Τι πρέπει να γνωρίζουν εργοδότες και εργαζόμενοι
1. Το Δώρο (Επίδομα) Πάσχα στους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα
Εισαγωγή – δικαιούχοι
Το δώρο (επίδομα) Πάσχα, όπως και αυτό των Χριστουγέννων, το δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα στην ελληνική επικράτεια σύμφωνα με την Εθνική Γενική ΣΣΕ.
Οι διατάξεις του θεσμικού πλαισίου για τα δώρα εορτών είναι δημοσίας τάξεως, με συνέπεια να μην επιτρέπεται και να είναι άκυρη κάθε αντίθετη ρητή ή σιωπηρή συμφωνία, καθώς και η παραίτηση του εργαζόμενου από την αξίωση καταβολής τους.
Συνεπώς σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, όλοι οι μισθωτοί που απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα με σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου, πλήρους ή μερικής απασχόλησης σε οποιοδήποτε εργοδότη δικαιούνται δώρο Πάσχα.
Προθεσμία καταβολής του (επιδόματος) δώρου Πάσχα – ποινική δίωξη εργοδότη λόγω μη έγκαιρης καταβολής – Υποχρεώσεις ΣΕΠΕ
Προθεσμία καταβολής του (επιδόματος) δώρου Πάσχα
Το δώρο Πάσχα καταβάλλεται τη Μεγάλη Τετάρτη, εννοείται βέβαια ότι ο εργοδότης μπορεί να καταβάλει το δώρο και νωρίτερα από την παραπάνω ημερομηνία. Για το Δώρο Πάσχα αποδίδονται εισφορές υπέρ ΕΦΚΑ (ΙΚΑ) και Φόρος Μισθωτών Υπηρεσιών. Το Δώρο Πάσχα σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να καταβληθεί σε είδος, αλλά μόνο σε χρήμα.
Ποινική δίωξη εργοδότη λόγω μη έγκαιρης καταβολής
Σε περίπτωση που το Δώρο Πάσχα δεν καταβληθεί έγκαιρα, οι εργαζόμενοι ή/και τα σωματεία μπορούν και πρέπει να προσφύγουν στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας προκειμένου να συνταχθεί μηνυτήρια αναφορά. Η μηνυτήρια αναφορά διαβιβάζεται στον Εισαγγελέα για την άσκηση ατομικής δίωξης σε βάρος του εργοδότη ενώ παράλληλα διαβιβάζεται και στο οικείο αστυνομικό τμήμα για την κίνηση της αυτόφωρης διαδικασίας.
Οι εργαζόμενοι ή/και τα σωματεία τους έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν μήνυση απευθείας στο αρμόδιο αστυνομικό τμήμα και να ζητήσουν την εφαρμογή της αυτόφωρης διαδικασίας.
Επισημαίνεται ότι στη μηνυτήρια αναφορά θα πρέπει να αναγράφονται τα στοιχεία της επιχείρησης και τα στοιχεία κατοικίας του εργοδότη, εάν αυτό είναι δυνατό, δεδομένου ότι η διαδικασία του αυτοφώρου διαρκεί 48 ώρες.
Υποχρεώσεις ΣΕΠΕ
Σε κάθε περίπτωση μη καταβολής του δώρου Πάσχα, μέσα στην τασσόμενη προθεσμία, οι Κοινωνικοί Επιθεωρητές Εργασίας του Σ.ΕΠ.Ε έχουν υποχρέωση να επεμβαίνουν άμεσα, διενεργώντας ελέγχους και να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα, για την άσκηση της διαδικασίας του αυτοφώρου και την επιβολή των σχετικών κυρώσεων.
Υπολογισμός του δώρου Πάσχα
Περίοδος Δώρου Πάσχα
Για τον υπολογισμό του ποσού του δώρου Πάσχα λαμβάνεται υπόψη ο τρόπος αμοιβής των μισθωτών, δηλαδή αν αμείβονται με ημερομίσθιο ή με μισθό. Η χρονική περίοδος που υπολογίζεται το δώρο αρχίζει από την 1 Ιανουαρίου μέχρι 30 Απριλίου κάθε έτους.
Ποσό Δώρου
Συνεπώς, αν η σχέση εργασίας διήρκεσε ολόκληρο το χρονικό διάστημα ο εργαζόμενος δικαιούται να λάβει
- μισό μηνιαίο μισθό αν αμείβεται με μισθό και
- 15 ημερομίσθια αν αμείβεται με ημερομίσθιο.
Σε περίπτωση όμως που η σχέση εργασίας κάποιου μισθωτού με τον εργοδότη του δεν είχε διάρκεια ολόκληρο το προαναφερόμενο χρονικό διάστημα δικαιούται να λάβει αναλογία δώρου η οποία υπολογίζεται ως εξής:
- για αμειβόμενο με μισθό, ποσό ίσο με 1/15 του μισού μηνιαίου μισθού
Σε περίπτωση που η σχέση εργασίας διαρκέσει λιγότερο από οκτώ ημέρες δικαιούται ανάλογο κλάσμα για Δώρο Πάσχα.
Η αναλογία του Δώρου Πάσχα αμειβόμενου με μηνιαίο μισθό, προσδιορίζεται από την σχέση:
Η παραπάνω προκύπτει από την σχέση: χi ÷ 8 * (1 /15 * ½) = χi ÷8 * (1÷30) = χi ÷ 8*30 = χi ÷ 240.
Για εργασία έστω 76 ημερών (ημερολογιακών) και με εφαρμογή της παραπάνω σχέσης έχουμε:
- ένα ημερομίσθιο, για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο για κάθε 8 (οκτώ) ημερολογιακές ημέρες διάρκειας της εργασιακής σχέσης.
Σε περίπτωση που η σχέση εργασίας διαρκέσει λιγότερο από οκτώ ημέρες δικαιούται ανάλογο κλάσμα για Δώρο Πάσχα.
Δώρο Πάσχα ημερομισθίου προσδιορίζεται από την σχέση:
Για εργασία έστω 76 ημερών (ημερολογιακών) και με εφαρμογή της παραπάνω σχέσης έχουμε:
Περιπτώσεις απουσίας από την εργασία, που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του Δώρου
Εκτός από την περίπτωση που η εργασία παρασχέθηκε χωρίς διακοπή όλο το διάστημα από την 1η Ιανουαρίου έως την 30η Απριλίου, στο διάστημα αυτό συνυπολογίζονται και όλες οι ημέρες που οι εργαζόμενοι-ες απουσιάζουν νόμιμα από την εργασία τους (πχ με ετήσια άδεια, με άδεια μητρότητας, με σπουδαστική άδεια).
Ειδικά ως προς την απουσία των εργαζομένων λόγω ασθένειας, στο διάστημα υπολογισμού του δώρου Πάσχα συνυπολογίζονται τα «τριήμερα ασθενείας», δηλαδή ο χρόνος απουσίας κατά τον οποίο δεν καταβάλλεται επίδομα ασθενείας, ενώ αφαιρούνται τα διαστήματα που κατάβαλλεται από τον ασφαλιστικό φορέα επίδομα ασθενείας.
Παράδειγμα:
Αν ένας μισθωτός απουσίασε από την εργασία του λόγω ασθένειας 65 μέρες και έλαβε επίδομα ασθενείας από τον ασφαλιστικό φορέα για 45 ημέρες, θα αφαιρεθούν από το χρονικό διάστημα της εργασιακής σχέσης μόνο οι 45 ημέρες για τις οποίες επιδοτήθηκε και όχι οι 65.
Αποδοχές επί των οποίων υπολογίζεται το Δώρο Πάσχα
Το δώρο Πάσχα υπολογίζεται βάσει των πράγματι καταβαλλόμενων τακτικών αποδοχών την 15η ημέρα πριν το Πάσχα, εφόσον αυτές είναι ίσες ή ανώτερες των νομίμων.
Σε περίπτωση που η εργασιακή σχέση έχει λυθεί πριν από την παραπάνω ημερομηνία το Δώρο Πάσχα υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές που καταβάλλονταν την ημέρα που λύθηκε η εργασιακή σχέση.
Τακτικές αποδοχές θεωρούνται ο μισθός ή το ημερομίσθιο καθώς και κάθε άλλη παροχή (είτε σε χρήμα είτε σε είδος) που καταβάλλεται από τον εργοδότη ως συμβατικό ή νόμιμο αντάλλαγμα της παρεχόμενης εργασίας τακτικά κάθε μήνα ή επαναλαμβάνεται περιοδικά κατά ορισμένα διαστήματα του χρόνου.
Τακτικές αποδοχές αποτελούν, μεταξύ άλλων η αμοιβή για τακτική νόμιμη υπερωριακή εργασία, υπερεργασία, εργασία την Κυριακή, σε αργίες, σε νυχτερινές ώρες, τα πριμ παραγωγικότητας, το επίδομα κατοικίας κλπ όταν χορηγούνται κατ’επανάληψη σε τακτά χρονικά διαστήματα κλπ.
Στις τακτικές αποδοχές συνυπολογίζεται και το επίδομα αδείας. Συνεπώς ο μισθωτός θα λάβει το Δώρο Πάσχα προσαυξημένο με τον συντελεστή αδείας ο οποίος ανέρχεται σε 0,04166.
Παράδειγμα: εργαζόμενος με δώρο Πάσχα 900 ευρώ, με την προσαύξηση του συντελεστή αδείας θα πρέπει να πάρει 938 ευρώ.
Αποδοχές αμειβομένων με κατώτατο μισθό ή ημερομίσθιο
Για τους αμειβόμενους με τον κατώτατο μισθό θα ληφθεί υπόψη ο κατώτατος μισθός που καθορίστηκε με την ΥΑ 31986/2023, η οποία χορηγείται και ισχύει από το Σάββατο (εργάσιμη ημέρα, τόσο για τους εργαζόμενους με 6ήμερο όσο και απασχολούμενους με 5νθήμερο σύστημα) 1.4.2023.
Για ολόκληρη την περίοδο του δώρου
Για μισθωτό όμως του οποίου η λύση της εργασιακής σχέσεως επήλθε πριν από την 1η Απριλίου:
- βάση υπολογισμού του δώρου Πάσχα 2023 αποτελούν οι αποδοχές που καταβάλλονταν κατά την ημερομηνία της λύσεως της σχέσεως και όχι οι αυξημένες που οφείλονται από 1.4.2023 και
- η ημερομηνία καταβολής του δώρου είναι και για τον μισθωτό αυτόν η Μεγάλη Τετάρτη ή τελικώς η 30ή Απριλίου, η οποία χαρακτηρίζεται ως «δήλη ημέρα» για την καταβολή του δώρου Πάσχα.
2. Η ΥΑ 31986/2023 για τον κατώτατο μισθό
Εισαγωγή
Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ (ΦΕΚ 2003, τεύχος Β΄ της 28.3.2023) η Αποφ. 31986/2023 του Υπ. Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων «Καθορισμός κατώτατου μισθού και κατώτατου ημερομισθίου για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες όλης της χώρας.»
Απόσπασμα της ΥΑ 31986/2023
[….] αποφασίζουμε:
Τον καθορισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 103 του ν. 4172/2013 (Α’ 167), του νόμιμου κατώτατου μισθού και του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου, για πλήρη απασχόληση, για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες όλης της χώρας, χωρίς ηλικιακή διάκριση, ως εξής:
α) Για τους υπαλλήλους ο κατώτατος μισθός ορίζεται στα επτακόσια ογδόντα ευρώ (780,00 €).
β) Για τους εργατοτεχνίτες το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται στα τριάντα τέσσερα ευρώ και ογδόντα τέσσερα λεπτά (34,84 €).
Η απόφαση αυτή ισχύει από 1 Απριλίου 2023.
Με την ευκαιρία υπενθυμίζουμε την προηγούμενη ενημέρωση Αύξηση του κατώτατου μισθού για το θέμα και διορθώνουμε παρόραμα σε σχετικό πίνακα 5 αυτής.
Πίνακας με σημερινό μισθό και ημερομίσθια και πώς θα διαμορφωθεί με την πρόταση που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και θα ισχύσει, από 1-5-2022 κ.λπ. επισημάνσεις
Υπάλληλοι:
Ο πίνακας που ακολουθεί περιέχει τον μισθό της 1ης Μαΐου 2022 και 1ης Απριλίου 2023 με τις τριετίες και επίδομα γάμου.
Αναφέρονται οι τριετίες (κατά την Εγκύκλιο του 2019 του Υπ. Εργασίας), η προϋπηρεσία που ελήφθη υπ’ όψη, καθώς και ότι δεν οφείλεται επίδομα γάμου.
Επισημάνσεις για πίνακες 4 & 5.
- [1] Προϋπηρεσία που είχε συμπληρωθεί την 14.2.2012.
- [2] Το επίδομα γάμου 10%, επί του 31,85€ και 34,84€ ή των 713,00€ και 780,00€ αντίστοιχα, δεν προβλέπεται από τον νόμο περί κατώτατου μισθού και φυσικά δεν είναι υποχρεωτικό, αλλά από την ΕΓΣΣΕ, η οποία από το 2014 κε δεν περιλαμβάνει μισθολογικούς όρους, και φυσικά αν περιλάμβανε αυτοί δεσμεύουν μόνο τους εργοδότες που είναι μέλη των παρακάτω συνδικαλιστικών οργανώσεων:
ü α) ο ΣΕΒ σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών
ü β) η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ)
ü γ) η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ)
ü δ) ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ)
ü ε) ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ).
- Η ρύθμιση του Ν. 4093/12. Το αίτημα λήψεως επιδόματος γάμου είναι νόμιμο για το διάστημα μέχρι 14.5.2012. Για το διάστημα ισχύος της ΕΓΣΣΕ 2013, οφείλεται μόνον σε μισθωτούς εργοδοτών-μελών των Οργανώσεων που συνήψαν την ΕΓΣΣΕ. Μετά από την λήξη της ΕΓΣΣΕ 2013 δεν οφείλεται επίδομα γάμου, αφού οι επόμενες ΕΓΣΣΕ δεν περιέχουν μισθολογικούς όρους. ΑΠ 1212/2022
- Στην απόφαση αναφέρεται μόνον ένα ποσόν ως μισθός και ένα ποσόν ως ημερομίσθιο, σύμφωνα με την περ. Β2 της ΥΠΟΠ. ΙΑ6 του Ν. 4254/14 με την οποία προστέθηκε διάταξη στο άρθρο 103 του Ν. 4172/13.
Ένα ποσόν επίσης αναφέρεται και στις:
ü ΥΑ 4241/19, με την οποία έχουν αυξηθεί τα κατώτατα όρια από 1.2.2019
ü ΥΑ 107675/21, με την οποία έχουν αυξηθεί τα κατώτατα όρια από 1.1.2022
ü ΥΑ 38866/22, για την αύξηση από 1.5.2022 (ΔΕΝ 2022 σελ. 680), όπως και στην ΥΑ 4241/19 (ΔΕΝ 2019 σ. 213).
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι, μόνον κατά το έτος 2019 το Υπ. Εργασίας εξέδωσε Εγκύκλιο σχετική με την προσαύξηση των κατωτάτων ορίων με τριετίες βάσει υπηρεσίας – προϋπηρεσίας που διανύθηκε μέχρι την 14.12.2012.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας, επί προσφυγής κατά της Εγκυκλίου αυτής, έχει αποφανθεί, με την υπ’ αριθμ. 148/2022 απόφασή του, ότι η Εγκύκλιος δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη, ότι υπάρχει δυνατότητα μη συμμορφώσεως προς τις Οδηγίες του Υπουργείου «υπό την επιφύλαξη της νομιμότητος» και ότι οι αμφισβητήσεις μπορούν να αχθούν προς δικαστικήν κρίσιν επ’ ευκαιρία προσβολής ατομικών πράξεων ή παραλείψεων (σχετικών με επιβληθέν πρόστιμο κ.λπ.).
Ευνόητο είναι ότι, από τις διατάξεις παρέχεται η ευχέρεια οι πιο πάνω ενώσεις ή Συνομοσπονδίες μαζί με την ΓΣΕΕ δύνανται να συνάψουν νέα ΕΓΣΣΕ η οποία να προβλέπει μεγαλύτερο μισθό και ημερομίσθιο, από τον πιο πάνω και δικαιούχοι αυτού θα είναι οι εργαζόμενοι των εργοδοτών που ανήκουν στις εν λόγω εργοδοτικές οργανώσεις.
Ο Παλαιολόγος Ι. Λιάζος είναι Οικονομολόγος – Εργασιακός & Ασφαλιστικός Σύμβουλος
