Συντάξεις από την ηλικία των 55 ετών θα παίρνουν οι νέοι ασφαλισμένοι από τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, (ΤΕΑ) εφόσον συμπληρώσουν μια 20ετία με εισφορές. Το δικαίωμα συνταξιοδότησης θα μπορούν να το ασκήσουν και αργότερα αυξάνοντας έτσι το μερίδιο σύνταξης από τα εν λόγω ταμεία.
Κώστας Κατίκος
Η λειτουργία των ΤΕΑ –που είναι ο κορμός των διατάξεων του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου-μπαίνει σε νέες βάσεις καθώς ενσωματώνεται στην εθνική νομοθεσία η οδηγία 2016/2341 που διέπει τα συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα λειτουργούν ήδη 29 ΤΕΑ με περίπου 64.000 ασφαλισμένους. Τα ΤΕΑ ταμεία θα δίνουν συμπλήρωμα σύνταξης που ανάλογα με το ύψος των εισφορών και των αποδόσεών τους μπορεί να φτάνει και στο 20% της κύριας σύνταξης.
Οι συνταξιοδοτικές παροχές καταβάλλονται εφάπαξ ή σε μηνιαία βάση ή με συνδυασμό εφάπαξ και σύνταξης. Όταν οι παροχές καταβάλλονται εφάπαξ θα φορολογούνται με συντελεστή 5% ως 20%. Όταν καταβάλλονται ως μηνιαία σύνταξη θα έχουν φόρο 2,5% ως 15%. Οι συντελεστές φορολόγησης είναι χαμηλοί για πολλά έτη ασφάλισης και υψηλοί όσο λιγότερα είναι τα έτη.
Η φορολόγηση ισχύει και για τους υφιστάμενους ασφαλισμένους των ΤΕΑ. Η εποπτεία τους θα ασκείται από την Τράπεζα της Ελλάδος ενώ η βιωσιμότητά τους θα πιστοποιείται από ανεξάρτητη αναλογιστική μελέτη.
Στις διατάξεις του ασφαλιστικού νομοσχεδίου υπάρχει πρόβλεψη ακόμη και για αναστολή καταβολής των παροχών τους, α δεν εξασφαλίζεται η βιωσιμότητά τους.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου:
1.Για την ίδρυσή Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης απαιτούνται τουλάχιστον 100 άτομα, εκ των οποίων 20 ως ιδρυτικά μέλη και 80 τουλάχιστον ασφαλισμένοι. Η ίδρυσή τους θα μπορεί να γίνεται από πολλούς εργοδότες, ομοειδών ή και διαφορετικών κλάδων.
2.Το Διοικητικό Συμβούλιο κάθε Τ.Ε.Α. οφείλει να προβαίνει σε όλες τις νόμιμες πράξεις και να λαμβάνει όλα τα νόμιμα μέτρα προς είσπραξη τυχόν καθυστερημένων εισφορών.
- Τα Τ.Ε.Α. προβλέπουν στο καταστατικό τους ως ελάχιστες προϋποθέσεις λήψης της συνταξιοδοτικής παροχής:
α) την συνταξιοδότηση από τον κύριο φορέα ασφάλισης
β) την ηλικία των 62, ανεξάρτητα από τον χρόνο ασφάλισης στο Τ.Ε.Α., όπως το ελάχιστο αυτό ηλικιακό όριο διαμορφώνεται κάθε φορά για την λήψη πλήρους σύνταξης από τον κύριο φορέα ασφάλισης και,
γ) την ηλικία των 55 ετών με τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης στο Τ.Ε.Α., ή ανεξάρτητα από τον χρόνο ασφάλισης σε περίπτωση που η εργασιακή σχέση τερματίζεται χωρίς τη βούληση του εργαζομένου ή λόγω της συμμετοχής του σε πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου.
Μπορούν όμως να προβλέπουν στο καταστατικό τους αυστηρότερες από τις ως άνω προϋποθέσεις λήψης της συνταξιοδοτικής παροχής.
- Ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν την ηλικία των 62 ετών ή των 55 ετών με τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης στο Τ.Ε.Α. και συνεχίζουν να απασχολούνται δύνανται, σε περίπτωση προγραμμάτων συνταξιοδοτικών παροχών να λάβουν, κατόπιν αιτήσεώς τους, ως προκαταβολή το ήμισυ (50%) της αξίας του λογαριασμού τους κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης..
- Πρόωρη λήψη συνταξιοδοτικής παροχής δύναται να προβλέπεται από το καταστατικό του Τ.Ε.Α. ή και τους όρους του προγράμματος συνταξιοδοτικών παροχών, εφόσον έχουν διανυθεί τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης και δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις λήψης προκαταβολής.
- Τα Τ.Ε.Α. επιτρέπεται να δραστηριοποιούνται διασυνοριακά, δηλαδή να παρέχουν συνταξιοδοτικά προγράμματα σε ασφαλισμένους εκτός Ελλάδας, καθώς και να δέχονται χρηματοδότηση από επιχειρήσεις εγκατεστημένες σε άλλο ή άλλα κράτη μέλη. Αντίστοιχα επιτρέπεται να παρέχουν προγράμματα επαγγελματικής ασφάλισης ξένα ΤΕΑ, τα λεγόμενα Ιδρύματα Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών (ΙΣΕΠ) με σχετική άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος.
- Μεταξύ ΤΕΑ και ΙΣΕΠ επιτρέπεται η μεταβίβαση υποχρεώσεων προγράμματος συνταξιοδοτικών παροχών και άλλων δεσμεύσεων και δικαιωμάτων, καθώς και των αντίστοιχων στοιχείων ενεργητικού.
8.Τα Τ.Ε.Α. διαθέτουν σε συνεχή βάση περιουσιακά στοιχεία κατάλληλα και επαρκή για την κάλυψη των τεχνικών προβλέψεων που απαιτούνται για το σύνολο των προγραμμάτων συνταξιοδοτικών παροχών τους.
- Όταν το Τ.Ε.Α. δεν διαθέτει επαρκή περιουσιακά στοιχεία προς κάλυψη των τεχνικών προβλέψεων, καταρτίζει υλοποιήσιμο σχέδιο ανάκαμψης.
10.Ως μέτρα εξυγίανσης νοούνται τα μέτρα τα οποία έχουν σκοπό να αποκαταστήσουν τη χρηματοοικονομική κατάσταση του Τ.Ε.Α. και τα οποία είναι δυνατόν να θίξουν προϋπάρχοντα δικαιώματα μελών ή και δικαιούχων. Ως μέτρα εξυγίανσης νοούνται μεταξύ άλλων ο τερματισμός ενός ή περισσοτέρων προγραμμάτων συνταξιοδοτικών παροχών, η αναστολή δραστηριοτήτων, η υποχρεωτική μεταβίβαση προγραμμάτων συνταξιοδοτικών παροχών σε άλλο ΤΕΑ και η αναστολή πληρωμών.
11.Προβλέπεται η επένδυση των εισφορών και των ακινήτων με το πλαίσιο κανόνων της Τράπεζας της Ελλάδος. Επιπρόσθετα μπορούν να επενδύουν μέχρι 70% του ενεργητικού σε μετοχές, διαπραγματεύσιμα χρεόγραφα εξομοιούμενα προς μετοχές και σε εταιρικά ομόλογα. Η Τ.τ.Ε δύναται να επιβάλλει χαμηλότερο όριο, πάντως όχι χαμηλότερο του 35%.
Εισφορές και φορολογικό καθεστώς
Από 1/1/2024, οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλει ο εργαζόμενος και ο εργοδότης υπέρ των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν ετησίως και σωρευτικά, είτε το 20% του ακαθάριστου εισοδήματος του εργαζομένου από μισθωτή εργασία, είτε το ποσό των 15.000 ευρώ, αναπροσαρμοζόμενο κατ’ έτος βάσει του δείκτη τιμών καταναλωτή.
Για συνταξιοδοτικές παροχές που καταβάλλονται από Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης που αντιστοιχούν σε έως 5 έτη ασφάλισης, επιβάλλεται φορολογική κράτηση 10% εφόσον καταβάλλονται περιοδικά και 20% εφόσον καταβάλλονται εφάπαξ. Για παροχές που αντιστοιχούν σε 6 έως 15 έτη ασφάλισης, ο φόρος είναι 7,5% και 15% αντίστοιχα.
Για παροχές που αντιστοιχούν σε 16 έως 25 έτη ασφάλισης, ο φόρος είναι 5% και 10% αντίστοιχα και για παροχές που αντιστοιχούν σε 26 και περισσότερα έτη ασφάλισης, ο φόρος είναι 2,5% εφόσον καταβάλλονται περιοδικά ως σύνταξη και 5% εφόσον καταβάλλονται εφάπαξ.
Οι συντελεστές των ανωτέρω περιπτώσεων προσαυξάνονται κατά πενήντα τοις εκατό (50%) σε περίπτωση είσπραξης από τον δικαιούχο ποσού πρόωρης ρευστοποίησης του ατομικού του λογαριασμού.
