ΑΠΟΦΑΣΗ
Dubas κατά Ουκρανίας της 09.03.2023 (αρ. προσφ. 51222/20)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Παράλειψη των αρχών να εκτελέσουν απόφαση που εξέδωσε το Εφετείο του Κιέβου στις 12 Ιουλίου 2018, στην οποία καθορίζονταν ρυθμίσεις επικοινωνίας μεταξύ του προσφεύγοντος και της κόρης του, η οποία ζούσε με τη μητέρα της από τον Ιούλιο του 2016.
Η μητέρα δεν τήρησε την απόφαση για την επικοινωνία του πατέρα με το ανήλικο παιδί τους με αποτέλεσμα να της επιβληθούν πάνω από πενήντα πρόστιμα, τα οποία δεν κατέβαλε, και διατάχθηκε κατάσχεση του αυτοκινήτου της. Το 2018 η αστυνομία κίνησε ποινική διαδικασία κατά της μητέρας του παιδιού για παρεμπόδιση της εκτέλεσης της απόφασης. Ένα χρόνο αργότερα, το Περιφερειακό Δικαστήριο Holosiyivskyi του Κιέβου επέκρινε την αστυνομία για τη μη ανάληψη δράσης και την διέταξε να επισπεύσει την ποινική διαδικασία.
Ο προσφεύγων άσκησε προσφυγή στο ΕΔΔΑ για παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ, γιατί οι αρχές δεν εφάρμοσαν τις ρυθμίσεις επικοινωνίας που προβλέπονταν στην απόφαση του Εφετείου.
Κατά το Δικαστήριο, οι αρχές δεν εξέτασαν κανέναν τρόπο εκούσιας εκτέλεσης της επίμαχης απόφασης, όπως να αναπτύξουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένης της στοχευμένης στήριξης του παιδιού, το οποίο προφανώς έδειχνε σημάδια αποξένωσης από τον πατέρα του. Το έργο των εγχώριων αρχών στην παρούσα υπόθεση κατέστη δυσχερές λόγω της τεταμένης σχέσης μεταξύ του προσφεύγοντος και της μητέρας του παιδιού.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι αρχές δεν εκπλήρωσαν την θετική υποχρέωσή τους βάσει του άρθρου 8 να εφαρμόσουν τις ρυθμίσεις επικοινωνίας που ορίζονταν στην απόφαση του Εφετείου. Ούτε μπορούσε να προσαφθεί στον προσφεύγοντα ότι δεν ζήτησε από τα δικαστήρια να του αναθέσει την επιμέλεια του παιδιού.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση σεβασμού της οικογενειακής ζωής (άρθρο 8) και επιδίκασε 4.500 ευρώ για ηθική βλάβη.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Το Εφετείο του Κιέβου στις 12 Ιουλίου 2018, εξέδωσε απόφαση, με την οποία καθορίζονταν ρυθμίσεις επικοινωνίας μεταξύ του προσφεύγοντος πατέρα και της κόρης του, η οποία γεννήθηκε το 2013 και ζούσε χωριστά από αυτόν από τον Ιούλιο του 2016. Ο προσφεύγων κατήγγειλε παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ.
Η μητέρα του παιδιού, με την οποία το τελευταίο διέμενε, δεν τήρησε τις καθορισμένες από το εθνικό δικαστήριο ρυθμίσεις. Για τον λόγο αυτό, στο πλαίσιο της σχετικής διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης, η οποία κινήθηκε τον Αύγουστο του 2018 και συνεχίζεται, οι δικαστικοί επιμελητές επέβαλαν στη μητέρα του παιδιού περισσότερα από 50 πρόστιμα, τα οποία δεν κατέβαλε, και επέβαλαν κατάσχεση στο αυτοκίνητό της , η οποία δεν εκτελέστηκε. Οι δικαστικοί επιμελητές εξέδωσαν επίσης διαταγή δέσμευσης των τραπεζικών της λογαριασμών, η οποία ακυρώθηκε από τα δικαστήρια τον Μάρτιο του 2020, επειδή η υποχρέωση που απορρέει από την απόφαση της 12ης Ιουλίου 2018 ήταν μη χρηματικής φύσεως. Το 2018 η αστυνομία κίνησε ποινική διαδικασία κατά της μητέρας του παιδιού για παρεμπόδιση εκτέλεσης της απόφασης. Στις 13 Σεπτεμβρίου 2019 το περιφερειακό δικαστήριο Holosiyivskyi του Κιέβου επέκρινε την αστυνομία για τη μη ανάληψη δράσης και την διέταξε να επισπεύσει την ποινική διαδικασία. Δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένες ανακριτικές ενέργειες στις οποίες προέβη η αστυνομία κατά τη διάρκεια της εν λόγω διαδικασίας, οι οποίες βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.
Κατά τη διάρκεια της μοναδικής συνάντησης που διοργάνωσαν οι δικαστικοί επιμελητές μεταξύ του προσφεύγοντος και του παιδιού του παρουσία της μητέρας του, του δικηγόρου της και ψυχολόγου τον Σεπτέμβριο του 2019, το παιδί αρνήθηκε να επικοινωνήσει με τον πατέρα του επειδή τον φοβόταν. Στη συνέχεια, ο προσφεύγων δεν μπόρεσε να συναντηθεί με το παιδί, διότι η μητέρα αντιτάχθηκε επανειλημμένα σε αυτές τις συναντήσεις.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Επικαλούμενος το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων κατήγγειλε ότι οι αρχές δεν εφάρμοσαν την απόφαση του Εφετείου του Κιέβου της 12 Ιουλίου 2018 που ρύθμιζε την επικοινωνία.
Η Κυβέρνηση υποστήριξε ότι οι σχετικές συμφωνίες επικοινωνίας δεν είχαν εκτελεστεί λόγω της τεταμένης σχέσης του προσφεύγοντος με τη μητέρα του παιδιού, της άρνησής της να εκτελέσει την εν λόγω απόφαση και της αρνητικής στάσης του παιδιού απέναντι στον πατέρα του. Υπό τις συνθήκες αυτές, οι αρχές έλαβαν όλα τα απαιτούμενα μέτρα που προβλέπονται νομοθετικά για την εκτέλεση της απόφασης. Η Κυβέρνηση υποστήριξε επίσης ότι ο προσφεύγων θα μπορούσε να είχε προσφύγει στα δικαστήρια για να του αναθέσουν την επιμέλεια του παιδιού.
Το Δικαστήριο έκρινε την παρούσα προσφυγή παραδεκτή.
Οι γενικές αρχές σχετικά με τις θετικές υποχρεώσεις του κράτους όσον αφορά την προστασία της σχέσης μεταξύ γονέων και τέκνων συνοψίζονται, μεταξύ άλλων, στην απόφαση Vyshnyakov κατά Ουκρανίας της 24.07.2018 (αρ. προσφ. 25612/12 §§ 35-37).
Το Δικαστήριο έχει επανειλημμένα διαπιστώσει σε υποθέσεις κατά της Ουκρανίας ότι ο ακατάλληλος τρόπος με τον οποίο εφαρμόστηκαν οι δικαστικές αποφάσεις σχετικά με τα παιδιά ήταν αποτέλεσμα της έλλειψης ενός ανεπτυγμένου νομοθετικού και διοικητικού πλαισίου που θα μπορούσε να διευκολύνει τις εκούσιες ρυθμίσεις συμμόρφωσης με τη συμμετοχή επαγγελματιών της παιδικής πρόνοιας. Επιπλέον, το διαθέσιμο πλαίσιο δεν προέβλεπε κατάλληλα και συγκεκριμένα μέτρα για τη διασφάλιση, τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας, της αναγκαστικής συμμόρφωσης στις ρυθμίσεις αυτές (βλ. Vyshnyakov § 46, Μποντάρ κατά Ουκρανίας της 17.12.2019 [Επιτροπή], αρ. προσφ. 7097/18, § 36,· Σβετς κατά Ουκρανίας της 23.07.2019 [Επιτροπή], αρ. προσφ. 22208/17 § 38· 41596/19 και 42767/19, § 68 της 10.06.202, Spitsyn κατά Ουκρανίας της 07.10.2021 [Επιτροπή], αρ. προσφ. 52411/18, § 32).
Οι διαπιστώσεις αυτές είναι εξίσου λυσιτελείς για την υπό κρίση υπόθεση. Ειδικότερα, οι αρχές δεν εξέτασαν κανέναν τρόπο εκούσιας εκτέλεσης της επίμαχης απόφασης, αναπτύσσοντας, πχ μια ολοκληρωμένη στρατηγική συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένης της στοχευμένης στήριξης του παιδιού, το οποίο προφανώς έδειχνε σημάδια αποξένωσης από τον προσφεύγοντα. Δεν ήταν σαφές σε ποιο βαθμό οι υπηρεσίες παιδικής πρόνοιας και οι οικογενειακές υπηρεσίες θα μπορούσαν να έχουν εμπλακεί στο πλαίσιο αυτό και αν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί οποιαδήποτε οικογενειακή διαμεσολάβηση.
Τα μέτρα καταναγκασμού που έλαβαν οι αρχές κατά της μητέρας του παιδιού για παρακώλυση των σχετικών συμφωνιών επικοινωνίας δεν παρήγαγαν αποτελέσματα, τα πρόστιμα δε που της επιβλήθηκαν παρέμειναν απλήρωτα, η απόφαση περί κατάσχεσης δεν εκτελέστηκε και η ποινική διαδικασία διήρκεσε περισσότερο από τέσσερα έτη (Begović κατά Κροατίας της 13.06.2019, αρ. προσφ. 35810/14 § 67).
Συνολικά, το Δικαστήριο, έχοντας επίγνωση του γεγονότος ότι το έργο των εγχώριων αρχών στην παρούσα υπόθεση κατέστη δυσχερές λόγω της τεταμένης σχέσης μεταξύ του προσφεύγοντος και της μητέρας του παιδιού, διαπίστωσε ότι οι αρχές δεν εκπλήρωσαν την θετική τους υποχρέωσή βάσει του άρθρου 8 να εφαρμόσουν τις ρυθμίσεις επικοινωνίας που ορίζονταν στην απόφαση του Εφετείου του Κιέβου της 12 Ιουλίου 2018 (Begović, §§ 69-73). Υπό τις συνθήκες αυτές, δεν μπορούσε να προσαφθεί στον προσφεύγοντα ότι δεν ζήτησε από τα δικαστήρια να του ανατεθεί η επιμέλεια του παιδιού.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του σεβασμού της οικογενειακής ζωής (άρθρο 8 της ΕΣΔΑ).
Δίκαιη ικανοποίηση (Άρθρο 41)
Το ΕΔΔΑ επιδίκασε 4.500 ευρώ για ηθική βλάβη
