Αριθμός 209 /2020
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τη Δικαστή Χρυσούλα Πλατιά, Εφέτη, η οποία ορίσθηκε από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διευθύνσεως του Εφετείου Πειραιώς, και από τη Γραμματέα Τ.Λ.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Η υπό κρίση από 28.3.2018 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ………/3.4.2018) έφεση των ηττηθέντων εναγόντων-εναγόμενων ……… κατά της υπ’ αριθ. 921/2018 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε αντιμωλία των διαδίκων κατά την τακτική διαδικασία και απέρριψε την από 10.5.2017 αγωγή τους, ενώ δέχθηκε την από 21.3.2017 αντίθετη αγωγή της αντιδίκου τους, εταιρίας «……….» ως προς τον δεύτερο εναγόμενο, . ………….., έχει ασκηθεί νομοτύπως και εμπροθέσμως, αφού η εκκαλούμενη απόφαση επιδόθηκε, με επιμέλεια της ως άνω ενάγουσας-εναγόμενης εταιρίας, στον εκ των αντιδίκων της, . ………….., την 7.3.2018 (βλ. την υπ’ αριθ. ……..΄/7.3.2018 έκθεση επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Αθηνών, ………), και αυτή (έφεση) κατατέθηκε την 3.4.2018, δηλαδή εντός της απαιτούμενης κατά νόμο προθεσμίας των τριάντα (30) ημερών, ενώ ως προς τους λοιπούς αντιδίκους της, ……. και . ………….. (απλούς ομοδίκους με τον . …………..), δεν προκύπτει επίδοση της εκκαλούμενης απόφασης (άρθρα 495, 511, 513 παρ. 1β, 516 παρ. 1, 517 και 518 παρ. 1 και 2 ΚΠολΔ). Η ως άνω έφεση παραδεκτώς εισάγεται προς εκδίκαση ενώπιον του παρόντος αρμοδίου Δικαστηρίου (άρθρο 19 ΚΠολΔ, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν. 3994/2011), ενώ, όπως προκύπτει από την σχετική από 3.4.2018 βεβαίωση της Γραμματέως του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, έχει κατατεθεί από τους εκκαλούντες το νόμιμο παράβολο των 100 ευρώ, κατ’ άρθρο 495 παρ. 3 ΚΠολΔ (όπως η διάταξη αυτή ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 35 παρ. 2 Ν. 4446/2016). Πρέπει, επομένως, η έφεση αυτή να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί περαιτέρω, κατά την ίδια ως άνω διαδικασία, ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των λόγων της (άρθρο 533 παρ. 1 ΚΠολΔ). Σημειώνεται, επίσης, ότι τυγχάνουν εφαρμογής οι νέες διατάξεις του Ν. 4335/2015 κατά το μέρος που τροποποίησαν τις διατάξεις του τρίτου βιβλίου του ΚΠολΔ (άρθρα 495-590 ΚΠολΔ), οι οποίες αφορούν και τα ένδικα μέσα, δεδομένου ότι, κατά την μεταβατική διάταξη του άρθρου ένατου παρ. 2 του ως άνω νόμου, οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται για τα ένδικα μέσα τα κατατιθέμενα από τις 1.1.2016 και εφεξής, όπως συμβαίνει, στην προκείμενη περίπτωση, με την κρινόμενη έφεση.
ΙΙ. Με την από 21.3.2017 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ………./21.3.2017) αγωγή της ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου (Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς) η ενάγουσα εταιρία με την επωνυμία «………….» (ήδη εφεσίβλητη) ισχυρίσθηκε ότι ασχολείται με την κατασκευή και εγκατάσταση ειδών και υλικών επίπλωσης και ότι στο πλαίσιο της δραστηριότητάς της αυτής, κατά το χρονικό διάστημα από Μάρτιο 2016 έως και Ιανουάριο 2017, πώλησε και παρέδωσε στους εναγόμενους, . ………….. (……) και ………….. ………….. (ήδη δεύτερο και πρώτο, αντίστοιχα, των εκκαλούντων), για τις ανάγκες της υπό ανέγερση κατοικίας τους, που βρίσκεται στο Κερατσίνι Αττικής (επί της οδού ……..), τα αναφερόμενα στην αγωγή (και συγκεκριμένα στις ενσωματωμένες σ’ αυτήν αποδείξεις πώλησης) κατ’ είδος, ποσότητα και τιμή εκάστου είδους, ξύλινα έπιπλα, ήτοι ερμάρια κουζίνας, εισόδου και μπάνιου, ντουλάπες, μεσόπορτες με πλαίσια, συρτάρια, μηχανισμούς, πάγκους, αξεσουάρ κλπ, τα οποία τοποθέτησε και εγκατέστησε στην εν λόγω οικία, συνολικής αξίας 74.294,90 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ και της αξίας τοποθέτησής τους, για το οποίο (ποσό) εκδόθηκαν από αυτήν (ενάγουσα) οι ενσωματωμένες στην αγωγή αποδείξεις πώλησης με τα συνοδεύοντα αυτές δελτία αποστολής. Ότι οι εναγόμενοι παρέλαβαν τα είδη αυτά, κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα, χωρίς να διατυπώσουν οιαδήποτε επιφύλαξη ως προς την ποσότητα, την ποιότητα και την αξία τους, πλην ενός αιτήματος για επιδιόρθωση ορισμένων κακοτεχνιών που προέκυψαν κατά την εγκατάσταση των κατασκευών και που δυσχέραιναν την χρήση τους, το οποίο (αίτημα) και ικανοποιήθηκε χωρίς πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση. Ότι έναντι του ανωτέρω συνολικού τιμήματος, οι εναγόμενοι της κατέβαλαν μόνο το ποσό των 44.500 ευρώ και εξακολουθούν να οφείλουν, ως υπόλοιπο τιμήματος, το ποσό των 29.794,90 ευρώ, το οποίο δεν της έχουν καταβάλει παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις της. Με βάση το ιστορικό αυτό, η ενάγουσα ζήτησε, επικαλούμενη τις διατάξεις περί σύμβασης πώλησης και επικουρικά αυτές περί αδικαιολόγητου πλουτισμού, να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι, εις ολόκληρον έκαστος, να της καταβάλουν το ανωτέρω ποσό των 29.794,90 ευρώ, µε το νόμιμο τόκο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής. Εξάλλου, με την από 10.5.2017 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ……../16.5.2017) αγωγή τους ενώπιον του ιδίου πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, οι ενάγοντες ………. (ήδη εκκαλούντες) ισχυρίσθηκαν ότι μεταξύ του πρώτου αυτών και της εναγόμενης εταιρίας «…………» (ήδη εφεσίβλητης) καταρτίσθηκε προφορικά τον Νοέμβριο του έτους 2015 σύμβαση έργου, με την οποία η τελευταία ανέλαβε την κατασκευή και τοποθέτηση όλων των αναφερόμενων ξυλουργικών ειδών-επίπλων, ήτοι ερμάρια κουζίνας, λουτρού και εισόδου, ντουλάπες υπνοδωματίων, πόρτες, βιβλιοθήκες κλπ, για τους πέντε ορόφους της οικοδομής, που βρίσκεται στο Κερατσίνι Αττικής (επί της οδού ………….), της οποίας ο πρώτος αυτών είναι ψιλός κύριος και η τρίτη αυτών (μητέρα του) είναι επικαρπώτρια. Ότι ο ίδιος, λόγω της εργασίας του σε ναυτιλιακή εταιρία, απουσίαζε συχνά στο εξωτερικό και, κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης των ξύλινων κατασκευών στην ως άνω οικοδομή από τους εκπροσώπους της εναγομένης, τον αντιπροσώπευε ο δεύτερος αυτών, ……….. που είναι αδελφός του. Ότι με βάση τις περιλαμβανόμενες στην αγωγή από 19.1.2016 και 30.1.2016 έγγραφες προσφορές της εναγομένης, κατασκευάστηκαν τα αναφερόμενα έπιπλα, µε δικά της υλικά, ενώ το συνολικό τίμημα συμφωνήθηκε στο ποσό των 58.128 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%. Ότι περαιτέρω, συμφωνήθηκε η εξόφληση να γίνει σταδιακά σύμφωνα με την πρόοδο των εργασιών, με εξόφληση του 60% μέχρι την αποπεράτωση, ήτοι τον Αύγουστο του έτους 2016 και του 40% σε τρεις δόσεις σε διάστημα τριών μηνών από την αποπεράτωση. Ότι ο πρώτος αυτών, υπήρξε απόλυτα συνεπής στις συμβατικές του υποχρεώσεις και κατέβαλε στην εναγομένη το ποσό των 57.338,37 ευρώ μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2016, απομένοντος ενός μικρού υπολοίπου κάτω των 1.000 ευρώ. Ότι τον Ιανουάριο του έτους 2017, και ενώ είχε ολοκληρωθεί το έργο, διαπιστώθηκαν σ’ αυτό οι αναφερόμενες στην αγωγή κακοτεχνίες και ελαττώματα. Ότι, μετά από την αποστολή φωτογραφιών και τις εντονότατες διαμαρτυρίες τους προς την εναγομένη, κάλεσαν επανειλημμένα αυτήν, τάσσοντάς της προθεσμία, να προβεί στην αποκατάσταση των εν λόγω κακοτεχνιών και ελαττωμάτων του έργου, πλην όμως η τελευταία, αν και οι νόμιμοι εκπρόσωποι της είχαν συμφωνήσει να αποσταλεί συνεργείο τους για την αποκατάσταση αυτών την 31.1.2017, ουδέν έπραξε. Ότι ο πρώτος αυτών αναγκάστηκε να προβεί, με δικές του δαπάνες, στην αποκατάσταση των αναφερόμενων κακοτεχνιών και ελαττωμάτων του έργου, δαπανώντας, για την αιτία αυτή, το συνολικό ποσό των 9.592,64 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%), το οποίο κατέβαλε στον ξυλουργό ………., για εργασίες που διενήργησε ο τελευταίος τον Απρίλιο 2017, όπως αυτές αναφέρονται (μετά των απαιτούμενων υλικών) στα δελτία αποστολής-τιμολόγια πώλησης που έχουν ενσωματωθεί στην αγωγή. Ότι η εναγομένη, την 21.2.2017, απέστειλε στους πρώτο και δεύτερο αυτών εξώδικη δήλωση, με την οποία ζητούσε αβασίμως την καταβολή ποσού 29.794,90 ευρώ, ως υπόλοιπο οφειλόμενου τιμήματος, ενώ, στη συνέχεια (εντός του Μαρτίου 2017) άσκησε σε βάρος τους αγωγή και αίτηση λήψης ασφαλιστικών μέτρων (συντηρητικής κατάσχεσης της περιουσίας τους). Με βάση το ιστορικό αυτό, οι ενάγοντες, αφού παραδεκτώς, με δήλωση της πληρεξούσιας δικηγόρου τους καταχωρηθείσα στα πρακτικά συνεδρίασης του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, περιόρισαν το αίτημα της αγωγής από καταψηφιστικό σε έντοκο αναγνωριστικό ως προς τα αιτούμενα από έκαστο αυτών ποσά της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης (άρθρα 223, 295 και 297 ΚΠολΔ), ζήτησαν: 1) να υποχρεωθεί η εναγομένη να καταβάλει στον πρώτο αυτών α) το ποσό των 9.592,64 ευρώ ως αποζημίωση και συγκεκριμένα ως δαπάνη του ιδίου για τη διόρθωση των ελλείψεων και ελαττωμάτων του έργου, μετά την άρνηση αυτής να προβεί στην εν λόγω διόρθωση, β) το ποσό των 500 ευρώ, που καταβλήθηκε στον πολιτικό μηχανικό, ………., για έξοδα σύνταξης της τεχνικής έκθεσης-πραγματογνωμοσύνης, που διενεργήθηκε με επιμέλεια αυτού (πρώτου ενάγοντος), ως αποζημίωση συνδεόμενη με την ύπαρξη των ως άνω ελαττωμάτων και ελλείψεων και γ) το ποσό των 29.064 ευρώ, κατά το οποίο ζητείται να μειωθεί η αμοιβή της εναγομένης λόγω των αναφερόμενων ουσιωδών ελαττωμάτων του όλου έργου και συγκεκριμένα ζητείται η συμφωνηθείσα και καταβληθείσα σ’ αυτήν αμοιβή των 58.218 ευρώ να μειωθεί στο ήμισυ, ήτοι σε 29.064 ευρώ, 2) να αναγνωρισθεί ότι η εναγομένη οφείλει να τους καταβάλει, ως χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης, την οποία επικαλούνται ότι υπέστησαν εξαιτίας της στενοχώριας που δοκίμασαν από την αναφερόμενη παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά της, ήτοι: α) στον πρώτο αυτών, το ποσό των 30.000 ευρώ, β) στο δεύτερο αυτών, το ποσό των 20.000 ευρώ γ) στην τρίτη αυτών, το ποσό των 10.000 ευρώ και 3) να υποχρεωθεί η εναγομένη να καταβάλει στην τρίτη αυτών το ποσό των 5.000 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στα μισθώματα που αυτή κατέβαλε από τον Αύγουστο του 2016 έως τον Μάιο του 2017 (ήτοι 10 μήνες Χ 500 ευρώ) εξαιτίας της υπαίτιας καθυστέρησης του έργου από την εναγομένη, της παράβασης της συμβατικής υποχρέωσής της να το αποδώσει εμπροθέσμως στον υιό της (πρώτο ενάγοντα) και της συνακόλουθης αδυναμίας της να εγκατασταθεί στο ακίνητο αυτό και της συνέχισης εκμίσθωσης άλλου ακινήτου. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, αφού συνεκδίκασε τις ως άνω αγωγές αντιμωλία των διαδίκων κατά την τακτική διαδικασία, εξέδωσε την υπ’ αριθ. 921/2018 οριστική απόφασή του, με την οποία α) ως προς την από 21.3.2017 αγωγή της εταιρίας «……………», αφού δέχθηκε ότι αυτή είναι ορισμένη και νόμιμη με βάση τις διατάξεις περί σύμβασης πώλησης (άρθρα 513 επ. ΑΚ), δέχθηκε αυτήν (αγωγή) καθ’ ολοκληρίαν, ως ουσιαστικά βάσιμη, ως προς το δεύτερο εναγόμενο . ………….. και τον υποχρέωσε να καταβάλει στην ενάγουσα το ποσό των 29.794,90 ευρώ µε το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής, ενώ απέρριψε αυτήν, ως ουσιαστικά αβάσιμη, ως προς τον πρώτο εναγόμενο ……. (……….) και β) ως προς την από 10.5.2017 αγωγή των ………, απέρριψε αυτήν, ως μη νόμιμη, ως προς τον πρώτο ενάγοντα και, ως απαράδεκτη, ως προς τους λοιπούς ενάγοντες. Κατά της απόφασης αυτής παραπονούνται ήδη τόσο ο ενάγων-εναγόμενος ……….., όσοι και οι δεύτερος και τρίτη των εναγόντων, με την υπό κρίση έφεσή τους για τους διαλαμβανόμενους σ’ αυτήν λόγους, που ανάγονται σε εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και σε πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων, και ζητούν την εξαφάνισή της, ώστε να γίνει δεκτή η ως άνω αγωγή τους, ενώ, επιπλέον, ο πρώτος αυτών (……………), ως εκκαλών-εναγόμενος, ζητεί να απορριφθεί η αγωγή της αντιδίκου εταιρίας, που έγινε δεκτή ως προς αυτόν.
ΙΙΙ. Κατά τη διάταξη του άρθρου 683 ΑΚ, «Όταν πρόκειται για σύμβαση κατασκευής έργου, σε περίπτωση αμφιβολίας, αν την ύλη που απαιτείται για το σκοπό αυτόν τη χορηγεί ο εργολάβος, εφαρμόζονται οι διατάξεις για την πώληση, και αν τη χορηγεί ο εργοδότης εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη σύμβαση έργου». Η διάταξη αυτή θέτει ερμηνευτικό κανόνα για την περίπτωση που δεν πρόκειται ούτε για καθαρή πώληση ούτε για καθαρή μίσθωση έργου και έχει εφαρμογή μόνο σε περίπτωση αμφιβολίας, δηλαδή όταν οι συμβληθέντες δεν εκφράσθηκαν σαφώς περί του ποια σύμβαση (πώληση ή μίσθωση έργου) έχουν την πρόθεση να συνάψουν, δηλαδή όταν γεννώνται αμφιβολίες για την έννοια και την έκταση της βούλησής τους, οπότε το άρθρο αυτό προσδιορίζει την έννοια που πρέπει να αποδοθεί στη δήλωσή τους, και όχι όταν οι συμβαλλόμενοι εκφράσθηκαν για την έννοια της σύμβασης σαφώς και δεν προκύπτει γι’ αυτήν καμία αμφιβολία, οπότε δεν υπάρχει πεδίο εφαρμογής του ερμηνευτικού κανόνα που θέτει η διάταξη αυτή (ΑΠ 403/1992 ΕλλΔνη 1993.1089). Ειδικότερα, το περιεχόμενο της σύμβασης που καταρτίσθηκε μπορεί να παρέχει τα στοιχεία για τη διαπίστωση της αναμφίβολης βούλησης των μερών. Έτσι, ακόμη και αν ο εργολάβος κατασκευαστής χορηγεί την ύλη, οι συμβαλλόμενοι είναι δυνατόν να θέλησαν να καταρτίσουν σύμβαση έργου, εφόσον στη σύμβαση απαντούν στοιχεία χαρακτηριστικά, τυπικά της σύμβασης αυτής (έργου) και ασυμβίβαστα προς τη φύση της πώλησης, όπως τούτο συμβαίνει στην περίπτωση κατά την οποία κατά (ρητή ή σιωπηρή) συμφωνία των μερών η εκτέλεση του έργου θα γίνει από τον εργολάβο και το επιτελείο των τεχνιτών που διαθέτει στο εργαστήριό του, όταν η αξία του εκτελεστέου έργου είναι πολύ μεγαλύτερη από την αξία της ύλης, όταν το κατασκευαστέο πράγμα έχει προσδιορισθεί στη σύμβαση με ατομικά γνωρίσματα ή ιδιαίτερες ιδιότητες, έτσι ώστε να προσαρμόζεται αποκλειστικά στις ιδιαίτερες προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες του παραγγελέως (π.χ. ξύλινα έπιπλα κουζίνας ή ντουλάπα υπνοδωματίου με βάση τις συγκεκριμένες διαστάσεις του διαμερίσματος) και, συνεπώς, σε τυχόν περίπτωση άρνησής του να παραλάβει το πράγμα δεν μπορεί ή μόνο δυσχερώς μπορεί να διατεθεί σε άλλον ενδιαφερόμενο (ΕφΑθ 6533/1996 ΕλλΔνη 2000.191, ΕφΘεσ 444/1995 Αρμ 1995.889, ΕφΛαρ 49/2001 δημ. στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, βλ. Α. Βαλτούδης σε Απόστολου Γεωργιάδη, Σύντομη Ερμηνεία του ΑΚ, έκδ. 2010, τόμ. Ι, άρθρο 683, αρ. 7, σελ. 1269, Α. Καρδαράς, σε Γεωργιάδη – Σταθόπουλου, ΕρμΑΚ, τόμ. ΙΙΙ, άρθρο 683, αρ. 13, σελ. 615). Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 681, 682 και 694 ΑΚ, συνάγεται ότι ο εργολάβος, όταν ενάγει τον εργοδότη για την καταβολή της αμοιβής του ή του υπολοίπου αυτής, οφείλει να επικαλεστεί στην αγωγή του, για το ορισμένο της, τη σύμβαση μίσθωσης έργου κατά τα ουσιώδη στοιχεία της, ήτοι τη σύμβαση που καταρτίστηκε, το έργο που συμφωνήθηκε με αυτή να εκτελεστεί, την εκτέλεση και παράδοση ή την προσφορά του έργου και την αμοιβή που συμφωνήθηκε. Και μόνο αν η αμοιβή έχει συμφωνηθεί κατά μονάδα των εργασιών που θα εκτελεστούν, πρέπει να εκθέτει ποια είναι αυτή κατά μονάδα εργασίας και ποιές ποσότητες εκτελέστηκαν από κάθε εργασία στις συμφωνηθείσες μονάδες (ΑΠ 162/2018, ΑΠ 233/2016 και ΑΠ 381/2006 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 412/1993 ΕλλΔνη 1995. 376). Τέλος, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 522, 524 παρ. 1, 525 και 536 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι με την άσκηση της έφεσης η υπόθεση μεταβιβάζεται στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, κατά τα όρια που καθορίζονται από την έφεση και τους πρόσθετους λόγους. Από το μεταβιβαστικό αυτό αποτέλεσμα της έφεσης προκύπτει, ότι το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έχει ως προς την αγωγή την ίδια εξουσία, την οποία έχει και το πρωτοβάθμιο. Κατά συνέπεια, μπορεί χωρίς ειδικό παράπονο, και παρότι ο εκκαλών με την έφεση του παραπονιέται για την απόρριψη της αγωγής του ως ουσιαστικά αβάσιμης, να εξετάσει αυτεπάγγελτα το νόμω βάσιμο, το ορισμένο ή παραδεκτό της αγωγής και να την απορρίψει, αν δεν στηρίζεται στο νόμο ή δεν έχει τα απαραίτητα στοιχεία για τη θεμελίωση της ή ασκήθηκε απαράδεκτα (ΑΠ 706/2006). Εξάλλου, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 522 και 534 ΚΠολΔ προκύπτει ότι, αν το πρωτόδικο δικαστήριο, μετά από εκτίμηση των εκτιθεμένων στην αγωγή πραγματικών περιστατικών, προέβη με την εκκαλούμενη απόφασή του σε εσφαλμένο νομικό χαρακτηρισμό και υπαγωγή τους όχι στον αρμόζοντα κανόνα δικαίου, δηλαδή σε λανθασμένη θεμελίωση της αγωγής, δεν εξαφανίζεται άμεσα από το εφετείο η εκκαλούμενη απόφαση, αλλά αντικαθίστανται οι αιτιολογίες ως προς τη θεμελίωση του κανόνα δικαίου, που στηρίζει το ίδιο διατακτικό της απόφασης, δηλαδή ερευνάται η αγωγή στο πλαίσιο της ορθής νομικής θεμελίωσής της (ΕφΑθ 285/2018 δημ. στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 5609/2010 ΔΕΕ 2011.473, ΕφΑθ 1159/2009 ΕΣυγκΔ 2009.82, ΕφΑθ 1162/2006 ΔΕΕ 2008.1073, ΕφΘεσ 1526/2003 Αρμ 2003.1269).
Στην προκείμενη περίπτωση, με την από 21.3.2017 αγωγή της η εταιρία «…………» (ήδη εφεσίβλητη), που, όπως η ίδια ισχυρίζεται, ασχολείται με την κατασκευή και εγκατάσταση ειδών επίπλωσης, ζήτησε να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι, εις ολόκληρον έκαστος, να της καταβάλουν το ποσό των 29.794,90 ευρώ ως υπόλοιπο του συμφωνηθέντος τιμήματος πώλησης, για τα αναφερόμενα στην αγωγή είδη ξύλινης κατασκευής, ήτοι ερμάρια για κουζίνες, εισόδους και μπάνια, ντουλάπες για υπνοδωμάτια, μεσόπορτες με πλαίσια, συρτάρια, μηχανισμούς και πάγκους, τα οποία (είδη) τοποθέτησε και εγκατέστησε στην οικία αυτών στο Κερατσίνι. Με το ανωτέρω περιεχόμενο και αίτημα η αγωγή είναι, κατά την κύρια βάση της, νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 681, 682 και 694 ΑΚ, καθόσον, κατά τα εκτιθέμενα σ’ αυτήν, η συμφωνία των μερών αφορούσε την κατασκευή των αναφερόμενων ξύλινων επίπλων (ερμάρια κουζίνας και μπάνιου, ντουλάπες και μεσόπορτες) από τον εργολάβο (δηλαδή την ενάγουσα) και το επιτελείο των τεχνιτών που είχε στην επιχείρησή της, ενώ και τα προς κατασκευή ξύλινα έπιπλα προσδιορίσθηκαν, με βάση τις συγκεκριμένες διαστάσεις της εν λόγω οικίας, ώστε να προσαρμόζονται αποκλειστικά στις ιδιαίτερες προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες των εργοδοτών (δηλαδή των εναγομένων), με συνέπεια να υπάρχει, κατά τη βούληση των συμβαλλομένων, σύμβαση έργου, έστω και αν ο εργολάβος κατασκευαστής χορηγεί την ύλη, όπως εκτέθηκε στην αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη. Σημειώνεται, ότι ο νομικός χαρακτηρισμός της επίδικης σύμβασης γίνεται από το Δικαστήριο ανεξάρτητα από τον χαρακτηρισμό που δίνουν σ’ αυτήν οι διάδικοι (ΟλΑΠ 7/2011, ΑΠ 618/2017 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο δέχθηκε μεν ότι η αγωγή, κατά την κύρια βάση της, είναι νόμιμη, αλλά ότι στηρίζεται στις περί σύμβασης πώλησης διατάξεις των άρθρων 513 επ. ΑΚ, εκτιμώντας ότι έχει καταρτισθεί σύμβαση πώλησης μεταξύ των διαδίκων, έσφαλε ως προς την εφαρμογή του νόμου και πρέπει στο παρόν χρονικό στάδιο, κατά τα εκτιθέμενα στην ίδια ως άνω νομική σκέψη, χωρίς να εξαφανιστεί, για το λόγο αυτό, η εκκαλούμενη απόφαση, να αντικατασταθούν οι αιτιολογίες ως προς τη νομική θεμελίωση της ως άνω αγωγής, στις προαναφερθείσες διατάξεις που πραγματικά στηρίζεται (άρθρα 681, 682 και 694 ΑΚ), έστω και αν δεν διατυπώνεται ειδικό παράπονο γι’ αυτό με την υπό κρίση έφεση, πλην όμως τούτο εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το παρόν Δικαστήριο μετά την τυπική παραδοχή της έφεσης, αφού η υπόθεση μεταβιβάστηκε και ως προς το κεφάλαιο αυτό στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, το οποίο μπορεί πλέον να ερευνήσει από την αρχή την σχετική αξίωση, αφού διατυπώνονται παράπονα για την κρίση ως προς την ουσιαστική βασιμότητά της (ΑΠ 829/2007 δημ. στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Περαιτέρω, η ως άνω (από 21.3.2017) αγωγή της εργολάβου εταιρίας, με βάση το ιστορούμενο στην παράγραφο ΙΙ της παρούσας περιεχόμενό της και θεμελιωμένη στις προαναφερθείσες ορθές νομικές διατάξεις της σύμβασης έργου, αξιολογείται ως επαρκώς ορισμένη, καθόσον η ενάγουσα εργολάβος, που ζητεί υπόλοιπο αμοιβής από εκτέλεση έργου, εκθέτει, όπως απαιτείται σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη, α) το έργο που συμφωνήθηκε να εκτελεστεί κατ’ είδος, ποσότητα και τιμή εκάστου είδους, ήτοι ερμάρια κουζίνας, εισόδου και μπάνιου, ντουλάπες, μεσόπορτες με πλαίσια, συρτάρια, ράφια, μηχανισμούς, πάγκους και αξεσουάρ (όπως αυτά περιγράφονται στις ενσωματωμένες στην αγωγή και έχουσες καταστεί ένα ενιαίο σύνολο με αυτήν, αποδείξεις πώλησης και δελτία αποστολής), β) την εκτέλεση του έργου, γ) την παράδοση αυτού (Ιανουάριος 2017) και δ) την συνολική αμοιβή που συμφωνήθηκε (74.294,90 ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ), χωρίς να είναι αναγκαίο να αναφέρει τις διαστάσεις εκάστου είδους (αν και στα περισσότερα είδη, οι διαστάσεις τους αναφέρονται) και τον όροφο και το διαμέρισμα όπου αυτά τοποθετήθηκαν. Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο, με την εκκαλούμενη απόφασή του, δέχθηκε ότι η ως άνω αγωγή είναι ορισμένη, δεν έσφαλε ως προς την εφαρμογή του νόμου, τα δε αντίθετα υποστηριζόμενα από τον δεύτερο εναγόμενο, ………….. ., με τον πρώτο λόγο της έφεσής του, είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.
- IV. Από τις διατάξεις των άρθρων 688-690 του ΑΚ που καθορίζουν λεπτομερώς την, μετά την αποπεράτωση του έργου και την παράδοσή του στον εργοδότη, ευθύνη του εργολάβου, αναλόγως με την φύση των ελαττωμάτων και ελλείψεων, τα οποία φέρει το έργο που εκτελέσθηκε από αυτόν, προκύπτει ότι ο εργοδότης δικαιούται να απαιτήσει: α) σε περίπτωση επουσιωδών ελαττωμάτων είτε τη διόρθωση αυτών, είτε την ανάλογη μείωση της αμοιβής, β) σε περίπτωση ουσιωδών ελαττωμάτων, τα οποία κάνουν το έργο άχρηστο ή έλλειψης των συμφωνημένων ιδιοτήτων, είτε τη διόρθωση, είτε την ανάλογη μείωση της αμοιβής, είτε αντί αυτών να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση και γ) σε περίπτωση κατά την οποία οι ελλείψεις του έργου, οι οποίες ανάγονται είτε σε ουσιώδη είτε σε επουσιώδη ελαττώματα, όσο και σε συμφωνημένες ιδιότητες, που οφείλονται σε υπαιτιότητα του εργολάβου, ο εργοδότης δικαιούται αντί υπαναχώρησης ή μείωσης της αμοιβής να απαιτήσει αποζημίωση για κάθε ζημία, η οποία προήλθε από το γεγονός ότι ο εργολάβος δεν ανταποκρίθηκε από υπαιτιότητά του, στις από τη σύμβαση υποχρεώσεις του να κατασκευάσει έργο που να φέρει τις συμφωνημένες ιδιότητες και χωρίς ελαττώματα. Διαγράφεται δηλαδή από τα άρθρα αυτά διαζευκτικά συρροή περισσοτέρων δικαιωμάτων υπέρ του εργοδότη, ο οποίος έχει έτσι το εκλεκτικό δικαίωμα να ασκήσει οποιοδήποτε από τα ανωτέρω παρεχόμενα σε αυτόν δικαιώματα, όταν δε κάνει την επιλογή του, ασκώντας ένα από αυτά, δεν μπορεί να παραιτηθεί από αυτό και να ασκήσει το άλλο. Αυτό δε, γιατί σύμφωνα με τον κανόνα του άρθρου 306 ΑΚ, ο οποίος εφαρμόζεται και επί διαζευκτικής συρροής δικαιωμάτων, η ως άνω επιλογή, που μπορεί να γίνει με άτυπη, μονομερή και απευθυντέα δήλωση προς τον εργολάβο, είναι αμετάκλητη και αναλίσκεται με τη δήλωση του εργοδότη ότι ασκεί ένα από τα ως άνω δικαιώματα. Εξάλλου, επί άσκησης του δικαιώματος διόρθωσης, εάν η προθεσμία που έταξε ο εργοδότης στον εργολάβο προς διόρθωση των ελαττωμάτων παρέλθει άπρακτη, ο εργολάβος καθίσταται υπερήμερος (άρθρο 383 ΑΚ). Το ίδιο συμβαίνει και αν αρνηθεί τη διόρθωση, εξαιτίας δε της υπερημερίας ο εργοδότης δικαιούται να εκτελέσει ο ίδιος τη διόρθωση με δικές του δαπάνες, κατ’ ανάλογη εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 687 ΑΚ, σε συνδυασμό με εκείνη του άρθρου 945 ΚΠολΔ, τις οποίες (δαπάνες) δικαιούται να απαιτήσει από τον εργολάβο μαζί με τις οποιεσδήποτε υπόλοιπες αξιώσεις αποζημίωσης, που συνδέονται με την ύπαρξη των ελαττωμάτων και ελλείψεων (ΑΠ 935/2019, ΑΠ 1281/2018, ΑΠ 1229/2017 και ΑΠ 1587/2013 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, βλ. Α. Καρδαράς, σε Γεωργιάδη – Σταθόπουλου, ΕρμΑΚ άρθρα 688-690, αρ. 15, σελ. 639, Α. Βαλτούδης σε Απόστολου Γεωργιάδη, Σύντομη Ερμηνεία του ΑΚ, άρθρο 683, αρ. 7, σελ. 1269). Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 914 επ. ΑΚ περί αδικοπραξιών προκύπτει ότι, για να υπάρξει αδικοπραξία και υποχρέωση του ζημιώσαντος να αποζημιώσει τον παθόντα και περαιτέρω να ικανοποιηθεί η ηθική βλάβη του τελευταίου κατά το άρθρο 932 ΑΚ, προϋποτίθεται ότι η ζημία (θετική ή αποθετική) προκλήθηκε παρά το νόμο (άρθρο 914 ΑΚ), από πράξη ή παράλειψη, η οποία οφείλεται σε πταίσμα του δράστη, ήτοι σε δόλο ή αμέλεια και ότι υφίσταται αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της πράξης ή της παράλειψης και της ζημίας, που επήλθε. Η ζημία είναι παράνομη, όταν με την πράξη ή την παράλειψη του υπαιτίου προσβάλλεται δικαίωμα ή και απλό συμφέρον του παθόντος προστατευόμενο από ορισμένη διάταξη νόμου, η οποία παραβιάσθηκε. Μόνη η αθέτηση προϋφιστάμενης ενοχής είναι μεν πράξη παράνομη, δεν συνιστά όμως και αδικοπραξία κατά την έννοια των άρθρων 914 επ. ΑΚ. Είναι δυνατό, ωστόσο, μια ζημιογόνα ενέργεια, πράξη ή παράλειψη, με την οποία παραβιάζεται η σύμβαση, να θεμελιώνει συγχρόνως και ευθύνη από αδικοπραξία. Αυτό συμβαίνει όταν η ενέργεια αυτή, καθ` εαυτή και χωρίς την προϋπάρχουσα συμβατική σχέση θα ήταν παράνομη, ως αντίθετη στο γενικό καθήκον, που επιβάλλει η διάταξη του άρθρου 914 ΑΚ, να μην προκαλεί κανένας υπαίτια ζημία σε άλλον (ΑΠ 345/2018, ΑΠ 1120/2005 και ΑΠ 212/2000 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Για τη θεμελίωση, όμως, και της πρωτογενούς αδικοπρακτικής ευθύνης, ο ενάγων θα πρέπει στο δικόγραφο της αγωγής του να περιλαμβάνει, κατά το άρθρο 216 ΚΠολΔ, όλα τα προαναφερόμενα στοιχεία που αποτελούν τις προϋποθέσεις της αποζημίωσης του (ΕφΑθ 7466/2007 ΕλλΔνη 2008.932, ΜΕφΠειρ 151/2014 και ΕφΠατρ 451/2006 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Στην προκείμενη περίπτωση, η από 10.5.2017 αγωγή ως προς τον πρώτο ενάγοντα . ………….., με το περιεχόμενο που εκτέθηκε στην παράγραφο ΙΙ της παρούσας, ως προς το αιτούμενο υπό στοιχείο γ΄ ποσό των 29.064 ευρώ, κατά το οποίο ζητείται να μειωθεί η καταβληθείσα στην εναγόμενη-εργολάβο αμοιβή της τελευταίας λόγω των αναφερόμενων ελαττωμάτων του όλου έργου είναι μη νόμιμη. Ειδικότερα, κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα στην αγωγή, ο πρώτος ενάγων, ως συμβαλλόμενος στην επίδικη σύμβαση ως εργοδότης, μετά την συνομολογούμενη εκτέλεση και παράδοση του έργου, που έφερε τα αναφερόμενα ελαττώματα, επέλεξε να ασκήσει την αξίωση διόρθωσης των ελαττωμάτων αυτών, με δήλωση προς την εναγόμενη εργολάβο να προβεί στη διόρθωση αυτή μέσα στην ταχθείσα εύλογη προθεσμία, μετά δε την υπερημερία της τελευταίας λόγω της άρνησής της να προβεί στη διόρθωση, προέβη ο ίδιος στην εν λόγω διόρθωση μέσω τρίτου τεχνίτη και ήδη απαιτεί από την εργολάβο, με την υπό στοιχείο α΄ αγωγική αξίωσή του, το ποσό των 9.592,64 ευρώ, που δαπάνησε για την αποκατάσταση των ελαττωμάτων. Κατά συνέπεια, αφού ο πρώτος ενάγων έχει ήδη επιλέξει, με δήλωσή του προς την εναγομένη, το δικαίωμα διόρθωσης των ελαττωμάτων, δεν δικαιούται να ασκήσει και το δικαίωμα μείωσης της εργολαβικής αμοιβής του όλου έργου, το οποίο ασκεί με την υπό στοιχ. γ΄ αγωγική αξίωσή του, ζητώντας το ποσό των 29.064 ευρώ. Και τούτο, γιατί, κατά τα εκτιθέμενα στην αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη, ο εργοδότης έχει μεν το εκλεκτικό δικαίωμα να ασκήσει οποιοδήποτε από τα με τα άρθρα 688-690 ΑΚ παρεχόμενα σ’ αυτόν δικαιώματα, πλην όμως όταν κάνει την επιλογή του, ασκώντας ένα από αυτά, δεν μπορεί να παραιτηθεί από αυτό και να ασκήσει το άλλο ή να ασκήσει σωρευτικά και δεύτερο δικαίωμα, αφού, σύμφωνα με τον κανόνα του άρθρου 306 ΑΚ, ο οποίος εφαρμόζεται και επί διαζευκτικής συρροής δικαιωμάτων, η επιλογή αυτή είναι αμετάκλητη και αναλίσκεται με τη δήλωση του εργοδότη ότι ασκεί ένα από τα ανωτέρω δικαιώματα. Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο, με την εκκαλούμενη απόφασή του, με την ίδια αιτιολογία, απέρριψε την ως άνω αγωγή ως προς τον πρώτο ενάγοντα, . ………….., ως μη νόμιμη αναφορικά με το υπό στοιχ. γ΄ αιτούμενο απ’ αυτόν ποσό των 29.064 ευρώ λόγω της κατά το ήμισυ αιτούμενης μείωσης της συνολικής εργολαβικής αμοιβής της εναγομένης για το όλο έργο, δεν έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου, τα δε αντίθετα υποστηριζόμενα απ’ αυτόν, με τον σχετικό λόγο (τέταρτο κατά το δεύτερο σκέλος του) της έφεσής του, είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Η ως άνω αγωγή, όμως, ως προς τον πρώτο ενάγοντα (. …………..), αναφορικά με τα αιτούμενα απ’ αυτόν ποσά με τις υπό στοιχ. α΄ και β΄ αξιώσεις του, ήτοι α) των 9.592,64 ευρώ, που ζητείται ως αποζημίωση για τη δαπάνη του ιδίου για τη διόρθωση των ελαττωμάτων του έργου, μετά την άρνηση της εργολάβου να προβεί στην διόρθωση και β) των 500 ευρώ, που καταβλήθηκε στον πολιτικό μηχανικό, ……….. ως δαπάνη σύνταξης της τεχνικής έκθεσης-πραγματογνωμοσύνης και που ζητείται ως αποζημίωση συνδεόμενη με την ύπαρξη των ως άνω ελαττωμάτων και ελλείψεων, είναι επαρκώς ορισμένη (παρά τον περί του αντιθέτου αβάσιμο ισχυρισμό της εναγόμενης εταιρίας) και νόμιμη, στηριζόμενη στις αναφερθείσες στην αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη διατάξεις των άρθρων 681, 688, 383, 387, 297, 298 ΑΚ και 945 ΚΠολΔ. Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο, με την εκκαλούμενη απόφασή του, απέρριψε (και μάλιστα χωρίς αιτιολογία) την ως άνω αγωγή, ως μη νόμιμη, ως προς τον πρώτο ενάγοντα, . ………….., αναφορικά με τις ανωτέρω υπό στοιχ. α΄ και β΄ αιτούμενες αξιώσεις του, έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου, γενομένων δεκτών, ως ουσιαστικά βάσιμων, των σχετικών λόγων (ήτοι τέταρτου λόγου κατά το πρώτο σκέλος του και πέμπτου λόγου) της έφεσης αυτού (πρώτου ενάγοντος). Περαιτέρω, η ως άνω (από 10.5.2017) αγωγή δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στις διατάξεις περί αδικοπραξίας, ώστε να είναι δυνατή η επιδίωξη χρηματικής ικανοποίησης από τον (αντισυμβαλλόμενο στην επίδικη σύμβαση έργου) πρώτο ενάγοντα, . ………….., καθόσον τα ιστορούμενα σ’ αυτήν περιστατικά, ήτοι οι κακοτεχνίες και τα ελαττώματα του εκτελεσθέντος έργου, η αντισυμβατική συμπεριφορά της εναγόμενης εργολάβου που αρνείται την αποκατάσταση των ελαττωμάτων του έργου παρά την εκ μέρους της αναγνώριση της ύπαρξης κακοτεχνιών και ελαττωμάτων και η αβάσιμη επίκλησή της, με αντίθετη αγωγή, ότι της οφείλεται υπόλοιπο εργολαβικής αμοιβής, δεν μπορούν, στην προκείμενη περίπτωση, να στηρίξουν από αδικοπραξία πρωτογενή ευθύνη της εναγομένης, εφόσον οι σχετικές ενέργειες αυτής, διαπραττόμενες χωρίς τη σύμβαση έργου, δεν θα είναι παράνομες, ως μη αντικείμενες στο επιβαλλόμενο από το δίκαιο (άρθρο 914 ΑΚ) γενικό καθήκον του να μη ζημιώνεται άλλος υπαίτια, κατά τα εκτιθέμενα στην αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη. Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο, με την εκκαλούμενη απόφασή του, με την ίδια αιτιολογία, απέρριψε την ως άνω αγωγή ως προς τον πρώτο ενάγοντα, . ………….., ως μη νόμιμη, αναφορικά με την αιτούμενη απ’ αυτόν χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης (για ποσό 30.000 ευρώ), δεν έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου, τα δε αντίθετα υποστηριζόμενα από αυτόν, με τον σχετικό (όγδοο) λόγο της έφεσής του, είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Τέλος, η ως άνω (από 10.5.2017) αγωγή, ως προς τους δεύτερο και τρίτη των εναγόντων, …………., αναφορικά με τις αιτούμενες απ’ αυτούς αξιώσεις, ήτοι α) ποσό 20.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης για το δεύτερο αυτών και β) ποσό 10.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης για την τρίτη αυτών καθώς και ποσό 5.000 ευρώ ως αποζημίωση για την ίδια, είναι απαράδεκτη, γιατί, κατά τα εκτιθέμενα σ’ αυτήν (αγωγή), δεν υφίσταται ενεργητική νομιμοποίηση των διαδίκων αυτών, ως εναγόντων, να ασκήσουν τις ανωτέρω αξιώσεις. Ειδικότερα, κατ’ άρθρο 68 ΚΠολΔ, η νομιμοποίηση του διαδίκου αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την παροχή δικαστικής προστασίας και ναι μεν για τη νομιμοποίηση των διαδίκων αρκεί ο ισχυρισμός του ενάγοντος ότι αυτός και ο εναγόμενος είναι υποκείμενα της επίδικης έννομης σχέσης, πλην όμως απαιτείται και η παράθεση στην αγωγή των περιστατικών που θεμελιώνουν τον ισχυρισμό του, ενώ αν αυτό δεν συμβεί, τότε απορρίπτεται η αγωγή του ως απαράδεκτη (ΑΠ 154/2019 και ΑΠ 772/2014 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, βλ. Μ. Μαργαρίτης-Α. Μαργαρίτη, ΕρμΚΠολΔ, έκδ. 2018, τόμ. Ι, άρθρο 68, αρ. 5 και 8, σελ. 137). Στην προκείμενη δε περίπτωση, κατά τα εκτιθέμενα στο ιστορικό της αγωγής, οι δεύτερος και τρίτη των εναγόντων δεν συνδέονταν με οποιαδήποτε συμβατική σχέση με την εναγόμενη εργολάβο και συγκεκριμένα δεν κατάρτισαν με την τελευταία την επικαλούμενη απ’ αυτούς σύμβαση έργου, με συνέπεια να μην νομιμοποιούνται να ασκήσουν τις ανωτέρω επίδικες αξιώσεις τους, αφού, σύμφωνα με τα ιστορούμενα στην αγωγή, η συμπεριφορά της εναγομένης συνιστά αθέτηση συμβατικής υποχρέωσης και όχι αδικοπραξία, ούτε, άλλωστε, με βάση τα αναφερόμενα στην αγωγή πραγματικά περιστατικά, μπορεί να θεμελιωθεί από αδικοπραξία πρωτογενής ευθύνη της εναγομένης έναντι αυτών. Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο, με την εκκαλούμενη απόφασή του, με την ίδια αιτιολογία, απέρριψε την ως άνω αγωγή ως προς τους δεύτερο και τρίτη των εναγόντων, …………, ως απαράδεκτη λόγω της, με βάση τα εκτιθέμενα στην αγωγή, έλλειψης ενεργητικής νομιμοποίησής τους αναφορικά με τις αιτούμενες απ’ αυτούς ανωτέρω χρηματικές αξιώσεις τους, δεν έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου, τα δε αντίθετα υποστηριζόμενα απ’ αυτούς, με τον σχετικό (ένατο) λόγο της έφεσής τους, είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.
- V. Από τις προσκομιζόμενες με επίκληση από τους εκκαλούντες με αριθμούς ………. ένορκες βεβαιώσεις των ………., αντίστοιχα, ενώπιον της συμβολαιογράφου Κορυδαλλού ……….., οι οποίες έχουν ληφθεί κατόπιν νόμιμης και εμπρόθεσμης, κατ’ άρθρα 421 και 422 του ΚΠολΔ (όπως αυτά προστέθηκαν με το Ν. 4335/2015), κλήτευσης της αντιδίκου τους (βλ. τις υπ’ αριθ. ../24.4.2017 και ../2.6.2017 εκθέσεις επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή της περιφέρειας του Εφετείου Αθηνών, …. .), από τις προσκομιζόμενες με επίκληση από την εφεσίβλητη εταιρία με αριθμούς ……../22.6.2017 ένορκες βεβαιώσεις των …………., αντίστοιχα, ενώπιον του συμβολαιογράφου Αθηνών Γεώργιου Βασιλείου, οι οποίες έχουν ληφθεί κατόπιν νόμιμης και εμπρόθεσμης, κατ’ άρθρα 421 και 422 του ΚΠολΔ (όπως αυτά προστέθηκαν με το Ν. 4335/2015), κλήτευσης των αντιδίκων της (βλ. τις υπ’ αριθ. ………. εκθέσεις επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Αθηνών, ………….), από τα έγγραφα, που οι διάδικοι επικαλούνται και προσκομίζουν νομίμως είτε προς άμεση απόδειξη είτε προς συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων (σημειώνεται ότι η τυχόν αναφορά κατωτέρω ορισμένων από τα έγγραφα αυτά είναι απλώς ενδεικτική), μεταξύ των οποίων (εγγράφων) περιλαμβάνονται και η προσκομιζόμενη από τους εκκαλούντες και συνταχθείσα με επιμέλειά τους από Απριλίου 2017 «τεχνική έκθεση-πραγματογνωμοσύνη» του πολιτικού μηχανικού, ………., μη λαμβανομένων υπόψη, ούτε προς συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, των προσκομιζόμενων από τους εκκαλούντες από 12.6.2017 και από 14.6.2017 υπευθύνων δηλώσεων του ……… και του ………., καθόσον, όπως προκύπτει, αυτές δόθηκαν για να χρησιμοποιηθούν στην συγκεκριμένη δίκη (ΑΠ 297/2019, ΑΠ 6/2019 και ΑΠ 1004/2015 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), καθώς και από την επισκόπηση των προσκομιζόμενων από τους διαδίκους πάσης φύσεως φωτογραφιών, των οποίων η γνησιότητα δεν αμφισβητήθηκε (άρθρα 444 παρ. 1 περ. γ΄, 448 παρ. 2 και 457 παρ. 4 ΚΠολΔ), σε συνδυασμό και με τα διδάγματα της κοινής πείρας, που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο (άρθρο 336 παρ. 4 ΚΠολΔ) αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Η ενάγουσα εταιρία με την επωνυμία «………….» (ήδη εφεσίβλητη) ασχολείται με την κατασκευή και εγκατάσταση ειδών και υλικών επίπλωσης. Στο πλαίσιο της επιχειρηματικής αυτής δραστηριότητάς της, τον Νοέμβριο του έτους 2015, άρχισε συζητήσεις με τον εναγόμενο . ………….. (ήδη εκκαλούντα) για την κατασκευή και την τοποθέτηση ξύλινων ειδών-επίπλων, όπως ερμάρια κουζίνας και μπάνιου, ντουλάπες υπνοδωματίου και πόρτες, επί νεόδμητης πενταόροφης οικοδομής, που βρίσκεται στο Κερατσίνι Αττικής, επί της οδού ………., της οποίας ο τελευταίος είναι ψιλός κύριος, ενώ η επικαρπία αυτής έχει παρακρατηθεί από τη μητέρα του, . …………… Για το λόγο αυτό, η ενάγουσα εταιρία του απέστειλε τα από 19.1.2016 και 30.1.2016 δελτία προσφοράς, ως ενδεικτικούς προϋπολογισμούς του έργου, στα οποία (δελτία προσφοράς) περιγράφονταν συγκεκριμένες ξυλουργικές εργασίες-κατασκευές, το κόστος των οποίων ανερχόταν σε 43.000 ευρώ και σε 3.950 ευρώ, αντίστοιχα, πλέον ΦΠΑ (το οποίο δεν περιλαμβανόταν στα ως άνω δελτία). Έτσι, στις αρχές Φεβρουαρίου 2016 καταρτίσθηκε προφορικά μεταξύ των ως άνω διαδίκων σύμβαση έργου, με την οποία η ενάγουσα εταιρία ανέλαβε, ως εργολάβος, την υποχρέωση να κατασκευάσει και να τοποθετήσει στην οικοδομή του εναγόμενου …., ως εργοδότη, τα αναφερόμενα στα εν λόγω δελτία προσφοράς ξυλουργικά είδη-έπιπλα, πλην όμως ως προς το συνολικό κόστος του ανωτέρω έργου, συμφωνήθηκε μεταξύ τους ότι αυτό θα καταβαλλόταν τμηματικά κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου ανάλογα με την εξέλιξή του και ότι θα τελούσε σε άμεση εξάρτηση τόσο µε το κόστος των επιμέρους υλικών, τα οποία δεν είχαν, σε πολλές περιπτώσεις, εκ των προτέρων αποφασισθεί ή και άλλαζαν κατά τη διάρκεια του έργου, όσο και με το κόστος των τυχόν πρόσθετων επιμέρους εργασιών-κατασκευών που θα συμφωνούνταν να εκτελεστούν στη διάρκεια του έργου και, για το λόγο αυτό, επακολούθησαν και ειδικότερες προσφορές από την ενάγουσα καθώς και νεώτερες μεταξύ τους συμφωνίες. Έτσι, στις 25.5.2016 και 9.1.2017, δηλαδή κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, απεστάλησαν από την ενάγουσα εργολάβο στον εναγόμενο εργοδότη δύο νεώτερα δελτία προσφοράς, ως ειδικότεροι προϋπολογισμοί για τις αναφερόμενες σ’ αυτά ξυλουργικές εργασίες-κατασκευές, με τα οποία (δελτία) το κόστος των κατασκευών αυτών ανερχόταν: α) στο ποσό των 41.850 ευρώ πλέον ΦΠΑ εκ ποσού 9.625,50 ευρώ, ήτοι στο συνολικό ποσό των 51.475,50 ευρώ (βλ. το από 25.5.2016 δελτίο προσφοράς, το οποίο, άλλωστε, ως προς το αναφερόμενο προ ΦΠΑ ποσό των 41.850 ευρώ δεν διαφέρει ουσιωδώς από το ποσό των 43.000 ευρώ που αναφέρεται στο πρώτο από 19.1.2016 δελτίο προσφοράς) και β) στο ποσό των 18.145 ευρώ, στο οποίο δεν περιλαμβάνεται ΦΠΑ (βλ. το από 9.1.2017 δελτίο προσφοράς). Επίσης, με την από Φεβρουαρίου 2016 σύμβαση έργου, που καταρτίσθηκε μεταξύ των ως άνω διαδίκων, η ενάγουσα εταιρία-εργολάβος ανέλαβε την υποχρέωση της εξεύρεσης των κατάλληλων συνεργείων και υλικών που απαιτούνταν για εκάστη επιμέρους εργασία της κατασκευής, καθώς και της οικονομικής διαχείρισης του έργου, µε την έννοια ότι αυτή θα ήταν υπεύθυνη για την πληρωμή και την προμήθεια των υλικών µε χρήματα που θα λάμβανε από τον ως άνω εναγόμενο-εργοδότη. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και κατόπιν συμφωνίας η προμήθεια και η πληρωμή των υλικών θα γινόταν απ’ ευθείας από τον εναγόμενο σε τρίτο προμηθευτή, όπως και συνέβη στην περίπτωση της προμήθειας από την εταιρία …….. του υλικού …. (για την κατασκευή πάγκου κουζίνας), αξίας 2.570 ευρώ. Σε κάθε, όμως, περίπτωση, η επιλογή των υλικών έπρεπε να εγκριθεί από τον εναγόμενο εργοδότη, . ………….., ο οποίος (ενεργώντας ο ίδιος ή, ορισμένες φορές σε περίπτωση απουσίας του στο εξωτερικό, δια του αντιπροσώπου και αδελφού του, . …………..) έδινε την συγκατάθεσή του για την πρόοδο του έργου και ζητούσε τροποποίηση ορισμένων κατασκευών. Για τους λόγους αυτούς, αλλά και ενόψει της έκτασης των διενεργηθεισών εργασιών-κατασκευών, που έλαβαν χώρα σε πέντε διαμερίσματα, ήτοι ένα σε κάθε όροφο της πενταόροφης οικοδομής, αλλά και σε τρεις αποθήκες του υπογείου αυτής, συμφωνήθηκε μεταξύ των ως άνω διαδίκων-συμβαλλομένων ότι η τελική ακριβής κοστολόγηση του έργου θα γινόταν µε την ολοκλήρωσή του, που έλαβε χώρα στο τέλος Ιανουαρίου 2017. Εξάλλου, δεν αποδείχθηκε ότι οι δύο αρχικοί από 19.1.2016 και 30.1.2016 προϋπολογισμοί κόστους του έργου, ήταν δεσμευτικοί, όπως αβασίμως ισχυρίσθηκε ο εναγόμενος εργοδότης, αφού δεν αποδείχθηκε, από οιοδήποτε σημείο του εγγράφων αυτών ούτε από οιοδήποτε άλλο έγγραφο, ότι η ενάγουσα εγγυήθηκε την ακριβή τήρηση του περιεχομένου τους ως προς το αναγραφόμενο σ’ αυτούς κόστος. Ειδικότερα, οι διενεργηθείσες εργασίες-κατασκευές στο ανωτέρω ακίνητο άρχισαν εντός του Φεβρουαρίου του έτους 2016 και ολοκληρώθηκαν στο τέλος Ιανουαρίου του έτους 2017. Στο πλαίσιο της σύμβασης αυτής ολοκληρώθηκαν και τοποθετήθηκαν στο ακίνητο αυτό, με συνεργεία της ενάγουσας εργολάβου, οι ακόλουθες ξυλουργικές κατασκευές, ήτοι: α) δέκα τεμάχια ερμάρια κουζίνας, μία ντουλάπα διαστάσεων 1,00Χ2,40Χ0,60 μ., μία ντουλάπα διαστάσεων 1,50Χ2,40Χ0,60 μ., τρεις μεσόπορτες διαστάσεων 2,20Χ0,80μ. και ένα τεμάχιο ερμαρίου εισόδου μελαμίνη, αντί συμφωνηθείσας συνολικής αμοιβής εκ ποσού 3.480,90 ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (βλ. την υπ’ αριθ. ../16.3.2016 απόδειξη πώλησης με τα συνοδεύοντα αυτήν υπ’ αριθ. …/3.3.2016 και …/16.3.2016 δελτία αποστολής), β) πέντε τεμάχια ντουλάπα μελαμίνης, επτά τεμάχια ντουλάπα μελαμίνης, έξι τεμάχια ντουλάπα μελαμίνης, τρία ντουλάπια Α΄ ορόφου, τρία ντουλάπια Β΄ ορόφου και έξι μεσόπορτες διαστάσεων 2,20Χ0,80 μ., αντί συμφωνηθείσας συνολικής αμοιβής εκ ποσού 4.698,60 ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (βλ. την υπ’ αριθ. ../5.5.2016 απόδειξη πώλησης με τα συνοδεύοντα αυτήν υπ’ αριθ. ………… δελτία αποστολής), γ) τρία τεμάχια ερμάρια μπάνιου, διαστάσεων 0,90Χ0,60Χ0,50 μ., δύο ντουλάπες μπάνιου, διαστάσεων 2,40Χ0,60Χ0,60 μ., δέκα τεμάχια ερμάρια κουζίνας και δέκα τεμάχια ερμάρια κουζίνας, αντί συμφωνηθείσας συνολικής αμοιβής εκ ποσού 3.985,20 ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (βλ. την υπ’ αριθ. …/26.5.2016 απόδειξη πώλησης με τα συνοδεύοντα αυτήν υπ’ αριθ. ../25.5.2016 και …/25.5.2016 δελτία αποστολής), δ) τρία τεμάχια ράφια μελαμίνης, διαστάσεων 0,60Χ0,40 μ. και ένα τεμάχιο ράφια ΚΠΘ, διαστάσεων 0,60Χ0,40 μ, αντί συμφωνηθείσας συνολικής αμοιβής εκ ποσού 34,72 ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (βλ. την υπ’ αριθ. ../22.12.2016 απόδειξη πώλησης με το συνοδεύον αυτήν υπ’ αριθ. …./22.12.2016 δελτίο αποστολής), ε) ένα τεμάχιο ερμαρίου πίνακα, ένα πορτάκι πίνακα, διαστάσεων 0,70Χ0,30 μ, και ένα ερμαρίου μελαμίνη, διαστάσεων 1,20Χ0,60 μ., αντί συμφωνηθείσας συνολικής αμοιβής εκ ποσού 155 ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (βλ. την υπ’ αριθ. …./28.12.2016 απόδειξη πώλησης με τα συνοδεύοντα αυτήν υπ’ αριθ. ………… δελτία αποστολής), στ) τρία τεμάχια όψεις/αξεσουάρ/ερμάρια πλυντηρίου, δύο σετ ερμάρια ντουλάπας, δύο σετ ερμάρια ντουλάπας, ένα σετ ερμάρια κουζίνας, μία ντουλάπα λάκα διαστάσεων 2,65Χ2,37Χ0,60 μ., μία ντουλάπα λάκα διαστάσεων 2,56Χ1,70Χ0,60 μ., έξι τεμάχια κάσα πόρτα λάκα διαστάσεων 2,10Χ0,90Χ1,40 μ., ένα σετ σκαλοπάτια μασίφ δρυς και ένα σετ ντουλάπα λάκα διαστάσεων 2,56Χ1,85Χ0,60 μ., αντί συμφωνηθείσας συνολικής αμοιβής εκ ποσού 30.832,60 ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (βλ. την υπ’ αριθ. …../20.1.2017 απόδειξη πώλησης) και ζ) τρία σετ όψεις / πάγκους / μηχανισμούς κουζίνας, ένα σετ όψη/αξεσουάρ/συρτάρια ντουλάπας, ένα σετ όψη/αξεσουάρ/συρτάρια ντουλάπας, 15 τεμάχια πλαίσια μεσόπορτας, ένα σετ όψη/αξεσουάρ ερμαρίου εισόδου, ένα σετ όψη/αξεσουάρ/συρτάρια ντουλάπας Νο 2, ένα σετ όψη/αξεσουάρ/συρτάρια ντουλάπας Νο 1, ένα σετ όψη/αξεσουάρ/συρτάρια ντουλάπας Νο 3, τρία σετ όψη/αξεσουάρ/συρτάρια ερμάρια εισόδου και τρία τεμάχια όψη/αξεσουάρ/ερμάρια μπάνιου, αντί συμφωνηθείσας συνολικής αμοιβής εκ ποσού 31.107,88 ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (βλ. την υπ’ αριθ. 299/21.1.2017 απόδειξη πώλησης). Συνεπώς, η συμφωνηθείσα αμοιβή της ενάγουσας εργολάβου για όλο το ανωτέρω έργο ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 74.294,90 ευρώ (περιλαμβανομένου του ΦΠΑ). Σημειώνεται ότι η εκτέλεση των ανωτέρω ξυλουργικών κατασκευών και η τοποθέτησή τους στο ακίνητο του εναγόμενου εργοδότη, δεν αμφισβητήθηκαν από τον τελευταίο. Περαιτέρω, η ενάγουσα εταιρία συνομολογεί ότι έχει λάβει ποσό 44.500 ευρώ έναντι της ως άνω εργολαβικής αμοιβής της. Όπως αποδείχθηκε, όμως, από τα προαναφερόμενα αποδεικτικά μέσα, αυτή έχει λάβει, έναντι της ανωτέρω συνολικής αμοιβής της, από τον εναγόμενο, . ………….., τμηματικά κατά το χρονικό διάστημα από Φεβρουάριο 2016 έως και Δεκέμβριο 2016, το συνολικό ποσό των 56.570 ευρώ σε μετρητά ή με μεταφορά από λογαριασμό του στην Τράπεζα ….. σε τραπεζικό λογαριασμό της ………….. με δικαιούχους τους «………» (ομόρρυθμοι εταίροι της ενάγουσας εταιρίας, που διατηρούν την επιχείρηση αυτής), ως εξής: 1) ποσό 1.000 ευρώ την 12.2.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη μεταφοράς του ποσού αυτού στον ως άνω τραπεζικό λογαριασμό της …………..), 2) ποσό 3.000 ευρώ την 17.2.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης της ενάγουσας εταιρίας), 3) ποσό 3.000 ευρώ την 19.3.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 4) ποσό 1.500 ευρώ την 5.4.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 5) ποσό 1.500 ευρώ την 7.4.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 6) ποσό 3.000 ευρώ την 13.4.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 7) ποσό 1.000 ευρώ την 26.4.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη μεταφοράς του ποσού αυτού στον ως άνω λογαριασμό της …………..), 8) ποσό 1.000 ευρώ την 27.4.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη μεταφοράς του ποσού αυτού στον ως άνω λογαριασμό της …………), 9) ποσό 3.000 ευρώ την 28.4.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 10) ποσό 2.000 ευρώ την 28.4.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 11) ποσό 1.500 ευρώ την 4.5.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη μεταφοράς του ποσού αυτού στον ως άνω λογαριασμό της …………..), 12) ποσό 3.000 ευρώ την 27.5.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 13) ποσό 2.000 ευρώ την 2.6.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 14) ποσό 3.000 ευρώ την 8.6.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 15) ποσό 6.000 ευρώ την 4.7.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 16) ποσό 3.000 ευρώ την 4.7.2016 (βλ. την σχετική με αριθμό …… απόδειξη μεταφοράς του ποσού αυτού στον ως άνω λογαριασμό της ……..), 17) ποσό 6.000 ευρώ την 4.7.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 18) ποσό 5.000 ευρώ την 10.8.2016 και 3.000 την 22.9.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης με την αναγραφή των δύο ποσών, ήτοι 5.000 και 3.000 ευρώ), 19) ποσό 2.000 ευρώ την 9.8.2016 (βλ. την σχετική με αριθμό ….. απόδειξη μεταφοράς του ποσού αυτού στον ως άνω λογαριασμό της …..), 20) ποσό 2.500 ευρώ την 6.9.2016 (βλ. την σχετική απόδειξη είσπραξης), 21) ποσό 2.600 ευρώ την 22.12.2016 (βλ. την σχετική με αριθμό … απόδειξη μεταφοράς του ποσού αυτού στον ως άνω λογαριασμό της …………..), 22) ποσό 400 ευρώ την 22.12.2016 (βλ. την σχετική με αριθμό …. απόδειξη μεταφοράς του ποσού αυτού σε τραπεζικό λογαριασμό της ………….. με δικαιούχο τον ομόρρυθμο εταίρο της ενάγουσας εταιρίας, ……) και 23) ποσό 2.570 ευρώ που καταβλήθηκε απευθείας στην προμηθεύτρια εταιρία ………. (βλ. το σχετική από 14.12.2016 έντυπο προσφοράς για την αγορά του υλικού ….), ήτοι ποσό προκαταβολής εκ 1.138,37 ευρώ την 19.12.2016 (βλ. την σχετική με αριθμό … απόδειξη μεταφοράς του ποσού αυτού σε τραπεζικό λογαριασμό της …… με δικαιούχο την εταιρία …….), ενώ και το υπόλοιπο ποσό των 1.431,63 ευρώ καταβλήθηκε σε μετρητά και, για το λόγο, εκδόθηκε εξοφλημένο, δηλαδή με μηδενικό πληρωτέο ποσό, το υπ’ αριθ. …./22.12.2016 δελτίο αποστολής της ως άνω εταιρίας. Συνεπώς, το απομένον υπόλοιπο της συμφωνηθείσας εργολαβικής αμοιβής ανέρχεται σε 17.724,90 ευρώ (ήτοι 74.294,90 ευρώ μείον 56.570 ευρώ). Κατά συνέπεια, η σχετική ένταση εξόφλησης του εναγόμενου ………., την οποία επαναφέρει με το δεύτερο λόγο της έφεσής του, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή, ως ουσιαστικά βάσιμη, κατά το ανωτέρω ποσό των 56.570 ευρώ και όχι των 57.338,37 ευρώ, όπως αυτός διατείνεται. Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο, με την εκκαλούμενη απόφασή του, απέρριψε, ως ουσιαστικά αβάσιμη στο σύνολό της, την ένσταση του ως άνω εναγομένου περί εξόφλησης της εργολαβικής αμοιβής, δεχόμενο ότι ο τελευταίος κατέβαλε έναντι αυτής στην ενάγουσα εργολάβο μόνο το (συνομολογούμενο με την αγωγή της) ποσό των 44.500 ευρώ και όχι αυτό των 56.570 ευρώ, έσφαλε ως προς την εκτίμηση των αποδείξεων, γενομένου δεκτού, ως ουσιαστικά βάσιμου, του σχετικού (δεύτερου) λόγου της έφεσης αυτού. Η κρίση του Δικαστηρίου ότι υπάρχει η οφειλή αυτή του ως άνω εναγομένου προς την ενάγουσα εργολάβο ενισχύεται και από τα εξής γεγονότα: 1) η ενάγουσα εταιρία συνεχώς από τον Νοέμβριο 2016 και εφεξής ζητούσε την πληρωμή της για τις κατασκευές που είχε ήδη ολοκληρώσει και τοποθετήσει και συγκεκριμένα α) στο από 15.11.2016 (ώρα 6.58 μμ) ηλεκτρονικό μήνυμα του εκπροσώπου της, ………., προς τον εναγόμενο ζητείται να καθορισθεί μεταξύ τους ένα χρονοδιάγραμμα πληρωμών καθώς και να γίνει μία συνάντησή τους «για πληρωμή», β) στο από 19.1.2017 (ώρα 5.51 μμ) ηλεκτρονικό μήνυμα του ως άνω εκπροσώπου της ενάγουσας προς τον ….. (…………), αντιπρόσωπο (και αδελφό) του εναγομένου, στο πλαίσιο συζήτησής τους για νέα παραγγελία επίπλων, ζητείται «η εξόφληση των παραδομένων κατασκευών» και γ) στο από 27.1.2017 (ώρα 3.29 μμ) ηλεκτρονικό μήνυμα του ως άνω εκπροσώπου της ενάγουσας προς τον εναγόμενο (και προς προαναφερθέντα αντιπρόσωπό του), ζητείται η εξόφληση από τον τελευταίο του μεταξύ τους λογαριασμού μέχρι την 31.1.2017, 2) ο ανωτέρω αντιπρόσωπος του εναγομένου αναγνωρίζει ότι υπάρχει οφειλή του τελευταίου προς την ενάγουσα για την κατασκευή του επίδικου έργου α) με το από 18.11.2016 (ώρα 5.37 μμ) ηλεκτρονικό μήνυμα του προς τον ως άνω εκπρόσωπο της ενάγουσας, με το οποίο αναφέρει ότι το κόστος για τις κατασκευές που έχουν εκτελεσθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή ανέρχεται σε 63.500 ευρώ και ότι έχει αποπληρωθεί των 65% αυτών, ενώ με το από 19.11.2016 (ώρα 10.54 πμ) ηλεκτρονικό μήνυμα του προς τον ίδιο ως άνω εκπρόσωπο, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «φυσικά και χρήματα θα πάρετε όπως παίρνετε πάντα, αυτό είναι δεδομένο και όσο πιο γρήγορα μπορέσουμε να σας εξοφλήσουμε τόσο το καλύτερο για εμάς» και β) με το από 24.1.2017 (ώρα 6.46 μμ) ηλεκτρονικό μήνυμα του προς τον ίδιο ως άνω εκπρόσωπο της ενάγουσας, με το οποίο αναφέρει ότι «όσον αφορά το οικονομικό ο ……… μου είπε ότι ισχύει ότι έχει συμφωνηθεί θα τηρηθεί» και 3) η ενάγουσα εταιρία με την από 15.2.2017 (δηλαδή μετά την ολοκλήρωση και παράδοση του έργου) «εξώδικη πρόσκληση-δήλωση-διαμαρτυρία» της προς τον εναγόμενο (αλλά και προς τον ως άνω αντιπρόσωπό του) διαμαρτυρήθηκε για την μη εξόφληση του υπολοίπου της εργολαβικής αμοιβής της, ζητώντας την εξόφληση αυτής εντός 10 ημερών από την λήψη της, πλην όμως ο εναγόμενος, ………, παρά το ότι ο ίδιος παρέλαβε την εξώδικη αυτή δήλωση την 21.2.2017 (βλ. την υπ’ αριθ. …..΄/21.2.2017 έκθεση επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Αθηνών, ………..), αν και με την αγωγή του ισχυρίσθηκε αβασίμως ότι ο ίδιος βρισκόταν τότε σε επαγγελματικό ταξίδι στο εξωτερικό, ουδέν έπραξε και δεν απάντησε στην εξώδικη αυτή δήλωση. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι, όπως κρίθηκε με την εκκαλούμενη απόφαση, η οποία δεν προσβάλλεται κατά τούτο με λόγο έφεσης, απορρίφθηκε, ως ουσιαστικά αβάσιμη, η από 21.3.2017 αγωγή ως προς τον πρώτο εναγόμενο, . ………….., με την αιτιολογία ότι αυτός, ως αδελφός του δεύτερου εναγόμενου, …………., ενεργούσε ως αντιπρόσωπος και για λογαριασμό του τελευταίου και, για τον σκοπό αυτόν, αντάλλασε ηλεκτρονική αλληλογραφία µε την ενάγουσα και παρευρισκόταν στο έργο κατά τη διάρκεια κατασκευής του, χωρίς όμως να έχει ευθύνη για την πληρωμή της αμοιβής της ενάγουσας, αφού αυτός δεν ήταν συμβαλλόμενος.
Περαιτέρω, αναφορικά με τα υπό στοιχ. α΄ και β΄ αιτήματα της από 10.5.2017 αγωγής του ενάγοντος ………, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα περιστατικά: Με την ολοκλήρωση και παράδοση του έργου, που έγινε στις αρχές του τελευταίου δεκαήμερου του Ιανουαρίου 2017, από την εναγόμενη εταιρία, ως εργολάβο, στον (πρώτο) ενάγοντα . ………….., ως εργοδότη, διαπιστώθηκε από τον τελευταίο η ύπαρξη κακοτεχνιών και ελαττωμάτων στο έργο και, για το λόγο αυτό, αφού απέστειλε φωτογραφίες με τις κακοτεχνίες προς την εναγόμενη εταιρία, διαμαρτυρήθηκε προς αυτήν και την κάλεσε επανειλημμένα, τάσσοντάς της εύλογη προθεσμία, να προβεί στην αποκατάσταση των εν λόγω κακοτεχνιών και ελαττωμάτων, πλην όμως η τελευταία, αν και οι νόμιμοι εκπρόσωποι της είχαν συμφωνήσει να αποσταλεί συνεργείο τους για την αποκατάσταση των ελαττωμάτων αυτών την 31.1.2017 (βλ. το από 27.1.2017 ηλεκτρονική μήνυμα της εναγομένης προς τον ενάγοντα), ουδέν έπραξε ούτε τότε, αλλά ούτε και μεταγενέστερα. Κατόπιν αυτού, ο ως άνω ενάγων ανέθεσε στον πολιτικό μηχανικό ……….. τη διενέργεια αυτοψίας στο παραδοθέν έργο, η οποία και διενεργήθηκε, καθώς και στην σύνταξη σχετικής τεχνικής έκθεσης-πραγματογνωμοσύνης, η οποία και πράγματι συντάχθηκε τον Απρίλιο 2017. Από το περιεχόμενο της έκθεσης αυτής αποδείχθηκε ότι υπάρχουν κακοτεχνίες και ελαττώματα στο έργο και συγκεκριμένα: α) σε όλη την επιφάνεια του εσωτερικού των ντουλαπών, των ερμαρίων και των συρταριών (στις ενώσεις των βάσεων, των οροφών και των υπολοίπων τμημάτων που είναι από μελαμίνη), υπάρχουν πολλά κενά λόγω κακής τοποθέτησης ή λανθασμένης μέτρησης, ενώ σε αρκετά σημεία τα τμήματα αυτά είναι κακώς κομμένα ή χτυπημένα στις γωνίες τους, β) τα περισσότερα σταθερά ράφια (από μελαμίνη), που υπάρχουν στις ντουλάπες και στα ερμάρια, αλλά και τα περισσότερα συρτάρια, έχουν τοποθετημένα «σόκορα» (πλευρικά καλύμματα) μόνο στις εμφανείς πλευρές τους, ενώ στις υπόλοιπες αυτά απουσιάζουν, γ) τα στηρίγματα των ανωτέρω ραφιών είναι, τις περισσότερες φορές, απλές βίδες και όχι τα ειδικά στηρίγματα που υπάρχουν στην αγορά, δ) αρκετοί μηχανισμοί των πορτών στις ντουλάπες και στα ερμάρια δεν έχουν ρυθμιστεί σωστά, με αποτέλεσμα οι πόρτες και τα συρτάρια είτε να μην κλείνουν είτε αν αφήνουν μεγάλα κενά, ε) τα καλύμματα στο κάτω μέρος των ερμαρίων στις κουζίνες δεν έχουν κοπεί σωστά σε κάποια σημεία και δεν έχουν τις απαραίτητες «γωνίες» στις ενώσεις τους, στ) στο εσωτερικό της ντουλάπας στα μπάνια, στο σημείο όπου υπάρχει ο κεντρικός πίνακας υδροληψίας («κολλεκτέρ»), έχει μεν δημιουργηθεί η οπή για να είναι αυτός επισκέψιμος, αλλά το ξύλινο τμήμα έχει στερεωθεί πρόχειρα με βίδες και όχι με μεντεσέδες και ζ) οι περισσότερες εσωτερικές θύρες έχουν προβλήματα στις κάσες τους, αφού έχουν κοπεί λανθασμένα και έτσι έχουν κενά στις ενώσεις τους. Τελικά, μετά την άρνηση της εναγόμενης εργολάβου να προβεί στις αναγκαίες διορθώσεις των ανωτέρω κακοτεχνιών και ελαττωμάτων του έργου, ο ως άνω ενάγων ανέθεσε τη διόρθωση αυτή στον τεχνίτη ξυλουργό …………, ο οποίος και πράγματι εντός του μηνός Απριλίου 2017 προέβη στις απαιτούμενες εργασίες διόρθωσης στο σύνολο του παραδοθέντος έργου, και συγκεκριμένα αυτός: 1) στον 1ο όροφο της οικοδομής, προέβη σε αντικατάσταση πλαϊνών επενδύσεων και καπακιών στα ερμάρια της κουζίνας, σε τοποθέτηση 3 ραφιών στα ντουλάπια, σε τοποθέτηση 43 σόκορων PVC, σε τοποθέτηση 24 στηριγμάτων ραφιών, σε ρύθμιση σε 19 μηχανισμούς ντουλαπιών, σε τοποθέτηση ενός τεμαχίου κάλυψης inox εστιών και ενός τεμαχίου πόρτας κολεκτέρ, σε αντικατάσταση 2 συρταριών και σε τοποθέτηση ενός τεμαχίου κάλυψης απορροφητήρα (βλ. το υπ’ αριθ. …../8.4.2017 δελτίο αποστολής-τιμολόγιο του ως άνω τεχνίτη για ποσό 1.770,72 ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ), 2) στον 2ο όροφο της οικοδομής, προέβη σε τοποθέτηση 35 σόκορων PVC, σε τοποθέτηση 30 στηριγμάτων ραφιών, σε τοποθέτηση 12 ραφιών μελαμίνης στα ντουλάπια, σε δύο αντικαταστάσεις πλαϊνών επενδύσεων και καπακιών στα ερμάρια της κουζίνας, σε τοποθέτηση 3 ραφιών ντουλάπας, σε ρύθμιση σε 19 μηχανισμούς ντουλαπιών, σε τοποθέτηση ενός τεμαχίου κάλυψης inox εστιών και ενός τεμαχίου πόρτας κολεκτέρ, και σε τοποθέτηση ενός τεμαχίου κάλυψης απορροφητήρα (βλ. το υπ’ αριθ. …./12.4.2017 δελτίο αποστολής-τιμολόγιο του ως άνω τεχνίτη για ποσό 2.217,12 ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ), 3) στον 3ο όροφο της οικοδομής, προέβη σε 3 αντικαταστάσεις πλαϊνών επενδύσεων και σε 2 αντικαταστάσεις καπακιών στα ερμάρια της κουζίνας, σε τοποθέτηση 4 ραφιών ντουλάπας, σε τοποθέτηση 40 σόκορων PVC, σε τοποθέτηση 20 στηριγμάτων ραφιών, σε ρύθμιση σε 19 μηχανισμούς ντουλαπιών, σε τοποθέτηση ενός τεμαχίου κάλυψης inox εστιών και ενός τεμαχίου πόρτας κολεκτέρ, καθώς και σε τοποθέτηση ενός τεμαχίου κάλυψης απορροφητήρα (βλ. το υπ’ αριθ. …./18.4.2017 δελτίο αποστολής-τιμολόγιο του ως άνω τεχνίτη για ποσό 2.265,48 ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ), 4) στον 4ο και 5ο ορόφους της οικοδομής, προέβη σε 2 αντικαταστάσεις πλαϊνών επενδύσεων και σε μία αντικατάσταση σε καπάκι στα ερμάρια της κουζίνας, σε τοποθέτηση 3 ραφιών κουζίνας και 5 ραφιών ντουλάπας, σε τοποθέτηση 40 σόκορων PVC, σε ρύθμιση σε 22 μηχανισμούς ντουλαπιών, σε τοποθέτηση ενός τεμαχίου κάλυψης inox εστιών και ενός τεμαχίου πόρτας κολεκτέρ, καθώς και σε τοποθέτηση ενός τεμαχίου κάλυψης απορροφητήρα και σε αντικατάσταση 3 συρταριών (βλ. το υπ’ αριθ. ……/25.4.2017 δελτίο αποστολής-τιμολόγιο του ως άνω τεχνίτη για ποσό 2.139 ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ) και 5) στο υπόγειο χώρο (αποθήκες) της οικοδομής, προέβη σε τοποθέτηση 50 σόκορων PVC, σε τοποθέτηση 26 στηριγμάτων ραφιών, σε τοποθέτηση 15 ραφιών μελαμίνης στα ντουλάπια, σε ρύθμιση σε 20 πόρτες και σε αντικατάσταση σε δύο πλάτες βιβλιοθήκης (βλ. το υπ’ αριθ. …./29.4.2017 δελτίο αποστολής-τιμολόγιο του ως άνω τεχνίτη για ποσό 1.200,32 ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ). Συνεπώς, ο ενάγων, …….., δαπάνησε, για την ανωτέρω αιτία (διόρθωση των ελαττωμάτων του έργου), το συνολικό ποσό των 9.592,64 ευρώ, το οποίο δικαιούται από την εναγόμενη εργολάβο, ως αποζημίωση, δεδομένου ότι επί άσκησης του δικαιώματος διόρθωσης, εάν η προθεσμία που έταξε ο εργοδότης στον εργολάβο προς διόρθωση των ελαττωμάτων παρέλθει άπρακτη (όπως συνέβη στην προκείμενη περίπτωση), ο εργολάβος καθίσταται υπερήμερος και, συνακόλουθα, ο εργοδότης δικαιούται να εκτελέσει ο ίδιος τη διόρθωση με δικές του δαπάνες, τις οποίες δικαιούται να απαιτήσει από τον εργολάβο κατά τα εκτιθέμενα στη νομική σκέψη στην παράγραφο IV της παρούσας. Δικαιούται, επίσης, ο ως άνω ενάγων και το ποσό των 500 ευρώ, ως αποζημίωση συνδεόμενη με την ύπαρξη των ως άνω ελαττωμάτων του έργου, το οποίο (ποσό) κατέβαλε στον πολιτικό μηχανικό, ………., ως αμοιβή του τελευταίου για την σύνταξη της προαναφερθείσας τεχνικής έκθεσής του καθώς και της από 3.5.2017 οικονομοτεχνικής έκθεσής του (βλ. την υπ’ αριθ. …/ 25.4.2017 απόδειξη παροχής υπηρεσιών του ως άνω πολιτικού μηχανικού). Κατά συνέπεια, το συνολικό ποσό που δικαιούται ο (πρώτος) ενάγων, ………., ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 10.092,64 ευρώ (9.592,64 + 500), δεκτής γενομένης εν μέρει, και ως ουσιαστικά βάσιμης, της από 10.5.2017 αγωγής του, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, είναι μη νόμιμη ως προς τα υπόλοιπα αιτήματα του ιδίου ενάγοντος και απαράδεκτη ως προς τους δεύτερο και τρίτο των εναγόντων, αφού ως προς τα κεφάλαια αυτά οι σχετικοί λόγοι της υπό κρίση έφεσης απορρίφθηκαν. Τέλος, αφού, μετά την παραδοχή των ανωτέρω λόγων έφεσης, δικάζονται πλέον κατ’ ουσίαν οι αγωγές (βλ. Μ. Μαργαρίτης-Α. Μαργαρίτη, ό.π., άρθρο 535, αρ. 5, σελ. 869), οι πρωτοδίκως προβληθέντες ισχυρισμοί τόσο του εναγόμενου (στην από 21.3.2017), …………., όσο και της εναγόμενης εταιρίας (στην από 10.5.2017) περί καταχρηστικής άσκησης των επίδικων δικαιωμάτων των αντιδίκων τους με την άσκηση των δύο αντίθετων αγωγών τους, είναι μη νόμιμοι και, συνακόλουθα, απορριπτέοι. Ειδικότερα, α) ο ως άνω εναγόμενος επικαλέσθηκε ότι η αγωγή της αντιδίκου του ασκήθηκε καταχρηστικά μετά την απαίτηση αυτού τόσο για διόρθωση των ελαττωμάτων του έργου, όσο και για έκδοση εκ μέρους της τιμολογίου με το σύνολο του ΦΠΑ που είχε εξοφληθεί και β) η ως άνω εναγόμενη εταιρία επικαλέσθηκε ότι η αγωγή του αντιδίκου του ασκήθηκε καταχρηστικά με σκοπό να επιβαρυνθεί η ίδια με δικαστικά έξοδα και ενώ γνωρίζει ότι αυτός της οφείλει χρηματικό ποσό και όχι το αντίστροφο. Τα περιστατικά, όμως, αυτά και αληθή υποτιθέμενα δεν αρκούν για να θεμελιώσουν τον εκ του άρθρου 281 ΑΚ ισχυρισμό περί καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος.
- VI. Κατόπιν αυτών, πρέπει, κατά παραδοχή των προαναφερόμενων λόγων, να γίνει δεκτή η υπό κρίση έφεση ως βάσιμη κατ’ ουσίαν και να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη απόφαση όχι μόνον ως προς τα κεφάλαια για τα οποία έγιναν δεκτοί οι σχετικοί λόγοι έφεσης, αλλά στο σύνολό της, και δη και κατά τις διατάξεις της που αναφέρονται σε μη ανατρεπόμενα ακόμη και σε μη προσβαλλόμενα κεφάλαια, για το ενιαίο της εκτέλεσης του τίτλου (ΕφΘεσ 1221/2017 και ΕφΠειρ 21/2016 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΠειρ. 587/2008 ΕΣυγκΔ 2009.329, βλ. Σ. Σαμουήλ, Η έφεση, έκδ. 2009, σελ. 447), καθώς και ως προς τις διατάξεις των δικαστικών εξόδων. Ακολούθως, πρέπει, αφού διακρατηθεί η υπόθεση από το παρόν Δικαστήριο (άρθρο 535 παρ. 1 ΚΠολΔ) και ερευνηθούν τόσο η από 21.3.2017 αγωγή της εταιρίας «……..», όσο και η από 10.5.2017 αγωγή των …………., α) να γίνει εν μέρει δεκτή, ως ουσιαστικά βάσιμη, η πρώτη ως άνω αγωγή ως προς το δεύτερο εναγόμενο, . ………….., και να υποχρεωθεί ο τελευταίος να καταβάλει στην ενάγουσα εταιρία το ποσό των 17.724,90 ευρώ, ως υπόλοιπο οφειλόμενης εργολαβικής αμοιβής, με το νόμιμο τόκο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής και να απορριφθεί αυτή, ως ουσιαστικά αβάσιμη, ως προς τον πρώτο εναγόμενο, . ………….., και β) να γίνει εν μέρει δεκτή, ως ουσιαστικά βάσιμη, η δεύτερη ως άνω αγωγή ως προς τον πρώτο ενάγοντα, . ………….. και να υποχρεωθεί η εναγόμενη εταιρία να καταβάλει σ’ αυτόν το συνολικό ποσό των 10.092,64 ευρώ, ως αποζημίωση συνδεόμενη με την ύπαρξη των ελαττωμάτων του έργου, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής και να απορριφθεί αυτή, ως μη νόμιμη, ως προς τα λοιπά αιτήματα του πρώτου ενάγοντος, ……….. και ως απαράδεκτη, ως προς τους δεύτερο και τρίτη των εναγόντων, ………. Επίσης, λόγω της νίκης του πρώτου εκκαλούντος, . ………….., πρέπει να διαταχθεί η επιστροφή σ’ αυτόν του παραβόλου των εκατό (100) ευρώ, που κατέθεσε με το με αριθμό κωδικού πληρωμής . ……../2018 ηλεκτρονικό παράβολο του Δημοσίου σε συνδυασμό με την από 2.4.2018 απόδειξη πληρωμής παραβόλου της …. Τράπεζας (άρθρο 495 παρ. 4 εδ. ε΄ ΚΠολΔ). Τέλος, τα δικαστικά έξοδα της δίκης και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας, πρέπει να συμψηφισθούν, στο σύνολό τους, μεταξύ των διαδίκων, γιατί ήταν ιδιαίτερα δυσχερής η ερμηνεία των κανόνων δικαίου που εφαρμόσθηκαν (άρθρα 179 και 183 ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει κατ’ αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται τυπικά και κατ’ ουσίαν την από 28.3.2018 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ……../2018) έφεση.
Εξαφανίζει την εκκαλούμενη υπ’ αριθ. 921/2018 οριστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την τακτική διαδικασία.
Διακρατεί και δικάζει την υπόθεση.
Α. Επί της από 21.3.2017 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ……./2017) αγωγής.
Απορρίπτει αυτήν ως προς τον πρώτο εναγόμενο ……..(. …).
Δέχεται εν μέρει αυτήν ως προς το δεύτερο εναγόμενο ………….. ……………
Υποχρεώνει το δεύτερο εναγόμενο, ………….. ………….., να καταβάλει στην ενάγουσα εταιρία με την επωνυμία «……….» το ποσό των δέκα επτά χιλιάδων επτακοσίων είκοσι τεσσάρων ευρώ και ενενήντα λεπτών (17.724,90 ευρώ) με το νόμιμο τόκο από την επομένη της επίδοσης της ως άνω αγωγής μέχρι την εξόφληση.
Β. Επί της από 10.5.2017 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ……./2017) αγωγής.
Απορρίπτει αυτήν ως προς τους δεύτερο και τρίτη των εναγόντων, ……….
Δέχεται εν μέρει αυτήν ως προς τον πρώτο ενάγοντα, ………….. .
Υποχρεώνει την εναγόμενη εταιρία με την επωνυμία «…….» να καταβάλει στον πρώτο ενάγοντα, . ………….., το ποσό των δέκα χιλιάδων ενενήντα δύο ευρώ και εξήντα τεσσάρων ευρώ (10.092,64 ευρώ) με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της ως άνω αγωγής μέχρι την εξόφληση.
Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα, στο σύνολό τους, μεταξύ των διαδίκων και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά σε έκτακτη, δημόσια στο ακροατήριό του συνεδρίαση, στις 5 Μαρτίου 2020 χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξούσιων δικηγόρων τους.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
