Αγωγή 105 ΕισΝΑΚ λόγω παράλειψης των οργάνων του εναγόμενου νοσοκομειακού ιδρύματος να συνδράμουν εγκαίρως ασθενή, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να υποστεί κατάγμα αυχένα λόγω πτώσης του εντός του νοσοκομείου – Για την κατανομή του βάρους της απόδειξης εφαρμογή του κρατούντος «ευνοικού για τον διάδικο κανόνα» (Normentheorie) του αρθρου 145 του ΚΔΔ όσο και της αρχής των σφαιρών απόδειξης (Gefahrenbereichstheorie, Spharentheorie) βάσει ΕΔΔΑ – αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της παράλειψης συντήρησης και της καθίζησης βάσει προσφορότητας της παράλειψης της επιφέρει το ζημιογόνο γεγονός (causaadequate) αλλά και βάσει παραβίασης κανόνων που είχαν τεθεί προκειμένου ακριβώς για να μην επέλθει το συγκεκριμένο ζημιογόνο γεγονός (Normzwecklehre) – πραγματικά περιστατικά
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
ΤΜΗΜΑ 4 ο ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ
Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε δημόσια στο ακροατήριό του στις 22 Μαρτίου 2022, με δικαστή τον Εμμανουήλ Γκαραφλή, Πρωτοδίκη Δ.Δ., και γραμματέα τον Ιωάννη Γεωργόπουλο, δικαστικό υπάλληλο,
γ ι α να δικάσει την αγωγή με χρονολογία κατάθεσης 12 Δεκεμβρίου 2019 (με αριθμό καταχώρισης AΓ 934/12.12.2019),
τ ο υ Γ… Κ…., κατοίκου Κ… (Π…αριθμ. ..), ο οποίος παραστάθηκε δια του δικηγόρου του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών Ιωάννη Ανδριόπουλου σύμφωνα με την από 21.03.2022 δήλωση κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του ΚΔΔ,
κ α τ ά του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία «Γενικό Νοσοκομείο Πατρών (ο Άγιος Ανδρέας)», που εκπροσωπείται από τον Διοικητή του και παραστάθηκε δια της δικηγόρου του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών Κωνσταντίνας Ασημακοπούλου.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, ο διάδικος που παραστάθηκε στο ακροατήριο ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.
Αφού μελέτησε τη δικογραφία
Σκέφθηκε κατά τον νόμο
1. Επειδή, με την υπό κρίση αγωγή, το αίτημα της οποίας μετατράπηκε σε έντοκο αναγνωριστικό με δήλωση του ενάγοντος την προτεραία της συζήτησης, ζητείται, παραδεκτώς, να αναγνωριστεί η υποχρέωση του εναγόμενου να καταβάλει στον ενάγοντα σύμφωνα με τα άρθρα 105 και 106 του ΕισΝΑΚ το ποσό των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000,00) ευρώ νομιμοτόκως από την ημεροχρονολογία που επήλθε σε βάρος του η κατωτέρω ιστορούμενη βλάβη της υγείας του, άλλως δε από την επίδοση της υπό κρίση αγωγής. Το ανωτέρω ποσό συνιστά, κατά τον ενάγοντα, χρηματική ικανοποίηση κατ’ άρθρο 932 ΑΚ για την ηθική βλάβη που, όπως υποστηρίζει προς θεμελίωση της αξίωσής του, επήλθε σε βάρος του από τις παράνομες πράξεις και παραλείψεις
των οργάνων του εναγόμενου νοσοκομείου, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα να υποστεί την 23.02.2014, κάταγμα ακανθώδους απόφυσης του σπονδύλου Α7 της αυχενικής του μοίρας.
2. Επειδή, ο Εισαγωγικός Νόμος του Αστικού Κώδικα (ΕισΝΑΚ – π.δ. 456/1984, Α΄ 164) στο άρθρο 105 ορίζει ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το Δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. […]»· στο δε άρθρο 106 ορίζει ότι οι διατάξεις του προηγούμενου άρθρου «εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους». Περαιτέρω, στο άρθρο 932 ΑΚ ορίζεται: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματικήικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης […]».
3. Επειδή, κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνο από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή από παραλείψεις οφειλόμενων νομίμων υλικών ενεργειών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και τη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και δεν συνάπτονται με την ιδιωτική διαχείριση του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, ούτε οφείλονται σε προσωπικό πταίσμα οργάνου που ενήργησε εκτός του κύκλου των υπηρεσιακών του καθηκόντων (Α.Ε.Δ. 5/1995). Ειδικότερα, για να στοιχειοθετηθεί ευθύνη του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου προς αποζημίωση, κατά τα άρθρα 105, 106 ΕισΝΑΚ, απαιτείται παράνομη πράξη ή παράλειψη ή υλική ενέργεια ή παράλειψη υλικής ενεργείας οργάνων του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου κατά την άσκηση της ανατεθειμένης σε αυτά δημόσιας εξουσίας, επίκληση και απόδειξη συγκεκριμένης ζημίας, καθώς και αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της παρανόμου πράξεως ή παραλείψεως ή υλικής ενέργειας ή παραλείψεως υλικής ενέργειας και της επελθούσης ζημίας. Αιτιώδης σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη), κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, να επιφέρει τη ζημία (ΣτΕ 3362/2013 σκ. 3). Οι ως άνω προϋποθέσεις της ευθύνης προς αποζημίωση πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς (ΣτΕ 1828/2010, πρβλ. ΣτΕ 322/2009 κ.ά.). Η ευθύνη δε των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, κατά τις ίδιες αυτές διατάξεις, είναι αντικειμενική, δηλαδή ανεξάρτητη από υπαιτιότητα των οργάνων τους (ΣτΕ 1970/2009). Περαιτέρω, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, το Δημόσιο και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου υποχρεούνται να αποκαταστήσουν κάθε θετική ή αποθετική ζημία εκ της ανωτέρω αιτίας, τα δε δικαστήρια της ουσίας δύνανται, επί πλέον, να επιδικάζουν εις βάρος των χρηματικήικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης, κατά το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα. Με την τελευταία αυτή διάταξη παρέχεται, ειδικότερα, στο δικαστήριο της ουσίας η εξουσία, αφού εκτιμήσει τα πραγματικά περιστατικά της υποθέσεως και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να επιδικάσει χρηματικήικανοποίηση και να καθορίσει το εύλογο ποσό αυτής, αν κρίνει ότι επήλθε ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη.
4. Επειδή, στο άρθρο 47 του ν. 2071/1992 με τίτλο «Εκσυγχρονισμός και Οργάνωση Συστήματος Υγείας» (Α΄ 123) ορίζεται , μεταξύ άλλων, ότι: «[…] 2. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα της παροχής φροντίδας σ’ αυτόν με τον οφειλόμενο σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπειά του. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει όχι μόνο την εν γένει άσκηση της ιατρικής και της νοσηλευτικής, αλλά και τις παραϊατρικές υπηρεσίες, την κατάλληλη διαμονή, την κατάλληλη μεταχείριση και την αποτελεσματική διοικητική και τεχνική εξυπηρέτηση. 3. […] 8».
5. Επειδή, από το τελευταίο αυτό άρθρο 47 του ν. 2071/1992, συνάγεται ότι, εφ’ όσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις των ως άνω διατάξεων, δύναται να θεμελιωθεί ευθύνη νοσοκομείου ως νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου προς αποζημίωση για την ζημία που υπέστη ασθενής από κάθε αμέλεια του ιατρικού ή νοσηλευτικού προσωπικού αυτού, ακόμη και ελαφρά, αν το όργανο του νοσοκομείου, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων, παρέβη την υποχρέωσή του να ενεργήσει σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της ιατρικής και νοσηλευτικής, επιδεικνύοντας την δέουσα επιμέλεια, δηλαδή αυτή που αναμένεται από τον μέσο εκπρόσωπο του κύκλου του. Στην περίπτωση αυτή, το νοσοκομείο ευθύνεται αναλόγως και για καταβολή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης του παθόντος ασθενούς ή ψυχικής οδύνης των μελών της οικογένειας αποβιώσαντος ασθενούς κατά τους όρους των άρθρων 299 και 932 Α.Κ. (ΣτΕ 2091/2017, 710/2016, 572/2013).
6. Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση ο ενάγων με την κρινόμενη αγωγή, όπως το περιεχόμενό της αναπτύσσεται νομίμως με το υπόμνημα που κατατέθηκε την 21.03.2022, ο ενάγων ιστορεί ότι τις πρωινές ώρες της 23.02.2014 παρουσιάζοντας ήδη από δωδεκαώρου συμπτώματα εμετών και κενώσεων μετέβη συνοδευόμενος από την Ε…. Λ.. στα επείγοντα ιατρεία του εναγόμενου από όπου το ιατρικό προσωπικό, στο πλαίσιο των αναγκαίων εξετάσεων, τον παρέπεμψε, πλέον των λοιπών διαγνωστικών εξετάσεων, και στο ακτινολογικό τμήμα του νοσοκομείου, χωρίς, ωστόσο, να του παρασχεθεί βοήθεια τραυματιοφορέα ή να του διατεθεί αμαξίδιο. Σύμφωνα με τον ενάγοντα, αποτέλεσμα της ανωτέρω αναφερόμενης παράλειψης ήταν κατά την αναμονή του έξω από το ακτινολογικό τμήμα να καταρρεύσει στο πάτωμα, λόγω ζάλης, περιστατικό το οποίο, όπως συμπληρώνει, επαναλήφθηκε άλλες δύο φορές, κατά τη διάρκεια της σχετικής εξέτασης εντός του ακτινολογικού τμήματος, όπου, κατά τα υποστηριζόμενα, προσήλθε δίχως να του επιτραπεί συνοδεία, παρά την πρότερη πτώση του, και δίχως να ζητηθεί η συνδρομή τραυματιοφορέα ή να γίνει χρήση αμαξιδίου. Όπως εκθέτει, κατά την τελευταία πτώση του χτύπησε το κεφάλι και τον αυχένα του πάνω στο σιδερένιο ακτινολογικό τραπέζι, με συνέπεια να υποστεί κάταγμα ακανθώδους απόφυσης του σπονδύλου Α7 και να του τεθεί αυχενικό κολάρο. Προβάλλει δε, ενόψει των ανωτέρω ισχυρισμών, ότι ο ως άνω τραυματισμός του τελεί σε άμεση αιτιώδη συνάφεια με τις παραλείψεις των οργάνων του εναγόμενου, οι οποίες, κατά την αγωγή είναι παράνομες, ως αντιβαίνουσες στις αρχές της ιατρικής και νοσηλευτικής επιστήμης, αξιώνει δε, σε συνάφεια προς τα ανωτέρω, την καταβολή ποσού 15.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση στην οποία ενέχεται το εναγόμενο κατά τα άρθρα 105 και 106 του ΕισΝΑΚ, για την ηθική βλάβη που ισχυρίζεται ότι έχει υποστεί για σχεδόν δύο μήνες. Υπό το ανωτέρω, επομένως, περιεχόμενο, η υπό κρίση αγωγή, μνημονεύοντας τις κατά τον ενάγοντα παραλείψεις του εναγόμενου, τους λόγους που υποστηρίζει ότι αυτές ήταν παράνομες, τη ζημία που προβάλλει ότι υπέστη ως άμεση συνέπεια αυτών των παραλείψεων καθώς και την έκτασή της, περιέχει σαφή έκθεση των πραγματικών περιστατικών και των λόγων που θεμελιώνουν τη αξίωση και την έννομη σχέση από την οποία η τελευταία απορρέει, και άρα είναι ορισμένη κατά το άρθρο 73 παρ. 1 του ΚΔΔ, όσα δε αντίθετα υποστηρίζει το εναγόμενο με το υπόμνημα που κατατέθηκε την 21.03.2022, είναι απορριπτέα. Προς απόδειξη, περαιτέρω, των πραγματικών γεγονότων που επικαλείται για να στηρίξει τους ισχυρισμούς του ο ενάγων προσκομίζει, μεταξύ άλλων: (α) το ενημερωτικό σημείωμα εξόδου υπογραφόμενο από την ειδικευόμενη ιατρό παθολογίας του νοσοκομείου Ε… Μ…, το οποίο φέρει παρά πόδας τα ονόματα των επιμελητών Χ. Χ.., Β. Ψ.., και Α. Π…, κατά το οποίο (σημείωμα) ο ενάγων εισήχθη την 24.02.2015 (προφανώς εννοείται 2014) και εξήλθε την 25.02.2015, έχοντας προηγουμένως προσέλθει «λόγω εμετών και πολλαπλών διαρροϊκών κενώσεων από 12ώρου», και παρουσιάζοντας κατά την εισαγωγή του «επηρεασμένη κλινική κατάσταση», όπως δε, περαιτέρω, βεβαιώνεται στο ίδιο σημείωμα, κατά την εισαγωγή υπέστη «προλιποθυμικό επεισόδιο με συνοδό πτώση και κάκωση αυχένα» για την οποία έγινε «Rä ΑΜΣΣ/ΟΜΣΣ» [ακτινογραφία αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης/ θωρακικής μοίρας σπονδυλικής στήλης], και, κατόπιν ορθοπεδικής εκτίμησης, διαπιστώθηκε κάταγμα της ακανθώδους απόφασης του σπονδύλου Α7, το οποίο επιβεβαιώθηκε από «CT AMΣΣ» [αξονική τομογραφία αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης], με αποτέλεσμα, στο πλαίσιο οδηγιών από τους ορθοπεδικούς, να του τοποθετηθεί κολάρο, (β) την από 25.02.2014 γνωμάτευση της Επιμελήτριας Α΄ Ακτινοδιαγνωστικής του Ακτινολογικού Τμήματος του εναγόμενου, κατά την οποία, κατόπιν αξονικής τομογραφίας ΑΜΣΣ (σπόνδυλοι Α1-Θ2) στον ενάγοντα, αναγνωρίστηκε «λοξό κάταγμα, χωρίς αξιόλογη παρεκτόπιση, στο άκρο της ακανθώδους απόφασης του Α7 σπονδύλου», (γ) το με αρ.πρωτ…../… πιστοποιητικό νοσηλείας του εναγόμενου, υπογραφόμενο από τον ιατρό Κ.. Ν…, επίκουρο επιμελητή Β΄ Ορθοπεδικής, κατά το οποίο ο ενάγων εξετάστηκε την 04.03.2014 στα εξωτερικά ιατρεία της ορθοπεδικής του νοσοκομείου «πάσχων από κάταγμα ακανθώδους απόφυσης Α7 από 23/2/14. Ετέθ[η] αυχενικό κολλάρο τύπου Philadelphia. Συνίσταται αποφυγή εργασίας και χρήση του αυχενικού κολλάρου για 5 (πέντε) εβδομάδες και επανεξέταση», (δ) το με αρ.πρωτ. 7476/05.03.2014 έγγραφο της Διοικητικής Διευθύντριας του εναγόμενου, κατά το οποίο την 22.02.2014 εφημέρευαν στον Ακτινολογικό Τμήμα οι ιατροί Π… Η…, Κ.. Α…, Κ… Α… και Κ….ς Σ…, την 23.02.2014 οι Κ… Α…. και Κ…. Σ…., την 22.02.2014 εφημέρευαν οι παθολόγοι Μ…. Γ., Α… Π…, Κ..ς Β.., Η.. Γ… Π…Κ…. Δ…Μ…. και Ι… Χ… και την 23.02.2014 οι παθολόγοι Ο… Κ…, Δ….Μ… Μ.. Γ… και, τέλος, (ε) την 323/17.03.2022 ένορκη βεβαίωση της Ε. Κ… του Ι…, το περιεχόμενο της οποίας, ωστόσο, δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη από το Δικαστήριο, δεδομένου ότι η ως άνω μάρτυρας, αδερφή του ενάγοντος, όπως και η ίδια καταθέτει, συνδεόμενη, δηλαδή, με αυτόν με συγγένεια εξ αίματος β΄ βαθμού, περιλαμβάνεται στα πρόσωπα που αποκλείονται από το να εξεταστούν ως μάρτυρες, κατά το άρθρο 183 παρ. 1 εδ. δ΄ του ΚΔΔ.
7. Επειδή, το εναγόμενο με τις ΓΠ965/18.03.2022 απόψεις και το υπόμνημα, που κατατέθηκε την 21.03.2022, προβάλλει ότι η κρινόμενη αγωγή ασκείται καταχρηστικώς κατά το άρθρο 281 του Αστικού Κώδικα, δεδομένου ότι από το επίδικο συμβάν έως την άσκησή της παρήλθε διάστημα σχεδόν πέντε ετών. Η διάταξη, ωστόσο, του άρθρου 281 του Α.Κ. περί καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος αφορά την ικανοποίηση ιδιωτικών δικαιωμάτων και όχι την άσκηση του δικονομικού δικαιώματος ασκήσεως ενδίκου βοηθήματος στο χώρο του δημοσίου δικαίου (βλ. ΣτΕ 1374/2022, 116/2019, 2090/2014, 351/2011, 491/2003), και συνεπώς, είναι αβάσιμος και απορριπτέος ο ισχυρισμός του εναγόμενου περί καταχρηστικής άσκησης της κρινόμενης αγωγής.
8. Επειδή, εξάλλου, προς αντίκρουση των ισχυρισμών του ενάγοντος, το εναγόμενο αρνείται ότι κατά τη διάρκεια της παραμονής του ενάγοντος σημειώθηκαν περιστατικά που του προξένησαν βλάβη, δεδομένου, άλλωστε, ότι ο ενάγων νοσηλεύτηκε έως την 25.02.2014 στο παθολογικό (και όχι στο ορθοπεδικό) τμήμα του νοσοκομείου. Υποστηρίζει περαιτέρω, ότι o ενάγων έπασχε από συνήθη γαστρεντερίτιδα, η οποία, πάντως, δεν έχρηζε ιδιαίτερης βοήθειας, για το λόγο δεν αυτόν, μετέβη στο ακτινολογικό περιπατητικός, χωρίς να χρειαστεί να κληθεί τραυματιοφορέας, τη συνδρομή του οποίου, άλλωστε, ούτε ο ίδιος ζήτησε. Συμπληρώνει δε ότι η διενέργεια των εκεί ακτινολογικών εξετάσεων, κατά τη διάρκεια των οποίων δεν επιτρέπεται η παρουσία άλλου ατόμου, πλην των περιπτώσεων υπερηλίκων, ανοιακών ή διεγερτικών ασθενών, ολοκληρώθηκε χωρίς ιδιαίτερα περιστατικά. Ενόψει τούτων, προβάλλει ότι τυχόν τραυματισμός του ενάγοντος δεν συνδέεται αιτιωδώς με την τυχόν συμπεριφορά των οργάνων του εναγόμενου, γεγονός που προκύπτει, κατά το εναγόμενο, και από το περιλαμβανόμενο μεταξύ των στοιχείων του διοικητικού φακέλου πόρισμα της ένορκης διοικητικής εξέτασης η οποία διενεργήθηκε μετά την άσκηση της κρινόμενης αγωγής και δεν ανέδειξε την εκ μέρους του νοσοκομείου ύπαρξη παραλείψεων.
9. Επειδή, όπως συνάγεται από τα προσκομιζόμενα από τον ίδιο τον ενάγοντα έγγραφα, ιδίως δε το ενημερωτικό σημείωμα εξόδου (βλ. στοιχείο α΄ της σκέψης 6.), τα οποία έχουν εκδοθεί από τα όργανα του νοσοκομείου και η γνησιότητα των οποίων δεν έχει αμφισβητηθεί ούτε αντικρούεται από άλλα στοιχεία, ο εναγών μετά την αρχική μετάβασή του στο εναγόμενο την 23.02.2014 και, πάντως, πριν τη νοσηλεία του την επομένη, υπέστη προλιποθυμικό επεισόδιο. Το επεισόδιο αυτό είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευσή του και την εξ αυτού του λόγου πρόκληση λοξού κατάγματος στο άκρο της ακανθώδους απόφυσης του σπονδύλου Α7, στη βάση, δηλαδή, του αυχένα, κάκωση η οποία, ως εκ της φύσης της και του σημείο στο οποίο εντοπίζεται, υποδηλώνει πτώση έναντι αντικειμένου. Η εν λόγω, ωστόσο, πτώση, απότοκος της οποίας ήταν ο τραυματισμός του ενάγοντος, συνιστά περιστατικό δυνάμενο να αποτραπεί ή να μετριαστεί, από άποψη σφοδρότητας, με την εκ μέρους του προσωπικού του εναγόμενου επίκαιρη λήψη προληπτικών μέτρων, συνιστάμενων, για παράδειγμα, στην επισταμένη συνδρομή ή έστω διάθεση αμαξιδίου. Ενόψει τούτου και λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη ότι το εναγόμενο παρά την απεριόριστη πρόσβαση, σε αντίθεση με τον ενάγοντα, σε αποδεικτικό υλικό σχετιζόμενο με τον τραυματισμό ουδεμία εξήγηση, πολλώ δε μάλλον επαρκή, παρέχει για τους λόγους που οδήγησαν στην πτώση (πρβλ. ΕΔΔΑ, υπόθ. Tomasi κατά Γαλίας, 1992, παρ. 108-111, Ribitsch κατά Αυστρίας, 1995, παρ. 34, Selmouni κατά Γαλλίας, 1999, παρ. 87, Salman κατά Τουρκίας, 2000, παρ. 100, Βerktay κατά Τουρκίας, 2001, παρ. 167, Gäfge κατά Γερμανίας, 2010, παρ. 92 κ.α.), το Δικαστήριο άγεται στην κρίση ότι έως τη στιγμή που σημειώθηκε το ως άνω ζημιογόνο γεγονός της ανεξέλεγκτης πτώσης, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του εναγόμενου δεν είχε συνδράμει τον ενάγοντα παρέχοντάς του τα κατάλληλα κατά περίπτωση μέσα ώστε να αποτραπεί το ανωτέρω ενδεχόμενο, συνδρομή, την οποία, μάλιστα, το εναγόμενο, ουδόλως προέβαλε ότι προσέφερε. Στην ανωτέρω, άλλωστε, παράλειψη συνδρομής συνηγορεί και το γεγονός ότι το εναγόμενο, παρά το ότι, όπως ήδη αναφέρθηκε, έχει πρόσβαση στο σύνολο των στοιχείων που σχετίζονται με την κατάσταση της υγείας του ενάγοντος κατά τη διάρκεια της τριήμερης παραμονής του στο νοσοκομείο, δεν προσκόμισε οιοδήποτε από τα υφιστάμενα στοιχεία που σχετίζονται με τον ένδικο τραυματισμό, όπως, για παράδειγμα τη γενόμενη μετά την πτώση ορθοπεδική εκτίμηση, στην οποία παραπέμπουν τα επίσης εκδοθέντα από όργανα του εναγόμενου και αναφερόμενα στον τραυματισμό ενημερωτικό σημείωμα εξόδου, το 10288/28.03.2014 πιστοποιητικό νοσηλείας, και η από 25.02.2014 εξέταση της Επιμελήτριας Α΄ του Ακτινοδιαγνωστικού Τμήματος, Κυριακής Αλμπάνη, τα οποία προσκόμισε μόνο ο ενάγων. Το προαναφερόμενο, εξάλλου, συμπέρασμα περί μη παροχής εκ μέρους του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού των κατάλληλων μέσων αποτροπής της κατάρρευσης όχι μόνο δεν αντικρούεται από την ένορκη διοικητική εξέταση που διενεργήθηκε από το εναγόμενο, αλλά, αντιθέτως, ενισχύεται, καθώς οι ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της εξέτασης παρίστανται καταφανώς ελλιπείς και αποσπασματικές. Τούτο δε, διότι δεν ελήφθησαν καταθέσεις από τους δύο χειριστές-ακτινολόγους που εφημέρευαν την ημέρα του τραυματισμού με την ανεπαρκή αιτιολογία ότι είχαν είτε μετατεθεί είτε συνταξιοδοτηθεί, ενώ, πέραν τούτων, χωρίς ειδικότερη αιτιολογία δεν ελήφθησαν καταθέσεις ούτε από τους ιατρούς που εφημέρευαν κατά την προσέλευση του ενάγοντος, τον εξέτασαν και ήταν αρμόδιοι να αποφασίσουν εάν έχρηζε συνδρομής, ούτε, κατά μείζονα λόγο, από τον ιατρό ορθοπεδικό που εξέτασε τον ενάγοντα μετά την πτώση του (βλ. το προσκομιζόμενο από τον ενάγοντα υπό στοιχείο δ΄ με αρ.πρωτ. 7476/05.03.2014 έγγραφο της Διοικητικής Διευθύντριας του εναγόμενου αναφορικά με τους εφημερεύοντες ιατρούς κατά την ημέρα του ατυχήματος). Παραλήφθηκε, επομένως, η λήψη καταθέσεων από άπαντα τα πλέον ουσιώδη πρόσωπα που, σύμφωνα με την κρινόμενη αγωγή, σχετίζονται με το αναφερόμενο συμβάν της πτώσης και του τραυματισμού. Προέκυψε, περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου και τα προσκομιζόμενα από τον ενάγοντα στοιχεία ότι πριν τον ένδικο τραυματισμό, όταν, δηλαδή, ο ενάγων είχε αρχικώς προσέλθει, τις πρωινές ώρες της 23.02.2014, στο εναγόμενο νοσοκομείο, παρουσίαζε όψη πάσχοντος και επηρεασμένη κλινική κατάσταση, κατά το σχετικό ενημερωτικό σημείωμα εξόδου, υποφέροντας κατά το προηγούμενο δωδεκάωρο από εμετούς και πολλαπλές διαρροϊκές κενώσεις εξαιτίας γαστρεντερίτιδας, η οποία, λόγω της έντασης των συμπτωμάτων, χαρακτηρίστηκε από τους ιατρούς του εναγόμενου οξεία. Η εικόνα, επομένως, της υγείας του ενάγοντος, ήδη πριν την πτώση του, παρουσίαζε χαρακτηριστικά τα οποία, ενόψει της, κατά τα ανωτέρω, φύσης και, ιδίως, της έκδηλης οξύτητας των συμπτωμάτων της ασθένειάς του, δεν καθιστούσαν απίθανη, κατά κοινή πείρα, τυχόν προοδευτική ή αιφνίδια εκδήλωση αδυναμίας στάσης, ως αποτέλεσμα εξάντλησης ή ζάλης. Η επακόλουθη, μάλιστα, πτώση και κάκωσή του συνιστούν περιστατικά τα οποία, έχοντας συμβεί εγγύτατα, από απόψεως χρόνου, με την μετάβασή του στα επείγοντα περιστατικά του νοσοκομείου, συνάπτονται με την κατάσταση της υγείας του κατά το χρόνο προσέλευσης, ελλείψει και διάφορης εξήγησης εκ μέρους του εναγόμενου, υπό την έννοια ότι ο επιγενόμενος τραυματισμός επήλθε ως αποτέλεσμα της έντασης των συμπτωμάτων της γαστρεντερίτιδας. Εκ του γεγονότος, επομένως, ότι, όπως ήδη αναφέρθηκε, η αδυναμία στάσης δεν μπορούσε υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις να αποκλειστεί ως ενδεχόμενο, παρέπεται ότι οι ιατροί και νοσηλευτές του εναγόμενου, επιφορτισμένοι με το μη αμφισβητούμενο από το εναγόμενο καθήκον της κατά περίπτωση συνδρομής των προσερχόμενων ασθενών, σύμφωνα και με τα όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 4., υπείχαν εν προκειμένω, στο πλαίσιο των διδαγμάτων της κοινής πείρας και της καλής πίστης, ειδική, ενόψει των συνθηκών, υποχρέωση, ανεξαρτήτως του εάν ο ενάγων προσήλθε περιπατητικός, να μεριμνήσουν για την παροχή διαρκούς συνοδείας καθώς και, αν κρινόταν απαραίτητο, τη διάθεση αμαξιδίου έως ότου ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες ιατρικές εξετάσεις, ώστε σε περίπτωση που, λόγω της συμπτωματολογίας του, ο ενάγων αισθανόταν ζάλη ή αιφνίδια εξάντληση, η συνεπαγόμενη αδυναμία στάσης, οποτεδήποτε και αν εκδηλωνόταν, δεν θα επάγετο την ανεξέλεγκτη πτώση του και την, συνεπεία αυτής, περαιτέρω βλάβη της υγείας του. Με τα δεδομένα αυτά, εφόσον, δηλαδή, η κατάσταση της υγείας του ενάγοντος επέβαλε ειδική υποχρέωση περί λήψης μέτρων πρόληψης της τυχόν πτώσης και τραυματισμού, το Δικαστήριο κρίνει ότι η προαναφερόμενη παράλειψη των οργάνων του εναγόμενου να επιδείξουν την απαιτούμενη υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις επιμέλεια για την ασφάλεια και προστασία του ενάγοντος ήταν παράνομη. Η εν λόγω, εξάλλου, παράλειψη, πέραν του ότι συνιστά όρο δίχως τον οποίο δεν θα είχε επέλθει το ζημιογόνο γεγονός της πτώσης, υπό την έννοια ότι εάν δεν είχε χωρήσει η παράλειψη δεν θα είχε προκληθεί ούτε η παραπάνω ζημία, ήταν, πάντως, ικανή (πρόσφορη) και μπορούσε αντικειμενικά κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, ενόψει του προστατευτικού σκοπού των ιδιαίτερων καθηκόντων που εν προκειμένω παραβιάστηκαν αλλά και της σαφούς προβλεψιμότητας των συνεπειών της, να επιφέρει το ζημιογόνο αποτέλεσμα του τραυματισμού, που πράγματι, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, επέφερε. Κατόπιν, επομένως, τούτων, και εφόσον, περαιτέρω, μεταξύ της παράνομης παράλειψης και του ζημιογόνου αποτελέσματος ουδέν άλλο περιστατικό προέκυψε ότι μεσολάβησε, το Δικαστήριο κρίνει ότι η παράνομη παράλειψη των οργάνων του εναγόμενου, ως εκ της προαναφερόμενης προσφορότητάς της, τελεί, εν προκειμένω, σε άμεση αιτιώδη συνάφεια με το ζημιογόνο αποτέλεσμα του τραυματισμού του ενάγοντος. Λόγω δε της ηθικής βλάβης που υπέστη ο ενάγων εκ του ανωτέρω τραυματισμού του θεμελιώνεται, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, αδικοπρακτική ευθύνη του εναγόμενου, κατά τα άρθρα 105 και 106 του ΕισΝΑΚ, και συνεπώς αγωγική αξίωση εκ μέρους του ενάγοντος προς χρηματική ικανοποίηση.
10. Επειδή, όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη σκέψη, το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό του εναγόμενου, παρά τις εμφανείς ενδείξεις για την ενδεχόμενη επέλευσή της, παραβίασε το ευχερώς διαγραφόμενο, εν προκειμένω, υπό τις ιδιαίτερες περιστάσεις, αυξημένο καθήκον επιμέλειάς τους. Η βλάβη, εξάλλου, της υγείας του ενάγοντος από την παραπάνω παράνομη παράλειψη των οργάνων του εναγόμενου ήταν, ως εκ της διάρκειας της αποκατάστασής της και του είδους των συνεπειών της, αξιόλογη, καθώς για το λοξό κάταγμα στο άκρο της ακανθώδους απόφυσης του σπονδύλου Α7 ετέθη στον ενάγοντα αυχενικό κολλάρο τύπου Philadelphia για πέντε (5) εβδομάδες, διάστημα για το οποίο, επίσης, του συστάθηκε η αποφυγή από την εργασία. Παρά δε το ότι το περιστατικό του τραυματισμού έχρηζε ιδιαίτερης διερεύνησης, αφού όχι μόνο σημειώθηκε εντός του νοσοκομείου αλλά ήταν και όλως άσχετο συμπτωματολογικά με την γαστρεντερίτιδα για την οποία είχε αρχικώς εισαχθεί ο ενάγων, το εναγόμενο προέβη σε μία υποτυπώδη, από απόψεως διεξαγωγής της, ένορκη διοικητική εξέταση και μάλιστα μετά από μακρό χρονικό διάστημα και μόνο εξ αφορμής της αγωγής, γεγονός που υποδηλώνει τον προσχηματικό της χαρακτήρα. Ενόψει, επομένως, του, κατά τα ανωτέρω, είδους της προσβολής, της έκτασης της βλάβης, των συνθηκών τέλεσης της αδικοπραξίας, του πταίσματος και της συμπεριφοράς του εναγόμενου μετά την τέλεση της αδικοπραξίας το Δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να επιδικαστεί στον ενάγοντα, ως εύλογη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης των ποσό των 3.000 ευρώ, κατά μερική αποδοχή του αιτήματός του.
11. Επειδή, κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η κρινόμενη αγωγή πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή και να υποχρεωθεί το εναγόμενο να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000,00) ευρώ. Το ανωτέρω ποσό πρέπει να επιδικαστεί στον ενάγοντα νομιμοτόκως υπολογιζόμενου του τόκου αυτού με ποσοστό 6% ετησίως, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 7 του ν.δ. 496/1974 «Περί Λογιστικού των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου» (Α΄ 204) (πρβλ. Α.Ε.Δ. 25/2012, βλ. ΣτΕ 1454/2014, ΔΕφΘεσ 1436, 359/2022), όχι, όμως, από τότε που ο ενάγων υπέστη τη ζημία, όπως απαραδέκτως αιτείται, αλλά από την 18.12.2019, οπότε επιδόθηκε η κρινόμενη αγωγή από τον ενάγοντα στο εναγόμενο, σύμφωνα με την 3164Β/18.11.2019 έκθεση επίδοσης του Δικαστικού Επιμελητή του Εφετείου Πατρών Β….., δεδομένου ότι τα κατά το ουσιαστικό δίκαιο έννομα αποτελέσματα της άσκησης της αγωγής, στα οποία περιλαμβάνεται και η τοκογονία, επέρχονται κατά το άρθρο 75 παρ. 2 του ΚΔΔ από την επίδοση Ενόψει, τέλος, της μερικής νίκης και ήττας των διαδίκων τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφιστούν ανάμεσά τους, κατά το άρθρο 275 παρ. 1 εδ .γ΄ του ΚΔΔ.
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Δέχεται εν μέρει την αγωγή.
Υποχρεώνει το εναγόμενο να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000,00) ευρώ νομιμοτόκως με ποσοστό 6% ετησίως από 18.12.2019.
Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα ανάμεσα στους διαδίκους.
Η απόφαση δημοσιεύθηκε, στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, κατά την έκτακτη δημόσια συνεδρίαση της 07.12.2022.
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΓΚΑΡΑΦΛΗΣ ΙΩΆΝΝΗΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ
