ΑΠ 618/2023: Προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας (αρ. 337 ΠΚ).Στοιχεία νομοτυπικής μορφής. Έννοιες της χειρονομίας γενετήσιου χαρακτήρα, της γενετήσιας πράξης. Σεξουαλική παρενόχληση. Η έννοια των ασελγών προτάσεων της παρ. 3 είναι ταυτόσημη με αυτήν της παρ. 1. Η διαφοροποίηση που παρατηρείται ως προς τις χειρονομίες (η παρ. 1 αφορά σε «ασελγείς χειρονομίες», ενώ η παρ. 3 δεν αναφέρει αυτό το επίθετο), δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι αλλάζει το περιεχόμενό τους σε σχέση με την παρ. 1 ως προς το στοιχείο αυτό.

Κατά το άρθρο 337 παρ. 1, 2 και 3 του ΠΚ, 1. «Όποιος με χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα, με προτάσεις που αφορούν γενετήσιες πράξεις, με γενετήσιες πράξεις που τελούνται ενώπιον άλλου ή με επίδειξη των γεννητικών του οργάνων, προσβάλλει βάναυσα την τιμή άλλου, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Για την ποινική δίωξη απαιτείται έγκληση. 2. Με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή τιμωρείται η πράξη της προηγουμένης παραγράφου, αν ο παθών είναι νεότερος των δώδεκα ετών. 3. Ενήλικος, ο οποίος μέσω διαδικτύου ή άλλων μέσων ή τεχνολογιών πληροφορικής αποκτά επαφή με πρόσωπο που δεν συμπλήρωσε τα δέκα πέντε έτη και με χειρονομίες ή προτάσεις, προσβάλλει την τιμή του ανηλίκου στο πεδίο της γενετήσιας ζωής του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. Αν επακολούθησε συνάντηση ο ενήλικος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών». Απαιτούνται, δηλαδή, για την πλήρωση της αντικειμενικής υπόστασης του προβλεπόμενου από τις ως άνω διατάξεις εγκλήματος χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα ή προτάσεις που αφορούν γενετήσιες πράξεις ή γενετήσιες πράξεις που τελούνται ενώπιον άλλου ή επίδειξη των γεννητικών οργάνων. Κατά την παρ.2 του άρθρ.336 του ίδιου Κώδικα, γενετήσια πράξη είναι η συνουσία και οι ίσης βαρύτητας με αυτήν πράξεις. Ο όρος «γενετήσια πράξη» έχει την έννοια που προσδιορίζει η νομολογία και η επιστήμη. Πρόκειται για τη συνουσία και άλλες πράξεις με την ίδια βαρύτητα, από πλευράς προσβολής του εννόμου αγαθού της γενετήσιας ελευθερίας. Κατ΄ άλλη έκφραση ως τέτοια πράξη νοείται η αντικειμενικώς προσβάλλουσα το κοινό αίσθημα της αιδούς και των ηθών, υποκειμενικώς δε κατευθυνόμενη στην ικανοποίηση ή διέγερση της γενετήσιας επιθυμίας και διακρίνεται από την συνουσία που είναι η συνένωση των γεννητικών μορίων (ΑΠ 1429/2017). Σε αντίθεση με τις γενετήσιες πράξεις, «χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα» είναι ελαφρότερες ερωτικές πράξεις που δεν φθάνουν στο σημείο της ασελγούς πράξεως, αλλά πάντως τελούνται σε σωματική επαφή. Οι προτάσεις μπορούν να γίνουν ρητά ή με χειρονομίες που πρέπει να αφορούν τέλεση γενετήσιων πράξεων και δεν προϋποθέτουν σωματική επαφή (ΑΠ 409/2017). Οι χειρονομίες ή προτάσεις είναι πράξεις που δεν φθάνουν στο σημείο τέλεσης γενετήσιας πράξης, οπότε θα ετελείτο αποπλάνηση ή βιασμός. Οι «ασελγείς χειρονομίες» που προβλέπονται εδώ είναι ελαφρύτερες από τις ασελγείς πράξεις των άρθρων 336 και 339 του ΠΚ (ΑΠ 1244/2011), αλλά πάντως προϋποθέτουν σωματική επαφή δράστη και θύματος. Όπως προαναφέρθηκε, οι προτάσεις μπορεί να γίνουν ρητά ή με χειρονομίες που πρέπει να αφορούν στην τέλεση γενετήσιων πράξεων και δεν προϋποθέτουν σωματική επαφή (ΑΠ 1429/2017). Εδώ, δε, υπάγεται και η σεξουαλική παρενόχληση με ευθείες ή υποκρυπτόμενες προτάσεις χωρίς επαφή γεννητικών οργάνων. Σκοπός, άλλωστε, της διάταξης του άρθρου 337 παρ. 3 του ΠΚ είναι να επεκτείνει την προστασία των ανηλίκων έναντι σύγχρονων μορφών προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας που μπορούν να εκδηλωθούν με τη χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής, χωρίς απαραίτητα να υπάρξει συνεύρεση ή σωματική επαφή. Η προσθήκη αυτή στον προϊσχύσαντα ΠΚ έγινε κατ΄ εφαρμογή των άρθρ. 19 και 23 της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η πράξη της παρ. 3 τελείται μόνο από ενήλικο, δηλ. από πρόσωπο που συμπλήρωσε το 18^ο έτος της ηλικίας του και κολάζεται μόνο αν στρέφεται κατά προσώπου που δεν συμπλήρωσε το 15^ο έτος της ηλικίας του. Τελείται μόνο μέσω διαδικτύου ή άλλων μέσων ή τεχνολογιών πληροφορικής. Για την τέλεση της πράξης απαιτείται ο δράστης να αποκτήσει επαφή με το ανήλικο θύμα και να προσβάλλει την τιμή του στο πεδίο της γενετήσιας ζωής του, είτε με χειρονομίες ή με γενετήσιες προτάσεις, όπως τηλεφωνικά μηνύματα προς ανήλικες με προτάσεις κ.λ.π. (ΑΠ 1429/17). Εξετέρου, η προσβολή της αξιοπρέπειας του ανήλικου στο πεδίο της γενετήσιας ζωής του δεν χρειάζεται να είναι «βάναυση», όπως απαιτείται στην πρώτη παράγραφο  του  άρθρου  337  ΠΚ,  αλλά  αρκεί  οποιασδήποτε έντασης  προσβολή. Τέλος,  υποκειμενικώς  απαιτείται  δόλος άμεσος  ή  ενδεχόμενος  και  πρέπει  να  καταλαμβάνει  όλα  τα στοιχεία,  ήτοι  τις  μέσω  διαδικτύου  ή άλλου μέσου επικοινωνίας  «χειρονομίες  ή  προτάσεις  ασελγείς» ,  την  αιτιακή σύνεσή τους με την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας του θύματος, ιδίως, δε, ότι οι «χειρονομίες ή προτάσεις ασελγείς» απευθύνονται σε πρόσωπο που έχει ηλικία κατώτερη των δέκα πέντε (15) ετών. Έτσι θεμελιώνεται ενδεχόμενος δόλος, όταν ο δράστης αποδέχεται ότι με την πράξη του ενδέχεται να θιγεί η γενετήσια αξιοπρέπεια του θύματος ή όταν αμφιβάλλει και αδιαφορεί συνάμα περί της ηλικίας του παθόντος (Ολ ΑΠ 3/2018). Η συναίνεση του ανηλίκου ή η παρ΄ αυτού πρωτοβουλία ή και πρόκληση δεν έχει σημασία (Ολ ΑΠ 3/2018). Δεν έχει σημασία το πώς ο ανήλικος εκλαμβάνει την ρητή ή έμμεση πρόταση του δράστη ή εάν ενοχλείται από αυτήν, καθώς κρίσιμο για την κατάφαση του άδικου χαρακτήρα της πράξης, είναι εάν η τελευταία συνιστά αντικειμενικώς προσβολή της αξιοπρέπειας του ανηλίκου στο πεδίο της γενετήσιας ζωής του, με βάση τις επικρατούσες αντιλήψεις περί της αιδούς και των ηθών.Η έννοια των ασελγών προτάσεων της παρ. 3 είναι ταυτόσημη με αυτήν της παρ. 1 Η διαφοροποίηση που παρατηρείται ως προς τις χειρονομίες (η παρ. 1 αφορά σε «ασελγείς χειρονομίες», ενώ η παρ. 3 δεν αναφέρει αυτό το επίθετο), δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι αλλάζει το περιεχόμενό τους σε σχέση με την παρ. 1 ως προς το στοιχείο αυτό. Και τούτο, διότι διαφορετικά δεν μπορούν να προσβάλλουν την αξιοπρέπεια του ανηλίκου στο πεδίο της γενετήσιας ζωής,  ενώ  από  την  άλλη  πλευρά  πρέπει να  είναι ισοβαρείς  από  άποψη  δυνατοτήτων  προσβολής  με  τις ασελγείς προτάσεις που αναφέρονται διαζευτικά. Η διαφοροποίηση έγκειται στο ότι η χειρονομία (λόγω της απόστασης και του μέσου που χρησιμοποιείται για την τέλεση της πράξης) δεν γίνεται επαφή στο σώμα του θύματος, αλλά με την απόδοση του ασελγούς περιεχομένου μέσα από χειρονομίες που γίνονται από απόσταση και διαβιβάζονται με ένα ηλεκτρονικό μέσο. Το «μέσο επικοινωνίας» του άρθρ. 337 παρ. 3 ΠΚ είναι αυτό που καθιστά δυνατή την επικοινωνία μεταξύ προσώπων με την χρήση τεχνολογίας πληροφορικής (π.χ. τοπικά δίκτυα). Συνεπώς, δεν εμπίπτουν στην περίπτωση αυτή οι παραδοσιακές μορφές επικοινωνίας (αλληλογραφία, τηλέφωνο), αφού αυτές στερούνται των πλεονεκτημάτων και της αντίστοιχης επικινδυνότητας του διαδικτύου, δηλαδή επαφή σε ζωντανό χρόνο και δυνατότητα απόκρυψης της πραγματικής ταυτότητας. Κρίσιμο, στοιχείο για την «απόκτηση επαφής» που σημαίνει αμοιβαία προσέγγιση και σχέση είναι η ανταπόκριση από τον ανήλικο και μία τουλάχιστον απάντησή του. Δηλαδή, απαιτείται έστω μία πολύωρη σύνδεση ή επανειλημμένες συνδέσεις. Όσον αφορά στην προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας θα πρέπει από την ειδικότερη ταυτότητά της (διάρκεια σε συνδυασμό με το ειδικότερο περιεχόμενό της) να μπορεί να προκαλέσει κίνδυνο για την ανηλικότητα και ειδικότερα για την έκφανση αυτής που αφορά την αδιατάρακτη σεξουαλική ανάπτυξη του ανηλίκου. Επιβαρυντική περίπτωση του εγκλήματος της παρ. 3 είναι η τέλεση της πράξης κατά συνήθεια ή όταν επακολούθησε συνάντηση του ενηλίκου με τον ανήλικο. Συνάντηση είναι η προγραμματισμένη συνύπαρξη σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο η οποία επιτρέπει την επικοινωνία.