Την άμεση διαγραφή όλων των χρεών πολιτών και επαγγελματικών προς τους δήμους που αφορούν στα έτη μέχρι και το 2012 αλλά δεν αναζητήθηκαν από τις δημοτικές αρχές καθώς επίσης και την οριστική διαγραφή των βεβαιωμένων οφειλών προς τους δήμους, οι οποίες γεννήθηκαν στα έτη μέχρι και το 2012 αλλά δεν εξοφλήθηκαν μέχρι σήμερα από τους οφειλέτες, προβλέπει νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών.
Η ρύθμιση εντάχθηκε σε νομοσχέδιο του ΥΠΕΣ που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 14/2/2023, υπό τον τίτλο: «Σύστημα Καινοτομίας στον δημόσιο τομέα – Ρυθμίσεις Γενικής Γραμματείας Ανθρωπίνου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα – Ρυθμίσεις για τη λειτουργία των ΟΤΑ α΄ και β’ βαθμού και των αποκεντρωμένων διοικήσεων και για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Λοιπές επείγουσες ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών».
Βάσει της ρύθμισης που έχει ενταχθεί στο άρθρο 26 του συγκεκριμένου νομοσχέδιου η 20ετής έως και 14ετής περίοδος παραγραφής των οφειλών προς τους δήμους γίνεται 10ετής από φέτος και 5ετής από το 2025.
Ειδικότερα η προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπει τα εξής:
– Οφειλές ετών 2009-2012: Διαγράφονται οριστικά και δεν αναζητούνται. Στις οφειλές που διαγράφονται κατά την περ. α’ περιλαμβάνονται και εκείνες που τέθηκαν μεταγενέστερα σε ρύθμιση και δεν έχουν εξοφληθεί ακόμη. Ποσά, όμως, που έχουν ήδη καταβληθεί δεν επιστρέφονται.
– Οφειλές ετών 2013-2017: Μπορεί να αναζητηθούν, να βεβαιωθούν και να εισπραχθούν για δύο έτη από την έναρξη ισχύος του νόμου. Στη συνέχεια παραγράφονται.
– Οφειλές ετών 2018 και μετά και μελλοντικές οφειλές: Οι δήμοι μπορούν να βεβαιώνουν ταμειακά τα κάθε είδους οφειλόμενα ποσά, από οποιαδήποτε πηγή, που καθίστανται εισπρακτέα έσοδα, εντός αποσβεστικής προθεσμίας πέντε (5) ετών, που αρχίζει το επόμενο έτος από τη γένεση της οφειλής, Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής παραγράφονται».
Η ρύθμιση περιλαμβάνει όλα τα χρέη προς τους δήμους. Οφειλές από το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), τα δημοτικά τέλη καθαριότητας και φωτισμού, τον Δημοτικό Φόρο Ηλεκτροδοτούμενων Χώρων, τα διάφορα Δυνητικά Δημοτικά Τέλη και τις σχετικές προσαυξήσεις και πρόστιμα. Περιλαμβάνει επίσης χρέη από πρόστιμα παραβάσεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), τέλη ύδρευσης και αποχέτευσης που επιβάλλονται από δημοτικές επιχειρήσεις, τέλη κοιμητηρίων, τέλη επί των ακαθάριστων εσόδων κέντρων διασκέδασης, εστιατορίων.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση επί της συγκεκριμένης διάταξης, το υπουργείο Εσωτερικών υιοθετεί τις επισημάνσεις που περιλαμβάνονται σε έκθεση του «Συνηγόρου του Πολίτη», η οποία φωτίζει τον εισπρακτικό παραλογισμό για όλες τις περιπτώσεις τελών και χρεώσεων από τους δήμους προς τους πολίτες.
Συγκεκριμένα στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο σημειώνεται:
Σήμερα, εξαιτίας της παράλληλης ισχύος διαφορετικών νομοθετικών ρυθμίσεων περί της αποσβεστικής προθεσμίας βεβαίωσης εσόδων και παραγραφής αξιώσεων των δήμων και κοινοτήτων, καθώς και βεβαίωσης αξιώσεων των Ο.Τ.Α. που αφορούν σε απόδοση φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών και προκύπτουν εξαιτίας μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους ή
υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων ή λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών, δημιουργούνται σύγχυση και προβλήματα στις υπηρεσίες των δήμων.
Επιπλέον, συχνά παρατηρούνται η επιβάρυνση και ο αιφνιδιασμός των πολιτών που καλούνται ακόμα και 23 χρόνια μετά να καταβάλουν ποσά για κάποιο πρόστιμο που μπορεί να έχουν πληρώσει χωρίς να έχουν κρατήσει μετά από τόσο καιρό την απόδειξη, επιβάρυνση των δικαστηρίων με πολλές δυσαπόδεικτες και περιορισμένης σημασίας προσφυγές, διενέξεις και διαρκής ένταση μεταξύ δημοτικών αρχών, συλλογικών φορέων και εποπτευουσών αρχών και εντέλει ανασφάλεια δικαίου, όπως σημειώνεται και στην από Ιανουαρίου 2018 ειδική έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, με θέμα «Έσοδα Δήμων και Κράτος Δικαίου» [https://old.synigoros.gr/resources/docs/greekombudsman_sp
ecialreport_localgovernmentrevenues_el.pdf].
Για τους ανωτέρω λόγους, απαιτείται επαναρρύθμιση του θέματος, υπό το πρίσμα των σύγχρονων δικαιϊκών αντιλήψεων και των μεταβαλλόμενων τεχνολογικών δυνατοτήτων.
Με την αξιολογούμενη διάταξη προτείνεται η ενιαία αντιμετώπιση του θέματος με τη θέσπιση μίας ρύθμισης που να ορίζει ειδικά και μόνο για τους δήμους,
α) τους όρους βεβαίωσης των εσόδων,
β) μία προθεσμία ταμειακής βεβαίωσης (πενταετία από το επόμενο έτος της βεβαίωσης υπό ευρεία έννοια) και
γ) ενιαία, πενταετή προθεσμία είσπραξης που αρχίζει από το επόμενο έτος της ταμειακής βεβαίωσης. Η σύντμηση αυτή της προθεσμίας είσπραξης καθίσταται αναγκαία, λόγω των σύγχρονων αντιλήψεων για ταχεία εκκαθάριση των οικονομικών εκκρεμοτήτων, των ευρέων
δυνατοτήτων χρήσης ψηφιακών εφαρμογών, που διευκολύνουν τις συναλλαγές, και εναρμονίζεται με τη γενικότερη λογική που επικρατεί για μία πενταετή προθεσμία σε όλες τις οφειλές προς το κράτος. Τέλος, προβλέπεται και η ενίσχυση του συστήματος παρακολούθησης της πορείας είσπραξης των εσόδων των δήμων, τόσο από το Υπουργείο Εσωτερικών όσο και από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Ακολουθεί το άρθρο 26 του νομοσχεδίου
Μετά από το άρθρο 166 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α΄ 114) προστίθεται άρθρο 166Α, ως εξής:
«Άρθρο 166Α
Βεβαίωση και είσπραξη εσόδων
1. Οι δήμοι βεβαιώνουν ταμειακά τα κάθε είδους οφειλόμενα ποσά, από οποιαδήποτε πηγή, που καθίστανται εισπρακτέα έσοδα, εντός αποσβεστικής προθεσμίας πέντε (5) ετών, που αρχίζει το επόμενο έτος από τη γένεση της οφειλής, εκτός αν με ειδικές διατάξεις ορίζονται μικρότερες προθεσμίες. Για τον ακριβή καθορισμό των υπόχρεων και του οφειλόμενου ποσού οι δήμοι, πέραν της χρήσης των μητρώων τους, δύνανται να ζητούν το ονοματεπώνυμο του φυσικού προσώπου ή την επωνυμία του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, την ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας, τον αριθμό φορολογικού μητρώου και τη διεύθυνση κατοικίας ή έδρας, από κάθε αρχή της Γενικής Κυβέρνησης κατά την έννοια της περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), η οποία υποχρεούται να προσκομίσει τα αιτούμενα στοιχεία εντός ενός (1) μηνός, με κάθε πρόσφορο τρόπο. Η μη εμπρόθεσμη ανταπόκριση στο αίτημα του δήμου σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο συνιστά λόγο πειθαρχικού ελέγχου των αρμόδιων οργάνων της Γενικής Κυβέρνησης.
2. Αν οι υπόχρεοι δεν έχουν υποβάλει δήλωση αναγκαίων στοιχείων ή υπέβαλαν δήλωση με ανακριβή ή ελλιπή στοιχεία, βεβαιώνονται σε βάρος τους οι οφειλές από τη γένεση της υποχρέωσής τους και τα πρόστιμα που τους αναλογούν κατά περίπτωση επί των οφειλών των πέντε (5) τελευταίων ετών.
3. Οι δήμοι εξασφαλίζουν την είσπραξη των βεβαιωθέντων εσόδων εντός αποσβεστικής προθεσμίας πέντε (5) ετών, που αρχίζει από τη λήξη του έτους της ταμειακής τους βεβαίωσης.
4. Για τα οφειλόμενα ποσά που έγιναν με οποιονδήποτε νόμιμο τρόπο γνωστά στον δήμο αλλά δεν βεβαιώθηκαν εντός της προθεσμίας της παρ. 1, καθώς και για τα ανείσπρακτα έσοδα μετά το πέρας της προθεσμίας της παρ. 3, συντάσσεται, με ευθύνη του Προϊσταμένου Οικονομικής Υπηρεσίας, έκθεση για τους λόγους της μη βεβαίωσης και της μη είσπραξης. Η έκθεση υποβάλλεται, εντός του πρώτου μήνα κάθε έτους, στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Εσωτερικών και αποστέλλεται στο αρμόδιο κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο ενεργεί σύμφωνα με τον ν. 4820/2021 (Α’ 130).
