ΣτΕ 464/2023 Ολομ.
Πρόεδρος: Δημήτριος Σκαλτσούνης, Πρόεδρος ΣτΕ
Εισηγητής: Μαρλένα Τριπολιτσιώτη, Σύμβουλος
Δεν αντίκειται στo άρθρo 21 παρ. 2 και 5 του Συντάγματος η συμπερίληψη των μελών τρίτεκνων οικογενειών στην ίδια κατηγορία προστατευόμενων προσώπων με τα μέλη πολύτεκνων οικογενειών, προκειμένου για διορισμό στο Πυροσβεστικό Σώμα.
Οι διατάξεις του άρθρου 21 παράγραφοι 1, 2 και 5 του Συντάγματος έχουν, κατά βάση, κατευθυντήριο χαρακτήρα και αφήνουν στον νομοθέτη την ευχέρεια να προσδιορίσει κατά την εκτίμησή του το είδος και την έκταση της ειδικής φροντίδας για τους πολυτέκνους και τα μέλη των οικογενειών τους. Ειδικότερα, με τη διάταξη του άρθρου 21 παρ. 2 του Συντάγματος, της οποίας η θέσπιση αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του οξυμένου δημογραφικού προβλήματος της Χώρας, το Σύνταγμα απευθύνει στον κοινό νομοθέτη έντονη υπόδειξη για τη λήψη κατάλληλων μέτρων φροντίδας υπέρ των πολύτεκνων οικογενειών με βάση τις επικρατούσες συνθήκες και εντός των ορίων που διαγράφουν οι άλλες συνταγματικές διατάξεις και αρχές. Η λήψη των κατάλληλων αυτών μέτρων φροντίδας υπέρ των πολύτεκνων οικογενειών και ο ειδικότερος τρόπος εκπλήρωσης της υποχρέωσης προστασίας τους ανήκει στην ευχέρεια του νομοθέτη, υπό την έννοια ότι η προστασία αυτή δεν έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο, αλλά οι ειδικότερες μορφές και η έκτασή της καθορίζονται από τον κοινό νομοθέτη και, κατ’ εξουσιοδότηση, από την κανονιστικώς δρώσα Διοίκηση, οι σχετικές δε εκτιμήσεις, σταθμίσεις και επιλογές του νομοθέτη υπόκεινται σε έλεγχο ορίων από τα δικαστήρια. Εξάλλου, ενόψει του ότι η έννοια του “πολυτέκνου” δεν δίδεται στο Σύνταγμα, αλλά καθορίζεται από τον κοινό νομοθέτη και δηλώνει όσους έχουν τέσσερα τέκνα και άνω (άρθρο πρώτο του ν. 1910/1944, όπως ισχύει), ο νομοθέτης, στο πλαίσιο της παραπάνω ευχέρειάς του και σταθμίζοντας τις εκάστοτε ισχύουσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, έχει τη δυνατότητα, με νεότερη διάταξη, ίσης τυπικής ισχύος με την ως άνω, να θεσπίζει, γενικώς ή για ορισμένες μόνο έννομες σχέσεις, την ίδια μεταχείριση των τριτέκνων με εκείνους που έχουν περισσότερα τέκνα, εφόσον υπάρχει αποχρών λόγος, ο οποίος τελεί σε συνάφεια με τον σκοπό της συνταγματικής διάταξης. Τέτοιον αποχρώντα λόγο συνιστά η αντιμετώπιση του οξυμένου δημογραφικού προβλήματος της Χώρας, στην επίλυση του οποίου συμβάλλουν ιδιαιτέρως οι τρίτεκνες οικογένειες, οι οποίες, κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας, είναι περισσότερες από τις πολύτεκνες. Κατά συνέπεια, και ενόψει της διάταξης του άρθρου 21 παρ. 5 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία αποτελεί υποχρέωση του Κράτους η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της Χώρας, το οποίο, αποτελεί, άλλωστε, και τον σκοπό για τον οποίο θεσπίσθηκε η διάταξη της παρ. 2 του ίδιου άρθρου, δικαιολογείται για λόγους δημοσίου συμφέροντος η εισαγωγή από τον νομοθέτη ευνοϊκών ρυθμίσεων υπέρ όχι μόνον των μελών των πολύτεκνων οικογενειών αλλά και υπέρ των τριτέκνων και των τέκνων τους, εφόσον τούτο δεν οδηγεί, πάντως, στον περιορισμό ή την υποβάθμιση της παρεχόμενης στους πολυτέκνους ειδικής φροντίδας, χωρίς αποχρώντα λόγο.
Με τα δεδομένα αυτά, η συμπερίληψη των μελών τρίτεκνων οικογενειών στην ίδια κατηγορία προστατευόμενων προσώπων των διατάξεων των π.δ. 53/1989 και 19/2006, μεταξύ των οποίων και τα μέλη πολύτεκνων οικογενειών, στην οποία (κατηγορία) επιφυλάσσεται ποσοστό 10% των προκηρυσσόμενων θέσεων δόκιμων πυροσβεστών γενικών καθηκόντων στο Πυροσβεστικό Σώμα, δεν αντιβαίνει στη διάταξη του άρθρου 21 παρ. 2 του Συντάγματος. Τούτο, διότι, στο πλαίσιο του οριακού ακυρωτικού ελέγχου και των ευρέων περιθωρίων εκτίμησης που διαθέτει εν προκειμένω ο κανονιστικός νομοθέτης, η ισότιμη μεταχείριση των δύο αυτών κατηγοριών (τριτέκνων και πολυτέκνων) στην κρινόμενη περίπτωση δεν έγινε χωρίς αποχρώντα λόγο αλλά τελεί σε συνάφεια με τον σκοπό της παραπάνω διάταξης, ο οποίος είναι η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της Χώρας. Ο σκοπός δε αυτός επιτυγχάνεται με το κίνητρο που δίδεται για την απόκτηση τρίτου τέκνου και, συνεπώς, δεν αποτελεί υποβάθμιση χωρίς λόγο της παρεχόμενης στις πολύτεκνες οικογένειες προστασίας. Συνεπώς, οι διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 1 περίπτωση ε΄ του π.δ. 53/1989 και 3 παρ. 1 του π.δ. 19/2006, όπως ισχύουν, δεν αντίκεινται στις διατάξεις του άρθρου 21 παρ. 2 του Συντάγματος. Αντίθετη μειοψηφία.
