«Η ελεύθερη κυκλοφορία εργαζομένων αποκλείει τη νομοθεσία κράτους μέλους, η οποία εξαρτά την αποζημίωση από την επιβολή μέτρου απομόνωσης από τις δικές του διοικητικές αρχές»
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ. 100/23
Λουξεμβούργο, 15 Ιουνίου 2023
Απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-411/22 P | Thermalhotel Fontana
Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων αποκλείει τη νομοθεσία ενός κράτους μέλους, η οποία εξαρτά την αποζημίωση από την επιβολή μέτρου απομόνωσης από τις δικές του διοικητικές αρχές
Μια τέτοια νομοθεσία μπορεί να προκαλέσει έμμεσες διακρίσεις κατά των διακινούμενων εργαζομένων
Στα τέλη του 2020, αρκετοί υπάλληλοι του αυστριακού ξενοδοχείου Thermalhotel Fontana υποβλήθηκαν σε εξετάσεις για Covid-19. Το ξενοδοχείο ανέφερε τα θετικά αποτελέσματα των εξετάσεων στην αρμόδια υγειονομική αρχή της Αυστρίας. Ορισμένοι από τους ενδιαφερόμενους υπαλλήλους κατοικούσαν στη Σλοβενία και την Ουγγαρία. Ως εκ τούτου, η αυστριακή υγειονομική αρχή δεν τους επέβαλε μέτρα απομόνωσης σύμφωνα με την ισχύουσα αυστριακή νομοθεσία (το EpiG1), αλλά ενημέρωσε τις αρμόδιες αρχές της Ουγγαρίας και της Σλοβενίας. Οι αρχές αυτές επέβαλαν μέτρα απομόνωσης στους ενδιαφερόμενους εργαζόμενους στους αντίστοιχους τόπους διαμονής τους, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων απομόνωσης, το Thermalhotel Fontana συνέχισε να καταβάλλει στους ενδιαφερόμενους υπαλλήλους τις αμοιβές τους σύμφωνα με την αυστριακή εργατική νομοθεσία. Θεωρώντας ότι το δικαίωμα αποζημίωσης των εργαζομένων του είχε μεταβιβαστεί λόγω της πληρωμής των μισθών τους, το ξενοδοχείο ζήτησε από την αρμόδια αυστριακή διοικητική αρχή αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος που υπέστησαν οι υπάλληλοί του κατά τις περιόδους αυτές, σύμφωνα με το EpiG. Οι αιτήσεις αυτές απορρίφθηκαν από τη διοικητική αρχή.
Οι προσφυγές που ασκήθηκαν κατά της εν λόγω απόφασης επίσης απορρίφθηκαν ως αβάσιμες σε πρώτο βαθμό, διότι το δικαστήριο έκρινε ότι μόνο αποφάσεις που βασίζονται σε διοικητικό μέτρο που ελήφθη στο πλαίσιο του EpiG και οδηγούσαν σε απώλεια εισοδήματος για τους εργαζομένους έπρεπε να γεννήσουν το δικαίωμα σε αποζημίωση.
Το αυστριακό διοικητικό δικαστήριο αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία εν αναμονή της απόφασης του Δικαστηρίου σχετικά με το εάν η αποζημίωση που χορηγείται στους εργαζομένους κατά την απομόνωσή τους συνιστά «παροχή ασθενείας» κατά την έννοια του κανονισμού για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης2 και, επομένως, εάν η εν λόγω αποζημίωση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του εν λόγω κανονισμού. Εάν συνέβαινε αυτό, το αιτούν δικαστήριο θεωρεί ότι, σύμφωνα με τις εν λόγω διατάξεις, οι αυστριακές αρχές θα έπρεπε να λάβουν υπόψη μια απόφαση που διατάσσει την απομόνωση από τις αρχές άλλων κρατών μελών σαν να είχε εκδοθεί από εθνική αρχή.
Αν, ωστόσο, δοθεί αρνητική απάντηση στο πρώτο ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ερωτά αν η αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων, που αναφέρεται στο άρθρο 45 ΣΛΕΕ και στο άρθρο 7 του κανονισμού 492/20113, αποκλείει τη νομοθεσία κράτους μέλους που εξαρτά τη χορήγηση αποζημίωσης υπό τον όρο ότι το μέτρο απομόνωσης έχει επιβληθεί από το ίδιο κράτος μέλος.
Το Δικαστήριο απαντά αρνητικά στο πρώτο ερώτημα. Κατά την άποψή της, ο κανονισμός για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης εφαρμόζεται, πρώτον, σε παροχές που χορηγούνται χωρίς καμία ατομική εκτίμηση των προσωπικών αναγκών στους δικαιούχους βάσει νομικά καθορισμένης θέσης και, δεύτερον, σε παροχές που σχετίζονται με κινδύνους που απαριθμούνται ρητά στο άρθρο 3 παράγραφος 1 του κανονισμού 883/2004. Στη συνέχεια, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η δεύτερη προϋπόθεση δεν πληρούται. Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του, ο βασικός σκοπός των «παροχών ασθενείας» κατά την έννοια της διατάξεως αυτής είναι η αποκατάσταση του ασθενούς4. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει όσον αφορά την αποζημίωση όπως αυτή που προβλέπει ο EpiG, διότι, για να ληφθεί τέτοια αποζημίωση, δεν έχει σημασία αν το άτομο που υπόκειται στο μέτρο απομόνωσης έχει όντως μολυνθεί από ασθένεια ή όχι. Ένα τέτοιο μέτρο απομόνωσης επιβάλλεται όχι για τους σκοπούς της ανάρρωσης του ενδιαφερομένου, αλλά για την προστασία του πληθυσμού από τη μόλυνση από αυτό το άτομο.
Ως προς το δεύτερο ερώτημα, το Δικαστήριο απαντά καταφατικά υπενθυμίζοντας ότι η αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων συνεπάγεται την κατάργηση κάθε διάκρισης λόγω ιθαγένειας όσον αφορά την απασχόληση, την αμοιβή και άλλους όρους εργασίας και απασχόλησης. Έτσι, ένας εργαζόμενος που είναι υπήκοος κράτους μέλους απολαμβάνει, στο έδαφος των άλλων κρατών μελών, τα ίδια κοινωνικά και φορολογικά πλεονεκτήματα με τους ημεδαπούς εργαζόμενους. Αυτό οδηγεί σε πάγια νομολογία σύμφωνα με την οποία μια διάταξη του εθνικού δικαίου πρέπει να θεωρείται ότι εισάγει έμμεσες διακρίσεις εάν μπορεί να επηρεάσει περισσότερο τους εργαζόμενους υπηκόους άλλων κρατών μελών από τους ημεδαπούς και, συνεπώς, να θέσει τους πρώτους σε πιο μειονεκτική θέση από το τελευταίο.5 Η αποζημίωση που προβλέπεται στο EpiG χορηγείται μόνο σε άτομα που υποχρεούνται να απομονωθούν βάσει του εν λόγω νόμου μετά από μέτρο που εφαρμόζουν οι εθνικές υγειονομικές αρχές και επομένως μόνο σε άτομα που διαμένουν στην αυστριακή εθνική επικράτεια. Έτσι, η αποζημίωση συνδέεται έμμεσα με μια προϋπόθεση διαμονής στην αυστριακή επικράτεια, η οποία επηρεάζει σε μεγαλύτερο βαθμό τους διακινούμενους εργαζόμενους και, ως εκ τούτου, συνιστά έμμεση διάκριση.
Όσον αφορά το κατά πόσον υπάρχει αντικειμενική αιτιολόγηση για το μέτρο, το Δικαστήριο έκρινε ότι είναι ομολογουμένως προς το συμφέρον της δημόσιας υγείας – που αποτελεί λόγο που επιτρέπει τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων – να επιβληθούν μέτρα απομόνωσης και ότι να προβλεφθεί η καταβολή αποζημίωσης προκειμένου να ενθαρρυνθεί η συμμόρφωσή τους με αυτές. Ωστόσο, η αποζημίωση μόνο των προσώπων που υποχρεούνται να απομονωθούν βάσει της εθνικής νομοθεσίας, εξαιρώντας, μεταξύ άλλων, των διακινούμενων εργαζομένων που υποχρεούνται να απομονωθούν βάσει των υγειονομικών μέτρων που ισχύουν στο κράτος μέλος διαμονής τους, δεν φαίνεται κατάλληλη για την επίτευξη αυτού του σκοπού. Έτσι, η αποζημίωση τέτοιων διακινούμενων εργαζομένων θα ήταν εξίσου πιθανό να τους ενθαρρύνει να συμμορφωθούν με ένα μέτρο απομόνωσης που τους έχει επιβληθεί, προς το συμφέρον της δημόσιας υγείας.
1Epidemiegesetz (Νόμος για τις επιδημίες).
2Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης (ΕΕ 2004 L 166, σ. 1, και διορθωτικό ΕΕ 2004 L 200, σ. 1).
3Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 492/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, για την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων εντός της Ένωσης (ΕΕ 2011 L 141, σ. 1).
4Απόφαση της 15ης Ιουλίου 2021, A (Public health care), C-535/19 (βλ. επίσης PR αριθ. 136/21).
5Απόφαση της 8ης Δεκεμβρίου 2022, Caisse nationale d’assurance pension, C-731/21 (βλ. επίσης PR αριθ. 199/22).
Read more at Taxheaven: https://www.taxheaven.gr/news/63879/dee-h-arxh-ths-eleyoerhs-kykloforias-ergazomenwn-synepagetai-thn-katarghsh-kaoe-diakrishs-logw-ioageneias-oson-afora-thn-apasxolhsh-thn-amoibh-kai-alloys-oroys-ergasias-kai-apasxolhshs
