Αριθμός 1613/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ’ Πολιτικό Τμήμα —–
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Ελισάβετ Μουγάκου-Μπρίλλη, Αντιπρόεδρο, Χαράλαμπο Δημάδη, Σπυρίδωνα Μιτσιάλη, Δημήτριο Μαζαράκη και Κωνσταντίνο Τσόλα, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 22 Σεπτεμβρίου 2010, με την παρουσία και της γραμματέως Φωτεινής Σαμέλη, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Των αναιρεσειόντων: 1. Α. χας Μ. Α., κατοίκου … και 2. Ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία “ΑΡΓΕΝΤΙΚΟΝ ΑΕ”, που εδρεύει στον Κάμπο Χίου και εκπροσωπείται νομίμως, οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Κωνσταντίνο Λιδωρίκη.
Των αναιρεσίβλητων: 1. Γ. Μ. του Π. και 2. Π. Μ. του Γ., κατοίκων …, οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Ιορδάνη Προυσανίδη.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 1-2-2005 αγωγή των ήδη αναιρεσιβλήτων, που κατατέθηκε στο Ειρηνοδικείο Χίου. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 200/2006 του ίδιου Δικαστηρίου και 4/2009 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Χίου. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητούν οι αναιρεσείοντες με την από 30-3-2009 αίτησή τους. Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Κωνσταντίνος Τσόλας ανέγνωσε την από 10-9-2010 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της κρινόμενης αίτησης αναίρεσης. Ο πληρεξούσιος των αναιρεσειόντων ζήτησε την παραδοχή της αίτησης, ο πληρεξούσιος των αναιρεσιβλήτων την απόρριψή της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή, κατ’ άρθρο 1004 ΑΚ ο κύριος ακινήτου έχει δικαίωμα να απαγορεύσει την κατασκευή ή τη διατήρηση εγκαταστάσεων στο γειτονικό ακίνητο εφόσον από την ύπαρξη ή χρήση τους προβλέπονται με βεβαιότητα παράνομες επενέργειες στο ακίνητό του. Εξάλλου, σύμφωνα με το επόμενο άρθρο 1005 ΑΚ αν στην περίπτωση του προηγούμενου άρθρου η εγκατάσταση επιχειρείται ύστερα από άδεια της αρχής που απαιτεί ο νόμος ή ύστερα από την τήρηση ειδικών όρων που τάσσει ο νόμος, άρση της εγκατάστασης μπορεί να απαιτηθεί μόνο αφότου επήλθαν πράγματι οι βλαπτικές επενέργειες απ’ αυτήν πάνω στο ακίνητο. Από τις διατάξεις αυτές σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 989 1003 και 1108 ΑΚ προκύπτει ότι ο ιδιοκτήτης ή νομέας ακινήτου, εάν υφίστανται βλαβερές και παράνομες επενέργειες σ’ αυτό από την ύπαρξη εγκαταστάσεων στο όμορο ακίνητο του γείτονα, δικαιούται να απαγορεύσει την κατασκευή ή διατήρηση αυτών στο γειτονικό ακίνητο προληπτικά μεν κατά την ΑΚ 1004, αν από την ύπαρξη ή χρήση τους προβλέπονται με βεβαιότητα οι παράνομες επενέργειες στο ακίνητό του, κατασταλτικά δε κατά την ΑΚ 1005, αν επήλθαν αυτές και για τις εγκαταστάσεις είχε προηγηθεί άδεια της αρμόδιας αρχής. Τέλος, κατά τη διάταξη του άρθρου 560 αριθ.1 εδ.α’ του ΚΠολΔ, κατά των αποφάσεων των πρωτοδικείων που εκδίδονται σε εφέσεις κατά αποφάσεων των ειρηνοδικείων αναίρεση επιτρέπεται και αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο λόγος αυτός αναίρεσης, για ευθεία παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου, ιδρύεται αν αυτός δεν εφαρμόστηκε, ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του, ή αν εφαρμόστηκε, ενώ δεν έπρεπε, καθώς και αν το δικαστήριο προσέδωσε στον εφαρμοστέο κανόνα έννοια διαφορετική από την αληθινή. Στην περίπτωση που το δικαστήριο έκρινε κατ’ ουσίαν την υπόθεση, η παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου κρίνεται ενόψει των πραγματικών περιστατικών που ανελέγκτως δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν το δικαστήριο της ουσίας και της υπαγωγής αυτών στο νόμο και ιδρύεται ο λόγος αυτός αναίρεσης αν οι πραγματικές παραδοχές της απόφασης καθιστούν φανερή την παραβίαση. Τούτο συμβαίνει όταν το δικαστήριο εφάρμοσε το νόμο, παρότι τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν δεν ήταν αρκετά για την εφαρμογή του ή δεν εφάρμοσε το νόμο, παρότι τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε αρκούσαν για την εφαρμογή του, καθώς και όταν προέβη σε εσφαλμένη υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών σε διάταξη στο πραγματικό της οποίας αυτά δεν υπάγονται. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την εκτίμηση του όλου περιεχομένου της προσβαλλόμενης απόφασης, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Χίου, που δίκασε ως Εφετείο, δέχθηκε τα ακόλουθα: Οι ενάγοντες και ήδη αναιρεσίβλητοι είναι, καθώς δεν αμφισβητείται, ο πρώτος επικαρπωτής και ο δεύτερος ψιλός κύριος ενός ακινήτου με τα εντός αυτού κτίσματα ( δύο διώροφες οικίες, αποθήκες) και στέρνα, που βρίσκεται στη θέση Γ. στην περιοχή …, έχει έκταση 10.420,78 τ.μ., και συνορεύει βόρεια με ιδιοκτησία Ε. Π. (πρώην ιδιοκτησία αδελφών Π.), νότια με ιδιοκτησία της πρώτης εναγομένης και ήδη πρώτης αναιρεσείουσας Α. χήρας Μ. Α. το γένος Ι. Μ. (πρώην ιδιοκτησία κληρονόμων Ι. Μ.), ανατολικά με ιδιοκτησία Χ. Β. και δυτικά με την οδό Α. και με ιδιοκτησία Ε. Π. (πρώην ιδιοκτησία αδελφών Π.). Η πρώτη εναγομένη και ήδη πρώτη αναιρεσείουσα, καθώς επίσης δεν αμφισβητείται, είναι ιδιοκτήτρια ενός ακινήτου με τα εντός αυτού κτίσματα, το οποίο βρίσκεται νότια της ιδιοκτησίας των εναγόντων και είναι όμορο προς αυτήν. Από το ακίνητο αυτό εκμίσθωσε στη δεύτερη εναγομένη και ήδη δεύτερη αναιρεσείουσα ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία “ΑΡΓΕΝΤΙΚΟΝ ΑΕ” ένα τμήμα του, έκτασης 500 τ.μ., προκειμένου να το χρησιμοποιήσει ως χώρο στάθμευσης (πάρκινγκ) για τα αυτοκίνητα των πελατών του παρακείμενου ξενοδοχειακού συγκροτήματός της, που βρίσκεται στο κτήμα με την επωνυμία “ΑΡΓΕΝΤΙΚΟΝ” στην περιοχή του Κάμπου Χίου, όπου έχει την έδρα της η δεύτερη εναγομένη εταιρεία. Η τελευταία, προκειμένου να καταστεί ο μισθωμένος αυτός χώρος κατάλληλος προς εξυπηρέτηση του σκοπού της ως άνω μίσθωσης, προέβη σε διάφορες εργασίες διαμόρφωσής του. Ειδικότερα περί το μήνα Δεκέμβριο του 2004 προέβη σε διαμόρφωση του ανωτέρω μισθωμένου χώρου με επιχωματώσεις, καθώς και στη δημιουργία τάφρου (χαντακιού) στην ανατολική πλευρά του ακινήτου και σε επαφή με το ακίνητο των εναγόντων και των εντός αυτού κτισμάτων, και με διαστάσεις πλάτους 1μ. και μήκους 25μ. περίπου και βάθους 0,50μ.-1μ., με σκοπό τη διοχέτευση των όμβριων υδάτων στο ανατολικώς κείμενο περιβόλι της πρώτης εναγομένης. Από τις επιχωματώσεις αυτές υπερυψώθηκε το έδαφος του μισθίου ακινήτου κατά 0,50μ.-1μ., με συνέπεια να καταστεί ο ισόγειος όροφος των συνεχομένων κτισμάτων των εναγόντων (πλέον) ημιυπόγειος, εφόσον μειώθηκε η απόσταση ανάμεσα στο φυσικό έδαφος και στο παράθυρο των κτιρίων, (εξαιτίας της επιχωμάτωσης), σε 0,60μ.-0,65μ και να υπάρχει κίνδυνος τα διερχόμενα νερά της βροχής να προσκρούουν στον υφιστάμενο τοίχο με ορμή και να εισέρχονται εντός των κτιρίων των εναγόντων από τα παράθυρα. Όπως, στη συνέχεια, δέχεται η προσβαλλόμενη απόφαση από τις ανωτέρω επιχωματώσεις προβλέπονται επιβλαβείς επενέργειες και στη γενικότερη εικόνα και κατάσταση των κτισμάτων των εναγόντων, διότι υποβαθμίζεται η αρχιτεκτονική τους αξία και η λειτουργικότητά τους, επηρεάζεται η αισθητική τους εμφάνιση, η φύση και η χρησιμότητά τους, καθόσον τα κτίσματα, (τα οποία έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα), από ισόγεια καθίστανται υπόγεια, λόγω της ανύψωσης του παρακείμενου εδάφους του ακινήτου της πρώτης εναγομένης, με τις επενέργειες της δεύτερης εξ αυτών, με συνέπεια να μη δύνανται να αξιοποιηθούν εμπορικά και οικοδομικά ως παραδοσιακά καταλύματα, παρά τη σχετική άδεια που έχει εκδοθεί από τη Διοίκηση, λόγω υποβάθμισής τους σε υπόγεια και πρόκλησης (εκ του λόγου αυτού) ακαταλληλότητάς τους. Πρόκειται, συνεπώς, (όπως δέχεται η προσβαλλόμενη απόφαση) για επιβλαβείς εγκαταστάσεις (κατασκευές) και επενέργειες από πλευράς των εναγομένων- εκκαλούντων στο όμορο ακίνητο των εναγόντων, η δε διατήρηση της συγκεκριμένης επιχωμάτωσης προβλέπεται με βεβαιότητα, ότι θα έχει παράνομες βλαπτικές συνέπειες άμεσα ή έμμεσα σε βάρος της μορφής και της λειτουργικότητας του ακινήτου και των διατηρητέων και παραδοσιακών κτισμάτων των εναγόντων. Όπως, περαιτέρω, δέχεται η προσβαλλόμενη απόφαση, δεν υπήρχε, κατά το χρόνο διενέργειας των επίδικων οικοδομικών εργασιών επιχωμάτωσης (προς διαμόρφωση του χώρου στάθμευσης αυτοκινήτων στο ακίνητο της πρώτης εναγομένης), η απαιτούμενη κατά νόμο άδεια. Τούτο, προκύπτει από το υπ’ αριθμ. πρωτ. …/14-4-2005 έγγραφο του Τμήματος Πολεοδομίας Χίου προς την “ΑΡΓΕΝΤΙΚΟΝ ΑΕ”, με το οποίο της κοινοποιείται η έκθεση αυτοψίας αυθαιρέτων κατασκευών και της γνωστοποιείται η δυνατότητα της εμπρόθεσμης κατάθεσης ενστάσεων και αντιρρήσεων, καθώς και η υποχρέωσή της για καταβολή προστίμου ανέγερσης της αυθαίρετης εγκατάστασης, που συνίσταται επακριβώς στην αυθαίρετη επιχωμάτωση στο μισθωμένο από την ίδια οικόπεδο ιδιοκτησίας της πρώτης εναγομένης, και στην κατασκευή τοίχου περίφραξης. Στη συνέχεια η προσβαλλόμενη απόφαση δέχεται, ότι κατόπιν της από 9-2-2006 αιτήσεως της δεύτερης εναγομένης χορηγήθηκε σ’ αυτήν η υπ’ αριθμ. 36/24-2-2006 άδεια οικοδομής περί διαμόρφωσης χώρου στάθμευσης τουριστικού καταλύματος ΑΑ’ τάξης εντός του μισθωμένου τμήματος ακινήτου της πρώτης εναγομένης, δηλαδή η άδεια ελήφθη μετά την έναρξη των εργασιών κατασκευής και διαμόρφωσης του χώρου στάθμευσης και τη διενέργεια των επίδικων επιχωματώσεων, οι οποίες ήδη είχαν ξεκινήσει από τα τέλη του 2004. Η ως άνω άδεια χορηγήθηκε μετά την έκδοση της υπ’ αριθμ. πρωτ. ΥΠΠΟ/ΔΝΣΑΚ/108383/2786/27-12-2005 έγκρισης του Υφυπουργού Πολιτισμού και της υπ’ αριθμ.7 πρόβλεψής της για την υποχρέωση της δεύτερης εναγομένης προς άρση της επιχωμάτωσης. Ο δεύτερος ενάγων την 1-3-2006 προέβη σε έγγραφη γνωστοποίηση-καταγγελία προς την Πολεοδομία Χίου, επισημαίνοντας ότι, παρά την ανωτέρω προϋπόθεση για τη χορήγηση της οικοδομικής άδειας, δεν έχει ακόμη αρθεί η επιχωμάτωση εκ μέρους της δεύτερης εναγομένης, ενώ, κατά παράβαση της Υπουργικής Απόφασης και του Νόμου, της έχει ήδη χορηγηθεί η αναγκαία οικοδομική άδεια. Σε απάντηση στην καταγγελία αυτή, η Πολεοδομία Χίου γνωστοποίησε προς το δεύτερο ενάγοντα με το υπ’ αριθμ. πρωτ. 617/2-3-2006 έγγραφό της, ότι για την έγκριση της μελέτης διαμόρφωσης του χώρου στάθμευσης, μέρος των εργασιών αυτών συνιστά αναγκαίως και η άρση της επίχωσης, όπως καθορίζεται ως όρος της ως άνω Υπουργικής Απόφασης. Ο ίδιος, καταγγέλλων επανέρχεται με την υπ’ αριθ. πρωτ. 701/10-3-2006 καταγγελία-αίτησή του προς την Πολεοδομία Χίου και γνωστοποιεί τη διενέργεια οικοδομικών εργασιών στην επίδικη ιδιοκτησία της πρώτης εναγομένης από τη δεύτερη και ζητούσε, αναφορικά με τις επιχωματώσεις, τη διενέργεια αυτοψίας και σύνταξη έκθεσης βεβαίωσης αυθαιρέτου κτίσματος. Σε νέα αίτηση του δευτέρου ενάγοντος (υπ’ αριθμ. πρωτ. 994/31-3-2006) προς την Τεχνική Υπηρεσία-Γραφείο Πολεοδομίας Δήμου Χίου, με αίτημα να πληροφορηθεί για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας χώρου στάθμευσης αυτοκινήτων προς τη δεύτερη εναγομένη και να του χορηγηθεί επίσημο αντίγραφο της σχετικής 36/2006 άδειας λειτουργίας, η Πολεοδομία Χίου του χορήγησε την υπ’ αριθμ. πρωτ. 994/3-4-2006 βεβαίωση, στην οποία αναφέρεται, ότι δεν έχει χορηγηθεί από την ίδια αρχή άδεια λειτουργίας χώρου στάθμευσης αυτοκινήτων στην εν λόγω Α.Ε για τον χώρο που αναφέρεται στην ως άνω οικοδομική άδεια. Με βάση τα πιο πάνω αποδειχθέντα πραγματικά περιστατικά το Πολυμελές Πρωτοδικείο Χίου έκρινε, ότι εφαρμογή στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει το άρθρο 1004 ΑΚ και όχι το άρθρο 1005 του ίδιου Κώδικα, εφόσον κατά το χρόνο διενέργειας των πιο πάνω βλαπτικών εγκαταστάσεων εκ μέρους της δεύτερης εναγομένης εταιρείας δεν της είχε χορηγηθεί η προβλεπόμενη από το νόμο οικοδομική άδεια, και, στη συνέχεια, αφού απέρριψε το σχετικό περί εφαρμογής του άρθρου 1005 ΑΚ ισχυρισμό- ένσταση των εναγομένων- εκκαλουσών, για το λόγο ότι υπήρχε, κατ’ αυτές, κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο (7-4-2006) η απαιτούμενη άδεια, δέχθηκε και ως κατ’ ουσίαν βάσιμη τη, στηριζομένη στο πρώτο άρθρο (1004), ένδικη αγωγή των αναιρεσιβλήτων και απέρριψε την έφεση των αναιρεσειουσών κατά της πρωτοβάθμιας απόφασης, που είχε κρίνει ομοίως. Έτσι που έκρινε το δικάσαν ως Εφετείο Πολυμελές Πρωτοδικείο Χίου ορθώς ερμήνευσε και εφάρμοσε τις προδιαληφθείσες ουσιαστικές διατάξεις των άρθρων 1004 και 1005 ΑΚ, δεδομένου ότι, όπως προεκτέθηκε στην αρχή, η εφαρμογή του τελευταίου άρθρου (1005) προϋποθέτει ότι οι εγκαταστάσεις από τις οποίες προήλθαν οι βλαβερές και παράνομες επενέργειες στο όμορο γειτονικό ακίνητο έγιναν μετά από προηγούμενη άδεια της αρμόδιας αρχής, πράγμα που δε συμβαίνει εν προκειμένω, όπως έγινε ανελέγκτως δεκτό με την προσβαλλόμενη απόφαση.
Συνεπώς, είναι αβάσιμος ο μοναδικός λόγος αναίρεσης, από τον αριθ. 1 του άρθρου 560 αριθ.1 ΚΠολΔ, με τον οποίο οι αναιρεσείουσες ισχυρίζονται τα αντίθετα.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ
την από 30-3-2009 αίτηση της Α. χας Μ. Α. για αναίρεση της 4/2009 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Χίου, δικάσαντος ως Εφετείου.
ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ τους αναιρεσείοντες στα δικαστικά έξοδα των αναιρεσιβλήτων, τα οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα, στις 2 Νοεμβρίου 2010.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριό του την 1 Δεκεμβρίου 2010.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ 1613 / 2010 Ο κύριος ακινήτου έχει δικαίωμα να απαγορεύσει την κατασκευή ή τη διατήρηση εγκαταστάσεων στο γειτονικό ακίνητο εφόσον από την ύπαρξη ή χρήση τους προβλέπονται με βεβαιότητα παράνομες επενέργειες στο ακίνητό του.
Πηγή :
