Αναλυτικός Οδηγός: όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για το 2023 – Ποιοι απαλλάσσονται από δύο τέλη – Πού θα γίνουν επαναχωροθετήσεις – Οι προθεσμίες, οι υποχρεώσεις και τα νέα δεδομένα
Εννέα στα 10 ακίνητα θα έχουν λάβει το ’23 Κωδικό Κτηματολογίου. Κοινώς, όπως εξηγούν από το Κτηματολόγιο, θα έχουν τοποθετηθεί στον κτηματολογικό χάρτη ένα τέταρτο του αιώνα μετά την έναρξη του έργου και μία δεκαετία μετά την καταγραφή του ως «μνημονιακής υποχρέωσης».
Το πάλαι ποτέ αποκαλούμενο «το μεγαλύτερο από τα μεγάλα έργα» δείχνει να βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης. Ηδη, στις 5 Δεκεμβρίου 2022, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, το Eurogroup επιβεβαίωσε την επίτευξη των στόχων για την κτηματογράφηση, τερματίζοντας οριστικά το πρόγραμμα επαυξημένης εποπτείας για το Κτηματολόγιο.
Ενα τέταρτο του αιώνα μετά την έναρξή του και μία δεκαετία μετά την καταγραφή του ως «μνημονιακής υποχρέωσης», το Κτηματολόγιο δείχνει ότι βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης.
Ωστόσο, η νέα χρονιά έχει ακόμη εκκρεμότητες (κατά μέσο όρο για μία στις 10 ιδιοκτησίες γίνεται αίτηση διόρθωσης ή ένσταση), προθεσμίες και υποχρεώσεις, ενώ διαμορφώνονται και νέα δεδομένα για το Κτηματολόγιο.
«ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν αναλυτικά όλες τις πληροφορίες που πρέπει να έχουν υπόψη τους οι ιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και οι επαγγελματίες, προκειμένου να κινηθούν με ασφάλεια μέσα στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται από τις αρχές του ’23.
Κτηματολόγιο Πρωτευούσης
Το 2023 αναμένεται να γίνει η ανάθεση προϋπολογισμού 4.200.000 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), με διάρκεια υλοποίησης 33 μήνες, που αφορά την ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου στην Καλλιθέα (4.450 στρέμματα) και σε τμήμα του Παλαιού Φαλήρου (2.760 στρέμματα) της Περιφέρειας Αττικής, για τα οποία λειτουργεί από το 1923 το Γραφείο Πρωτευούσης.
Κέρκυρα – Θεσπρωτία: το 1,17% των δικαιωμάτων της χώρας
Πρόσφατα υπογράφηκε η τελευταία σύμβαση κτηματογράφησης, η οποία αφορά την Κέρκυρα και τη Θεσπρωτία, διάρκειας τεσσάρων ετών και ύψους 10.600.000 ευρώ. Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2023 και για έξι μήνες αναμένεται να συλλεχθούν συνολικά 458.540 δικαιώματα (145.519 στη Θεσπρωτία και 313.021 στην Κέρκυρα) ή το 1,17% των δικαιωμάτων της χώρας.
Συλλογή δηλώσεων και πρόστιμα
Σε όλες τις περιοχές της χώρας όπου πραγματοποιείται κτηματογράφηση, όλοι οι ιδιοκτήτες μπορούν να δηλώσουν την ακίνητη περιουσία τους χωρίς πρόστιμο μέχρι και την 31η Ιουλίου 2023. Η απόφαση αυτή, σύμφωνα με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, οφείλεται τόσο στους χρονικούς όσο και στους οικονομικούς περιορισμούς που επέβαλε η πανδημία την προηγούμενη διετία. Ετσι για το πρώτο επτάμηνο του 2023 οι ιδιοκτήτες απαλλάσσονται από την οικονομική επιβάρυνση του προστίμου της μη εμπρόθεσμης δήλωσης των ακινήτων τους και μπορούν να κατοχυρώσουν έστω και εκπρόθεσμα, χωρίς κόστος, τις ιδιοκτησίες τους. Οταν θα αρχίσουν να επιβάλλονται τα πρόστιμα, το ελάχιστο ποσό θα είναι 300 ευρώ και το μέγιστο 2.000 και θα υπολογίζονται με βάση τον χρόνο καθυστέρησης και την αντικειμενική αξία του ακινήτου.
Προαναρτήσεις – αναρτήσεις
Φέτος ολοκληρώνεται η ανάρτηση σε Φλώρινα και Καστοριά, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη οι αναρτήσεις σε Αρκαδία, Θάσο και Ροδόπη, οι οποίες θα παραταθούν μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου. Το α’ τρίμηνο του 2023 θα πραγματοποιηθεί προανάρτηση σε Λακωνία, Εύβοια, Αχαΐα, Αργολίδα και Κορινθία και ανάρτηση σε Φθιώτιδα, Ευρυτανία, Χαλκιδική και Ηλεία.
Επιτροπές Ενστάσεων
Το 2023 θα είναι η χρονιά ενεργοποίησης μέσω τηλεδιάσκεψης – ώστε να μην υπάρχει γεωγραφικός περιορισμός – των τριμελών Επιτροπών Εξέτασης Υποθέσεων Κτηματογράφησης. Οι επιτροπές θα είναι διευρυμένες (με δικαστικούς και μηχανικούς με δικαίωμα υπογραφής τοπογραφικού) απ’ όλη την επικράτεια και με αυξημένη αποζημίωση (54 ευρώ ανά συνεδρίαση και μέχρι 100 συνεδριάσεις), και αναμένεται να εκδικαστούν άμεσα 200.000 συσσωρευμένες ενστάσεις της τελευταίας πενταετίας, καθώς κατά μέσο όρο για μία στις 10 ιδιοκτησίες γίνεται αίτηση διόρθωσης ή ένστασης. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως την τελευταία τριετία οι ενστάσεις ξεπέρασαν τις 60.000, ενώ η εκτίμηση είναι πως οι ενστάσεις μπορεί να ξεπεράσουν το 1.000.000.
Οριστικοποίηση εγγραφών
Πρόσφατα νομοθετήθηκε η οριζόντια παράταση οριστικών εγγραφών μέχρι το τέλος του 2023, ενώ σχεδιάζεται να οριστεί στα 20 έτη η προθεσμία για τη δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος διόρθωσης των ανακριβών πρώτων εγγραφών στις περιοχές που έχουν κτηματογραφηθεί. Μετά την προθεσμία αυτή, 170.000 ακίνητα που έχουν χαρακτηριστεί ως «άγνωστου ιδιοκτήτη» σε 111 περιοχές της χώρας (μεταξύ των οποίων και 23 περιοχές της Αττικής) θα περιέλθουν στο κράτος. Ηδη στο Δημόσιο «περιήλθαν» 14.500 ακίνητα, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως «αγνώστου» και βρίσκονται σε 36 περιοχές της χώρας, στις οποίες οι κτηματολογικές εγγραφές οριστικοποιήθηκαν το 2018 και συνεπώς δεν υφίσταται πλέον προθεσμία διόρθωσης.
Είσπραξη παλαιών τελών
Ολα δείχνουν ότι το 2023 θα είναι το έτος όπου θα ανακοινωθεί η επίσημη απαλλαγή των πολιτών από δύο ειδών τέλη που έρχονται από… το παρελθόν. Το σταθερό τέλος (35 ευρώ) αφορά την «πρώτη γενιά» κτηματογραφήσεων του 1995, και από τους ιδιοκτήτες 6.700.000 ακινήτων σε διάφορες περιοχές της χώρας δεν εισπράχθηκε ποτέ καθώς θεσμοθετήθηκε το 2007. Αντίστοιχα για τις κτηματογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν από το 2008 και έπειτα, δεν καταβλήθηκε το αναλογικό τέλος, που αντιστοιχεί στο ένα τοις χιλίοις της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου και δεν θα εισπραχθεί καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, τα έσοδα από τα υποθηκοφυλακεία είναι επαρκή για τη λειτουργία του Κτηματολογίου.
Κτηματολογικά Γραφεία
Μετατέθηκε κατά ένα έτος, για τις 17 Ιανουαρίου 2024, η καταληκτική ημερομηνία με την οποία θα ολοκληρωθεί η μετεξέλιξη των 390 υποθηκοφυλακείων της χώρας σε 17 σύγχρονα Κτηματολογικά Γραφεία και 75 υποκαταστήματά τους. Εντεκα Κτηματολογικά Γραφεία και 46 υποκαταστήματά τους έχουν ξεκινήσει ήδη τη λειτουργία τους στο πλαίσιο του μετασχηματισμού του Κτηματολογίου.
Ψηφιοποίηση αρχείων υποθηκοφυλακείων
Το 2023 αναμένεται να ξεκινήσει η ψηφιοποίηση του συνόλου των 390 υποθηκοφυλακείων, που τηρούσαν το Σύστημα Μεταγραφών και Υποθηκών και το Σύστημα Ενεχύρων για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας. Το σύνολο των σελίδων που θα ψηφιοποιηθούν ανέρχεται περίπου σε 600.000.000 σελίδες, ενώ παράλληλα θα γίνει και η υλοποίηση ηλεκτρονικών εφαρμογών και πληροφοριακού συστήματος. Σε αυτό θα τηρούνται και θα ενημερώνονται εφεξής πλήρως ηλεκτρονικά τα εν λόγω στοιχεία και διά μέσου διαδικτυακής πύλης θα μπορούν να έχουν πρόσβαση οι νόμιμα ενδιαφερόμενοι (πολίτες, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι κ.ά.). Το χρονοδιάγραμμα είναι μία τετραετία και ο προϋπολογισμός (μαζί με την προαίρεση) αγγίζει τα 316 εκατ. ευρώ.
Επαναχωροθέτηση (Μυτιλήνη, Χίος, Λευκάδα)
Το 2023 αναμένεται νομοθετική ρύθμιση για την επαναχωροθέτηση κτηματογραφημένων ακινήτων σε περιοχές των νήσων Λέσβου, Χίου και Λευκάδας, η οποία θα βασίζεται σε τρεις βασικές αρχές: 1) Η μη εμφάνιση των όμορων ιδιοκτητών, κατά τη φάση της αυτοψίας, δεν θα επηρεάσει την πρόοδο της διαδικασίας διόρθωσης για τους συνεπείς ιδιοκτήτες που συμμετείχαν στις αυτοψίες. 2) Το Κτηματολόγιο θα αναλάβει το κόστος κάθε συμπληρωματικής εργασίας που θα απαιτηθεί. 3) Για την ολοκλήρωση του έργου της επαναχωροθέτησης, λαμβανομένων υπόψη και των απαιτούμενων συμπληρωματικών εργασιών, θα δοθεί η αναγκαία παράταση της προθεσμίας για τη διόρθωση των κτηματολογικών εγγραφών πριν από την οριστικοποίησή τους.
Γεωχωρικά δεδομένα
Το 2023 συμπληρώνει τρία χρόνια λειτουργίας για το ευρύ κοινό η Γεωπύλη INSPIRE του Κτηματολογίου, η οποία παρέχει τη δυνατότητα σε όλους να αναζητούν γεωχωρικά δεδομένα του Κτηματολογίου, να τα βλέπουν, να τα εντάσσουν στις εφαρμογές τους, να ενημερώνονται για τους όρους χρήσης τους και να τα τηλεφορτώνουν (download) 24 ώρες τη μέρα, επτά μέρες την εβδομάδα. Σήμερα, εξυπηρετεί σχεδόν 4.000 «συνδέσεις» την ημέρα, ενώ έως τώρα έχει εξυπηρετήσει πάνω από δύο εκατομμύρια αιτήματα. Η χρήση της βρίσκει εφαρμογή σε δεκάδες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα καθημερινά και εκτείνονται από τον εντοπισμό ενός ακινήτου έως τη διενέργεια μελετών ή ερευνητικών έργων.
