Ως ελαφρυντική περίσταση θεωρείται, κατά τη διάταξη του άρθρου 84 παρ.2 του κυρωθέντος με τον Ν.4619/2019 και ισχύοντος από 1-7-2019 νέου ΠΚ, μεταξύ άλλων, και η υπό στοιχεία ε’ που συνίσταται στο “ο υπαίτιος συμπεριφέρθηκε καλά για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη του, ακόμα και κατά την κράτησή του”. Η ως άνω διάταξη που αξιολογεί την καλή συμπεριφορά του κατηγορουμένου ως ελαφρυντική περίσταση ακόμη και όταν υφίσταται τον εξαναγκασμό της φυλακής, είναι ευμενέστερη της αντίστοιχης προϊσχύσασας, καθόσον η καλή συμπεριφορά του υπαιτίου για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη του κρίνεται κατά και μετά την κράτησή του, ως δείγμα της αντικειμενικά αξιολογούμενης υποχρέωσής του να συμπεριφέρεται “καλά”, δηλαδή νόμιμα (ΑΠ 466/2021, ΑΠ 153/2020, ΑΠ 1555/2019).
Απόφαση 1008 / 2022 (ΣΤ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ)
Αριθμός 1008/2022
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ’ ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γρηγόριο Κουτσοκώστα, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ελένη Φραγκάκη, Ελένη Κατσούλη – Εισηγήτρια, Δημήτριο Τράγκα και Ελένη Μπερτσιά, Αρεοπαγίτες.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
…. Η επιβαλλόμενη, κατά τα ως άνω, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της απόφασης, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ.Δ’του ΚΠΔ λόγο αναίρεσης, απαιτείται να υπάρχει όχι μόνο ως προς την κατηγορία, αλλά να εκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς που προτείνονται από τον κατηγορούμενο ή από το συνήγορό του. Τέτοιος αυτοτελής ισχυρισμός, η απόρριψη του οποίου πρέπει να αιτιολογείται ιδιαιτέρως, είναι και αυτός περί συνδρομής στο πρόσωπο του κατηγορουμένου ελαφρυντικής περίστασης από τις αναφερόμενες στο άρθρο 84 παρ. 2 του ΠΚ, αφού η παραδοχή του οδηγεί στην επιβολή μειωμένης, κατά το άρθρο 83 του ίδιου Κώδικα, ποινής, την τυχόν συνδρομή των οποίων βεβαίως το δικαστήριο της ουσίας κατά τον ακροαματικό έλεγχο κάθε υπόθεσης ερευνά αυτεπαγγέλτως. Ως ελαφρυντική περίσταση θεωρείται, κατά τη διάταξη του άρθρου 84 παρ.2 του κυρωθέντος με τον Ν.4619/2019 και ισχύοντος από 1-7-2019 νέου ΠΚ, μεταξύ άλλων, και η υπό στοιχεία ε’ που συνίσταται στο “ο υπαίτιος συμπεριφέρθηκε καλά για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη του, ακόμα και κατά την κράτησή του”. Η ως άνω διάταξη που αξιολογεί την καλή συμπεριφορά του κατηγορουμένου ως ελαφρυντική περίσταση ακόμη και όταν υφίσταται τον εξαναγκασμό της φυλακής, είναι ευμενέστερη της αντίστοιχης προϊσχύσασας, καθόσον η καλή συμπεριφορά του υπαιτίου για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη του κρίνεται κατά και μετά την κράτησή του, ως δείγμα της αντικειμενικά αξιολογούμενης υποχρέωσής του να συμπεριφέρεται “καλά”, δηλαδή νόμιμα (ΑΠ 466/2021, ΑΠ 153/2020, ΑΠ 1555/2019). Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα παραδεκτώς επισκοπούμενα πρακτικά της προσβαλλόμενης απόφασης, η συνήγορος υπεράσπισης του κατηγορουμένου, αφού έλαβε το λόγο από την Πρόεδρο, ανέπτυξε προφορικά τους ισχυρισμούς του κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσείοντος τους οποίους κατέθεσε και εγγράφως, περιλήφθηκαν δε αυτοί στα πρακτικά της απόφασης, ζητώντας την αναγνώριση στο πρόσωπό του, μεταξύ άλλων, της ελαφρυντικής περίστασης της μεταγενέστερης καλής συμπεριφοράς (αρθ. 84 παρ. 2ε’ του ΠΚ). Ειδικότερα, στους έγγραφους ισχυρισμούς, οι οποίοι ενσωματώθηκαν στα πρακτικά της προσβαλλόμενης απόφασης, αναφορικά με την αναγνώριση της ως άνω ελαφρυντικής περίστασης, αναφέρονται τα ακόλουθα: “…..από τότε που φέρονται να έλαβαν χώρα οι πράξεις για τις οποίες κατηγορείται, πέρασε χρονικό διάστημα σχεδόν οκτώ (S) ετών, (που είναι μεγάλο χρονικό διάστημα), κατά τη διαδρομή του οποίου συμπεριφέρθηκε άψογα, διαβιώνοντας ειρηνικά με τους συνανθρώπους του, εργαζόμενος αδιάκοπα, επιδεικνύοντας πάντοτε προθυμία, και μην έχοντας δημιουργήσει κανένα πρόβλημα, οιασδήποτε φύσεως, σε τρίτο. Μάλιστα, διατελεί ως Αντιδήμαρχος στο Δήμο … ήδη από την 1η Σεπτεμβρίου του έτους 2019, δυνάμει της υπ’ αριθμ. 915/2019 απόφασης Δημάρχου, έως και σήμερα. Σύμφωνα με την ανωτέρω απόφαση, μεταβιβάστηκαν μάλιστα στον εντολέα μου, οι καθ’ ύλην αρμοδιότητες καθαριότητας, πρασίνου, τεχνικών έργων και υπηρεσιών, τεχνικού προσωπικού, τεχνικού – μηχανολογικού εξοπλισμού και γενικής πολιτικής προστασίας. Η φύση δε των αρμοδιοτήτων του αποδεικνύει ότι πρόκειται για ένα άτομο υπεύθυνο, εργατικό, το οποίο χαίρει εμπιστοσύνης όχι μόνο των συνδημοτών του, οι οποίοι τον εξέλεξαν για μία ακόμη φορά πρώτο σε σταυρούς δημοτικό σύμβουλο, αλλά και του Δημάρχου και των συναδέλφων του δημοτικών συμβούλων. Επιπλέον, είναι ενεργό μέλος του Συλλόγου Εθελοντών …, συνδράμοντας εμπράκτως το κοινωνικό έργο που ο παρών Σύλλογος προσφέρει, στην περιοχή του τόπου κατοικίας του. Πρόσφατα δε συνέδραμε με κάθε δυνατό τρόπο τους πυρόπληκτους συνανθρώπους του στην Εύβοια, μεταφέροντας ο ίδιος αγαθά πρώτης ανάγκης. Aπό όλα τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι, όχι μόνο δεν δημιούργησε οποιοδήποτε πρόβλημα σε κανένα, αλλά αντίθετα συμμετείχε ενεργά στα κοινωνικά δρώμενα της περιοχής όπου κατοικεί, συνδράμοντας τους συνανθρώπους του με κάθε πρόσφορο μέσο”. Το Δικαστήριο της ουσίας όπως προκύπτει από το σκεπτικό της προσβαλλόμενης απόφασης, για την απόρριψη του εν λόγω αυτοτελούς ισχυρισμού, διέλαβε τα εξής: “Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του κατηγορουμένου, μέσω της συνηγόρου υπεράσπισής του, περί συνδρομής στο πρόσωπό του της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ.2ε’του ΠΚ κρίνεται απορριπτέος, καθόσον, ανεξάρτητα της επίδειξης καλής συμπεριφοράς, δεν αποδείχθηκε περαιτέρω θετική ατομική και κοινωνική συμπεριφορά, ως αποτέλεσμα της πραγματικής επίγνωσης σ’αυτόν των συνεπειών της πράξεώς του”. Όσον αφορά τον ως άνω προβαλλόμενο κατά τρόπο σαφή και ορισμένο αυτοτελή ισχυρισμό της υπεράσπισης του κατηγορουμένου, η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης είναι ελλιπής, καθόσον δεν διαλαμβάνει καθόλου αρνητικά περιστατικά, από τα οποία να προκύπτει ότι η παραπάνω σε διάστημα 8ετίας μετά την πράξη του συμπεριφορά του αναιρεσείοντος και συγκεκριμένα ότι ζει και εργάζεται στη … έχει εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος, διατελεί από το Σεπτέμβριο του έτους 2019 Αντιδήμαρχος στο Δήμο … είναι ενεργό μέλος του συλλόγου εθελοντών …., συνδράμοντας εμπράκτως στο κοινωνικό έργο που ο εν λόγω σύλλογος προσφέρει στην περιοχή του τόπου της κατοικίας του, πρόσφατα δε συνέδραμε τους πυρόπληκτους συνανθρώπους του στις πυρκαγιές της Εύβοιας, μεταφέροντας ο ίδιος αγαθά πρώτης ανάγκης, δεν θεμελιώνουν θετική δραστηριότητα για μακρό χρόνο μετά την πράξη του, ούτε περιλαμβάνει στην αιτιολογία του γιατί η ως άνω εκτιθέμενη συμπεριφορά δεν είναι δηλωτική της μεταστροφής του χαρακτήρα του και της αρμονικής του συμβίωσης στην κοινωνία. Υπό τα προεκτεθέντα και εκτιμώμενος ο αυτοτελής ως άνω ισχυρισμός του κατηγορουμένου και ήδη αναιρεσείοντος υπό το πρίσμα της επιεικέστερης ως άνω διάταξης, η προσβαλλόμενη απόφαση στερείται ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς την απόρριψη της προβληθείσας ως άνω ελαφρυντικής περίστασης και, συνεπώς, ο δεύτερος λόγος της υπό κρίση αίτησης αναίρεσης, με τον οποίο πλήττεται η προσβαλλόμενη απόφαση για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς την απόρριψη του ως άνω αυτοτελούς ισχυρισμού, ο οποίος νόμιμα προβλήθηκε από την υπεράσπιση του κατηγορουμένου, είναι βάσιμος. Κατ’ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να αναιρεθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη απόφαση και συγκεκριμένα ως προς την απορριπτική διάταξή της για αναγνώριση στο πρόσωπο του αναιρεσείοντος της πιο πάνω ελαφρυντικής περίστασης και, σε περίπτωση που αυτή γίνει δεκτή, και ως προς τη διάταξή της περί επιβολής στον κατηγορούμενο – αναιρεσείοντα ποινής, για την πράξη, για την οποία καταδικάστηκε, και να παραπεμφθεί η υπόθεση, κατά το ως άνω αναιρούμενο μέρος της, για νέα συζήτηση, στο ίδιο Δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους Δικαστές, εκτός από εκείνους που είχαν δικάσει την υπόθεση (άρθ. 522 του ΚΠΔ, όπως αντικ. με το άρθρο 159 του Ν.4855/2021) και να απορριφθεί κατά τα λοιπά η από 23-11-2021 αίτηση – δήλωση για αναίρεση της 2663/2021 απόφασης του Α’ Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Αθηνών, κατά τα οριζόμενα στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί εν μέρει την 2663/2021 απόφαση του Α’ Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Αθηνών και δη μόνο ως προς τη διάταξή της περί απόρριψης της συνδρομής στο πρόσωπο του αναιρεσείοντος της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ.2ε’ του ΠΚ και, σε περίπτωση που αυτή γίνει δεκτή, και ως προς τη διάταξή της περί επιβολής στον κατηγορούμενο – αναιρεσείοντα ποινής για την πράξη, για την οποία καταδικάστηκε.
Παραπέμπει την υπόθεση, κατά το ως άνω αναιρούμενο μέρος της, για νέα, ως προς αυτό, συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους Δικαστές, εκτός από εκείνους που είχαν δικάσει προηγουμένως.
Απορρίπτει κατά τα λοιπά την από 23-11-2021 αίτηση – δήλωση του Π. Κ. του Γ., κατοίκου … για αναίρεση της 2663/2021 απόφασης του Α’ Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Αθηνών.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 18 Απριλίου 2022.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 15 Ιουλίου 2022.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
