιοκτησία στον τομέα των προϊόντων της διάνοιας.
Ειδικότερα με τις προτεινόμενες διατάξεις του Μέρους Γ΄ του σχεδίου νόμου απαλείφεται το δικαίωμα του δικαιούχου να επιτρέπει ή να απαγορεύει το δημόσιο δανεισμό των έργων του ενώ ταυτόχρονα εισάγεται σύστημα εύλογης αμοιβής, ως αντιστάθμισμα του δημόσιου δανεισμού χωρίς την άδεια του δικαιούχου.
Τέλος στο Δ΄ Μέρος του σχεδίου νόμου επέρχονται τροποποιήσεις στο ν.2121/1993 (Α΄25) και στο ν.4481/2017 (Α’100) με σκοπό: (α) την εναρμόνιση των άρθρων 22 και 71 του ν. 2121/1993 με ρυθμίσεις που εισάγονται με τον παρόντα νόμο και αποτελούν ενσωμάτωση των Οδηγιών (ΕΕ) 789/2019, (ΕΕ) 790/2019 και 2006/115/ΕΚ, (β) την πρόβλεψη της χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή αναπαραγωγής πρόσθετου αντιτύπου από μη κερδοσκοπικές βιβλιοθήκες ή αρχεία, το δημόσιο δανεισμό από σχολικές και Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες και την κατάργηση της νομοθετικής εξουσιοδότησης του της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 22 του ν. 2121/1993 για την έκδοση προεδρικού διατάγματος περί καθορισμού της αμοιβής που λαμβάνουν οι δικαιούχοι για το δημόσιο δανεισμό, του τρόπου και του συστήματος είσπραξης και διανομής της, του συνόλου των βιβλιοθηκών και φορέων, που εμπίπτουν στη ρύθμιση καθώς και κάθε σχετικής λεπτομέρειας καθώς και της διάταξης σύμφωνα με την οποία μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος, οι δημόσιες βιβλιοθήκες, οι βιβλιοθήκες που ανήκουν σε Ν.Π.Δ.Δ. και σε Ν.Π.Ι.Δ., που εποπτεύονται από το Κράτος, οι δημοτικές βιβλιοθήκες, οι βιβλιοθήκες κοινωφελών ιδρυμάτων και οργανισμών, μορφωτικών ιδρυμάτων και αποστολών στην Ελλάδα καθώς και οι βιβλιοθήκες ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων δεν καταβάλλουν αμοιβή για το δημόσιο δανεισμό.
Ήδη το ζήτημα της αμοιβής για το δημόσιο δανεισμό ρυθμίζεται στο άρθρο 33 του παρόντος σχεδίου νόμου, (γ) την κατάργηση της ρύθμισης που αφορά στην έκταση της μεταβίβασης του περιουσιακού δικαιώματος και των συμβάσεων και την παροχή αδειών στην περίπτωση που εκείνος που αποκτά το δικαίωμα ή την άδεια είναι υποχρεωμένος, μέσα σε εύλογο χρόνο, να καταστήσει το έργο προσιτό στο κοινό με τον κατάλληλο τρόπο εκμετάλλευσης καθώς το ζήτημα ρυθμίζεται με το άρθρο 23 του παρόντος και (δ) την τροποποίηση του άρθρου 18 ν. 2121/1993 ώστε, αφενός να αποσαφηνιστεί για το μέλλον ότι οι φορητές ηλεκτρονικές συσκευές -ταμπλέτες (tablets) και τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones) περιλαμβάνονται στην έννοια των ηλεκτρονικών υπολογιστών και αφετέρου να αποσαφηνιστεί από την 1.1.2023 και εφεξής το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 που υποβάλλεται από τους υπόχρεους αναφορικά με τεχνικά μέσα ή/και χαρτί κατάλληλο για φωτοτυπίες που δεν προορίζονται ή εν τέλει δεν χρησιμοποιήθηκαν για ιδιωτική αναπαραγωγή.
Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου.
