Της Βάσως Αγγελέτου
Σημαντικές ρυθμίσεις στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, τόσο από την πλευρά των υποχρεωμένων πολιτών όσο και από την πλευρά των πιστωτών ενσωματώνει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών το οποίο αναμένεται να τεθεί σήμερα σε διαβούλευση.
Το βράδυ της Δευτέρας τα συναρμόδια υπουργεία συμφώνησαν στο τελικό κείμενο του πολυαναμενόμενου νομοσχεδίου, το οποίο θα υποβληθεί σε δημόσια διαβούλευση για 15 ημέρες. Μετά την ψήφισή του, αναμένεται να εκδοθούν οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις προκειμένου να διευθετηθούν επιμέρους ζητήματα όπως η παρέμβαση στον αλγόριθμο του εξωδικαστικού μηχανισμού η οποία θα φέρει υψηλότερο κούρεμα οφειλής κατά 3-28%.
Η Γενική Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Θεόνη Αλαμπάση δήλωσε στο Capital.gr ότι “το σχέδιο νόμου ενσωματώνει ζητήματα που είχαμε δει στην κοινωνία πολλούς μήνες πίσω. Θεωρούμε ότι κινείται στη σωστή κατεύθυνση προκειμένου να επιλύσει πραγματικά προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ εταιρειών διαχείρισης και πολιτών αναφορικά με τις οφειλές τους. Κυρίως, όμως, αντιμετωπίζει πολλά ζητήματα του ιδιωτικού χρέους για να μπορέσουν να μειωθούν οι αριθμοί, να φύγει ιδιωτικό χρέος από την οικονομία”.
Πέντε είναι οι βασικοί άξονες που θα κινηθεί ο νέος νόμος ως προς τη βελτιστοποίηση και περαιτέρω ρύθμιση της διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους.
1. Εξωδικαστικός μηχανισμός
Σημαντική βελτίωση του χρόνου παραγωγής προτάσεων από τον αλγόριθμο αναμένεται να φέρει το νέο ν/σ το οποίο προβλέπει αυστηρές προθεσμίες και πρόστιμα εάν οι πιστωτές (τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης) καθυστερούν τη συγκέντρωση των στοιχείων αναφορικά με τις οφειλές προς τράπεζες, servicers και Δημόσιο.
Στόχος της νέας ρύθμισης είναι η συγκέντρωση των οφειλών να μην υπερβαίνει τις 60 ημέρες, διαφορετικά θα επιβάλλονται “τσουχτερά” πρόστιμα. Ο λόγος που εισάγεται η νέα ρύθμιση είναι ότι παρατηρούνται πολύμηνες καθυστερήσεις στη συγκέντρωση των στοιχείων εκ μέρους των πιστωτών, καθυστερώντας ουσιαστικά τη διαδικασία της ρύθμισης των οφειλών μέσω εξωδικαστικού.
Μια άλλη σημαντική βελτίωση είναι η δυνατότητα ρύθμισης οφειλών από συνυπεύθυνα πρόσωπα. Η διάταξη αυτή αφορά υπερχρεωμένες εταιρείες όπου πλέον τα μέλη διοικητικού συμβουλίου θα μπορούν να ρυθμίσουν τις οφειλές οι οποίες θα βεβαιώνονται στο ΑΦΜ τους, κάτι που δεν συνέβαινε μέχρι σήμερα.
Τρίτη σημαντική ρύθμιση που αφορά στους ευάλωτους οφειλέτες είναι η υποχρεωτικότητα της αποδοχής των ρυθμίσεων που προτείνει ο αλγόριθμος. Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες και οι servicers δεν θα μπορούν να απορρίπτουν τις λύσεις που παράγονται αυτόματα και πλέον έγκειται στη διακριτική ευχέρεια του οφειλέτη να αποδεχθεί ή να απορρίψει την προτεινόμενη ρύθμιση. Η νέα διάταξη αναμένεται να δώσει “ανάσα” στα ευάλωτα υποχρεωμένα νοικοκυριά που βρίσκονται αντιμέτωπα με την απροθυμία των πιστωτών να αποδεχθούν λύσεις με μεγάλο κούρεμα οφειλής.
2. Επικοινωνία οφειλετών – servicers
Κρίσιμες βελτιώσεις εισάγει το νέο νομοσχέδιο στις υποχρεώσεις ενημέρωσης των οφειλετών από τις εταιρείες διαχείρισης όπου διαπιστώνονται σοβαρές δυσλειτουργίες επί σειρά ετών. Το νέο νομοσχέδιο υποχρεώνει τους servicers να δημιουργήσουν ψηφιακές πλατφόρμες (τύπου e-banking) έως τις 31 Μαρτίου -μια προθεσμία που προβληματίζει τους πιστωτές αλλά το ΥΠΕΘΟ κρίνει ότι είναι εφικτή.
Σημειώνεται ότι, μέχρι πρότινος, ο νόμος υποχρέωνε τους servicers να επικοινωνούν γραπτώς με τους υποχρεωμένους δανειολήπτες, ωστόσο, οι servicers δεν διέθεταν επικαιροποιημένα στοιχεία (διευθύνσεις κτλ) ώστε να αποστέλλουν την αλληλογραφία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η κρίσιμη πληροφορία σχετικά με τις κόκκινες οφειλές να μην φτάνει στον παραλήπτη.
Πλέον, όμως, η πληροφόρηση θα γίνεται ψηφιακά, μέσω ηλεκτρονικών portals που θα διαθέτει κάθε servicer στον ιστότοπό του. Ο οφειλέτης θα πρέπει αρχικά να πιστοποιηθεί (όχι μέσω gov.gr αλλά με ξεχωριστή διαδικασία όπως στο e-banking) και κατόπιν θα μπορεί να επισκέπτεται το προσωπικό του προφίλ χρησιμοποιώντας το password και το username που θα ορίσει. Μέσω του portal θα έχει πλήρη εικόνα για το υπόλοιπο της οφειλής του, το επιτόκιο, τη δόση και την προθεσμία καταβολής ανά πάσα στιγμή.
3. Εταιρείες παροχής πιστώσεων
Ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης έχει επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη απελευθέρωσης της αγοράς πιστώσεων μέσω της αδειοδότησης μη τραπεζικών ιδρυμάτων προκειμένου να χορηγούν δάνεια, τόσο καταναλωτικά όσο και επιχειρηματικά και στεγαστικά.
Σύμφωνα με την κ. Αλαμπάση, η νέα αυτή ρύθμιση αναμένεται να συμβάλλει αποφασιστικά στην αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους, καθώς ιδιώτες και επιχειρήσεις που έχουν ανακάμψει και είναι σε θέση να εξυπηρετούν μια ρυθμισμένη οφειλή θα “πρασινίσουν” και θα ξαναγίνουν bankable.
Σημειώνεται ότι, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, θα εκδοθεί Πράξη Διοικητή από την Τράπεζα της Ελλάδος η οποία θα προβλέπει ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης για τους εν λόγω φορείς προκειμένου η διαδικασία να “τρέξει” σύντομα. Θυμίζεται ότι, σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, οι servicers έχουν ήδη το δικαίωμα να παρέχουν πιστώσεις εφόσον προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες πρόσθετης αδειοδότησης.
Σημαντικό ενδιαφέρον αναμένεται να εκδηλωθεί, πάντως, και από νέους “παίκτες” της αγοράς εσωτερικού και εξωτερικού σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα ενδείξεις που έχει στη διάθεσή του το ΥΠΕΘΟ.
4. Ηρακλής ΙΙΙ
Εντός του διαστήματος διαβούλευσης του νέου νομοσχεδίου αναμένεται να ληφθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ (DG Comp) η απόφαση που απαιτείται προκειμένου να ενεργοποιηθεί εκ νέου ο μηχανισμός τιτλοποίησης μη εξυπηρετούμενων δανείων με κρατικές εγγυήσεις. Σημειώνεται ότι τον Οκτώβριο η ελληνική πλευρά έστειλε στις Βρυξέλλες την πρότασή της για επαναφορά του επιτυχημένου προγράμματος ώστε να ενταχθεί στο νέο ν/σ.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το πλαίσιο λειτουργίας του νέου Ηρακλή δεν διαφέρει ουσιαστικά από τα δύο προηγούμενα προγράμματα και κινείται εντός των ορίων που θέτει η Eurostat ούτως ώστε οι κρατικές εγγυήσεις να μην συνυπολογίζονται στο δημόσιο χρέος.
Πολύ ουσιαστικό στοιχείο στην τιμολόγηση του νέου προγράμματος είναι η επενδυτική βαθμίδα η οποία αναμένεται να μειώσει το κόστος των τιτλοποιήσεων για τις τράπεζες, τόσο για τις συστημικές (που έχουν σε εκκρεμότητα υπό ένταξη τιτλοποιήσεις) όσο και για τις μη συστημικές που αδημονούν να ενταχθούν.
5. Φορέας Ακινήτων
Ουσιαστικές βελτιώσεις στο επιχειρηματικό μοντέλο του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης ακινήτων εισαγάγει, σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο νομοσχέδιο προκειμένου το μοντέλο του Φορέα να καταστεί ελκυστικό στους επενδυτές. Προς αυτή την κατεύθυνση παρέχονται φορολογικά και άλλα κίνητρα τα οποία εκτιμάται ότι εγγυώνται την επιτυχία του μοντέλου -κάτι, ωστόσο, που θα κριθεί εν τέλει με βάση τους νόμους της αγοράς.
Στις βασικές βελτιώσεις εντάσσεται η άρση της υποχρέωσης του οφειλέτη να πληρώσει τα μισθώματα των 12 ετών σε περίπτωση που ασκήσει νωρίτερα από τα 12 έτη το δικαίωμα επαναγοράς, η εξομοίωση της φορολογικής μεταχείρισης του Φορέα με το φορολογικό καθεστώς των εταιρειών που επενδύουν και διαχειρίζονται ακίνητα που παράγουν εισόδημα (REICs), η έκπτωση 30% επί της εμπορικής αξίας του ακινήτου ή της τιμής πρώτης προσφοράς στην οποία θα αποκτά το ακίνητο ο Φορέας, καθώς και η υποχρέωση εκ μέρους του οφειλέτη να παρέχει πρόσβαση στην κατοικία τοιυ σε εμπειρογνώμονα στην κατοικία προκειμένου να καταγράψει την πραγματική κατάσταση και αξία του ακινήτου.
