Προσχέδιο εκτάκτου ανάγκης: εύθραυστες προβλέψεις, μικρές ανάσες, μεγάλες ανάγκες και αγωνίες
ΚΩΣΤΗΣ ΠΛΑΝΤΖΟΣ
Να διασώσει και να τονώσει την ανάπτυξη, να βάλει τέλος στα συνεχή ελλείμματα, να επιστρέψει στα πλεονάσματα, να συγκρατήσει τον πληθωρισμό και να απαλύνει τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, βάζει στόχο ο νέος κρατικός προϋπολογισμός, το προσχέδιο του οποίου κατατέθηκε χθες (3/10) στη Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών.
Για να τα επιτύχει όλα αυτά, ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί:
• με το ένα χέρι «δίνει» μόνιμες ελαφρύνσεις (σε άμεσους φόρους) και έκτακτες επιδοτήσεις ύψους 3,5 δισ. για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Είναι όμως κατά σχεδόν 1 δισ. λιγότερα από τα περίπου 4,5 δισ. που δαπάνησε εκτάκτως το 2022 για μέτρα Covid και για την ενεργειακή κρίση.
• με το άλλο χέρι «παίρνει» επιπλέον 1,3 δισ. ευρώ περισσότερα εν συγκρίσει με φέτος, από φόρους και ειδικά από ΦΠΑ. Κατά το 1/3 αυτά θα προέλθουν από την Ανάπτυξη και την αύξηση των εισοδημάτων, κατά τα 2/3 όμως από τον πληθωρισμό και την μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας.
Ωστόσο, όσο ανεβαίνουν τα έκτακτα έσοδα εξαιτίας της ακρίβειας, τόσα περισσότερα θα πρέπει να δίνει ο κρατικός προϋπολογισμός το 2023 για έκτακτα μέτρα στήριξης (και έως 1 δισ. ευρώ επιπλέον για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης).
Και στην κυβέρνηση θέλουν να κρατούν «πολεμοφόδια», για την πιο «σκοτεινή» χειμερινή περίοδο μετά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο στην Ευρώπη.
Πού θα βρεθούν λεφτά
Για να εξασφαλίσει 3,5 δισ. που απαιτούνται για παροχές, αλλά και επιστρέψει στα πλεονάσματα, η κυβέρνηση προβλέπει αύξηση εσόδων από φόρους. Και συγκεκριμένα:
• συνολικά καθαρά έσοδα 61,488 δισ. ευρώ το 2023, αυξημένα κατά 527 εκατ. ευρώ ή 0,9% έναντι του 2022, λόγω της προβλεπόμενης μεγέθυνσης της οικονομίας
• από ΦΠΑ και έμμεσους φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών: +668 εκατ. ευρώ έναντι του 2022 (συνολικά 32,138 δισ. ευρώ)
• από φόρους εισοδήματος: +682 εκατ. ευρώ έναντι του 2022. Προβλέπεται να φτάσουν στα 17,240 δισ. ευρώ συνολικά. Από φόρους νομικών προσώπων, αναμένεται αύξηση 595 εκατ. ευρώ έναντι του 2022 (στα 4,714 δισ. ευρώ). Από φόρους εισοδήματος φυσικών προσώπων στα νοικοκυριά προβλέπεται αύξηση κατά 42 εκατ. ευρώ έναντι του 2022 (στα 11,180 εκατ. ευρώ) παρά τη μόνιμη κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στους συνταξιούχους, στους δημοσίους υπαλλήλους και στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό οφείλεται στο ότι αυξάνονται τα εισοδήματα, αλλά όχι και τα αφορολόγητα όρια
• αυξημένο μέρισμα από την ΤτΕ: +179 εκατ. ευρώ
• φόροι ακίνητης περιουσίας: τα ίδια με του 2022 (2,380 δισ. ευρώ)
Οδικός χάρτης για την κρίση
Κάθε πρόβλεψη όμως φαντάζει «εύθραυστη» και πολλά μπορεί να έχουν αλλάξει σε περίπου 40 μέρες, όταν το υπουργείο Οικονομικών καταθέσει το τελικό σχέδιο του Προϋπολογισμού. Η πρόβλεψη για (εναρμονισμένο) τιμάριθμο 8,8% φέτος και 3% το 2023 μπορεί να αναθεωρηθεί τότε ακόμα πιο πάνω, ανατρέποντας έτσι και όσα υπολογίζει η κυβέρνηση ότι θα δώσει για αυξήσεις σε συντάξεις και νέα μέτρα στήριξης.
Αλλαγές αναμένονται τις ερχόμενες ημέρες και εβδομάδες, αφού πρώτα η Κομισιόν ανακοινώσει αναθεωρημένες τις προβλέψεις της για την ευρωπαϊκή οικονομία συνολικά.
Κάποια πράγματα πάνε πάντως και καλύτερα από ό,τι είχε προβλεφθεί: για το 2022 η πραγματική ανάπτυξη (χωρίς τον πληθωρισμό) θα φτάσει στο 5,3% αντί 4,5% που είχε προβλεφθεί στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022 ή 3,1% που είχε εκτιμηθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2022. Και η ανεργία θα διαμορφωθεί σε 12,9% αντί 13,9% που προβλεπόταν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και 14,2% στον Προϋπολογισμό του 2022.
Ωστόσο ο οδικός χάρτης του 2023, όπως περιγράφεται ως τώρα, έχει ουσιαστικά αποκρυσταλλωθεί.
Και σε γενικές γραμμές θα είναι ο εξής:
• τέλος στα πρωτογενή ελλείμματα και επιστροφή σε χαμηλά πλεονάσματα 0,7% του ΑΕΠ. Τυχόν αθέτηση της δέσμευσης για δημοσιονομική ισορροπία- μεμονωμένα και ειδικά στην παρούσα συγκυρία- θα οδηγούσε σε απομάκρυνση της Ελλάδας από την επενδυτική βαθμίδα και τις αγορές χρήματος.
• αυτόματοι «σταθεροποιητές» και μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων και το 2023 για αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης
• νέα μέτρα ελάφρυνσης των νοικοκυριών και επιχειρήσεων
• αύξηση 7%-7,5% των συντάξεων
• νέα αύξηση του κατώτατου μισθού από τον Μάιο 2023
• αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ)
• διευθέτηση μισθολογικών αιτημάτων των ενόπλων δυνάμεων,
• την κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ),
• αύξηση του φοιτητικού επιδόματος 50%-100%
• την επέκταση του επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα
• σημαντικά κίνητρα για επέκταση της πλήρους απασχόλησης
• πλαίσιο δράσεων στήριξης της στέγασης, με επίκεντρο τη νέα γενιά.
