ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΑΝΙΦΑΒΑ
Μείωση έως 2% του διάμεσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος σε πραγματικούς όρους προκάλεσε το 2022 ο πληθωρισμός στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι ελήφθησαν σειρά μέτρων στήριξης, όπως τα διάφορα επιδόματα, η αύξηση του βασικού μισθού και οι επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Το στοιχείο αυτό περιλαμβάνεται στις πρώτες εκτιμήσεις της Eurostat για τη διαμόρφωση των εισοδημάτων το 2022 στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εισοδήματα που σε ονομαστικές τιμές αυξήθηκαν μεν σε σύγκριση με το 2021, αλλά «ροκανίστηκαν» από τις πολύ μεγάλες ανατιμήσεις, κυρίως στην ενέργεια και στα τρόφιμα. Οι πρώτες εκτιμήσεις της Eurostat δείχνουν επίσης ότι ο πληθωρισμός προκάλεσε τη φτωχοποίηση μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού τόσο στην Ελλάδα όσο και συνολικά στην Ε.Ε.
Αν και δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία ανά χώρα για το διάμεσο διαθέσιμο εισόδημα το 2022, πλην της μεταβολής που υπήρξε σε σύγκριση με το 2021, ενδεικτικό της επίδρασης του πληθωρισμού είναι το στοιχείο συνολικά για την Ε.Ε. Ετσι, αν και το διάμεσο ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα στην Ε.Ε.-27 εκτιμάται ότι το 2022 αυξήθηκε σε ονομαστικές τιμές στα 20.370 ευρώ από 19.072 ευρώ το 2021, δηλαδή κατά 6,8%, σε πραγματικούς όρους διαμορφώθηκε σε 17.267 ευρώ έναντι 17.602 ευρώ το 2021.
Με άλλα λόγια, το πραγματικό διάμεσο διαθέσιμο εισόδημα στην Ε.Ε. το 2022 ήταν μικρότερο από αυτό του 2021 κατά 1,9%. Οι μεγαλύτερες μειώσεις του πραγματικού μέσου διάμεσου εισοδήματος, πάνω από 5%, καταγράφηκαν στην Εσθονία, στη Λετονία, στις Κάτω Χώρες, στη Δανία, στη Σλοβακία και στην Τσεχία, ενώ από την άλλη υπήρχαν και χώρες στις οποίες το πραγματικό εισόδημα αυξήθηκε σημαντικά, παρά τον πληθωρισμό, όπως η Ουγγαρία και η Βουλγαρία.
Η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος λόγω της μεγάλης ακρίβειας το 2022, που δυστυχώς συνεχίζεται και το 2023, τουλάχιστον στα τρόφιμα, προκαλεί, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της Eurostat, και αύξηση στο σταθερό ποσοστό κινδύνου φτώχειας, σηματοδοτώντας την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου για τα νοικοκυριά. Η αύξηση αυτή είναι μεγαλύτερη (πάνω από 2 ποσοστιαίες μονάδες σε τρεις χώρες (Εσθονία, Λετονία, Κάτω Χώρες). Στην Ελλάδα εκτιμάται αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού που βρέθηκε σε κίνδυνο φτώχειας το 2022 σε σύγκριση με το 2021 κατά 0,4 έως 1,2 ποσοστιαίες μονάδες. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το ποσοστό του πληθυσμού που βρέθηκε σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού το 2021 ήταν 29,1%.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία της Eurostat για τη συμβολή της ανόδου των τιμών σε ενέργεια και τρόφιμα στον πληθωρισμό κάθε χώρας, στοιχεία που δείχνουν και πόσο ευάλωτη είναι κάθε χώρα στις αυξομειώσεις των τιμών σε αυτές τις κατηγορίες προϊόντων. Ετσι, στην Ελλάδα ο πληθωρισμός στα τρόφιμα συνέβαλε κατά 26,47% στη διαμόρφωση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ποσοστό υψηλότερο από ό,τι το μέσο ποσοστό στην Ε.Ε.-27 (22,53%). Ο ενεργειακός πληθωρισμός συνέβαλε κατά 39,21% έναντι 31,34% σε επίπεδο Ε.Ε.
