Με το σχέδιο νόμου «Εξορθολογισμός ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής νομοθεσίας, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και άλλες διατάξεις» και με το άρθρο 6 αυτού υπόκειται σε δεκαετή παραγραφή, από εικοσαετή που ισχύει, η αξίωση του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.), για την είσπραξη απαιτήσεων, από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, από παρασχεθείσα ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία, ανεξαρτήτως του χρόνου, κατά τον οποίο αυτές βεβαιώθηκαν. Μετά την 1.1.2026, οι εν λόγω απαιτήσεις υπόκεινται σε πενταετή παραγραφή.Ολοκληρώνονται χωρίς βεβαίωση απαιτήσεων σε βάρος του εργοδότη, έλεγχοι εργοδοτών που διενεργούνται κατά την οριζόμενη χρονική περίοδο.ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Άρθρο 6 Με την προτεινόμενη ρύθμιση ρυθμίζεται, αναδρομικά από την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, συνολικά το ζήτημα της παραγραφής της δυνατότητας των πρώην φορέων που εντάχθηκαν στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.) και μετέπειτα Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) να βεβαιώσουν και να εισπράξουν τις απαιτήσεις τους από ασφαλιστικές εισφορές, πρόσθετα τέλη, τόκους, προσαυξήσεις, πρόστιμα, καθώς και λοιπές συνδεδεμένες επιβαρύνσεις και συνεισπραττόμενα με ασφαλιστικές εισφορές ποσά (εφεξής: ασφαλιστικές εισφορές και συνδεδεμένες με αυτές απαιτήσεις). Σκοπός είναι πρωτίστως η προσαρμογή της νομοθεσίας σε συμφωνία προς την υπ’ αρ. 1833/2021 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας ως προς τον χρόνο παραγραφής των απαιτήσεων από ασφαλιστικές εισφορές και συνδεδεμένες με αυτές απαιτήσεις. Πρόσθετος σκοπός είναι η θέσπιση ενιαίου χρόνου παραγραφής των απαιτήσεων από τη γέννησή τους μέχρι την αναγκαστική τους είσπραξη, με ρητή πρόβλεψη, για λόγους ασφάλειας δικαίου, των γεγονότων που διακόπτουν και αναστέλλουν την παραγραφή, προκειμένου να επιδιωχθεί η ταχύτερη ολοκλήρωση των σχετικών με την είσπραξη των απαιτήσεων υποθέσεων του φορέα. Με την προαναφερθείσα απόφαση του Ανώτατου Ακυρωτικού κρίθηκε ότι ο θεσπισθείς με την παρ. 1 του άρθρου 95 του ν. 4387/2016 γενικός κανόνας της εικοσαετούς παραγραφής των αξιώσεων από ασφαλιστικές εισφορές των εντασσόμενων στον Ε.Φ.Κ.Α. φορέων κοινωνικής ασφάλισης, αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου. Με την ίδια απόφαση, πληρώθηκε το κενό δικαίου που προέκυψε, λόγω της κρίσης περί της αντισυνταγματικότητας, με την εφαρμογή του γενικού κανόνα της δεκαετούς παραγραφής της δυνατότητας προς εν ευρεία εννοία βεβαίωση των απαιτήσεων, ο οποίος αποτελούσε το προϊσχύον δίκαιο για τις αξιώσεις από ασφαλιστικές εισφορές του πρώην Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων – Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Μισθωτών (Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ.). Ως εκ τούτου και με γνώμονα τα ως άνω κριθέντα, με την παρ. 1 της προτεινόμενης ρύθμισης του σχεδίου νόμου αντικαθίσταται η κριθείσα ως αντισυνταγματική ρύθμιση της παρ. 1 του άρθρου 95 του ν. 4387/2016, ώστε με την προτεινόμενη παρ. 1 του άρθρου 95 να ρυθμίζεται, αναδρομικά από την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, η παραγραφή της δυνατότητας των πρώην φορέων που εντάχθηκαν στον Ε.Φ.Κ.Α. και μετέπειτα e-Ε.Φ.Κ.Α. να εισπράξουν την απαίτησή τους από ασφαλιστικές εισφορές που γεννήθηκαν πριν από την έναρξη λειτουργίας του Ε.Φ.Κ.Α. και πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 (Α’ 43), στο περιβάλλον των πρώην φορέων, κλάδων, τομέων και λογαριασμών που εντάσσονται σε αυτόν, καθώς και την απαίτησή τους από ασφαλιστικές εισφορές που γεννήθηκαν πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4670/2020 στο περιβάλλον του πρώην Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης & Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ).
Η εν λόγω παραγραφή ορίζεται δεκαετής και εκκινεί από την πρώτη ημέρα του έτους που έπεται εκείνου, εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα απασχόληση ή υφίστατο η ασφαλιστέα ιδιότητα. Έτσι, οι απαιτήσεις, οι οποίες δεν είχαν παραγραφεί με βάση το προϊσχύον δίκαιο του ν. 4387/2016, υπόκεινται και αυτές στην ανωτέρω δεκαετή παραγραφή, ανεξαρτήτως εάν οι προϊσχύουσες διατάξεις προέβλεπαν μικρότερη ή μεγαλύτερη παραγραφή. Με την ανωτέρω μείωση του χρόνου παραγραφής, ο e-Ε.Φ.Κ.Α. έχει προθεσμία δέκα ετών από την απασχόληση ή την ύπαρξη της ιδιότητας να εισπράξει αναγκαστικά την απαίτησή του, άλλως αυτή παραγράφεται, ενώ δύναται να διακόπτει τη δεκαετή αυτή παραγραφή κυρίως με κοινοποίηση της καταλογιστικής πράξης (εν ευρεία εννοία) βεβαίωσης ή της ταμειακής βεβαίωσης της απαίτησης στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (Κ.Ε.Α.Ο.) (βεβαίωση εν στενή εννοία). Επιπλέον, προβλέπονται ρητώς τα γεγονότα που διακόπτουν ή αναστέλλουν την παραγραφή.
Περαιτέρω, με την προτεινόμενη παρ. 2 του άρθρου 95, θεσπίζεται μείωση του χρόνου παραγραφής από τα δέκα (10) έτη στα πέντε (5) έτη της δυνατότητας του e-Ε.Φ.Κ.Α. προς είσπραξη της απαίτησής του, η οποία θα γεννηθεί λόγω ασφαλιστέας απασχόλησης ή ασφαλιστέας ιδιότητας από 1η.1.2026 και εφεξής. Με την εν λόγω μείωση, επομένως, οι χρόνοι παραγραφής των ασφαλιστικών οφειλών προσεγγίζουν τους χρόνους παραγραφής των φορολογικών οφειλών.
Τέλος, με την προτεινόμενη παρ. 3 του άρθρου 95 αποσαφηνίζεται ότι παραγεγραμμένη απαίτηση δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την έκδοση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής. Με την παρ. 2 της προτεινόμενης ρύθμισης του σχεδίου νόμου προβλέπεται ρητώς ότι εξαιρούνται από τον παραπάνω χρόνο παραγραφής οι ήδη παραγεγραμμένες, με βάση το προϊσχύον του ν. 4387/2016 δίκαιο, απαιτήσεις.
Με την παρ. 3 της προτεινόμενης ρύθμισης του σχεδίου νόμου προβλέπεται ότι οι οφειλές, ο χρόνος παραγραφής των οποίων μειώνεται
αναδρομικά στη δεκαετία με την παρ. 1, καθίστανται παραγεγραμμένες, αν δεν διακόπηκε με κάποιο γεγονός η δεκαετής παραγραφή, ακόμη και αν έχει κοινοποιηθεί ατομική ειδοποίηση στον οφειλέτη ή αυτός κατέβαλε ποσά έναντι της οφειλής, είτε εντός είτε εκτός ρύθμισης. Ποσά που καταβλήθηκαν έναντι της παραγεγραμμένης εν λόγω οφειλής δεν αναζητούνται.
Λόγω της προαναφερθείσας απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, μειώνεται αιφνιδίως και αναδρομικώς ο χρόνος παραγραφής του δικαιώματος προς εν ευρεία εννοία βεβαίωση απαιτήσεων από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. και, άρα, προκύπτει ότι αποκλείεται ο εμπρόθεσμος ουσιαστικός έλεγχος της απασχόλησης των ετών 2006-2011. Ωστόσο και με τον σκοπό της προστασίας των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των μισθωτών, με την παρ. 4 της προτεινόμενης ρύθμισης του σχεδίου νόμου προβλέπεται ότι για περιόδους μισθωτής απασχόλησης από 1ης.1.2006 έως και τις 31.12.2011 επιτρέπεται, αφενός, η ολοκλήρωση του ουσιαστικού ελέγχου, αυτεπαγγέλτου ή κατόπιν καταγγελιών που έχουν υποβληθεί μέχρι και την 30ή.6.2022, αφετέρου, η ενημέρωση της ασφαλιστικής ιστορίας του ασφαλισμένου με καταχώριση των πραγματικών στοιχείων ασφάλισης που προκύπτουν από τον έλεγχο, χωρίς παράλληλα εν ευρεία εννοία βεβαίωση των σχετικών απαιτήσεων σε βάρος του εργοδότη, δεδομένου ότι κατά τη στιγμή του ελέγχου, ως προς τις αναφερόμενες χρονικές περιόδους, το δικαίωμα προς εν ευρεία εννοία βεβαίωση έχει παραγραφεί.
Τέλος, με την προτεινόμενη διάταξη διευκρινίζεται ότι οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, οι απαιτήσεις κατά των οποίων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές έχουν υποπέσει κατά τις προηγούμενες παραγράφους σε παραγραφή, δικαιούνται να ζητήσουν τον συνυπολογισμό των απαιτήσεων αυτών, τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξής τους. Σκοπός της εν λόγω ρύθμισης είναι να δοθεί μία περαιτέρω δυνατότητα στους μη μισθωτούς, οι οποίοι δύνανται να καταβάλλουν το σύνολο ή μέρος των ασφαλιστικών οφειλών τους που έχουν υποπέσει σε παραγραφή, να συμπληρώσουν τον απαιτούμενο χρόνο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματός τους ή να αυξήσουν το ποσό της σύνταξής τους.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6
Παραγραφή αξιώσεων Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης – Τροποποίηση παρ. 1 και προσθήκη παρ. 2 και 3 στο άρθρο 95 ν. 4387/2016
1. Στο άρθρο 95 του ν. 4387/2016 (Α’ 85), περί της θέσπισης εικοσαετούς παραγραφής των αξιώσεων για την καταβολή εισφορών προς τους φορείς που εντάσσονται στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) ο τίτλος και η παρ. 1 του άρθρου αντικαθίστανται, β) προστίθενται παρ. 2 και 3, και το άρθρο 95 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 95
Παραγραφή αξιώσεων Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης
1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, η αξίωση του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) και των φορέων που εντάσσονται σε αυτόν για την είσπραξη απαιτήσεων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές, υπόκειται σε δεκαετή παραγραφή που αρχίζει από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εκείνου εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία, ανεξαρτήτως του χρόνου κατά τον οποίο οι απαιτήσεις αυτές βεβαιώθηκαν. Η παραγραφή διακόπτεται στις περιπτώσεις της παρ. 1 του άρθρου 138 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), περί του καθορισμού των περιπτώσεων διακοπής της παραγραφής των χρηματικών απαιτήσεων του Δημοσίου, καθώς και με την κοινοποίηση πράξης βεβαίωσης, εν ευρεία ή εν στενή εννοία, προς τον υπόχρεο.
2. Για απαιτήσεις που προέρχονται από ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία που παρασχέθηκε μετά από την 1η.1.2026 η παραγραφή της παρ. 1 ορίζεται πενταετής.
3. Απαίτηση, η οποία σύμφωνα με το παρόν έχει υποπέσει σε παραγραφή, δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την έκδοση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής που επέχει θέση ασφαλιστικής ενημερότητας.».
2. Η παρ. 1 δεν επηρεάζει αξιώσεις που είχαν παραγραφεί πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016.
3. Οφειλές για τις οποίες παρήλθε ο χρόνος παραγραφής της παρ. 1 του άρθρου 95 του ν. 4387/2016, όπως διαμορφώνεται με την παρ. 1 του παρόντος, χωρίς να έχει μεσολαβήσει γεγονός που διακόπτει την παραγραφή, θεωρούνται παραγεγραμμένες, ακόμη και αν έχει κοινοποιηθεί ατομική ειδοποίηση ή έχει γίνει καταβολή έναντι της βεβαιωθείσας οφειλής ή η οφειλή έχει υπαχθεί σε ρύθμιση μετά το πέρας του χρόνου παραγραφής. Χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί για την εξόφληση οφειλών που έχουν παραγραφεί, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, δεν αναζητούνται.
4. Έλεγχοι εργοδοτών που διενεργούνται κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος ή που θα διενεργηθούν προς διερεύνηση καταγγελίας που έχει υποβληθεί μέχρι την 30ή.6.2022 και καλύπτουν περιόδους μισθωτής απασχόλησης από 1ης.1.2006 έως και τις 31.12.2011 ολοκληρώνονται χωρίς βεβαίωση απαιτήσεων εις βάρος του εργοδότη. Από τα ευρήματα των ελέγχων του πρώτου εδαφίου ως προς τα πραγματικά στοιχεία ασφάλισης ενημερώνεται η ασφαλιστική ιστορία των ασφαλισμένων μισθωτών.
5. Μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, οι απαιτήσεις κατά των οποίων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές έχουν υποπέσει σε παραγραφή σύμφωνα με το άρθρο 95 του ν. 4387/2016, όπως διαμορφώνεται με τον παρόντα νόμο, δικαιούνται, μετά από αίτησή τους, η οποία υποβάλλεται ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, να ζητήσουν τον συνυπολογισμό, τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξής τους, του συνόλου ή μέρους του ασφαλιστικού χρόνου, για τον οποίο οι αξιώσεις του e-Ε.Φ.Κ.Α. και των φορέων που εντάσσονται σε αυτόν για την είσπραξη απαιτήσεων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές έχουν παραγραφεί. Στην περίπτωση του πρώτου εδαφίου, οι αιτούντες οφείλουν να καταβάλουν για τον ασφαλιστικό χρόνο, για τον οποίο αιτούνται να εξαιρεθεί από την παραγραφή, το σύνολο των οφειλομένων ασφαλιστικών εισφορών και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές. Για την έναρξη καταβολής της σύνταξης εφαρμόζεται το άρθρο 61 του ν. 3863/2010 (Α’ 115), περί της έναρξης καταβολής σύνταξης σε οφειλέτη. Η παρούσα εφαρμόζεται και επί διαδοχικής ασφάλισης, ακόμα και αν ο τελευταίος ασφαλιστικός φορέας, ο οποίος απονέμει τη σύνταξη, είναι φορέας ασφάλισης μισθωτών.».
