Δικαστήριο ΕΕ: “ Το εθνικό δικαστήριο μπορεί να διατάξει την κοινοποίηση σε μία τέτοια περίπτωση ακόμη και αν η διαδικασία έχει ανασταλεί ”
Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος
Με τη δημοσιευθείσα στις 12-01-2023 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) έκρινε ότι το εθνικό δικαστήριο μπορεί να διατάξει την κοινοποίηση αποδεικτικών στοιχείων για τους σκοπούς διαδικασίας η οποία αφορά αγωγή αποζημίωσης λόγω φερόμενης παραβίασης του δικαίου του ανταγωνισμού, ακόμη και αν η διαδικασία έχει ανασταλεί λόγω κινήσεως, εκ μέρους της Επιτροπής, έρευνας η οποία αφορά την ίδια παράβαση.
Εντούτοις, σύμφωνα με το ΔΕΕ, το δικαστήριο αυτό οφείλει να επιβεβαιώσει ότι η κοινοποίηση αποδεικτικών στοιχείων είναι όντως αναγκαία για την εξέταση της αγωγής αποζημίωσης και σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας.
Ιστορικό της υπόθεσης
Τον Ιανουάριο του 2012 η τσεχική αρχή ανταγωνισμού κίνησε διαδικασία με αντικείμενο ενδεχόμενη κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως εκ μέρους της České dráhy, του εθνικού σιδηροδρομικού μεταφορέα που ανήκει στο τσεχικό Δημόσιο. Η εν λόγω εικαζόμενη παραβίαση του δικαίου του ανταγωνισμού συνίστατο στην εφαρμογή επιθετικής τιμολογιακής πολιτικής στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών σιδηροδρομικής μεταφοράς προσώπων στην Τσεχική Δημοκρατία και, ειδικότερα, στη γραμμή Πράγα-Ostrava. Το 2015 η RegioJet, επιχείρηση η οποία παρέχει, μεταξύ άλλων, υπηρεσίες σιδηροδρομικής μεταφοράς προσώπων στη γραμμή αυτή, άσκησε αγωγή αποζημίωσης κατά της České dráhy ενώπιον των τσεχικών δικαστηρίων, ζητώντας την αποκατάσταση της ζημίας την οποία υποστήριξε ότι υπέστη από την επίμαχη παράβαση.
Τον Νοέμβριο του 2016 η Επιτροπή κίνησε σχετικώς επίσημη διαδικασία έρευνας, κατόπιν της οποίας η τσεχική αρχή ανταγωνισμού ανέστειλε την ενώπιόν της διαδικασία. Τον Οκτώβριο του 2017, η RegioJet υπέβαλε, στο πλαίσιο της αγωγής αποζημίωσης, αίτημα κοινοποίησης εγγράφων τα οποία εκτιμούσε ότι βρίσκονταν στην κατοχή της České dráhy, σχετικών με την ως άνω αντίθετη προς τους κανόνες ανταγωνισμού συμπεριφορά. Τον Δεκέμβριο του 2018 τα τσεχικά δικαστήρια ανέστειλαν την εκδίκαση της αγωγής αποζημίωσης εν αναμονή της εκδόσεως αποφάσεως εκ μέρους της Επιτροπής για την παράβαση που φέρεται να διέπραξε η České dráhy.
Το τσεχικό Ανώτατο Δικαστήριο υπέβαλε στο Δικαστήριο ορισμένα ερωτήματα σχετικά με την ερμηνεία της οδηγίας για τις αγωγές αποζημίωσης που συνδέονται με παραβάσεις των κανόνων ανταγωνισμού, όσον αφορά την κοινοποίηση αποδεικτικών στοιχείων στο πλαίσιο τέτοιου είδους διαδικασιών. Ειδικότερα, το τσεχικό Ανώτατο Δικαστήριο ζήτησε να διευκρινιστεί εάν τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να διατάσσουν την κοινοποίηση εγγράφων σχετικών με φερόμενη παράβαση κανόνων του ανταγωνισμού, ενώ έχει ανασταλεί, εν αναμονή της εκδόσεως αποφάσεως της Επιτροπής, η σχετική με την εν λόγω διαταγή διαδικασία που αφορά αγωγή αποζημίωσης λόγω της επίμαχης παράβασης.
Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο υπενθύμισε, καταρχάς, ότι ένα εθνικό δικαστήριο δεν μπορεί να εκδώσει απόφαση που ενδέχεται να συγκρούεται με την απόφαση που σκοπεύει να λάβει η Επιτροπή στο πλαίσιο διαδικασίας που έχει κινηθεί λόγω φερόμενης παράβασης διατάξεων του δικαίου ανταγωνισμού της Ένωσης. Συναφώς, το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι, στο μέτρο που τηρείται η απαίτηση αυτή, ένα εθνικό δικαστήριο μπορεί, καταρχήν, να διατάξει την κοινοποίηση αποδεικτικών στοιχείων για τους σκοπούς διαδικασίας αποζημίωσης λόγω μιας τέτοιας παράβασης, ακόμη και αν η διαδικασία αυτή έχει ανασταλεί εν αναμονή της εκδόσεως αποφάσεως εκ μέρους της Επιτροπής για την ίδια παράβαση. Πάντως, το εθνικό δικαστήριο οφείλει να επιβεβαιώσει ότι η κοινοποίηση αποδεικτικών στοιχείων είναι όντως αναγκαία για την εκτίμηση της επίμαχης αγωγής αποζημίωσης και συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας.
Στη συνέχεια, το Δικαστήριο εκτίμησε ότι το γεγονός ότι η τσεχική αρχή ανταγωνισμού ανέστειλε την ενώπιόν της διαδικασία λόγω κινήσεως, εκ μέρους της Επιτροπής, διαδικασίας έρευνας για τα ίδια πραγματικά περιστατικά δεν μπορεί να εξομοιωθεί με περάτωση της πρώτης διαδικασίας εκ μέρους της αρχής αυτής. Κατά συνέπεια, μια τέτοια αναστολή της εθνικής διαδικασίας δεν παρέχει στο εθνικό δικαστήριο τη δυνατότητα να διατάξει την κοινοποίηση αποδεικτικών στοιχείων των οποίων η διάθεση τελεί υπό την προϋπόθεση περάτωσης από την αρμόδια αρχή ανταγωνισμού της διαδικασίας που εκκρεμεί ενώπιόν της.
Τέλος, το Δικαστήριο επισήμανε ότι η τσεχική νομοθετική ρύθμιση, η οποία απαγορεύει στο εθνικό δικαστήριο να διατάξει, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας που εκκρεμεί ενώπιον της αρχής ανταγωνισμού, όχι μόνον, όπως προβλέπει η οδηγία, την κοινοποίηση των πληροφοριών «που συγκεντρώθηκαν» ειδικά για τους σκοπούς της διαδικασίας που κίνησε η αρχή ανταγωνισμού, αλλά και όλες τις πληροφορίες «που υποβλήθηκαν» προς τούτο, δεν συνάδει με την οδηγία. Πράγματι, ο σκοπός της εναρμόνισης τον οποίο επιδιώκει η οδηγία θα διακυβευόταν αν τα κράτη μέλη είχαν, όσον αφορά την κοινοποίηση αποδεικτικών στοιχείων, τη δυνατότητα να θεσπίζουν αυστηρότερους κανόνες από τους προβλεπόμενους από τις διατάξεις της.
Εξάλλου, η οδηγία επιτρέπει στο εθνικό δικαστήριο να διατάξει την κοινοποίηση αποδεικτικών στοιχείων τα οποία περιέχουν πληροφορίες «που συγκεντρώθηκαν» ειδικά για τους σκοπούς της διαδικασίας που κινήθηκε από την αρχή ανταγωνισμού προκειμένου να εξακριβώσει αν τα σχετικά έγγραφα περιέχουν όντως τέτοιου είδους πληροφορίες. Εντούτοις, το εθνικό δικαστήριο οφείλει να μεριμνά ώστε η πρόσβαση άλλων ενδιαφερόμενων μερών και τρίτων στα έγγραφα αυτά να παρέχεται μόνον υπό το πρίσμα του αποτελέσματος της ως άνω εξακρίβωσης και σύμφωνα με την οδηγία.
Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.
Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA
