Σύμφωνα με πληροφορίες της «Η» η νομοθετική ρύθμιση θα κατατεθεί εντός της ερχόμενης εβδομάδας, ώστε να ψηφιστεί και να εφαρμοστεί από 1/1/2024 – Οι αυξήσεις ξεκινούν από 78 ευρώ και φτάνουν έως και 234 ευρώ και θα έρθουν νωρίτερα για τους παλαιούς με σημαντική προϋπηρεσία πριν τις 14 Φεβρουαρίου του 2012 και αργότερα για τους νεότερους μισθωτούς, ανάλογα με το στάδιο ωρίμανσης του δικαιώματος τους.
Αμεσα έρχεται στη Βουλή – πιθανότατα ως τροπολογία στο εργασιακό νομοσχέδιο που συζητείται ήδη στο Κοινοβούλιο – η νομοθετική διάταξη για το πρόωρο ξεπάγωμα των τριετιών στον ιδιωτικό τομέα από 1/1/2024. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Η» η νομοθετική ρύθμιση θα κατατεθεί εντός της ερχόμενης εβδομάδας, ώστε να ψηφιστεί και να εφαρμοστεί από 1/1/2024, δηλαδή ένα με ενάμισι χρόνο νωρίτερα από το αναμενόμενο, σύμφωνα με τις χθεσινές εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ 2023. Στόχος είναι να ενισχυθεί το εισόδημα χιλιάδων μισθωτών που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό αλλά και με κλαδικούς μισθούς σε συνθήκες πληθωρισμού και ακρίβειας.
Οι αυξήσεις ξεκινούν από 78 ευρώ και φτάνουν έως και 234 ευρώ (με βάση τον σημερινό κατώτατο) και θα έρθουν νωρίτερα για τους παλαιούς με σημαντική προϋπηρεσία πριν τις 14 Φεβρουαρίου του 2012 και αργότερα για τους νεότερους μισθωτούς, ανάλογα με το στάδιο ωρίμανσης του δικαιώματος τους.
Αυτό σημαίνει πως οι πρώτες αυξήσεις θα πληρωθούν σε κάποιους ακόμη και εντός του 2024 – για τους παλαιούς εργαζόμενους και ανάλογα την προϋπηρεσία – ενώ για τους νέους οι πρώτες προσαυξήσεις θα έρθουν από το 2027 και μετά.
Ποιους αφορά
Με το βλέμμα στραμμένο στην ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε την επιτάχυνση του ξεπαγώματος των επιδομάτων προϋπηρεσίας προεξοφλώντας ουσιαστικά τη μείωση της ανεργίας σε μια προσπάθεια αύξησης των εισοδημάτων στον ιδιωτικό τομέα.
Το «ξεπάγωμα» των 3ετιών αφορά κατά αρχήν όλους τους αμειβόμενους με τον κατώτατο μισθό, αλλά και όλους τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, που αμείβονται με κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες προβλέπουν επιδόματα προϋπηρεσίας. Όπως εξηγούν έγκριτοι εργατολόγοι, στις κλαδικές συμβάσεις, η εξέλιξη των επιδομάτων προϋπηρεσίας ακόμη κι αν προβλεπόταν στο κείμενο της σύμβασης δεν είχε υποχρεωτικό χαρακτήρα για τον εργοδότη, καθώς η ΠΥΣ του 2012 που έβαλε στην… βαθιά κατάψυξη όλες τις προσαυξήσεις προϋπηρεσίας υπερισχύει.
Με τη νέα ρύθμιση η εξέλιξη των 3ετιών, 5ετιών ή όποιων άλλων ωριμάνσεων ορίζονται σε ενεργές συλλογικές συμβάσεις θα έχει πλέον υποχρεωτικό χαρακτήρα κατά αρχήν για τους εργοδότες που συμβάλλονται στην κλαδική και εφόσον αυτή καταστεί γενικώς υποχρεωτική με επέκταση (υπουργική απόφαση) τότε θα αφορά όλους τους εργαζόμενους του κλάδου υποχρεωτικά.
Όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Εργασίας, «από 1.1. 2024 ανοίγει η προσμέτρηση και αφορά όλων των ειδών τις προσαυξήσεις της προϋπηρεσίας, δηλαδή 3ετιες στον κατώτατο ή 3ετιες, 5ετιες ή άλλες κλίμακες που ορίζονται σε ενεργές συλλογικές συμβάσεις. Με την ΠΥΣ 6/2012 είχαν αναστέλλει άρα δεν έτρεχαν και δεν υπήρχε υποχρέωση καταβολής μέχρι η ανεργία να πέσει κάτω του 10%».
Πώς θα χτίζεται η προσαύξηση
Ο μηχανισμός με τον οποίο θα «ξεπαγώσουν» οι τριετίες προβλέπει διαφορετικές ταχύτητες ανάμεσα σε παλαιούς και τους νέους εργαζόμενους, με στόχο αυτές οι δυο ταχύτητες σταδιακά να συγκλίνουν στην ίδια αρχιτεκτονική μισθού.
Κατά αρχήν το διάστημα μεταξύ 14.2.2012 (όταν μπήκαν στον «πάγο» τα επιδόματα προϋπηρεσίας) – έως 31.12.2023 είναι «χαμένο» ως χρόνος θεμελίωσης προϋπηρεσίας και δεν θα υπάρχει αξίωση για αναδρομικές αναζητήσεις διαφορών. Δεν φαίνεται να υπάρχει άλλωστε νομικό έρεισμα για αναδρομική αναβίωση των 3ετιών, καθώς εύκολα κάτι τέτοιο θα μπορούσε να καταπέσει στα δικαστήρια, ενώ θα τίναζε στον… αέρα τους προϋπολογισμούς όλων των επιχειρήσεων, δεδομένου πως πρόκειται για ένα διάστημα – πλέον – 11 ετών.
Το «χτίσιμο» της προϋπηρεσίας, βάσει της οποίας ο εργαζόμενος θα παίρνει αύξηση, θα γίνει με βάση τα έτη δουλειάς που είχε ο μισθωτός πριν την 14η Φεβρουαρίου του 2012 και μετά την 1/1/2024. Ο χρόνος από τον ερχόμενο Γενάρη και μετά θα προστίθεται στον χρόνο πριν τον Φεβρουάριο του 2012 ώστε να προκύπτει η προϋπηρεσία για το επίδομα.
Το υπουργείο Εργασίας προτάσσει ως λύση τη συνέχιση του «κτισίματος» των τριετιών από το σημείο που διακόπηκαν το 2012.
Ετσι, ο εργαζόμενος που είχε εξασφαλίσει 2,5 χρόνια προϋπηρεσίας το 2012, με το ξεπάγωμα την 1/1/2024, θα κτίσει την πρώτη του τριετία σε έξι μήνες , τον Ιούνιο του 2024 και θα πρέπει να πάρει τότε αύξηση 10% επί του βασικού μισθού που θα ισχύει τον Ιούνιο του 2024.
Οι νέοι εργαζόμενοι
Όσοι ξεκίνησαν να δουλεύουν μετά τις 14 Φεβρουαρίου του 2012 θα αρχίσουν να χτίζουν το δικαίωμα επιδόματος για πρώτη φορά. Έτσι ένας εργαζόμενος που σήμερα αμείβεται με τον κατώτατο των 780 ευρώ και ξεκίνησε να δουλεύει μετά τον Φεβρουάριο του 2012 θα πάρει αύξηση για πρώτη φορά το 2027 (2024 – 2026), 10% επί του τότε κατώτατου μισθού όποιος κι αν είναι τότε ο ελάχιστος μισθός.
Ας υποθέσουμε πως ο βασικός μισθός είναι 780 ευρώ, ο εν λόγω εργαζόμενος θα δικαιούται, αναλόγως την προϋπηρεσία του μετά την 1/1/2024 ανά τριετία προσαύξηση 10%. Δηλαδή θα λαμβάνει:
- 0 ως 3 χρόνια: 780 ευρώ
- 3 έως 6 χρόνια: 858 ευρώ
- 6 έως 9 έτη: 936 ευρώ
- πάνω από 9 έτη: 1.014 ευρώ
Για παράδειγμα, εργαζόμενος με τον κατώτατο μισθό που ξεκίνησε να δουλεύει το 2014. Σήμερα παίρνει 780 ευρώ. Δικαιούται προσαύξηση το 2027 λόγω μιας 3ετίας, 10% επί του τότε βασικού μισθού. Αν ο ελάχιστος μισθός το 2027 είναι 960 ευρώ, θα δικαιούται και μια προσαύξηση 96 ευρώ: Σύνολο μισθού 1.056 ευρώ.
Οι παλαιοί εργαζόμενοι
Πολύ πιο άμεσες θα είναι οι αυξήσεις για όλους όσοι είχαν ήδη συμπληρώσει χρόνια προϋπηρεσίας έως τον Φεβρουάριο του 2012. Γι αυτούς, το δικαίωμα της αύξηση θα μπορεί να ασκηθεί ακόμη και εντός του 2024 (αν υπολείπονταν τον Φεβρουάριο του 2012 μόνο μερικοί μήνες για να συμπληρωθεί 3ετία) ή στις αρχές του 2025 αν υπολείπονταν από ένα έτος και πάνω.
Αναλυτικά γι αυτούς που είχαν προσληφθεί πριν την 14.2.2012:
- Εργαζόμενος με πρόσληψη προ του 2012 και προϋπηρεσία 2 χρόνων: Το δικαίωμα ωρίμανσης της 1ης τριετίας ενεργοποιείται 1.1.24 και καθίσταται πληρωτέο με τη συμπλήρωση τριετίας την 1.1.25 με αύξηση 10% επί του τότε ισχύοντος βασικού μισθού (πχ με σημερινές τιμές 780+780×0,1=858. Η αύξηση είναι 78 ευρώ). Ο συγκεκριμένος εργαζόμενος θα λάβει 1/1/2025 προσαύξηση 10% επί του μισθού του. Αν όμως στο μεταξύ ο κατώτατος έχει αυξηθεί, π.χ. στα 820 ευρώ, θα λάβει προσαύξηση 82 ευρώ τον Γενάρη του 2025.
- Εργαζόμενος με πρόσληψη προ του 2012 και προϋπηρεσία 5 χρόνων: Το δικαίωμα ωρίμανσης της 2ης τριετίας ενεργοποιείται 1.1.24 και καθίσταται πληρωτέο με τη συμπλήρωση εξαετίας την 1.1.25 με αύξηση 20% επί του τότε ισχύοντος βασικού μισθού (πχ με σημερινές τιμές 780+780×0,2=936. Η αύξηση είναι 156 ευρώ). Αν όμως στο μεταξύ ο κατώτατος έχει αυξηθεί, π.χ. στα 820 ευρώ, θα λάβει προσαύξηση 164 ευρώ τον Γενάρη του 2025.
- Εργαζόμενος με πρόσληψη προ του 2012 και προϋπηρεσία 8 χρόνων: Το δικαίωμα ωρίμανσης της 1ης τριετίας ενεργοποιείται 1.1.24 και καθίσταται πληρωτέο με τη συμπλήρωση εννιαετίας την 1.1.25 με αύξηση 30% επί του τότε ισχύοντος βασικού μισθού (πχ με σημερινές τιμές 780+780×0,3=1014. Η αύξηση είναι 234 ευρώ). Αν όμως στο μεταξύ ο κατώτατος έχει αυξηθεί, π.χ. στα 820 ευρώ, θα λάβει προσαύξηση 246 ευρώ τον Γενάρη του 2025 και μισθό 1.066 αντί των 820 ευρώ.
Όσοι παίρνουν πάνω από τον κατώτατο
Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει με όλους όσοι παίρνουν μισθούς ανώτερους του κατώτατου. Όπως διευκρινίζουν πηγές του υπουργείου Εργασίας, «σε περίπτωση συλλογικών συμβάσεων τα ανωτέρω όρια προσαρμόζονται ανάλογα με τον ισχύοντα σε επίπεδο βασικού μισθού και κλίμακας προσαυξήσεων».
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως οι ωριμάνσεις στους κλαδικούς μεσαίους ή υψηλότερους μισθούς θα καθίστανται υποχρεωτικές πλέον και θα πρέπει να πληρώνονται όπως ορίζονται στην κλαδική σύμβαση.
Όσοι έχουν πάρει ήδη αυξήσεις
Σε περίπτωση επίσης που οι εργαζόμενοι έχουν ήδη δει αυξήσεις στους μισθούς τους ενδιαμέσως από το 2012 έως το 2023 και υπερβαίνουν τα σημερινά ισχύοντα, είτε στον κατώτατο, είτε σε αυτα που ορίζονται στις ΣΣΕ, τότε θα συμψηφίζονται με τα καταβαλλόμενα.
Για παράδειγμα:
- Έστω μισθωτός που αμείβεται βάσει της ατομικής ή επιχειρησιακής σύμβασης του με τον κατώτατο μισθό, αλλά λαμβάνει από την επιχείρηση 1.200 ευρώ (το υπερβάλλον ως οικειοθελή παροχή του εργοδότη). Ο εργοδότης θα έχει το δικαίωμα να συμψηφίσει την αύξηση της προϋπηρεσίας με την οικειοθελή παροχή και έτσι ο εργαζόμενος θα συνεχίσει να λαμβάνει στην τσέπη 1.200 ευρώ.
- Έστω μισθωτός που αμείβεται με κλαδική η οποία προβλέπει ελάχιστο μισθό 950 ευρώ αλλά εκείνος λαμβάνει 1.400 ευρώ (το υπερβάλλον ως οικειοθελή παροχή του εργοδότη). Ο εργοδότης θα έχει το δικαίωμα να συμψηφίσει την αύξηση της προϋπηρεσίας με την οικειοθελή παροχή και έτσι ο εργαζόμενος θα συνεχίσει να λαμβάνει στην τσέπη 1.400 ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ ο μέσος μισθός στη χώρα μας είναι 1190 ευρώ, δηλαδή 52% πάνω από τον κατώτατο.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η ανεργία το Μάιο μειώθηκε σε 10.8% για πρώτη φορά από το 2009.
Πότε είχαν «παγώσει» οι τριετίες
Υπενθυμίζουμε ότι οι τριετίες πάγωσαν την ίδια ώρα που συρρικνώθηκε ο κατώτατος μισθός στα 586 ευρώ με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου στο τέλος Φεβρουαρίου του 2012, σε εφαρμογή του δεύτερου μνημονίου.
Ετσι, όσοι δεν είχαν κατορθώσει να εξασφαλίσουν έστω και μία τριετία έως το 2012, επί δέκα χρόνια λαμβάνουν μόνο τον κατώτατο μισθό χωρίς κανένα επίδομα. Από την άλλη πλευρά όσοι κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν μία -δύο τριετίες (έως τρεις, δηλαδή 9 έτη προϋπηρεσίας το ανώτερο) συνέχιζαν να πληρώνονται το επίδομά τους «παγωμένο».
Οι ωφελούμενοι
«Πρέπει να διευκρινιστεί- επισημαίνει ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος– ότι από το ξεπάγωμα των τριετιών επωφελούνται:
- οι 600.000 αμειβόμενοι με τον κατώτατο μισθό,
- οι εργαζόμενοι των οποίων η συλλογική σύμβαση προβλέπει ρητά το επίδομα προϋπηρεσίας αλλά και
- όσοι καλύπτονται από διαιτητική απόφαση μετά από την προσφυγή τους στη διαιτησία.
Επίσης δεν έχει ξεκαθαριστεί τι θα συμβεί με τους υψηλότερους μισθούς. Από τη στιγμή που δεν προβλέπεται κάτι ρητά στην κλαδική ή την επιχειρησιακή σύμβαση, εάν δεν υπάρξει ρητή πρόβλεψη σε νέο νόμο, ο εργοδότης μπορεί να θεωρήσει ότι οι τριετίες εμπεριέχονται στον μισθό».
Οι παγωμένες τριετίες που συνοδεύουν τον κατώτατο μισθό ύψους 780 ευρώ μεικτά έχουν διαμορφωθεί ως εξής:
- Προϋπηρεσία 0-3 έτη έως τον Φεβρουάριο του 2012: 780 ευρώ
- Προϋπηρεσία 3-6 έτη έως τον Φεβρουάριο του 2012: 858 ευρώ
- Προϋπηρεσία 6-9 έτη έως τον Φεβρουάριο του 2012: 936 ευρώ
- Προϋπηρεσία 9 έτη και άνω έως τον Φεβρουάριο του 2012: 1.014 ευρώ
