Πλημμελώς αιτιολογημένη η απόφαση της Επιτροπής Εκδίκασης Ενστάσεων Αυθαιρέτων, που δεν απάντησε σε ισχυρισμούς της ένστασης του ιδιοκτήτη του ακινήτου σχετικά με τη νομιμότητα της επιβολής των προστίμων σε βάρος του αντί σε βάρος του μισθωτή.
Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης
(Τμήμα Γ’-Ακυρωτικό)
Αριθμός 420/2011
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της από 23-7-2008 απόφασης της Επιτροπής Εκδίκασης Ενστάσεων Αυθαιρέτων της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης, με την οποία απορρίφθηκε ένσταση του αιτούντος κατά της από 23-11-2007 έκθεσης αυτοψίας οργάνων της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης. Με την έκθεση αυτή χαρακτηρίσθηκε αυθαίρετη και κατεδαφιστέα κατασκευή που έγινε χωρίς οικοδομική άδεια σε τμήμα του πρώτου ορόφου κτίσματος που βρίσκεται στη συμβολή των οδών του οποίου ο αιτών φέρεται ως συνιδιοκτήτης και υπολογίσθηκαν πρόστιμο ανέγερσης 13.333 και πρόστιμο διατήρησης 6.666,50 .
3. Επειδή, στο άρθρο 22 του Γ.Ο.Κ. (ν. 1577/1985 Α’ 210), όπως τροποποιήθηκε από τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 19 του ν. 2831/2000 (Α’ 140), ορίζεται ότι: «1. Για την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας δόμησης εντός ή εκτός οικισμού απαιτείται οικοδομική άδεια της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας … 2. … 3. Κάθε κατασκευή που εκτελείται α) χωρίς την άδεια της παρ. 1 ή β) καθ’ υπέρβαση της άδειας ή γ) με βάση άδεια που ανακλήθηκε ή δ) κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων είναι αυθαίρετη και υπάγεται στις σχετικές για τα αυθαίρετα διατάξεις του ν. 1337/1983 όπως ισχύουν. 4. …”. Περαιτέρω, στο άρθρο 17 του ν. 1337/1983 (Α’ 33) όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε μεταγενέστερα και ισχύει στην προκειμένη περίπτωση, ορίζεται ότι: «1. Τα αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές εν γένει που ανεγείρονται μετά την 31.1.1983 εντός ή εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων ή οικισμών που υπάρχουν πριν από το έτος 1923 καθώς και όσα δεν εξαιρούνται σύμφωνα με το άρθρο 15 του νόμου αυτού κατεδαφίζονται υποχρεωτικά από τους κυρίους ή συγκυρίους τους, έστω και αν έχει αποπερατωθεί η κατασκευή ή αν το κτίσμα κατοικείται ή χρησιμοποιείται με οποιοδήποτε τρόπο. 2. Εκτός από την κατεδάφιση επιβάλλεται: α) πρόστιμο ανέγερσης αυθαιρέτου, β) πρόστιμο διατήρησης αυθαιρέτου…. 3. … 4. Υπόχρεοι για την καταβολή των προστίμων είναι οι κύριοι ή συγκύριοι του αυθαίρετου που ευθύνονται ο καθένας για την καταβολή ολόκληρου του προστίμου … Σε περίπτωση εκτέλεσης εργασιών από νομέα, κάτοχο, ή επικαρπωτή τα πρόστιμα επιβάλλονται σε όλους και ο καθένας είναι υπεύθυνος για την καταβολή ολόκληρου του προστίμου. 5. … “.
4. Επειδή, από το συνδυασμό των διατάξεων που παρατέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη προκύπτει ότι κάθε κατασκευή που εκτελείται χωρίς άδεια της αρμόδιας πολεοδομικής αρχής είναι αυθαίρετη και συνεπάγεται την ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 17 του ν. 1337/1983 ως προς την επιβολή προστίμων ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτου. Περαιτέρω, κατά την έννοια της ως άνω παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 1337/1983, σε περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής σε κτίριο που έχει εκμισθωθεί από τον κύριο, το αρμόδιο όργανο δύναται να επιβάλει το πρόστιμο σε βάρος είτε του κυρίου είτε του μισθωτή – σε βάρος του δευτέρου υπό την ιδιότητά του ως κατόχου – ή σε βάρος και των δύο, ενώ, σε κάθε περίπτωση, ο καθένας ευθύνεται εις ολόκληρο για την καταβολή του προστίμου (πρβλ. ΣτΕ 1288/2006, 3011/2004 κ.α.). Ωστόσο, και εφόσον, κατά την έννοια της τελευταίας διάταξης, υφίσταται πεδίο διακριτικής ευχέρειας της Διοίκησης να επιλέξει τον υπόχρεο ή τους υπόχρεους για την επιβολή των προστίμων από τον οριζόμενο με αυτή κύκλο προσώπων, στην περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής σε μισθωμένο ακίνητο θα πρέπει, όταν επιλέγει τον ιδιοκτήτη που δεν προέβη ο ίδιος στην αυθαίρετη κατασκευή, ούτε έδωσε τη συγκατάθεσή του, ούτε και ανέχθηκε την ύπαρξή της, αλλά, αντίθετα, ασκώντας νόμιμο δικαίωμά του προέβη άμεσα σε καταγγελία στην αρμόδια πολεοδομική αρχή προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία χαρακτηρισμού αυθαιρέτου, να αιτιολογεί προσηκόντως την επιλογή της αυτή, όταν μάλιστα κατά τη διοικητική διαδικασία έχουν προβληθεί συγκεκριμένοι ισχυρισμοί. Και πάντως, κατά την άσκηση της διακριτικής της ευχέρειας, η Διοίκηση δεν μπορεί να επιλέξει λύση που λειτουργεί σε βάρος του προσώπου που ενήργησε στο πλαίσιο των νομίμων υποχρεώσεών των για μόνο το λόγο ότι έχει την ιδιότητα του ιδιοκτήτη του ακινήτου, τα δε όρια της ευχέρειας αυτής κατά τον ακυρωτικό δικαστικό έλεγχο προσδιορίζονται ενόψει των γενικών αρχών του διοικητικού δικαίου και ιδίως της χρηστής και αμερόληπτης διοίκησης και της εξυπηρέτησης του σκοπού του νόμου.
5. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την από 23-11-2007 έκθεση αυτοψίας υπαλλήλων της Διεύθυνσης Πολεοδομίας (Τμήμα Ελέγχου Κατασκευών) της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης, που διενεργήθηκε, όπως σημειώνεται στην από 31-7-2009 υπηρεσιακή έκθεση απόψεων, μετά από καταγγελία του αιτούντος, αφενός χαρακτηρίστηκε ως αυθαίρετη και κατεδαφιστέα η κατασκευή χωρίς οικοδομική άδεια μεταλλικού στεγάστρου από λαμαρίνα και μεταλλικά κατακόρυφα και οριζόντια στοιχεία σε τμήμα του πρώτου ορόφου κτίσματος στη συμβολή των οδών της Θεσσαλονίκης, το οποίο είχε καταστραφεί ολοσχερώς από πυρκαγιά και φέρεται ότι ανήκει στον αιτούντα κατά ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου και αφετέρου επιβλήθηκαν τα οικεία πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης, ύψους 13.333 και 6.666,50 αντίστοιχα. Κατά της έκθεσης αυτοψίας ο αιτών άσκησε ένσταση στην αρμόδια Επιτροπή Εκδίκασης Ενστάσεων Αυθαιρέτων με την οποία, αφού ανέφερε ότι το ακίνητο είναι μισθωμένο από το 2000 στον , προέβαλε ότι τα πρόστιμα έπρεπε να επιβληθούν στο μισθωτή γιατί η αυθαίρετη κατασκευή έγινε από αυτόν μετά από πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στις 29-6-2007 και παρά τη δική του εναντίωση, που εκδηλώθηκε αρχικά με εξώδικο προς το μισθωτή και μετά με καταγγελία της σύμβασης μίσθωσης και επίσης ότι ο ίδιος, όχι μόνο δεν φέρει ευθύνη για την παραπάνω αυθαίρετη κατασκευή, αλλά είναι και αυτός που υπέβαλε προς την πολεοδομική αρχή στις 6-7-2007 αίτηση (με αριθμ. πρωτ. 39294/2007) για τη διενέργεια αυτοψίας επικαλούμενος την εκ μέρους του μισθωτή διενέργεια αυθαιρέτων εργασιών στο ακίνητο, συνοδευόμενη μάλιστα και από τεχνική έκθεση μηχανικών και στις 8-8-2007 καταγγελία (με αριθμ. πρωτ. 45.182/2007) γιατί ο μισθωτής συνέχιζε τις οικοδομικές εργασίες αν και είχε εκδοθεί σήμα διακοπής τους μετά την παραπάνω από 6-7-2007 αίτηση για διενέργεια αυτοψίας. Η Επιτροπή με την προσβαλλόμενη, από 23-7-2008, απόφασή της απέρριψε την ένσταση, με την αιτιολογία ότι “δεν προσκομίσθηκαν στοιχεία νομιμότητας ούτε διαπίστωση αποκατάστασης έλαβε χώρα”.
6. Επειδή, με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στη μείζονα σκέψη, κατά τα οποία σε περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής σε μισθωμένο ακίνητο υφίσταται πεδίο διακριτικής ευχέρειας της Διοίκησης να επιλέξει τον υπόχρεο ή τους υπόχρεους για την επιβολή των προστίμων ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτου από τον κύκλο των προσώπων που ορίζονται με τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 1337/1983 αιτιολογώντας, εφόσον συντρέχουν ειδικές περιστάσεις, με τον προσήκοντα τρόπο την επιλογή συγκεκριμένου προσώπου, η προσβαλλόμενη απόφαση της Επιτροπής Εκδίκασης Ενστάσεων αυθαιρέτων είναι πλημμελώς αιτιολογημένη. Και τούτο γιατί η Επιτροπή παρέλειψε ν΄ απαντήσει στους λόγους που προβλήθηκαν από τον αιτούντα με την ένστασή του, κατά τους οποίους μη νόμιμα επιβλήθηκαν σε βάρος του τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης καθώς η επίδικη αυθαίρετη κατασκευή έγινε από το μισθωτή του ακινήτου και παρά την δική του εναντίωση, που εκδηλώθηκε με συγκεκριμένες ενέργειές του, με συνέπεια να μην μπορεί να ελεγχθεί δικαστικώς η ορθή άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της Διοίκησης, που επέλεξε, στην προκειμένη περίπτωση, τον αιτούντα ως υπόχρεο για την καταβολή των προστίμων ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτου. Επομένως, η προσβαλλόμενη απόφαση της Επιτροπής πρέπει να ακυρωθεί κατά το μέρος που επιβλήθηκαν σε βάρος του αιτούντος τα αντιστοιχούντα στην αυθαίρετη κατασκευή πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης. .
