του Ιωάννη Κουζίου, Ιστορικού ερευνητή, Π.Ε. Ελληνικού Πολιτισμού
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν ο άνθρωπος που ενώ μπορούσε να ζήσει πλουσιοπάροχα ως κόμης και υπουργός εξωτερικών του Τσάρου, προτίμησε να θυσιασθεί για την πατρίδα του και τους ελληνόπαιδες. Δεν θα αναφερθώ εδώ στα όσα γνωστά έκανε για την Ελλάδα, από τότε που έγινε Κυβερνήτης, αλλά επιγραμματικά θα αναφέρω τι έκανε για την Ελλάδα, κατά την παραμονή του στην Ευρώπη.
Διέθεσε όλη την προσωπική του περιουσία αλλά και το μεγαλύτερο μέρος του μισθού του για τον υπέρ της πατρίδας αγώνα. Κινητοποίησε όλες τις γνωριμίες που είχε από ισχυρούς φίλους, αριστοκράτες, βαρόνους, οικονομικούς μεγιστάνες, τραπεζίτες, να συνδράμουν οικονομικά για την απελευθέρωση του έθνους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ισχυρός τραπεζίτης και φίλος του Eynard. Οργάνωσε την Φιλόμουσο Εταιρεία στην Βιέννη, με σκοπό την προστασία των προσφύγων ελληνοπαίδων αλλά και την διαφώτιση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης. Οργάνωσε ελληνικά σχολεία στην Ευρώπη μεριμνώντας για την μόρφωση των ελληνοπαίδων, βάση της οποίας αποτελούσε ο ελληνορθόδοξος πολιτισμός. Πίστευε βαθιά ότι από την μόρφωση των παιδιών εξαρτάται το μέλλον της Ελλάδας. Διεθνοποίησε το ελληνικό ζήτημα μέσα από το κίνημα του φιλελληνισμού. Κινητοποίησε τις ελληνικές κοινότητες της διασποράς, οργάνωσε φιλελληνικά κομιτάτα σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις με σκοπό την εξέγερση των ευρωπαϊκών λαών, ασκώντας πίεση στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υπέρ του ελληνικού ζητήματος.
Ως υπουργός εξωτερικών του Τσάρου αγωνίστηκε με όλες τους τις δυνάμεις, για να μπορέσει να τον πείσει να διεξάγει πόλεμο κατά της Τουρκίας με σκοπό την λύτρωση των Ελλήνων από την τουρκική βαρβαρότητα. Κατά την διάρκεια της παραμονής του στην Ελβετία, έζησε σε δυο φτωχικά δωμάτια με έναν μόνο βοηθό, δαπανώντας 180 φράγκα το μήνα και για τους δύο, όταν τα ετήσια εισοδήματά του έφθαναν στις 32.000 χρυσά φράγκα, τα υπόλοιπα τα διέθετε για τους Έλληνες και τον αγώνα. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος στα 1825 προς την βαρόνη Charlotte: «…χτύπησα τις πόρτες των πλουσίων, χτύπησα μετά και τις πόρτες των φτωχών, για να συλλέξω τον οβολό του φτωχού, πρέπει να ημπορώ να τους λέγω με παρρησία, έδωσα τα πάντα πριν ζητήσω και την δική σας βοήθεια για τους αδελφούς μου».
