Σε περίπτωση ολικής καταστροφής του αυτοκινήτου για την οποία ευθύνεται τρίτος, τη σχετική αξίωση αποζημίωσης έχει όχι ο εκμισθωτής του αυτοκινήτου, αλλά ο μισθωτής ο οποίος από πλευράς υποχρεώσεων και δικαιωμάτων χαρακτηρίζεται ως κάτοχος. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση επισκευάσιμης ζημίας. Τη δαπάνη αποκατάστασης αυτής ως και την αποζημίωση για την μείωση της εμπορικής αξίας του αυτοκινήτου δικαιούται να απαιτήσει από τον ζημιώσαντα τρίτο ο μισθωτής.
ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
Αριθμός 15/2018
ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
Αποτελούμενο από τους Δικαστές, Γεώργιο Αλεξόπουλο, Πρόεδρο Εφετών, Μαρία Γαΐτάνη, Εφέτη, Ηλία Σταυρόπουλο, Εφέτη – Εισηγητή και τη Γραμματέα Αφροδίτη Γεωργίου.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις 16-11-2017 για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Α. Της εκκαλούσας: Ανώνυμης ασφαλιστικής εταιρείας με την επωνυμία ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ Α.Ε.Γ.Α., που εδρεύει στο Χαλάνδρι Αττικής και εκπροσωπείται νόμιμα, την οποία εκπροσώπησε με δήλωση ο πληρεξούσιος δικηγόρος Αλέξανδρος Αρβανίτης.
Της εφεσίβλητης: Ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία AUTO HELLAS ΑΤΕ.Ε. και το διακριτικό τίτλο HERTZ, που εδρεύει στην Κηφισιά Αττικής και εκπροσωπείται νόμιμα, την οποία εκπροσώπησε με δήλωση ο πληρεξούσιος δικηγόρος Ιωάννης Ρωμανός.
Β. Των εκκαλούντων: 1) …, κατοίκου Τ.Δ. Χαλανδρίτσας του Δήμου Φαρών και 2) …, κατοίκου ομοίως, τους οποίους εκπροσώπησε δια δηλώσεως ο πληρεξούσιος δικηγόρος Αλέξανδρος Αρβανίτης.
Των εφεσίβλητων: 1) …, κατοίκου Πατρών, 2) Ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία AUTO HELLAS Α.Τ.Ε.Ε. και το διακριτικό τίτλο HERTZ, που εδρεύει στην Κηφισιά Αττικής και εκπροσωπείται νόμιμα, 3) Ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία ΠΕΙΡΑΙΩΣ BEST LEASING, με έδρα την Αθήνα, όπως εκπροσωπείται νόμιμα και 4) Ανώνυμης ασφαλιστικής εταιρείας με την επωνυμία ΑΓΡΟΤΙΚΗ Α.Ε., με έδρα την Αθήνα, όπως εκπροσωπείται, εκ των οποίων, τους 1ο, 3η και 4η εκπροσώπησε με δήλωση ο πληρεξούσιος δικηγόρος Αλέξανδρος Μονοκρούσος και τη 2η εκπροσώπησε με δήλωση ο πληρεξούσιος δικηγόρος Ιωάννης Ρωμανός.
Ο … άσκησε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών την με αρ. κατ. 3876/2009 αγωγή του και η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία AUTO HELLAS Α.Τ.Ε.Ε. την με αρ. κατ. 2848/2010 αγωγή της.
Το Δικαστήριο συνεκδίκασε τις αγωγές και με την με αρ. 779/2010 απόφαση του απέρριψε την πρώτη και έκανε εν μέρει δεκτή τη δεύτερη.
Την οριστική αυτή απόφαση προσέβαλαν οι εκκαλούντες με τις με αρ. κατ. 721/2010 και 21/2011 εφέσεις τους προς το Δικαστήριο τούτο.
Η πληρεξούσια δικηγόροι των διαδίκων αναφέρθηκαν στις προτάσεις που κατέθεσαν και ζήτησαν να γίνουν δεκτές.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Εισάγονται προς εκδίκαση δύο εφέσεις (με αρ. κατ. 721/2010 και 21/2011) κατά της υπ’ αριθ. 779/2010 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, η οποία εκδόθηκε επί αντίθετων αγωγών (των με αρ. κατ. 3876/2009, 2848/2010) που συνεκδικάστηκαν, αντιμωλία των διαδίκων, κατά την ειδική διαδικασία των αυτοκινητικών διαφορών, με την οποία απορρίφθηκε η πρώτη ενώ έγινε εν μέρει δεκτή η δεύτερη. Οι ως άνω εφέσεις, που λόγω της πρόδηλης συνάφειας τους πρέπει να συνεκδικαστούν, έχουν ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα, αφού τούτο δεν αμφισβητείται από τους εφεσίβλητους και δεν συνάγεται το αντίθετο από τα έγγραφα της δικογραφίας. Πρέπει, επομένως να γίνουν τυπικά δεκτές και να ερευνηθούν περαιτέρω κατ’ ουσία.
Ο ενάγων … εξέθεσε με την υπό κρίση αγωγή του ότι ο …, οδηγώντας το ασφαλισμένο για τις ζημίες που προξενούνται σε τρίτους στην ασφαλιστική εταιρεία ΑΓΡΟΤΙΚΗ Α.Ε. αυτοκίνητο, ιδιοκτησίας της ΠΕΙΡΑΙΩΣ BEST LEASING, προκάλεσε από υπαιτιότητα του φθορές και βλάβες στο αυτοκίνητο, ιδιοκτησίας του, που εκείνη τη στιγμή το είχε παραχωρήσει και το οδηγούσε ο αδερφός του …, κατά τη σύγκρουση των οχημάτων τους, που έγινε κάτω από τις συνθήκες που αναφέρονται στην αγωγή. Ζήτησε δε, να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να του καταβάλουν, έκαστος εις ολόκληρο, το ποσό των 23.812,34 ευρώ ως αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής.
Η ενάγουσα AUTO HELLAS Α.Τ.Ε.Ε. εξέθεσε με την υπό κρίση αγωγή της ότι ο …, οδηγώντας το ασφαλισμένο για τις ζημίες που προξενουνται σε τρίτους στην ασφαλιστική εταιρεία ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ Α.Ε.Γ.Α. αυτοκίνητο, ιδιοκτησίας του αδελφού του …, που εκείνη τη στιγμή του το είχε παραχωρήσει και το οδηγούσε ο ίδιος, προκάλεσε από υπαιτιότητα του φθορές και βλάβες στο αυτοκίνητο, που νόμιμα κατέχει με χρηματοδοτική μίσθωση από την ΠΕΙΡΑΙΩΣ BEST LEASING, κατά τη σύγκρουση των οχημάτων τους, που έγινε κάτω από τις συνθήκες που αναφέρονται στην αγωγή. Ζήτησε δε, να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να της καταβάλουν, έκαστος εις ολόκληρο, το ποσό των 6.352,95 ευρώ ως αποζημίωση με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής.
Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο συνεκδίκασε τις αγωγές και απέρριψε την πρώτη, ενώ έκανε εν μέρει δεκτή τη δεύτερη. Κατά της απόφασης αυτής παραπονούνται οι εκκαλούντες με τις υπό κρίση εφέσεις τους για εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων σχετικά με την υπαιτιότητα στην επέλευση του επίδικου ατυχήματος, σχετικά με τη μείωση της αξίας του οχήματος της ενάγουσας AUTO HELLAS Α.Τ.Ε.Ε και σχετικά με τα διαφυγόντα κέρδη της εταιρείας από τη μη εκμίσθωση του αυτοκινήτου της σε τρίτους καθ’ο χρόνο αυτό επισκευαζόταν.
Αντικείμενο χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), κατά την έννοια του άρθρου 1 τταρ.1 του ν. 1665/1986, μπορεί μεταξύ άλλων να αποτελέσει και το αυτοκίνητο. Στη χρηματοδοτική αυτή μίσθωση, ο μισθωτής αναλαμβάνει με τη σύμβαση τον κίνδυνο της τυχαίας καταστροφής, απώλειας ή βλάβης του πράγματος. Αυτό σημαίνει ότι στις περιπτώσεις αυτές είναι υποχρεωμένος να αντικαταστήσει το μίσθιο πράγμα με άλλο ίσης αξίας ή να το επιδιορθώσει με δικά του έξοδα. Η νομική θέση του μισθωτή μοιάζει με τη θέση του αγοραστή που έχει αποκτήσει την κυριότητα του πράγματος. Ενόψει της νομικής αυτής θέσης του μισθωτή, πρέπει να γίνει δεκτό, ότι σε περίπτωση ολικής καταστροφής του πράγματος, για την οποία ευθύνεται τρίτος, τη σχετική αξίωση αποζημίωσης έχει όχι ο εκμισθωτής του αυτοκινήτου, ο οποίος διατηρεί απλώς την ιδιότητα του κυρίου, αλλά ο μισθωτής, ο οποίος από πλευράς υποχρεώσεων και δικαιωμάτων χαρακτηρίζεται ως κάτοχος κατά την έννοια του άρθρου 4Ν ΓπΝ/1911. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση επισκευάσιμης ζημίας. Δηλαδή τη δαπάνη αποκατάστασης αυτής ως και την αποζημίωση για την μείωση της εμπορικής αξίας του πράγματος (αυτοκινήτου), δικαιούται να απαιτήσει από το ζημιώσαντα τρίτο ο μισθωτής (ΑΠ 1661/2007 στην ιστοσελίδα του Αρείου Πάγου). Στην προκειμένη περίπτωση από την εκτίμηση των χωρίς όρκο καταθέσεων των διαδίκων … και …, που περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη πρακτικά συνεδρίασης του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου καθώς και όλων των εγγράφων και των φωτογραφιών (κατά την επισκόπηση αυτών), που οι διάδικοι προσκομίζουν και επικαλούνται, αποδεικνύονται τα ακόλουθα περιστατικά : Στις 12-2-2009 και περί ώρα 14.05 ο … οδηγούσε το με αριθμό κυκλοφορίας ΙΗΕ … επιβατηγό ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο, που είχε μισθώσει από την εταιρεία AUTO HELLAS Α.Τ.Ε.Ε., η οποία κατείχε αυτό νόμιμα δυνάμει της …/17-3-2003 σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης από την ιδιοκτήτρια αυτού ΠΕΙΡΑΙΩΣ BEST LEASING επί ασφαλτοστρωμένου διαδρόμου κυκλοφορίας οχημάτων διπλής κατεύθυνσης στον υπαίθριο χώρο στάθμευσης του πολυκαταστήματος Carrefour στην περιοχή της Περιβόλας Πατρών, με ταχύτητα 30 χιλιόμετρα την ώρα. Λίγο πριν φθάσει στο ύψος της θέσης στάθμευσης με αριθμό 8 και σε απόσταση 8 περίπου μέτρων απ’ αυτήν ο … έθεσε σε λειτουργία το με αριθμό κυκλοφορίας ΖΗΗ … ιδιωτικής χρήσης επιβατηγό αυτοκίνητο, ιδιοκτησίας του αδελφού του …, που του το είχε παραχωρήσει, το οποίο ήταν σταθμευμένο στην ως άνω θέση στάθμευσης, και ξεκίνησε την πορεία του εξερχόμενος αιφνιδιαστικά από τη θέση στάθμευσης, εισερχόμενος στο διάδρομο, όπου κινούταν κανονικά ο … με το όχημα του, παρεμβαλλόμενος κάθετα στην πορεία του και από τα αριστερά του, αποκλείοντας αυτήν, με αποτέλεσμα ο …, παρότι τροχοπέδησε το όχημα του, να επιπέσει με το εμπρόσθιο μέρος του στο πίσω δεξιό τμήμα του εξερχόμενου από τη θέση στάθμευσης αυτοκινήτου. Αυτό, λόγω του ότι η σύγκρουση έγινε εν κινήσει του εξερχόμενου οχήματος, της θέσης των δύο οχημάτων (του … κάθετα στο όχημα του …) και του ότι το οδόστρωμα ήταν ολισθηρό λόγω της ελαφριάς βροχόπτωσης που είχε εκείνη τη στιγμή, εξετράπη της πορείας του και περιστράφηκε δεξιόστροφα το πίσω μέρος του κατά 90 περίπου μοίρες, χτυπώντας το πίσω και αριστερό τμήμα του στις παρακείμενες του διαδρόμου και απέναντι από τη θέση στάθμευσης μεταλλικές προστατευτικές μπάρες που υπήρχαν τα καρότσια μεταφοράς εμπορευμάτων του εν λόγω καταστήματος. Ενόψει των ανωτέρω ο … είναι αποκλειστικά υπαίτιος του επίδικου ατυχήματος. Και τούτο διότι ενώ ήταν σταθμευμένος με το όχημα του και όφειλε προτού εισέλθει στο διάδρομο κυκλοφορίας οχημάτων του εν λόγω χώρου στάθμευσης, όπου προτίθετο να εισέλθει, να ελέγξει αν διέρχονταν σ’ αυτό οχήματα, την κυκλοφορία των οποίων ενδεχομένως να παρεμπόδιζε. Εκείνος, όμως, χωρίς να πράξει τούτο εισήλθε κάθετα στο ρεύμα πορείας του οχήματος του … από τα αριστερά σε σχέση με την πορεία του, το οποίο δεν είχε αντιληφθεί από έλλειψη της προσοχής που όφειλε να έχει, αν και θα μπορούσε ευχερώς και εγκαίρως να αντιληφθεί, αφού υπήρχε επαρκής φωτισμός (ημέρα) και τίποτα δεν του περιόριζε την ορατότητα σε απόσταση 30 περίπου μέτρων. Αντίθετα τον … δεν τον βαραίνει καμία συνυπαιτιότητα, γιατί έβαινε κανονικά στο διάδρομο κυκλοφορίας οχημάτων του εν λόγω χώρου στάθμευσης με κανονική για τις συνθήκες του δρόμου ταχύτητα, τροχοπεδώντας άμεσα το όχημα του, όταν ο άλλος οδηγός του σταθμευμένου οχήματος εξήλθε αιφνιδιαστικά κάθετα στην πορεία του απ’ τα αριστερά του, μην μπορώντας όμως να αποφύγει τη σύγκρουση λόγω του αιφνίδιου και της μικρής απόστασης που τον χώριζε από το σημείο εισόδου του σταθμευμένου στην πορεία του. Επομένως η αγωγή του … έπρεπε να απορριφθεί κατ’ ουσία. Τα ίδια δεχόμενο το πρωτοβάθμιο δικαστήριο δεν έσφαλε ως προς την αξιολόγηση των αποδείξεων σε σχέση με την υπαιτιότητα ως προς την επέλευσης του ατυχήματος και καλώς απέρριψε την αγωγή ως αβάσιμη κατ’ ουσία. Τα αντίθετα υποστηριζόμενα από τους εκκαλούντες με το σχετικό λόγο έφεσης τους, ότι δηλαδή ο … ήταν αποκλειστικά υπαίτιος άλλως συνυπαίτιος του ατυχήματος πρέπει να απορριφθούν κατ’ ουσία. Περαιτέρω, όσον αφορά την παραδοχή της άλλης αγωγής (της ενάγουσας AUTO HELLAS Α.Τ.Ε.Ε.) και στα πλαίσια του μεταβιβαστικού αποτελέσματος των εφέσεων, σχετικά με τη μείωση της αξίας του αυτοκινήτου της ενάγουσας, που οδηγούσε ο …, προέκυψε ότι αυτό ήταν μάρκας OPEL ASTRA 1.4 Essentia, έτους πρώτης κυκλοφορίας τον Ιούλιο του 2007, είχε αγοραστική αξία πριν το ατύχημα, λαμβανομένης υπόψη της χρήσης για την οποία προοριζόταν ως επιβατηγό ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο εκμίσθωσης και του ότι διατηρούταν σε καλή κατάσταση, 10.000 ευρώ. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η ζημία που υπέστη από το επίδικο ατύχημα ήταν μικρής έκτασης, για την οποία απαιτήθηκαν δαπάνες αποκατάστασης – επισκευής 4.406,95 ευρώ με την τοποθέτηση καινούργιων ανταλλακτικών, χωρίς βλάβη των μηχανικών μερών του, όπως δέχθηκε και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο και δεν αμφισβητείται από τους αντίδικους εκκαλούντες (ως προς την έκταση και το ύψος της ζημίας), υπέστη μείωση της αξίας του, η οποία ανέρχεται στο ποσό των 300 ευρώ. Το εν λόγω ποσό δικαιούται να απαιτήσει η δυνάμει της ως άνω σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης κάτοχος αυτού, AUTO HELLAS Α.Τ.Ε.Ε, ως φέρουσα τον κίνδυνο της τυχαίας καταστροφής, απώλειας ή βλάβης του πράγματος, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην ως άνω μείζονα σκέψη. Περαιτέρω δεν αποδείχθηκε ότι η τελευταία κατά το χρόνο της αποκατάστασης των ζημιών του οχήματος της (για τέσσερις ημέρες, χωρίς όμως να προκύπτουν οι ακριβείς ημερομηνίες) είχε προσυμφωνήσει την εκμίσθωση του σε τρίτο ή ότι κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων μετά πιθανότητας θα εκμίσθωνε αυτό σε τρίτο. Επομένως το σχετικό κονδύλιο με το οποίο ζητούσε διαφυγόντα μισθώματα τεσσάρων ημερών, συνολικού ύψους 446 ευρώ, έπρεπε να απορριφθεί. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που με την εκκαλουμένη απόφαση δέχθηκε ότι η AUTO HELLAS Α.Τ.Ε.Ε ως κάτοχος με χρηματοδοτική μίσθωση του βλαβέντος οχήματος δικαιούταν να απαιτήσει αποζημίωση για μείωση της αξίας του οχήματος δεν έσφαλε, ο περί του αντιθέτου σχετικός λόγος έφεσης, ότι δηλαδή δεν νομιμοποιείται η ως άνω εταιρεία ενεργητικά να ζητεί αυτή παρά μόνο η κυρία του οχήματος ΠΕΙΡΑΙΩΣ BEST LEASING κρίνεται αβάσιμος και απορριπτέος. Αντίθετα όμως με το να επιδικάσει το πρωτοβάθμιο δικαστήριο αποζημίωση για μείωση της αξίας ποσού 500 ευρώ και για διαφυγόντα μισθώματα ποσού 446 ευρώ, έσφαλε στην εκτίμηση των γεγονότων ως προς τα ανωτέρω επιμέρους κεφάλαια, γι’ αυτό και θα πρέπει, για το ενιαίο του τίτλου της εκτέλεσης, να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη κατά το μέρος που έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή της AUTO HELLAS Α.Τ.Ε.Ε, δεκτής γενομένης εν μέρει της έφεσης, στη συνέχεια να κρατηθεί η υπόθεση και να γίνει εν μέρει δεκτή η αγωγή ως βάσιμη και κατ’ ουσία και να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι με αυτήν να καταβάλουν στην ενάγουσα το συνολικό χρηματικό ποσό των (4.406,95 + 300) 4.706,85 ευρώ, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής. Τέλος, μέρος της δικαστικής δαπάνης και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας, πρέπει να επιβληθεί σε βάρος των εκκαλούντων – εναγομένων, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Συνεκδικάζει τις με αρ. κατ. 721/2010 και 21/2011 εφέσεις αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται αυτές τυπικά και εν μέρει κατ’ ουσία.
Εξαφανίζει την με αρ. 779/2010 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, ως προς το κεφάλαιο που δέχθηκε εν μέρει την με αρ. κατ. 2848/2010 αγωγή.
Κρατεί την υπόθεση και δικάζοντας επί της με αρ. κατ. 2848/2010 αγωγής.
Δέχεται αυτήν εν μέρει.
Υποχρεώνει τους εναγόμενους με αυτήν να καταβάλουν, έκαστος εις ολόκληρο, στην ενάγουσα το συνολικό ποσό των 4.706,85 ευρώ, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής.
Επιβάλλει τη δικαστική δαπάνη και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας στους εκκαλούντες – εναγόμενους που ορίζει σε 500 ευρώ.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε στην Πάτρα στις 10-1-2018 και δημοσιεύθηκε στο ακροατήριο του, σε έκτακτη συνεδρίαση, στις 22-1-208 με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
