Για τη στοιχειοθέτηση της αντικειμενικής υπόστασης του άρθρου 259 ΠΚ απαιτείται παράβαση όχι απλού υπαλληλικού, αλλά υπηρεσιακού καθήκοντος, το οποίο καθορίζεται με νόμο ή με διάταγμα ή με διοικητική πράξη ή με ιδιαίτερες οδηγίες της προϊσταμένης αρχής ή ενυπάρχει στην ίδια τη φύση της υπηρεσίας και αναφέρεται στην έκφραση της θέλησης της πολιτείας μέσα στον κύκλο των δημόσιων υποθέσεων και ενεργειών στις σχέσεις της απέναντι στους τρίτους και όχι απλώς η παράβαση υποχρεώσεων, που ανάγονται και εξυπηρετούν άλλα συμφέροντα των δημοσίων υπηρεσιών, όπως η εύρυθμη λειτουργία αυτών, η τήρηση της υπηρεσιακής δεοντολογίας κ.λ.π. Έτσι αξιόποινη είναι η ελεγχόμενη πράξη ( ενέργεια ή παράλειψη) του υπαλλήλου μόνο αν συνιστά (θετικά ή αποθετικά) έκφραση πολιτειακής βούλησης και άσκηση κρατική εξουσίας μέσα στον κύκλο των δημόσιων υποθέσεων. Για να συντρέχει ο σκοπός πρέπει, όχι μόνον, η βούληση του δράστη να κατατείνει προς αυτόν, αλλά και η συμπεριφορά του, όπως αναπτύσσεται, να μπορεί αντικειμενικά να οδηγήσει στην επίτευξή του, αφού ο όρος με σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο όφελος ή για να βλάψει το κράτος ή κάποιον άλλον λογικά σημαίνει ότι η πράξη, όπως επιχειρείται από το δράστη, δύναται να οδηγήσει στην απόκτηση παράνομου οφέλους ή στην πρόκληση βλάβης τρίτων (αντικειμενικό στοιχείο) και επιπλέον ότι η βούληση του δράστη κατευθύνεται στην απόκτηση του οφέλους ή στην πρόκληση της βλάβης (υποκειμενικό στοιχείο). Έτσι, μεταξύ της πράξης και του σκοπού οφέλους ή βλάβης πρέπει να υπάρχει μία τέτοια αιτιώδης σχέση, ώστε η πράξη της παράβασης καθήκοντος, αν δεν είναι ο αποκλειστικός τρόπος, πάντως πρέπει να είναι πρόσφορος περιποιήσεως του σκοπούμενου οφέλους ή της σκοπούμενης βλάβης, πράγμα που συμβαίνει όταν το σκοπούμενο όφελος ή η βλάβη δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνο με την παράβαση του συγκεκριμένου καθήκοντος. Η ωφέλεια ή η βλάβη μπορεί να είναι όχι μόνον υλική αλλά και ηθική. Για την ολοκλήρωση του εγκλήματος δεν απαιτείται να πραγματοποιηθεί η επιδιωκόμενη ωφέλεια ή βλάβη. Όσον αφορά τη βλάβη του κράτους, που προβλέπει η σχετική διάταξη, παράλληλα με τη βλάβη κάποιου άλλου, η βλάβη αυτή έχει ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο, αναφέρεται σε συγκεκριμένα έννομα συμφέροντα του κράτους, πέρα από τη γενικότερη δυσλειτουργία της υπηρεσίας που επιφέρει η μη τήρηση εκ μέρους των υπηρεσιακών τους καθηκόντων και πρέπει να προσδιορίζεται και σε τι συνίσταται η βλάβη αυτή, όπως και να καθορίζεται στην απόφαση από πού προκύπτει το καθήκον του υπαλλήλου το οποίο αυτός, από πρόθεσή του, παραβίασε (ΑΠ 408/2022, 279/2022, 122/2022, 445/2019, 134/2020).
Νομίμως εξετάζεται ως μάρτυρας ο υπάλληλος που άσκησε καθήκοντα στα πλαίσια διοικητικής εξέτασης, ένορκης ή μη. Το άρθρο 259 του νΠΚ είναι ευμενέστερο ως προς την απειλούμενη ποινή του αντίστοιχου του πΠΚ καθώς πλέον απειλείται διαζευκτικά η ΧΠ (ΑΠ 408/2022).
