Ευκαιρία το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου, λέει ο Β. Χειρδάρης. Το μόνο επίσημο όργανο που διαθέτει το κύρος να υποχρεώσει σε ενέργειες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δηλώνει στο dikastiko.gr.
Στα “χέρια” της Δικαιοσύνης η κλιματική αλλαγή και δη της ευρωπαϊκής. Αυτό δείχνουν τα πρόσφατα στοιχεία. Η πρώτη ευρωπαϊκή προσφυγή ήρθε από παιδιά ηλικίας 10 έως 23 ετών από την οικογένεια Agostino από την Πορτογαλία (Duarte Agostinho κ.α. κατά Πορτογαλίας και 32 άλλων Κρατών, που συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα).
Μετά από αυτήν κατατέθηκαν άλλες 15 προσφυγές (μία το 2020, έξι το 2021 και οκτώ το 2022). Εξ αυτών τρεις στρέφονται και κατά της Ελλάδας, αυξάνοντας τον αριθμό των προσφυγών κατά της χώρας σε τέσσερις συνολικά. «Η τάση είναι πληθωριστική και εάν εκδοθεί καταδικαστική απόφαση, προβλέπεται ότι θα κατακλυστεί το Στρασβούργο από προσφυγές που θα αφορούν την κλιματική αλλαγή» σχολιάζει χαρακτηριστικά ο Βασίλης Χειρδάρης, ποινικολόγος – ειδικός σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Εκτός από τις παραδοσιακές από χρόνια ακτιβιστικές δράσεις, πολίτες, ομάδες πολιτών, οικογένειες και ΜΚΟ προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) με προσφυγές για να μπορέσουν να έχουν δικαστική προστασία και να αναγκαστούν τα κράτη να προβούν σε θετικές ενέργειες υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος που έχει επιβαρυνθεί υπέρμετρα με την κλιματική αλλαγή» σημειώνει ο κ. Χειρδάρης.
Στα “χέρια” της Δικαιοσύνης η κλιματική αλλαγή: Οι προσφυγές στο ΕΔΔΑ
Αυτή τη στιγμή, εκκρεμούν για το ίδιο θέμα τρεις προσφυγές ενώπιον του Τμήματος Ευρείας Σύνθεσης (Ολομελείας). Δύο ήδη δικάστηκαν στις 29 Μαρτίου 2023 και αναμένονται αποφάσεις.
Freepik
Μία από τις προσφυγές είναι από ελβετική οργάνωση τα μέλη της οποίας αποτελούν άτομα τρίτης ηλικίας που ασχολούνται με τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη στις συνθήκες διαβίωσης και στην υγεία τους, και αφορά καταγγελία για διάφορες σημαντικές ελλείψεις των Ελβετικών Αρχών στον τομέα της προστασίας του κλίματος.
Η δεύτερη είναι κατά της Γαλλίας μετά την καταγγελία ενός πρώην δημάρχου του δήμου Grande-Synthe, ο οποίος υποστηρίζει ότι η χώρα του έχει λάβει ανεπαρκή μέτρα για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής και ότι η παράλειψη αυτή συνεπάγεται παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή και του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής.
Οι ισχυρισμοί των νεαρών Πορτογάλων
Η προσφυγή του 2020 της Πορτογαλικής οικογένειας που στρέφεται κατά της χώρας μας θα εκδικαστεί στην Ολομέλεια του ΕΔΔΑ το φθινόπωρο του 2023 και αναμένεται με ενδιαφέρον. Αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προέρχονται από 33 κράτη (και από Ελλάδα), τα οποία φέρονται να συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη και εκδηλώνονται, μεταξύ άλλων, με καύσωνα που επηρεάζουν τις συνθήκες διαβίωσης και την υγεία των προσφευγόντων. Οι τελευταίοι υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότι οι δασικές πυρκαγιές που βιώνει η Πορτογαλία κάθε χρόνο τα τελευταία χρόνια, είναι το άμεσο αποτέλεσμα αυτής της υπερθέρμανσης του πλανήτη και ισχυρίζονται ότι κινδυνεύουν να προσβληθούν από προβλήματα υγείας ως αποτέλεσμα αυτών των πυρκαγιών και ότι, μετά ή κατά τη διάρκεια των δασικών πυρκαγιών, έχουν ήδη παρουσιάσει διαταραχές ύπνου, αλλεργίες και αναπνευστικές δυσκολίες, οι οποίες επιδεινώνονται από τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου.
«Δεν υπάρχει επιλογή αλλά μονόδρομος. Η καθυστερημένη αντίδραση στην κλιματική αλλαγή, η αδιαφορία, η μηδενική συμπεριφορά ή ακόμα και η ήπια και μη δραστική αντιμετώπιση του φαινομένου δημιουργεί σοβαρά και υπαρκτά προβλήματα στον πλανήτη μας και στην επιβίωσή του. Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που εντείνεται και μεγεθύνεται δραματικά κάθε χρόνο» τονίζει ο Βασίλης Χειρδάρης.
Αναλυτικά το άρθρο του Βασίλη Χειρδάρη στο dikastiko.gr
Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΟ ΕΔΔΑ. ΘΑ ΤΟΛΜΗΣΕΙ Η ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΧΑΜΕΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ;
Η προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος αποτελεί πιά πρωταρχική υποχρέωση όλων μας. Πολιτών και κρατών. Δεν υπάρχει επιλογή αλλά μονόδρομος. Η καθυστερημένη αντίδραση στην κλιματική αλλαγή, η αδιαφορία, η μηδενική συμπεριφορά ή ακόμα και η ήπια και μη δραστική αντιμετώπιση του φαινομένου δημιουργεί σοβαρά και υπαρκτά προβλήματα στον πλανήτη μας και στην επιβίωσή του.
Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που εντείνεται και μεγεθύνεται δραματικά κάθε χρόνο. Τραγική συνέπεια η υπερθέρμανση του πλανήτη, το λιώσιμο των πάγων, τα έντονα καιρικά φαινόμενα, οι πυρκαγιές κοκ. Εξαιτίας της ρητορικής αντιμετώπισης της κατάστασης από τα κράτη και τις πολιτικές ηγεσίες και της ανεπιτυχούς και αναποτελεσματικής αντιμετώπισης στην πράξη, ευρωπαίοι πολίτες αποφάσισαν να πάρουν στα «χέρια» τους την κατάσταση.
Εκτός από τις παραδοσιακές από χρόνια ακτιβιστικές δράσεις, πολίτες, ομάδες πολιτών, οικογένειες και ΜΚΟ προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) με προσφυγές για να μπορέσουν να έχουν δικαστική προστασία και να αναγκαστούν τα κράτη να προβούν σε θετικές ενέργειες υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος που έχει επιβαρυνθεί υπέρμετρα με την κλιματική αλλαγή.
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) δεν κατοχυρώνει ξεχωριστό δικαίωμα διαβίωσης σε ένα υγιές περιβάλλον, που μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ατομικής προσφυγής. Μπορεί όμως το ΕΔΔΑ να επιληφθεί εάν η άσκηση θεσμισμένων από την ΕΣΔΑ δικαιωμάτων, όπως π.χ. το δικαίωμα στη ζωή, η απαγόρευση εξευτελιστικής μεταχείρισης, η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, η δίκαιη δίκη κ.α. μπορεί να υπονομευθεί από την ύπαρξη επιβλαβών συνεπειών στο περιβάλλον και από την έκθεση σε περιβαλλοντικούς κινδύνους.
Νομολογιακά το Δικαστήριο του Στρασβούργου ασχολήθηκε με το περιβάλλον στα πλαίσια προστασίας των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων της ΕΣΔΑ και έχει εκδώσει σημαντικές και αρκετές αποφάσεις. Οι βασικές αρχές αναφέρονται στην απόφαση Lopez Ostra κατά Ισπανίας, σύμφωνα με την οποία η σοβαρή περιβαλλοντική ρύπανση επηρεάζει την ευημερία των ατόμων, τους εμποδίζει να απολαύσουν την κατοικία τους και επηρεάζει αρνητικά την ιδιωτική και οικογενειακή τους ζωή.
eurokinissi
Από το 2020 οι ευρωπαίοι πολίτες προσέφυγαν στο Στρασβούργο για ένα διαφορετικό θέμα με άλλη βάση. Προσέφυγαν για την έλλειψη από τα εναγόμενα κράτη ουσιαστικής και αποτελεσματικής δράσης για την κλιματική αλλαγή. Το ΕΔΔΑ δεν έχει ακόμη εκδόσει αποφάσεις επί της ουσίας σχετικά με το θέμα αυτό, που διαθέτει μια άλλη διάσταση αφού αναδεικνύει υποχρέωση θετικής ενεργητικής κρατικής δράσης, ώστε να αποφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα στην υγεία των κατοίκων της Ευρώπης αλλά και όλου του κόσμου.
Οι προσφυγές που κατατέθηκαν δεν είναι από Έλληνες πολίτες αλλά από ευρωπαίους άλλων χωρών. Τέσσερεις εξ αυτών στρέφονται και κατά της Ελλάδας και κατά άλλων ευρωπαϊκών χωρών που αποτελούν μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Η πρώτη προσφυγή είναι της οικογένειας Agostino από την Πορτογαλία (Duarte Agostinho κ.α. κατά Πορτογαλίας και 32 άλλων Κρατών, που συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα) και κατατέθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.
Μετά από αυτήν κατατέθηκαν άλλες 15 προσφυγές (μία το 2020, έξι το 2021 και οκτώ το 2022). Εξ αυτών τρεις στρέφονται και κατά της Ελλάδας. Η τάση είναι πληθωριστική και εάν εκδοθεί καταδικαστική απόφαση, προβλέπεται ότι θα κατακλυστεί το Στρασβούργο από προσφυγές που θα αφορούν την κλιματική αλλαγή.
Αυτή τη στιγμή, εκκρεμούν για το ίδιο θέμα τρεις προσφυγές ενώπιον του Τμήματος Ευρείας Σύνθεσης (Ολομελείας). Δύο ήδη δικάστηκαν στις 29 Μαρτίου 2023 και αναμένονται αποφάσεις.
Η πρώτη είναι η Verein KlimaSeniorinnen Schweiz κ.α. κατά Ελβετίας (αριθ. προσφυγής 53600/20). Η προσφυγή αυτή, η οποία υποβλήθηκε από μια Ελβετική Οργάνωση, τα μέλη της οποίας αποτελούν άτομα τρίτης ηλικίας που ασχολούνται με τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη στις συνθήκες διαβίωσης και στην υγεία τους, και αφορά καταγγελία για διάφορες σημαντικές ελλείψεις των Ελβετικών Αρχών στον τομέα της προστασίας του κλίματος. Οι προσφεύγοντες ισχυρίζονται κυρίως ότι η Ελβετία δεν συμμορφώθηκε προς τις θετικές της υποχρεώσεις για την αποτελεσματική προστασία του δικαιώματος στη ζωή και για τη διασφάλιση του σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής τους ζωής.
Η δεύτερη είναι η Carême κατά Γαλλίας (αριθ. προσφ. 7189/21). Η προσφυγή αφορά την καταγγελία ενός πρώην δημάρχου του δήμου Grande-Synthe, ο οποίος υποστηρίζει ότι η Γαλλία έχει λάβει ανεπαρκή μέτρα για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής και ότι η παράλειψη αυτή συνεπάγεται παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή και του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής.
Η πιο πάνω αναφερομένη προσφυγή του 2020 της Πορτογαλικής οικογένειας που στρέφεται κατά της χώρας μας θα εκδικαστεί στην Ολομέλεια του ΕΔΔΑ το φθινόπωρο του 2023 και αναμένεται με ενδιαφέρον. Αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προέρχονται από 33 κράτη (και από Ελλάδα), τα οποία φέρονται να συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη και εκδηλώνονται, μεταξύ άλλων, με καύσωνα που επηρεάζουν τις συνθήκες διαβίωσης και την υγεία των προσφευγόντων. Οι τελευταίοι υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότι οι δασικές πυρκαγιές που βιώνει η Πορτογαλία κάθε χρόνο τα τελευταία χρόνια, είναι το άμεσο αποτέλεσμα αυτής της υπερθέρμανσης του πλανήτη και ισχυρίζονται ότι κινδυνεύουν να προσβληθούν από προβλήματα υγείας ως αποτέλεσμα αυτών των πυρκαγιών και ότι, μετά ή κατά τη διάρκεια των δασικών πυρκαγιών, έχουν ήδη παρουσιάσει διαταραχές ύπνου, αλλεργίες και αναπνευστικές δυσκολίες, οι οποίες επιδεινώνονται από τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου.
Να επισημανθεί ότι δύο από τις παραπάνω προσφυγές που κατατέθηκαν το 2022 (κατά Ηνωμένου Βασιλείου) κηρύχθηκαν απαράδεκτες γιατί οι προσφεύγοντες δεν επλήγησαν επαρκώς από την επικαλούμενη παραβίαση, οι δε υπόλοιπες προσφυγές αναβλήθηκαν μέχρι να εκδοθούν οι τρεις αποφάσεις από την Ολομέλεια.
Πραγματικά είναι πολύ σημαντικό το τι θα κάνει και τι θα αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Είναι το μόνο επίσημο όργανο που διαθέτει το κύρος να υποχρεώσει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε μια αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Είναι η ευκαιρία του να συμβάλει στην επιβίωση και το μέλλον της ανθρωπότητας. Και δεν πρέπει να χαθεί. Για το καλό όλων μας…
