Η παροχή της εργασίας είναι συνυφασμένη με μια σειρά από κινδύνους που απειλούν τη σωματική ακεραιότητα και την υγεία των εργαζομένων.
Η προληπτική αντιμετώπιση των κινδύνων που απορρέουν από την εργασία κατέστη απαραίτητη από τον νομοθέτη, ο οποίος από νωρίς ασχολήθηκε με τους λεγόμενους «όρους υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας». Η διάταξη του άρθρου 662 του ΑΚ, σύμφωνα με την οποία ο εργοδότης οφείλει να μεριμνά για την προστασία της υγείας του εργαζομένου, αποτελεί ειδικότερη εκδήλωση της υποχρέωσης σεβασμού της προσωπικότητας του εργαζομένου, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 57 του Αστικού Κώδικα καθώς στο Σύνταγμα στα άρθρα 5 παρ. 1 και 22 παρ. 1.
Ο εργοδότης, κατά την άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος, οφείλει να λαμβάνει υπόψιν την κατάσταση της υγείας του μισθωτού, ούτως ώστε να αποφεύγεται η επιβάρυνσή της ειδικά σε περίπτωση κλονισμού της. Έχει υποχρέωση να ενημερώνει τους μισθωτούς για τους κινδύνους που προκύπτουν κατά την εκτέλεση της εργασίας, έτσι ώστε να αποτρέπεται ο κίνδυνος για τη ζωή και την υγεία τους, να διατηρεί κατάλληλες θερμοκρασίες στους χώρους εργασίας τόσο το χειμώνα όσο και το καλοκαίρι, να αερίζει και να φωτίζει τους χώρους εργασίας και να εφοδιάζει τους εργαζομένους με την κατάλληλη ενδυμασία και μέτρα προστασίας για την εκτέλεση των καθηκόντων του, όπου αυτό απαιτείται.
Για την αποτελεσματική προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, προβλέπονται, σύμφωνα με το νόμο 3850/2010 (Κώδικας για την Υγεία και την Ασφάλεια των Εργαζομένων), ορισμένα θεσμικά όργανα. Πρώτον, ο γιατρός εργασίας είναι υπεύθυνος να παρέχει υποδείξεις αναφορικά με τη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων, να προβαίνει σε προληπτικό ιατρικό έλεγχό τους και να επιβλέπει την ορθή εφαρμογή των μέτρων προστασίας της υγείας, μεριμνώντας παράλληλα για την πρόληψη ατυχημάτων στον εργασιακό χώρο. Υποχρέωση να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες γιατρών ασφαλείας έχουν οι επιχειρήσεις που απασχολούν κατά ετήσιο μέσο όρο πάνω από 50 εργαζομένους. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν επιτρέπεται ο γιατρός εργασίας να χρησιμοποιηθεί με σκοπό να ελέγξει το δικαιολογημένο χαρακτήρα της απουσίας του μισθωτού λόγω ασθένειας.
Πέραν του γιατρού, θεσμικό όργανο των επιχειρήσεων, ακόμη και αυτών με λιγότερους των 50 εργαζομένων, αποτελεί ο τεχνικός ασφαλείας. Ο τεχνικός είναι αρμόδιος να παρέχει υποδείξεις σχετικά με την υγεία και ασφάλεια στην εργασία και την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων, να ελέγχει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, των τεχνικών μέσων και των παραγωγικών διαδικασιών καθώς και να επιβλέπει την ορθή εφαρμογή των μέτρων για την πρόληψη ατυχημάτων. Ο τεχνικός μαζί με τον γιατρό εργασίας ή την ΕΣΥΠΠ (Εσωτερική Υπηρεσία Προστασίας και Πρόληψης) ή την ΕΞΥΠΠ (Εξωτερική Υπηρεσία Προστασίας και Πρόληψης), συντάσσουν γραπτή εκτίμηση των κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία, η οποία τίθεται, με ευθύνη του εργοδότη, στη διάθεση των εκπροσώπων των εργαζομένων για θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία και αποτελεί θέμα συζήτησης στις κοινές συνεδριάσεις τους.
Τέλος, προβλέπεται από τον νόμο η συμμετοχή των εργαζομένων σε ό,τι αφορά την υγεία και την ασφάλεια στον χώρο εργασίας, με τη σύσταση «Επιτροπών Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων» (ΕΥΑΕ). Σε επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους των 50 εργαζομένων, δημιουργείται επιτροπή υγείας και ασφάλειας, από 2 έως 7 μέλη, ανάλογα με τον αριθμό εργαζομένων της επιχείρησης. Σε επιχειρήσεις άνω των 20 εργαζομένων υπάρχει το δικαίωμα επιλογής εκπροσώπων, με ειδική αρμοδιότητα σε θέματα προστασίας της ασφάλειας και της υγείας και στις πιο μικρές επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι δικαιούνται να διαβουλεύονται μεταξύ τους και να επιλέγουν με πλειοψηφία εκπρόσωπό τους για την υγεία και ασφάλεια. Οι επιτροπές συνιστούν όργανα συμβουλευτικά, μελετούν τις συνθήκες εργασίας στην επιχείρηση, ενημερώνονται για τα ατυχήματα και τις επαγγελματικές ασθένειες εντός της επιχείρησης καθώς και για τις επιπτώσεις στις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας των νέων παραγωγικών διαδικασιών.
