Θεσπίστηκε για πρώτη φορά η προϋπόθεση της πραγματοποίησης τουλάχιστον 25 ημερών ασφάλισης ανά μήνα στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. προκειμένου να χορηγηθεί η εξαίρεση από την υπαγωγή του ασφαλισμένου στην υποχρεωτική ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. Η ρύθμιση αυτή, που ισχύει, από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, ήτοι από 7-4-2014, και, επομένως, δεν καταλαμβάνει περιόδους που διανύθηκαν στην ασφάλιση προ της τελευταίας αυτής ημερομηνίας, επιβεβαιώνει, εξ αντιδιαστολής, ότι υπό το προγενέστερο της ισχύος της νομοθετικό καθεστώς δεν προβλεπόταν αντίστοιχη προϋπόθεση περί πλήρους απασχόλησης στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., για την ύπαρξη δικαιώματος επιλογής ασφαλιστικού φορέα μεταξύ του Ο.Α.Ε.Ε. και του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. Αναδρομική ισχύς της ως άνω ρύθμισης δεν προβλέπεται ρητώς σε καμία διάταξη. Η ουσιαστική ρύθμιση του πρώτου εδαφίου που προσέθεσε ο ν. 4254/2014 δεν εφαρμόζεται επί των εκκρεμών κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού αιτήσεων – ενστάσεων, ώστε να μπορεί να συναχθεί αναδρομική ισχύς αυτής. Τα εσωτερικά έγγραφα της Διοίκησης, με τα οποία παρέχονται διευκρινίσεις και οδηγίες στα ασφαλιστικά όργανα ως προς τον τρόπο εφαρμογής των σχετικών διατάξεων δε θεσπίζουν κανόνα δικαίου. Απορρίπτει έφεση. Επικυρώνει την με αριθμό 2110/2020 απόφαση του ΤριμΔΠρΘεσ.
Αριθμός απόφασης: 1185/2023
ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙO ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α΄ ΤΡΙΜΕΛΕΣ
Αποτελούμενο από τις: Φωτεινή Χρηστίδου, Πρόεδρο Εφετών Διοικητικών Δικαστηρίων, Μαρία Κοκοβίδου – Εισηγήτρια και Ελισάβετ Καγκαΐδου, Εφέτες Διοικητικών Δικαστηρίων,
συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 4 Οκτωβρίου 2022, με γραμματέα τον Αθανάσιο Πολυχρονίδη, δικαστικό υπάλληλο,
για να δικάσει την υπ’ αριθ. καταχώρησης στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης ΕΦ ./28-7-2020 έφεση (αριθ. καταχώρησης στο παρόν Δικαστήριο ΕΦ ./12-8-2020),
του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.) με την επωνυμία «Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης» (e-Ε.Φ.Κ.Α.), όπως μετονομάσθηκε από 1-3-2020 (άρθρο 1 του ν. 4670/2020, Α΄ 43) το ν.π.δ.δ με την επωνυμία «Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης» (Ε.Φ.Κ.Α.), ως οιονεί καθολικού διάδοχου του ενταχθέντος στον Φορέα αυτό, δυνάμει του άρθρου 53 του ν. 4387/2016 (Α΄ 85), ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών» (Ο.Α.Ε.Ε.), που εδρεύει στην Αθήνα (οδός Αμερικής αριθ. 12) και εκπροσωπείται νόμιμα από τον Διοικητή του, για τον οποίο παραστάθηκε η πληρεξούσια δικηγόρος Θεσσαλονίκης Μαρία Κωτσαρή,
κατά του ……., κατοίκου Ωραιοκάστρου Θεσσαλονίκης (οδός ………………….), για τον οποίο παραστάθηκε, με την από 29-9-2022 έγγραφη δήλωσή του, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, ο πληρεξούσιος δικηγόρος Θεσσαλονίκης Γεώργιος Κωνσταντινίδης, και
κατά της 2110/2020 οριστικής αποφάσεως του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης.
Κατά την εκδίκαση της υπόθεσης ο διάδικος που παραστάθηκε στο ακροατήριο, ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.
Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη και αφού,
Μελέτησε τη δικογραφία και
Σκέφθηκε σύμφωνα με το Νόμο
1. Επειδή, με την κρινόμενη έφεση, για την άσκηση της οποίας δεν απαιτείται κατά νόμο η καταβολή παραβόλου, επιδιώκεται, παραδεκτώς, η εξαφάνιση της 2110/2020 οριστικής αποφάσεως του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης με την οποία, κατά μερική αποδοχή της από 18-12-2014 προσφυγής του, ήδη, εφεσίβλητου, ακυρώθηκε η ……/συν. ./21-8-2014 (Β) απόφαση της Τοπικής Διοικητικής Επιτροπής (Τ.Δ.Ε.) της Περιφερειακής Διεύθυνσης Α΄ Τομέα Θεσσαλονίκης του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε.), ήδη e-Ε.Φ.Κ.Α, με την οποία απορρίφθηκε ένστασή του κατά της ……./6-2-2014 αποφάσεως του Προϊσταμένου του Τμήματος Τούμπας της Α΄ Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης του Ο.Α.Ε.Ε. Με την τελευταία, (α) είχε ανακληθεί η ………./22-2-2013 βεβαίωση του ίδιου Προϊσταμένου περί εξαίρεσης του εφεσίβλητου από την ασφάλιση του ως άνω Οργανισμού, ως παράλληλα ασφαλισμένου στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. για το χρονικό διάστημα από 1-1-2013 έως 1-1-2014 και (β) είχε απορριφθεί το από 24-1-2014 αίτημα εξαίρεσής του από την ασφάλιση του ίδιου Οργανισμού για το διάστημα από 1-1-2014 έως 1-4-2015. Κρίθηκε δε με την εκκαλούμενη ότι ο εφεσίβλητος πρέπει να εξαιρεθεί από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. από 1-1-2013 μέχρι τη διακοπή του επαγγέλματός του στη 1-4-2014.
2. Επειδή, στο άρθρο 39 [Ασφάλιση σε ένα φορέα] του ν. 2084/1992 «Αναμόρφωση της Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις» (Α΄ 165), όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, ορίζεται ότι «1. Υποχρεωτική ασφάλιση επιτρέπεται σε ένα φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο, ένα φορέα επικουρικής ασφάλισης, ένα φορέα ασφάλισης ασθένειας και ένα φορέα ασφάλισης πρόνοιας. 2. [όπως η παράγραφος αυτή συμπληρώθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 2335/1995 (Α΄ 185), αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 2556/1997 (Α΄ 270) και τα τελευταία δύο εδάφιά της προστέθηκαν με το άρθρο 75 του ν. 2676/1999] Τα πρόσωπα, για τα οποία προβλέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις υποχρεωτική ασφάλιση σε περισσότερους του ενός ασφαλιστικούς φορείς, ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε ένα φορέα, τον οποίο επιλέγουν με δήλωσή τους, που υποβάλλεται κάθε φορά σε όλους τους αρμόδιους φορείς και τους οικείους εργοδότες, εντός έξι (6) μηνών από την ανάληψη της δεύτερης απασχόλησης – μισθωτής ή αυτοαπασχόλησης – ή την απόκτηση της ιδιότητας. Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης εντός της παραπάνω προθεσμίας η υποχρεωτική ασφάλιση χωρεί στο φορέα που υπάγεται η κατά το πρώτον αναληφθείσα μισθωτή απασχόληση ή αυτοαπασχόληση ή η ιδιότητα, με εξαίρεση την ασφάλιση στο Ταμείο Συντάξεων και Αυτασφαλίσεως Υγειονομικών και στο Ταμείο Συντάξεων Μηχανικών και Εργοληπτών δημοσίων έργων, η οποία είναι υποχρεωτική … Όλα τα παραπάνω πρόσωπα ασφαλίζονται υποχρεωτικά στους φορείς ασθένειας, επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας που αντιστοιχούν στο συνταξιοδοτικό φορέα κύριας ασφάλισης επιλογής τους. Εάν το ασφαλιστικό καθεστώς επιλογής δεν περιλαμβάνει όλους τους κλάδους ασφάλισης, … 3. …». Περαιτέρω, στο άρθρο 43 παρ. 1 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι «Οι διατάξεις των άρθρων 22 έως 43 του παρόντος νόμου έχουν εφαρμογή για τους ασφαλισμένους, οι οποίοι υπάγονται για πρώτη φορά στην υποχρεωτική ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης από 1.1.1993 και μετά, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επί μέρους διατάξεις».
3. Επειδή, με τις ως άνω διατάξεις καθιερώθηκε η αρχή της επιλογής ενός ασφαλιστικού φορέα για τα πρόσωπα, τα οποία υπάγονται για πρώτη φορά στην υποχρεωτική ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα από 1-1-1993 και μετά. Τα πρόσωπα, δηλαδή, αυτά υπάγονται υποχρεωτικά, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, σε ένα μόνο φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο, σε ένα φορέα επικουρικής ασφάλισης, σε ένα φορέα ασφάλισης ασθένειας και σε ένα φορέα ασφάλισης πρόνοιας. Έτσι, αν για κάποιον ασφαλισμένο, που ανήκει στην ως άνω κατηγορία, συντρέχουν οι προϋποθέσεις για υποχρεωτική ασφάλισή του σε περισσότερους από έναν ασφαλιστικούς φορείς, οι οποίοι χορηγούν της ίδιας κατηγορίας ασφαλιστικές παροχές (π.χ. λόγω της ιδιότητας ή απασχόλησης ή λόγω διπλής απασχόλησης με διαφορετικούς φορείς ασφάλισης για κάθε απασχόληση), ο ασφαλισμένος αυτός θα ασφαλισθεί υποχρεωτικά σε ένα μόνο φορέα. Τον φορέα αυτό θα επιλέξει ο ίδιος ο ασφαλισμένος με υπεύθυνη δήλωσή του, που υποβάλλεται στους εργοδότες και στους φορείς ασφάλισης, το δικαίωμα δε επιλογής ασκείται μέσα σε προθεσμία έξι μηνών από το χρονικό σημείο, κατά το οποίο δημιουργείται η υποχρέωση ασφάλισης στο δεύτερο ασφαλιστικό φορέα, ενώ σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης μέσα στην προθεσμία αυτή των έξι μηνών, ισχύει κατ’ αρχήν ο κανόνας ότι η υποχρεωτική ασφάλιση χωρεί στον φορέα που υπάγεται η απασχόληση ή αυτοαπασχόληση ή ιδιότητα, που αναλήφθηκε για πρώτη φορά. Εξαιρούνται τα Ταμεία Τ.Σ.Α.Υ. και Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., στα οποία η ασφάλιση είναι υποχρεωτική. Εξάλλου, κατά την έννοια του άρθρου 43 του ν. 2084/1992, ως ασφαλισμένοι υπαγόμενοι στις διατάξεις του άρθρου 39 του νόμου αυτού νοούνται τα πρόσωπα τα οποία μέχρι 31-12-1992 δεν έχουν δημιουργήσει υποχρεωτικό ασφαλιστικό δεσμό, λόγω απασχολήσεως ή λόγω ιδιότητας, με το Δημόσιο ή με οποιονδήποτε φορέα ασφάλισης για οποιαδήποτε κατηγορία παροχής (κύρια σύνταξη, επικουρική σύνταξη, παροχές ασθένειας, παροχές πρόνοιας), δηλαδή, τα πρόσωπα για τα οποία η ασφαλιστική σχέση δημιουργείται για πρώτη φορά μετά την 1-1-1993 (βλ. ΣτΕ 1631/2018, 40/2014, 2205/2014, 1889/2011, κ.α.).
4. Επειδή, ακολούθως, με το άρθρο πρώτο παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.1 περ. 2 του ν. 4254/2014 «Μέτρα στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο εφαρμογής του ν. 4046/2012 και άλλες διατάξεις» (Α´ 85/7-4-2014), με έναρξη ισχύος από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, σύμφωνα με το άρθρο τέταρτο αυτού, προστέθηκαν στο τέλος του άρθρου 39 παρ. 2 του ν. 2084/1992 τα εξής εδάφια: «Σε περίπτωση που προκύπτει υποχρεωτική ασφάλιση στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. και στον Ο.Α.Ε.Ε., ο ασφαλισμένος υπάγεται υποχρεωτικά στον Ο.Α.Ε.Ε., για το σύνολο του χρόνου της παράλληλης απασχόλησης, χωρίς δικαίωμα επιλογής ασφαλιστικού οργανισμού, εφόσον, ο χρόνος ασφάλισης στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. υπολείπεται των εικοσιπέντε (25) ημερών ασφάλισης ανά μήνα. Πρόσωπα που εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ασφάλιση του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. ή του Ο.Α.Ε.Ε. με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, όπως αυτές ίσχυσαν μέχρι τη συμπλήρωσή τους από τις διατάξεις του παρόντος, επανεξετάζονται με τις διατάξεις του νόμου αυτού μετά τη λήξη της χορηγηθείσας εξαίρεσής τους. Εκκρεμείς αιτήσεις – ενστάσεις ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών οργάνων που κρίνονται μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής. …».
5. Επειδή, με το πρώτο από τα τέσσερα εδάφια, που προστέθηκαν στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 39 του ν. 2084/1992 με την ως άνω διάταξη της περ. 2 του άρθρου πρώτου παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.1 του ν. 4254/2014, θεσπίστηκε για πρώτη φορά η προϋπόθεση της πραγματοποίησης τουλάχιστον 25 ημερών ασφάλισης ανά μήνα στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. προκειμένου να χορηγηθεί η εξαίρεση από την υπαγωγή του ασφαλισμένου στην υποχρεωτική ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. Η ρύθμιση αυτή, η οποία ισχύει, σύμφωνα με το άρθρο τέταρτο του ν. 4254/2014, από τη δημοσίευση του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από 7-4-2014, και, επομένως, δεν καταλαμβάνει περιόδους που διανύθηκαν στην ασφάλιση προ της τελευταίας αυτής ημερομηνίας, επιβεβαιώνει, εξ αντιδιαστολής, ότι υπό το προγενέστερο της ισχύος της νομοθετικό καθεστώς δεν προβλεπόταν αντίστοιχη προϋπόθεση περί πλήρους απασχόλησης στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., για την ύπαρξη δικαιώματος επιλογής ασφαλιστικού φορέα μεταξύ του Ο.Α.Ε.Ε. και του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., προκειμένου για νεοεισερχόμενους στην ασφάλιση από 1-1-1993. Τούτο προκύπτει σαφώς και από την αιτιολογική έκθεση του ν. 4254/2014, σύμφωνα με την οποία το άρθρο πρώτο παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.1 περ. 2, με το οποίο εισάγεται η προϋπόθεση της ασφάλισης των 25 ημερών, σε έναν φορέα, προκειμένου να έχει ο ασφαλισμένος δικαίωμα επιλογής ασφαλιστικού φορέα, εισήχθη «με σκοπό την αντιμετώπιση παρατηρούμενων φαινομένων κατά τα οποία, πρόσωπα ασκούντα δύο ασφαλιστέα επαγγέλματα, επιλέγουν την ασφάλισή τους στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., ως μισθωτοί, πραγματοποιώντας όμως, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, ολίγο αριθμό ημερών ασφάλισης τον μήνα, αποφεύγοντας έτσι την ασφάλισή τους στον Ο.Α.Ε.Ε., στον οποίο υποχρεωτικά ασφαλίζονται ολόκληρο το μήνα ως ασκούντα κατά κύρια δραστηριότητα ελεύθερο επάγγελμα και της αναφυόμενης εξ αυτών εισφοροδιαφυγής και εισφοροαποφυγής και της συνακόλουθης απώλειας εσόδων από τους ασφαλιστικούς φορείς (Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. και Ο.Α.Ε.Ε.)». Άλλωστε, αναδρομική ισχύς της ως άνω ρύθμισης δεν προβλέπεται ρητώς σε καμία διάταξη, ούτε, ιδίως, στα επόμενα αυτής δύο εδάφια (που, επίσης, προστέθηκαν με το άρθρο πρώτο παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.1 περ. 2 του ν. 4254/2014). Ειδικότερα, σύμφωνα με το δεύτερο προστεθέν εδάφιο, πρόσωπα που εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ασφάλιση του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. ή του Ο.Α.Ε.Ε. κατ’ εφαρμογή του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, όπως αυτό ίσχυε μέχρι τη συμπλήρωσή του από τις διατάξεις του ν. 4254/2014, επανεξετάζονται με βάση τις νέες διατάξεις που εισήγαγε ο τελευταίος αυτός νόμος, μετά τη λήξη της χορηγηθείσας εξαίρεσής τους. Η διάταξη του εδαφίου αυτού, ανεξαρτήτως του αν με τον όρο «επανεξετάζονται» εννοεί την επάνοδο των ασφαλιστικών οργάνων σε ήδη κριθείσες από αυτά υποθέσεις, πάντως δεν προβλέπει την εφαρμογή του καθεστώτος που εισήγαγε ο ν. 4254/2014 (κατά το οποίο η ύπαρξη δικαιώματος επιλογής φορέα εξαρτάται από την πραγματοποίηση 25 ημερών εργασίας ανά μήνα στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.) σε υποθέσεις οι οποίες αφορούν ασφαλιστικές περιόδους προγενέστερες της δημοσίευσης του τελευταίου αυτού νόμου, καθώς δεν προβλέπει ορισμένο χρόνο αναδρομής, ούτε συγκεκριμένα κριτήρια πρόσδοσης αναδρομικής ισχύος στο ως άνω νέο καθεστώς (πρβλ. ΣτΕ 2849, 2852/1980). Εξάλλου, το τρίτο εκ των ως άνω νέων εδαφίων (που προστέθηκαν στο άρθρο 39 παρ. 2 ν. 2084/1992) προβλέπει ότι εκκρεμείς κατά τη δημοσίευση του ν. 4254/2014 αιτήσεις – ενστάσεις ενώπιον της Διοίκησης αντιμετωπίζονται «σύμφωνα με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής», δηλαδή σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, στο οποίο προβλέπεται το δικαίωμα του (νέου) ασφαλισμένου να επιλέξει ασφαλιστικό φορέα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ημερών ασφάλισης που πραγματοποιεί στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., και όχι σύμφωνα με το πρώτο εκ των εδαφίων που προστέθηκαν με την περίπτωση 2 της υποπαρ. ΙΑ.1 της παρ. ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014, το οποίο θέτει ως προϋπόθεση τη συμπλήρωση 25 ημερών ανά μήνα στην ασφάλιση του Ιδρύματος. Και τούτο διότι η συμπλήρωση της παραγράφου 2 του άρθρου 39 ν. 2084/1192 έγινε με περίπτωση (και δη τη δεύτερη) της υποπαρ. ΙΑ.1 της παρ. ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014 και όχι με παράγραφο του νόμου αυτού, ο οποίος, όπως προκύπτει και από την αιτιολογική έκθεση της ρύθμισης, διαρθρώνεται κλιμακωτά, σύμφωνα με την ορολογία που χρησιμοποιεί ο νομοθέτης, σε άρθρα, παραγράφους, υποπαραγράφους και, τέλος, περιπτώσεις. Η συμπλήρωση δε αυτή έλαβε χώρα με την προσθήκη νέων εδαφίων στο τέλος της παραγράφου 2 του άρθρου 39 ν. 2084/1992 και όχι νέας παραγράφου στο εν λόγω άρθρο. Συνεπώς, η ουσιαστική ρύθμιση του πρώτου εδαφίου που προσέθεσε ο ν. 4254/2014 δεν εφαρμόζεται επί των εκκρεμών κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού αιτήσεων – ενστάσεων, ώστε να μπορεί να συναχθεί αναδρομική ισχύς αυτής (ΔΕφΧαν. 161/2022).
6. Επειδή, στη συγκεκριμένη περίπτωση, από την επανεκτίμηση των στοιχείων της δικογραφίας, αλλά και την εκκαλούμενη απόφαση, προκύπτουν τα ακόλουθα: Ο εφεσίβλητος υπήχθη στην ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. (πρώην Τ.Ε.Β.Ε.) από το έτος 2003 για τη δραστηριότητα «υπηρεσίες διαδικτύου» με έδρα στη Θεσσαλονίκη. Λόγω όμως παράλληλης μισθωτής (μερικής) απασχόλησής του σε διάφορους εργοδότες και της συνακόλουθης ασφάλισής του στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. υπέβαλε αιτήσεις εξαίρεσής του από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε., σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 ν. 2084/1992, και του χορηγήθηκαν οι ./25-7-2003, ./23-11-2005, ./25-1-2007, ./21-11-2007, ./24-11-2008, ./5-11-2009, ./16-11-2010, ./5-12-2011, ./7-12-2012 και ./22-2-2013 αντίστοιχες (ετήσιες) βεβαιώσεις του αρμόδιου Προϊσταμένου του Τμήματος Ανάληψης ή Τούμπας, κατά περίπτωση, της Α΄ Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης του Ο.Α.Ε.Ε., περί εξαίρεσής του από την ασφάλιση του ως άνω Οργανισμού. Σύμφωνα με την τελευταία βεβαίωση ο εφεσίβλητος εξαιρέθηκε από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. για το χρονικό διάστημα από 1-1-2013 έως 1-1-2014. Ακολούθως, ο ίδιος υπέβαλε την υπ’ αριθ. πρωτ. ./24-1-2014 αίτηση με την οποία ζήτησε την παράταση της εξαίρεσής του από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. για το διάστημα 1-1-2014 έως 1-1-2015, επί της οποίας δεν εκδόθηκε αντίστοιχη βεβαίωση εξαίρεσής του, όπως γινόταν κατά τα προηγούμενα έτη. Αντιθέτως, στις 5-5-2014 επιδόθηκε στον εφεσίβλητο η ./6-2-2014 απόφαση του Προϊσταμένου του Τμήματος Τούμπας της Α΄ Διεύθυνσης του Ο.Α.Ε.Ε. στη Θεσσαλονίκη, με την οποία: (α) ανακλήθηκε η τελευταία ./22-2-2013 βεβαίωση εξαίρεσής του, καθιστάμενης υποχρεωτικής της αναδρομικής επαναφοράς του στην ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. από 1-2-2013, με την αιτιολογία ότι, όπως διαπιστώθηκε, ο αριθμός των ημερομισθίων που πραγματοποίησε κατά τους μήνες της παράλληλης ασφάλισής του στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. από 1-1-2013 και μετά υπολείπεται των 25 ημερομισθίων ανά μήνα [όπως απαιτείται σύμφωνα με το αριθ. πρωτ. ΔΙΑΣΦ/./22-1-2010 έγγραφο της Δ/νσης Ασφάλισης Ο.Α.Ε.Ε. (Τμήμα Ασφάλισης και Εσόδων), το οποίο διαβιβάστηκε, μεταξύ άλλων, στο Τμήμα Τούμπας του Ο.Α.Ε.Ε. με το υπ’ αριθ. πρωτ. Β./1-2-2010 έγγραφο του Τμήματος Ασφάλισης και Εσόδων της Α΄ Περιφερειακής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης], ειδικότερα, τον 1/2013 είχε πραγματοποιήσει 18 ημερομίσθια, τον 6/2013 δεν είχε πραγματοποιήσει ημερομίσθια και όλους τους υπόλοιπους μήνες είχε πραγματοποιήσει 8 ημερομίσθια ανά μήνα και (β) απορρίφθηκε η ως άνω ./24-1-2014 αίτηση για την παράταση της εξαίρεσής του. Η ασκηθείσα υπ’ αριθ. πρωτ. …………../26-6-2014 ένσταση αυτού κατά της τελευταίας αποφάσεως απορρίφθηκε με την ……………./συν. ./21-8-2014 (Β) απόφαση της Τοπικής Διοικητικής Επιτροπής (Τ.Δ.Ε.) της Περιφερειακής Διεύθυνσης Α΄ Τομέα Θεσσαλονίκης του Ο.Α.Ε.Ε., κατ’ επίκληση του άρθρου πρώτου παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.1 περ. 2 του ν. 4254/2014, με το οποίο από 7-4-2014 συμπληρώθηκε το άρθρο 39 του ν. 2084/1992. Η ως άνω διάταξη του ν. 4254/2014, η οποία εισήγαγε ως προϋπόθεση εξαίρεσης των ασφαλισμένων από την υποχρεωτική ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. την πραγματοποίηση τουλάχιστον 25 ημερών ασφάλισης ανά μήνα στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. καθ’ όλο το διάστημα της παράλληλης απασχόλησής τους, θεωρήθηκε, εν προκειμένω, εφαρμοστέα για το λόγο ότι η ένσταση υποβλήθηκε στις 26-6-2014, ήτοι μετά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού (βλ. σχετ. και την υπ’ αριθ. πρωτ. ./8-7-2014 εισήγηση του Προϊσταμένου του Τμήματος Τούμπας του Ο.Α.Ε.Ε. προς την Τ.Δ.Ε.). Εξάλλου, με την επακολουθήσασα ……………/17-6-2015 απόφαση του Προϊσταμένου του Τμήματος Συντριβανίου της Α΄ Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης του Ο.Α.Ε.Ε., ο εφεσίβλητος διαγράφηκε από τα μητρώα ασφάλισης του Ο.Α.Ε.Ε., με ημερομηνία διαγραφής την 1-4-2014 λόγω διακοπής της ως άνω επαγγελματικής του δραστηριότητας «υπηρεσίες διαδικτύου».
7. Επειδή, κατά της ως άνω αποφάσεως της Τ.Δ.Ε., ο εφεσίβλητος άσκησε, στη συνέχεια, την από 18-12-2014 προσφυγή του ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, με την οποία, καθώς και το επ’ αυτής παραδεκτώς κατατεθέν υπόμνημα, αμφισβητώντας ως εσφαλμένη την κρίση αυτής, μεταξύ άλλων, προέβαλε ότι κατά το χρόνο έκδοσης της ./22-2-2013 (τελευταίας) βεβαίωσης εξαίρεσής του από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε για το χρονικό διάστημα από 1-1-2013 έως 1-1-2014, καθώς και κατά το χρόνο υποβολής της ./24-1-2014 αίτησης εξαίρεσής του και έκδοσης της ./6-2-2014 ανακλητικής αποφάσεως του Προϊσταμένου του Τμήματος Τούμπας της Α΄ Διεύθυνσης του Ο.Α.Ε.Ε, δεν προβλεπόταν στο άρθρο 39 ν. 2084/1992, όπως ίσχυε, η προϋπόθεση της συμπλήρωσης των 25 ημερών ασφάλισης στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., η οποία άρχισε να ισχύει σε χρόνο μεταγενέστερο από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, ήτοι από τις 7-4-2014 και εντεύθεν. Τα έγγραφα δε υπ’ αριθ. πρωτ. Β./1-2-2010 του Τμήματος Ασφάλισης και Εσόδων της Α΄ Περιφερειακής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης και υπ’ αριθ. πρωτ. ΔΙΑΣΦ/./22-1-2010 της Δ/νσης Ασφάλισης του Ο.Α.Ε.Ε. (Τμήμα Ασφάλισης και Εσόδων) που επικαλέστηκε ο αρμόδιος Προϊστάμενός του στην ως άνω ./6-2-2014 απόφασή του, όπως προσέθετε ο εφεσίβλητος, αποτελούν εσωτερικά έγγραφα της Διοίκησης, χωρίς καμία νομική ισχύ, καθώς πρόκειται για κανονιστικές πράξεις εκδοθείσες χωρίς ειδική ή ειδικότερη νομοθετική εξουσιοδότηση. Εξάλλου, ήταν ήδη γνωστά, όταν εκδόθηκε η τελευταία ./22-2-2013 βεβαίωση εξαίρεσής του, αλλά τότε (ορθώς) δεν εφαρμόστηκαν από τη Διοίκηση. Περαιτέρω, ο εφεσίβλητος επικαλέσθηκε τη μεταβατική διάταξη του άρθρου πρώτου παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.1 περ. 2 του ν. 4254/2014, κατά την οποία εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού ενστάσεις – αιτήσεις ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών οργάνων κρίνονται με βάση το προϊσχύσαν καθεστώς, ενώ περιπτώσεις στις οποίες, ήδη, έχει χορηγηθεί εξαίρεση από την ασφάλιση επανεξετάζονται μετά τη λήξη της εξαίρεσης με το νέο νομοθετικό καθεστώς. Ζήτησε δε η ως άνω μεταβατική διάταξη να ερμηνευθεί συσταλτικά βάσει της γενικής αρχής του δικαίου περί μη αναδρομικότητας των νόμων (άρθρο 2 του Αστικού Κώδικα) και να θεωρηθεί ότι δεν καταλαμβάνει διαστήματα, αιτήσεις και σχετικές αποφάσεις που υπήρξαν πριν από τη νομοθετική μεταβολή, χωρίς να είναι κρίσιμος ο χρόνος υποβολής και εξέτασης της ένστασης από την Τ.Δ.Ε., ο οποίος σε κάθε περίπτωση εξαρτάται από το πότε κοινοποιείται η υποκείμενη σε ένσταση απόφαση, η οποία εν προκειμένω δεν έγινε αμελλητί, αλλά πολύ μετά την έκδοσή της σε τυχαία επίσκεψη του ιδίου στο κατάστημα του Ο.Α.Ε.Ε. Επικουρικά δε, σε περίπτωση που γινόταν δεκτό ότι σύμφωνα με τις προαναφερθείσες μεταβατικές διατάξεις το νέο νομοθετικό καθεστώς εφαρμόζεται και στην περίπτωσή του, ο εκκαλών ισχυρίσθηκε ότι αυτές δεν θα πρέπει, εν τέλει, να εφαρμοστούν ως αντισυνταγματικές, καθόσον παραβιάζουν την αρχή της ισότητας, της χρηστής διοίκησης, της αναλογικότητας και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου, καθώς, μεταξύ άλλων, με τον τρόπο αυτό θα υποχρεωθεί για το διάστημα από 1-1-2013 έως 1-1-2014, που ήδη είχε εξαιρεθεί και είχε καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., να καταβάλει αναδρομικά και δη νομιμοτόκως ασφαλιστικές εισφορές και στον Ο.Α.Ε.Ε. Αντιθέτως, ο Ο.Α.Ε.Ε. με την επέχουσα θέση έκθεσης απόψεων από 8-2-2019 «εισηγητική έκθεσή» του, υπεραμυνόμενος του κύρους της προσβληθείσας αποφάσεως, ζήτησε να απορριφθεί η προσφυγή ως αόριστη και ανεπίδεκτη δικαστικής εκτίμησης, ενώ προέβαλε ότι, σε κάθε περίπτωση, νομίμως εφαρμόσθηκαν στην περίπτωση του εφεσίβλητου οι διατάξεις του ν. 4254/2014.
8. Επειδή, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφασή του δέχθηκε εν μέρει την ασκηθείσα προσφυγή του εφεσίβλητου και αποφάνθηκε ότι ο εφεσίβλητος πρέπει να εξαιρεθεί από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. από 1-1-2013 μέχρι τη διακοπή του επαγγέλματός του στη 1-4-2014, κατά τα αναφερόμενα στην εισαγωγική σκέψη. Ειδικότερα, στην κρίση του αυτή κατέληξε με τις σκέψεις ότι μη νομίμως ανακλήθηκε η χορηγηθείσα με την ………………./22-2-2013 βεβαίωση εξαίρεσης του εφεσίβλητου (νέου ασφαλισμένου) για το χρονικό αυτό διάστημα από 1-1-2013 έως 1-1-2014, καθόσον στο άρθρο πρώτο παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.1 περ. 2 του ν. 4254/2014, ρητώς ορίζεται ότι οι περιπτώσεις προσώπων που εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ασφάλιση του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. ή του Ο.Α.Ε.Ε. με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, όπως αυτές ίσχυσαν μέχρι τη συμπλήρωση τους από τις διατάξεις του ν. 4254/2014, επανεξετάζονται σύμφωνα με το νόμο αυτό μετά τη λήξη της ήδη χορηγηθείσας εξαίρεσης. Περαιτέρω, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι η αίτηση του εφεσίβλητου να εξαιρεθεί από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα από 1-1-2014 έως 1-1-2015, υποβληθείσα στις 24-1-2014 και απορριφθείσα, ομοίως, με την ως άνω ………………/6-2-2014 πράξη του Προϊσταμένου του Τμήματος Τούμπας της Α΄ Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης του Ο.Α.Ε.Ε., η οποία εκδόθηκε πριν την έναρξη εφαρμογής του ν. 4254/2014 στις 7-4-2014 (ανεξαρτήτως του αν η τελευταία κοινοποιήθηκε στον εφεσίβλητο αργότερα στις 5-5-2014), ούτως ή άλλως, δεν θεωρείται «εκκρεμής» κατά την έννοια της μεταβατικής διάταξης του ν. 4254/2014, η δε ένσταση του εφεσίβλητου κατά της πράξης αυτής, εφόσον αφορούσε χρονικό διάστημα προγενέστερο της τελευταίας ημερομηνίας, θα έπρεπε σε κάθε περίπτωση να είχε κριθεί βάσει του προϊσχύσαντος άρθρου 39 του ν. 2084/1992, σύμφωνα με το οποίο δεν προβλεπόταν ως προϋπόθεση για την εξαίρεση από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. η συμπλήρωση 25 ημερών μηνιαίως στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., παρά μόνο η υποβολή της σχετικής αίτησης εντός εξαμήνου, προϋπόθεση η οποία συνέτρεχε εν προκειμένω. Ωστόσο, ενόψει του ότι ο εφεσίβλητος μετά την άσκηση της προσφυγής ζήτησε, λόγω διακοπής της προαναφερθείσας δραστηριότητάς του, που ήταν ασφαλιστέα στον Ο.Α.Ε.Ε., να διαγραφεί από τα μητρώα ασφαλισμένων του και διεγράφη αναδρομικά από 1-4-2014 με την ………………/17-6-2015 απόφαση του Προϊσταμένου του Τμήματος Συντριβανίου της Α΄ Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης του Ο.Α.Ε.Ε., εκδοθείσα πριν τη συζήτηση της προσφυγής, το δικαστήριο έκρινε ότι αυτός δεν είχε ενεστώς έννομο συμφέρον να ζητήσει με την προσφυγή του την εξαίρεσή του από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. για μεταγενέστερο της διαγραφής του χρονικό διάστημα και απέρριψε την προσφυγή ειδικά κατά το μέρος αυτό ως απαράδεκτη.
9. Επειδή, με την κρινόμενη έφεσή του ο εκκαλών ασφαλιστικός Φορέας αμφισβητεί την ορθότητα της εκκαλούμενης αποφάσεως κατά το μέρος που έγινε δεκτή η προσφυγή του εφεσίβλητου, προβάλλοντας ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και κατά πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η εξαίρεση του εφεσίβλητου από την ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. ήταν υποχρεωτική για το επίμαχο χρονικό διάστημα, χωρίς, μάλιστα, άλλη προϋπόθεση πέραν της ασφάλισής του στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. Ειδικότερα, ισχυρίζεται ότι η προϋπόθεση της πραγματοποίησης τουλάχιστον 25 ημερών στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. για την εξαίρεση του ασφαλισμένου από την υπαγωγή του στην ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 39 παρ. 2 του ν. 2084/1992, όπως ήδη ισχύει, είχε όμως προηγουμένως προβλεφθεί με το υπ’ αριθ. πρωτ. Β./1-2-2010 έγγραφο του Τμήματος Ασφάλισης και Εσόδων της Α΄ Περιφερειακής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης και το υπ’ αριθ. πρωτ. ΔΙΑΣΦ/./22-1-2010 έγγραφο της Δ/νσης Ασφάλισης του Ο.Α.Ε.Ε. (Τμήμα Ασφάλισης και Εσόδων).
10. Επειδή, με βάση τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικά δεκτά στην 5η σκέψη της παρούσας, το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, όπως ίσχυαν κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα από 1-1-2013 έως 1-4-2014, δεν προβλέπονταν η προϋπόθεση της πραγματοποίησης τουλάχιστον 25 ημερών ασφάλισης ανά μήνα στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. προκειμένου να χορηγηθεί η εξαίρεση από την υπαγωγή του ασφαλισμένου στην υποχρεωτική ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε., η οποία (προϋπόθεση) εισήχθη για πρώτη φορά με τη διάταξη της περ. 2 του άρθρου πρώτου παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.1 του ν. 4254/2014 με ισχύ από τις 7-4-2014, κρίνει ότι μη νομίμως ανακλήθηκε, με την ……………/6-2-2014 απόφαση του Προϊσταμένου του Τμήματος Τούμπας Θεσσαλονίκης του Ο.Α.Ε.Ε., η ……………/22-2-2013 βεβαίωση του ίδιου ως άνω Προϊσταμένου περί εξαίρεσης του εφεσίβλητου από την ασφάλιση του ως άνω Οργανισμού για το χρονικό διάστημα από 1-1-2013 έως 1-1-2014, και απορρίφθηκε η υπ’ αριθ. πρωτ. …………/24-1-2014 αίτηση αυτού για παράταση της εξαίρεσής του από την υπαγωγή του στην ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. για το χρονικό διάστημα από 1-1-2014 έως 1-4-2014, με την αιτιολογία ότι η ασφάλισή του στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. κατά το ως άνω διάστημα δεν αντιστοιχούσε σε πραγματοποίηση 25 ημερών ασφάλισης ανά μήνα, η δε Τ.Δ.Ε, που έκρινε αντίθετα κατά το μέρος αυτό εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο. Συνεπώς, ορθώς έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφασή του, ενώ ο μοναδικός αντίθετος λόγος της έφεσης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Εξάλλου, είναι αλυσιτελής η επίκληση από τον εκκαλούντα Φορέα των υπ’ αριθ. πρωτ. Β./1-2-2010 του Τμήματος Ασφάλισης και Εσόδων της Α΄ Περιφερειακής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης και υπ’ αριθ. πρωτ. ΔΙΑΣΦ/./22-1-2010 της Δ/νσης Ασφάλισης του Ο.Α.Ε.Ε. (Τμήμα Ασφάλισης και Εσόδων) εγγράφων, καθώς και της 16/2014 εγκυκλίου του Ο.Α.Ε.Ε., όσον αφορά το ισχύον νομοθετικό καθεστώς, δεδομένου ότι τα έγγραφα αυτά αποτελούν εσωτερικά απλώς έγγραφα της Διοίκησης, με τα οποία παρέχονται διευκρινίσεις και οδηγίες στα ασφαλιστικά όργανα ως προς τον τρόπο εφαρμογής των σχετικών διατάξεων (ΣτΕ 238/2016, 3052/2014 7μ., 4701/2014, 668/2012, κ.ά.) και δεν θεσπίζουν κανόνα δικαίου.
11. Επειδή, κατόπιν τούτων, η κρινόμενη έφεση πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμη, ο δε εκκαλών ασφαλιστικός Φορέας να καταδικαστεί στην καταβολή της δικαστικής δαπάνης του εφεσίβλητου, που υπέβαλε σχετικό αίτημα με το από 19-4-2022 υπόμνημά του (άρθρο 275 παρ. 1 και 7 του ν. 2717/1999).
Δ ι α τ α ύ τ α
Απορρίπτει την έφεση.
Επιβάλλει στον e-Ε.Φ.Κ.Α. τη δικαστική δαπάνη του εφεσίβλητου που ανέρχεται σε τριακόσια σαράντα ένα (341) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 21 Ιουνίου 2023, όπου και δημοσιεύθηκε στις 30 Ιουνίου 2023, σε έκτακτη, δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ
Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
