Οι ενστάσεις, οι προσφυγές και τα δικαιώματα των ασφαλισμένων
Οι διαφορές που ανακύπτουν ανάμεσα στους ασφαλισμένους – δικαιούχους παροχών με τους ασφαλιστικούς οργανισμούς αντιμετωπίζονται σύμφωνα με το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο με υποβολή ενστάσεων ή καταγγελία ενώπιον των αρμόδιων οργάνων των ασφαλιστικών οργανισμών και με άσκηση προσφυγών ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων.
Σύμφωνα με τον οδηγό κοινωνικής ασφάλισης και συνταξιοδότησης που εξέδωσε το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, διακρίνουμε δύο κύριες περιπτώσεις διαφορών: α) διαφορές που αφορούν την υπαγωγή στην ασφάλιση και β) διαφορές που αφορούν την απονομή συνταξιοδοτικών παροχών.
Διαφορές που αφορούν την υπαγωγή στην ασφάλιση
Σε περίπτωση που δεν καταβάλλονται οι ασφαλιστικές εισφορές του ασφαλισμένου από τον εργοδότη, ο ασφαλισμένος θα πρέπει να κάνει καταγγελία ενώπιον του e ΕΦΚΑ, επί της οποίας εκδίδεται αιτιολογημένη απόφαση, επιβάλλεται πρόστιμο στον εργοδότη και καταλογίζονται οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές.
Οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες τους, δικαιούνται να προσβάλλουν με ένσταση, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τη στιγμή που τους κοινοποιήθηκε, κάθε απόφαση Διευθυντή τοπικού υποκαταστήματος του e ΕΦΚΑ που αφορά την υπαγωγή τους στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης ή στην εξαίρεση από αυτήν, την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης, την προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης, την επιστροφή εισφορών και γενικά την ασφαλιστική τους κατάσταση.
Η ένσταση απευθύνεται προς την αρμόδια Τοπική Διοικητική Επιτροπή του e ΕΦΚΑ, η οποία καλείται να επανεξετάσει την υπόθεση ως προς τα πραγματικά και ως προς τα νομικά δεδομένα. Έτσι, η Τοπική Διοικητική Επιτροπή ερευνά κάθε έγγραφο και στοιχείο που θα τεθεί υπόψη της, είτε από την ίδια είτε από τον ενιστάμενο, ο οποίος παρίσταται και ακούγεται κατά τη συζήτηση της ένστασης.
Η υποβολή της ένστασης δεν αναστέλλει την εκτέλεση της απόφασης ούτε αναστέλλει την τυχόν επιβάρυνση από πρόσθετα τέλη. Οι αποφάσεις της Τοπικής Διοικητικής Επιτροπής κοινοποιούνται στους ενιστάμενους, με απόδειξη παραλαβής.
Ο ενιστάμενος ή ο εργοδότης ή οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον έχει δικαίωμα να ασκήσει προσφυγή ουσίας εναντίον της απόφασης της Τοπικής Διοικητικής Επιτροπής ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων. Η προθεσμία είναι εξήντα (60) ημέρες από την κοινοποίηση της απόφασης ή από τότε που έλαβε γνώση ο προσφεύγων.
Σημειώνεται ότι το στάδιο της ένστασης είναι υποχρεωτικό και επομένως η άπρακτη παρέλευσή του δεν νομιμοποιεί την υποβολή εν συνεχεία της προσφυγής.
Δύναται επίσης ο ασφαλισμένος να προσφύγει εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την άπρακτη παρέλευση τρίμηνης προθεσμίας από την υποβολή της ένστασης, χρονικό σημείο κατά το οποίο τεκμαίρεται η σιωπηρή απόρριψη της ένστασης. Οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η μη καταβολή των εισφορών από τον εργοδότη δεν συνεπάγεται για τον εργαζόμενο την απώλεια του δικαιώματός του στις παροχές, εφόσον προβεί έγκαιρα, εντός 12μήνου, στην γνωστοποίηση του χρόνου ασφάλισής του.
Με τον τρόπο αυτόν ο ασφαλισμένος δεν χάνει τα δικαιώματά του επί των παροχών, ακόμα και αν ο ασφαλιστικός φορέας δεν επιτύχει την είσπραξη των εισφορών από τον εργοδότη.
Διαφορές που αφορούν την απονομή συνταξιοδοτικών παροχών
Στην περίπτωση εσφαλμένων αποφάσεων απονομής συνταξιοδοτικών παροχών του e ΕΦΚΑ είναι δυνατή η υποβολή ένστασης ενώπιον της αρμόδιας Τοπικής Διοικητικής Επιτροπής εντός τρίμηνης προθεσμίας.
Η προθεσμία άρχεται από τη νομότυπη κοινοποίηση της απόφασης στον ενδιαφερόμενο δικαιούχο. Οι αποφάσεις που απορρίπτουν τις ενστάσεις προσβάλλονται ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων με προσφυγή. Δικαίωμα προσφυγής έχει ο ασφαλισμένος-δικαιούχος της παροχής, ο διευθυντής του καταστήματος e ΕΦΚΑ τ. ΙΚΑ ΕΤΑΜ που εξέδωσε την πράξη και οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον.
Η προθεσμία είναι εξήντα (60) ημέρες από την έκδοση της πράξης ή από την παράλειψη έκδοσης της πράξης. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκηση της προσφυγής δεν αναστέλλουν αυτοδικαίως την εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης.
