Το πράσινο φως στην Κομισιόν να δουλέψει πάνω σε προτάσεις για ένα προσωρινό πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, μέσω ενός δυναμικού διαδρόμου τιμών, έδωσαν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών την Πέμπτη, αφότου η Γερμανία υπέκυψε στις πιέσεις των άλλων χωρών.
Όπως γράφει το Politico, η συμφωνία που ανακοινώθηκε τα ξημερώματα ήταν «ένα κλασικό ευρωπαϊκό αποτέλεσμα»: Όλοι παίρνουν από λίγα, κανείς δεν παίρνει τα πάντα, περαιτέρω συζητήσεις είναι αναπόφευκτες και πολλοί θα γκρινιάζουν για την ατελείωτη διαδικασία. Όμως οι ηγέτες τόνισαν ότι το ζήτημα είναι η ενότητα.
Πολλά μένει ακόμα να διευθετηθούν, όμως το βασικό μήνυμα της Συνόδου είναι ότι η Γερμανία, που ήταν κυρίως εκείνη που διαφωνούσε με το πλαφόν στο φυσικό αέριο, υποχώρησε υπό την πίεση των ηγετών και στήριξε έναν προσωρινό περιορισμό των τιμών, ώσπου να πάρει μορφή ένα νέο σύστημα τιμολόγησης.
Οι ηγέτες παρέπεμψαν τα θέματα σε περαιτέρω συζητήσεις, που θα γίνουν σε επίπεδο υπουργών Ενέργειας την επόμενη εβδομάδα, με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς να λέει ότι ίσως χρειαστεί και νέα Σύνοδος Κορυφής τον επόμενο μήνα – πρακτικά, δίνοντας στη Γερμανία το δικαίωμα βέτο επί της τελικής συμφωνίας.
Η άλλη βασική πρόταση για τον περιορισμό των τιμών του φυσικού αερίου, ο λεγόμενος Ιβηρικός μηχανισμός που προβλέπει πλαφόν στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την ηλεκτροπαραγωγή, επίσης προχωρά. Αλλά και αυτό συνοδεύεται από όρους, όπως η διενέργεια ανάλυσης κόστους-ωφέλειας.
Οι χώρες στήριξαν επίσης ένα εθελοντικό σχέδιο για κοινές αγορές φυσικού αερίου, αφότου η Ουγγαρία αντιτάχθηκε σε μία υποχρεωτική προσέγγιση. Η συμφωνία προβλέπει ότι το 15% του όγκου που απαιτείται για να γεμίσουν οι αποθήκες φυσικού αερίου θα αποκτάται μέσω κοινών αγορών.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι στόχος είναι ο συγκεκριμένος μηχανισμός για το πλαφόν να είναι έτοιμος σε 2-3 εβδομάδες, με τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, ωστόσο, να λέει πως είναι «πολύ δύσκολο να δούμε» το πλαφόν να είναι έτοιμο τις επόμενες εβδομάδες.
Οι αποφάσεις
α) εθελοντική κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, εκτός από τη δεσμευτική συγκέντρωση ζήτησης για ποσότητα που ισοδυναμεί με το 15% των αναγκών πλήρωσης των αποθηκευτικών υποδομών, σύμφωνα με τις εθνικές ανάγκες, και επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων με αξιόπιστους εταίρους για την αναζήτηση αμοιβαία επωφελών εταιρικών σχέσεων με την εκμετάλλευση του βάρους της συλλογικής αγοράς της Ένωσης και με πλήρη χρήση της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ, η οποία είναι ανοιχτή επίσης για τα Δυτικά Βαλκάνια και τους τρεις συνδεδεμένους Ανατολικούς Εταίρους·
β) νέο συμπληρωματικό σημείο αναφοράς έως τις αρχές του 2023 που αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνθήκες στην αγορά φυσικού αερίου·
γ) προσωρινός δυναμικός διάδρομος τιμών για τις συναλλαγές φυσικού αερίου για τον άμεσο περιορισμό των «επεισοδίων» υπερβολικών τιμών του φυσικού αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις διασφαλίσεις που ορίζονται στο άρθρο 23 παρ. 2 του Σχεδίου Κανονισμού του Συμβουλίου που προτάθηκε τη 18η Οκτωβρίου 2022·
δ) προσωρινό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ για τον περιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με ανάλυση κόστους και οφέλους, χωρίς τροποποίηση της αξιολογικής κατάταξης (merit order), αποτρέποντας παράλληλα την αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, αντιμετωπίζοντας τις επιπτώσεις χρηματοδότησης και διανομής και τις επιπτώσεις του στις ροές πέρα από τα σύνορα της ΕΕ·
ε) βελτιώσεις στη λειτουργία των αγορών ενέργειας για την αύξηση της διαφάνειας της αγοράς, την άμβλυνση της κρίσης ρευστότητας και την εξάλειψη των παραγόντων που ενισχύουν τη μεταβλητότητα των τιμών του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας·
στ) ταχεία παρακολούθηση της απλούστευσης των διαδικασιών αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των δικτύων, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων έκτακτης ανάγκης βάσει του άρθρου 122 της ΣΛΕΕ (σ.σ. Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ)·
ζ) μέτρα ενεργειακής αλληλεγγύης σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο σε εθνικό, περιφερειακό ή ενωσιακό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών αλληλεγγύης·
η) αυξημένες προσπάθειες για εξοικονόμηση ενέργειας·
θ) κινητοποίηση συναφών εργαλείων σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Ταυτόχρονα, άμεση προτεραιότητα είναι η προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων στις κοινωνίες μας. Η διατήρηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της Ένωσης είναι επίσης σημαντική. Θα πρέπει να κινητοποιηθούν όλα τα σχετικά εργαλεία σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών μας, διατηρώντας παράλληλα την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και διατηρώντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού και την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει δεσμευτεί για στενό συντονισμό των πολιτικών απαντήσεων. Τονίζει τη σημασία του στενού συντονισμού και των κοινών λύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου χρειάζεται, και δεσμεύεται να επιτύχει τους στόχους της πολιτικής μας με ενιαίο τρόπο. Το Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις οικονομικές εξελίξεις και έχει δεσμευτεί να ενισχύσει περαιτέρω τον συντονισμό μας, προκειμένου να παράσχουμε μια αποφασιστική και ευέλικτη πολιτική απάντηση.
