Συντάξεις: Εως 6.670 ευρώ από την ΕΑΣ σε 380.000 συνταξιούχους του Δημοσίου [πίνακες]

Κώστας Κατίκος

Συντάξεις: Σενάρια πληρωμών με δόσεις ή με συμψηφισμό και «κούρεμα» από την προσωπική διαφορά έχουν εξεταστεί στις συζητήσεις αρμόδιων κυβερνητικών στελεχών για τα αναδρομικά που οφείλονται σε 380.000 συνταξιούχους του Δημοσίου από την κράτηση της εισφοράς αλληλεγγύης (ΕΑΣ), που κρίθηκε αντισυνταγματική για τα έτη 2017 και 2018.

Ωστόσο, το «πράσινο φως» για το αν και ποιο από αυτά θα μπει σε εφαρμογή θα ανάψει όταν καταμετρηθεί με ακρίβεια το περίσσευμα που θα μείνει στον κρατικό κορβανά για το 2023, μετά το κόστος των υπόλοιπων μέτρων στήριξης των νοικοκυριών από την ακρίβεια.

Οι επιστροφές ΕΑΣ, σύμφωνα με τον πίνακα που επεξεργάστηκε και δημοσιεύει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις», φτάνουν έως 6.670 ευρώ για κύριες συντάξεις και έως 2.900 ευρώ μικτά. Για παράδειγμα, συνταξιούχος με μικτή σύνταξη 1.425 ευρώ δικαιούται αναδρομικά 570 ευρώ, ενώ συνταξιούχος με μικτή κύρια σύνταξη 2.900 ευρώ δικαιούται επιστροφή 6.670 ευρώ από τις κρατήσεις ΕΑΣ.

Προσοχή: Περίπου 10.000 από τους συνταξιούχους του Δημοσίου εμπίπτουν στο πλαφόν των 3.000 ευρώ αν παίρνουν περισσότερες από μία συντάξεις και των 2.000 ευρώ αν έχουν μία κύρια σύνταξη. Το πλαφόν εφαρμόστηκε από τα μέσα του 2017 έως το 2018 και για το διάστημα αυτό οι κρατήσεις ΕΑΣ ήταν μικρότερες, άρα είναι και λιγότερα τα αναδρομικά.

Οι κρατήσεις της ΕΑΣ στις συντάξεις του Δημοσίου για τη διετία 2017 και 2018 αφορούν συνταξιούχους του Δημοσίου όλων των κατηγοριών (πολιτικούς και ειδικών μισθολογίων), οι οποίοι κατά την επίμαχη περίοδο λάμβαναν μικτή κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων άνω των 1.400 ευρώ μηνιαίως.

Στους εν λόγω συνταξιούχους έχει καθολική εφαρμογή η απόφαση 1975/2021 της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία οι κρατήσεις ΕΑΣ για το διάστημα Φεβρουαρίου 2017-Δεκεμβρίου 2018 πρέπει να επιστραφούν γιατί είναι αντισυνταγματικές, ενώ με άλλο σκεπτικό η ίδια απόφαση είπε ότι από το 2019 και μετά οι κρατήσεις είναι συνταγματικές, και για το λόγο αυτό συνεχίζουν να επιβάλλονται.

Συντάξεις: Για τα δύο χρόνια της αντισυνταγματικότητας οφείλονται αναδρομικά

Στην κατεύθυνση της οριστικής διευθέτησης με τα αναδρομικά όλων των συνταξιούχων συμβάλλουν και οι πιέσεις των Βρυξελλών, που ζήτησαν εκ νέου από την κυβέρνηση στην τελευταία τους έκθεση να τελειώνει με τις πληρωμές από τις δίκες των αναδρομικών, ώστε να είναι καθαρό και το δημοσιονομικό – οικονομικό πεδίο τα επόμενα έτη. Ουσιαστικά, οι Ευρωπαίοι επόπτες θέλουν να ξέρουν τι οφείλει να καταβάλει η κυβέρνηση για αναδρομικά συνταξιούχων και με ποιον τρόπο θα εξασφαλιστούν τα ποσά. Αν η κυβέρνηση επιλέξει να καταβάλει αναδρομικά μόνον σε όσους έχουν δικαιωθεί με δικαστικές αποφάσεις, είτε για επικουρικές και Δώρα είτε για την ΕΑΣ, τότε θα πρέπει να πληρώσει περίπου 370 εκατ. για τα αναδρομικά επικουρικών και άλλα 430 εκατ. για την ΕΑΣ στις συντάξεις του Δημοσίου.

Το κόστος ανεβαίνει στα 2 δισ. ευρώ αν αποφασιστεί να πάρουν τα αναδρομικά για επικουρικές και Δώρα και οι συνταξιούχοι που δεν κατέθεσαν αγωγές. Το ενδεχόμενο για αναδρομικά σε όλους εξετάζεται από την κυβέρνηση είτε με πληρωμές σε δόσεις είτε με πληρωμή των επιστροφών σε όσους δικαιώνονται στα δικαστήρια και με καταβολή ενός εφάπαξ Δώρου στους συνταξιούχους που δεν έχουν προσφύγει.

Το γεγονός ότι στον Προϋπολογισμό του 2023 έχουν εγγραφεί πιστώσεις «υπό κατανομή» ύψους 1,3 δισ. ευρώ για επιπρόσθετα μέτρα στήριξης (πέραν όσων έχουν δρομολογηθεί ή θα έρθουν στη συνέχεια λόγω ενεργειακής κρίσης) αποτελεί ένδειξη ότι μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να πληρωθούν αναδρομικά στους συνταξιούχους.

Συντάξεις: Ο συμψηφισμός αναδρομικών και προσωπικής διαφοράς

Στην περίπτωση του συμψηφισμού των αναδρομικών ΕΑΣ με την προσωπική διαφορά θα πρέπει να αφαιρεθεί η μηνιαία κράτηση της ΕΑΣ για το διάστημα 2017-2018 από το ποσό της προσωπικής διαφοράς που λαμβάνει ένας συνταξιούχος. Στη συνέχεια, η μικρότερη προσωπική διαφορά θα συμψηφιστεί με την αύξηση της σύνταξης (7,75% για το 2023) και μπορεί να μηδενιστεί τελείως.

Για παράδειγμα, συνταξιούχος με κράτηση ΕΑΣ 51 ευρώ το μήνα για το 2017 και 2018 και με προσωπική διαφορά 147 ευρώ θα έχει μείωση της προσωπικής διαφοράς στα 96 ευρώ, καθώς η κράτηση των 51 ευρώ από την ΕΑΣ θα αφαιρεθεί από τα 147 ευρώ (147-51=96). Αν παίρνει σύνταξη 1.280 ευρώ (εθνική και ανταποδοτική) τότε με την αύξηση του 2023 θα κερδίσει 99 ευρώ και με αυτό το ποσό θα συμψηφίσει πλήρως την προσωπική διαφορά, η οποία θα μηδενιστεί και θα του μείνουν 3 ευρώ καθαρή αύξηση (99-96=3).

Το πρόβλημα, ωστόσο, στο συμψηφισμό αναδρομικών και προσωπικής διαφοράς είναι τεχνικό, καθώς μόλις ολοκληρωθεί ο συμψηφισμός των 23 μηνών (Φεβρουάριος 2017-Δεκέμβριος 2018) ένα μέρος της προσωπικής διαφοράς, αυτό που δεν θα σβήσει με τα αναδρομικά, θα επανέλθει στους συνταξιούχους. Το δέλεαρ, ωστόσο, για την κυβέρνηση είναι ότι με έναν συμψηφισμό αναδρομικών και προσωπικής διαφοράς το κόστος θα είναι ελάχιστο και η όποια επιβάρυνση στον Προϋπολογισμό θα προκύψει εφόσον μηδενιστούν οι προσωπικές διαφορές.

Συντάξεις: Ερώτηση και Απάντηση

Τι ισχύει για τα αναδρομικά των συνταξιούχων του Δημοσίου από τις μειώσεις των επικουρικών συντάξεων; Γιατί οι αποφάσεις των δικαστηρίων τούς παραπέμπουν στη δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου; Δικαιούνται ή όχι αναδρομικά 11μήνου;

Τα πρωτοβάθμια διοικητικά δικαστήρια (Πρωτοδικεία) έχουν τη δικαιοδοσία να δικάζουν αγωγές συνταξιούχων από Ταμεία του ιδιωτικού τομέα για αναδρομικά από αντισυνταγματικές μειώσεις (εν προκειμένω αναδρομικά 11 μηνών από τις περικοπές των Νόμων 4051 και 4093 του 2012). Για τους συνταξιούχους του Δημοσίου αρμόδιο είναι το «Δημοσιονομικό Δικαστήριο» του κράτους, δηλαδή το Ελεγκτικό Συνέδριο. Μπορεί ένα Πρωτοδικείο να δικαιώσει σε μια ομαδική αγωγή συνταξιούχους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα για τις επικουρικές, πλην όμως οι πληρωμές θα είναι μόνον για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα. Του Δημοσίου παραπέμπονται για να δικαστούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Ωστόσο, επειδή το εν λόγω δικαστήριο έχει διαφορετικό σκεπτικό, μέχρι στιγμής δεν έχει δικαιώσει συνταξιούχους του Δημοσίου για αναδρομικά 11μήνου στις επικουρικές. Το θέμα είναι σε εκκρεμότητα, καθώς τα Πρωτοδικεία για τις ίδιες περικοπές δικαιώνουν τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα με αναδρομικά 11 μηνών.

Συντάξεις: Κερδισμένοι

Περίπου 7.000 συνταξιούχοι του Δημοσίου που είχαν την προνοητικότητα να ασκήσουν αγωγές κατά του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για την ΕΑΣ προτού βγει η πρώτη απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου (η 244/2017) που την έκρινε αντισυνταγματική είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι, καθώς δικαιούνται αναδρομικά 5ετίας!

Τα ποσά που τους έχουν επιδικαστεί φτάνουν και τις 35.000 ευρώ! Ωστόσο, οι πληρωμές τους έχουν παγώσει. Ελάχιστοι έχουν εισπράξει τα χρήματα που δικαιούνται. Ανάμεσά τους είναι συνταξιούχοι ειδικών μισθολογίων, όπως δικαστικοί, στρατιωτικοί, πανεπιστημιακοί, αλλά και αρκετοί συνταξιούχοι πρώην βουλευτές. Εκτιμάται ότι θα πληρωθούν με μια συνολική λύση για τα αναδρομικά που έχουν κριθεί τελεσίδικα υπέρ των συνταξιούχων.

Συντάξεις: Χαμένοι

Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου με κύριες συντάξεις από 1.400 έως 1.700 ευρώ δικαιούνται τα λιγότερα αναδρομικά από την ΕΑΣ, διότι η κράτηση είναι μικρή, με 3% της μηνιαίας τους σύνταξης. Για παράδειγμα, συνταξιούχος με 1.500 ευρώ δικαιούται επιστροφή ΕΑΣ 45 ευρώ το μήνα για 23 μήνες, δηλαδή 1.035 ευρώ. Αντίθετα, επειδή η κράτηση είναι 6% από τα 1.700 ευρώ έως τις 2.000 ευρώ, ένας συνταξιούχος των 1.800 ευρώ περιμένει αναδρομικά 108 ευρώ το μήνα, ήτοι 2.484 ευρώ για 23 μήνες.

Αν συνυπολογιστεί ότι στις συντάξεις του Δημοσίου υπάρχουν προσωπικές διαφορές των 200 και 300 ευρώ, με το σενάριο του συμψηφισμού αναδρομικών και προσωπικής διαφοράς το όφελος θα είναι μικρό και ίσως τους «συμφέρει» να πάρουν τα αναδρομικά στο χέρι.

Συντάξεις: Τα αναδρομικά συντάξεων Δημοσίου από την ΕΑΣ (*)

Αρχική κύρια σύνταξη (μικτά)	Μηνιαία κράτηση ΕΑΣ	Αναδρομικά ΕΑΣ 23 μηνών
2.900	290	6.670
2.800	280	6.440
2.600	234	5.382
2.450	221	5.083
2.300	161	3.703
2.150	151	3.473
2.000	120	2.760
1.925	116	2.668
1.865	112	2.576
1.795	108	2.484
1.675	50	1.150
1.625	49	1.127
1.550	47	1.081
1.485	45	1.035
1.475	44	1.012
1.425	25	575
1.400	0	0

(*) Συνταξιούχοι ειδικών μισθολογίων, απόστρατοι και πολιτικοί συνταξιούχοι με σύνολο συντάξεων κάτω από τις 3.000 ευρώ.

Συντάξεις: Τι κέρδος βγάζει ο συμψηφισμός αναδρομικών ΕΑΣ και προσωπικής διαφοράς

Σύνταξη 2017-2018 (μικτά)	Μηνιαία κράτηση ΕΑΣ (περιόδου 2017-2018)	Ανταποδοτική και εθνική σύνταξη με επανυπολογισμό (μικτά)	Προσωπική διαφορά	Προσωπική διαφορά με αφαίρεση της κράτησης ΕΑΣ
2.300	161	1.980	320	159
2.225	156	1.920	305	149
2.150	151	1.860	290	139
2.075	145	1.800	275	130
1.925	116	1.675	250	134
1.960	118	1.720	240	122
1.925	116	1.695	230	114
1.865	112	1.643	222	110
1.795	108	1.588	207	99
1.775	107	1.598	177	70
1.700	51	1.553	147	96
1.675	50	1.543	132	82
1.625	49	1.508	117	68
1.580	47	1.480	100	53
1.550	47	1.455	95	48
1.485	45	1.395	90	45