Μάλιστα για τις γυναίκες λόγω του μεγαλύτερου προσδόκιμου ζωής, υποδεικνύει αύξηση του ορίου ηλικίας το 2030 κατά ένα μήνα περισσότερο, στα 68.6 και στα 63.6 για πρόωρη συνταξιοδότηση.
Αναστάτωση προκαλούν στους ασφαλισμένους οι πρόσφατες προβολές της Eurostat που υποδεικνύουν αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας , λόγω της πίεσης που ασκεί το δημογραφικό και η γήρανση του πληθυσμού. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση αποκλείει κατηγορηματικά αυτό το ενδεχόμενο τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια αφού η χώρα μας βρίσκεται σήμερα στην κορυφή των χωρών της ΕΕ όσον αφορά το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης αλλά και τη μέση πραγματική ηλικία αποχώρησης από τον ενεργό εργασιακό βίο.
Η αιτία
Η αιτία που βρισκόμαστε στην κορυφή της λίστας είναι φυσικά τα μνημόνια που μας επέβαλαν το 2012 και εν συνεχεία το 2015 αύξηση των γενικών ορίων απότομα κατά 2 έτη με αποτέλεσμα να αγγίξουμε το ανώτατο ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης της ΕΕ που είναι τα 67 έτη.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Eurostat (ageing report 2024) με βάση τόσο το προσδόκιμο ζωής όσο και το ύψος της συνταξιοδοτικής δαπάνης, η Ελλάδα που το τρέχον έτος 2024 έχει γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης τα 67 και τα 62 για πρόωρη συνταξιοδότηση, το 2030 θα πρέπει να το αυξήσει κατά ενάμισι έτος στα 68.5 και για την πρόωρη συνταξιοδότηση κατά ένα έτος και τρεις μήνες στα 63.5.
Μάλιστα για τις γυναίκες λόγω του μεγαλύτερου προσδόκιμου ζωής, υποδεικνύει αύξηση του ορίου ηλικίας το 2030 κατά ένα μήνα περισσότερο, στα 68.6 και στα 63.6 για πρόωρη συνταξιοδότηση.
Το υψηλό όριο της Ελλάδας
Οι δημογραφικές προβολές δείχνουν ότι το 2050 το γενικό όριο ηλικίας στη χώρα μας θα πρέπει να φτάσει στα 70.5 έτη και με πρόωρη σύνταξη στα 65.5 ενώ το 2070 τα όρια ηλικίας θα πρέπει να αγγίξουν τα 72.5 και με πρόωρη σύνταξη τα 67.5.
Σημειώνουμε ότι η Ελλάδα έχει το υψηλότερο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης μαζί με τη Γαλλία (67 και 62 μετά τη μεταρρύθμιση Μακρόν)ν και την Ιταλία (67 και 64). Τα χαμηλότερα όρια ηλικίας έχουν η Τσεχία (63.9 και 60) , η Λιθουανία (63 και 61) , η Εσθονία (64.4 και 59.2) και η Μάλτα (63 και 61).
Οι κατευθύνσεις της Eurostat επιφυλάσσουν μεγαλύτερες επιβαρύνσεις το 2030 για τη Ολλανδία που πρέπει να αυξήσει τα όρια ηλικίας στα 67.3 από 66.6 σήμερα (δεν προβλέπονται προϋποθέσεις για πρόωρη συνταξιοδότηση) για τη Σουηδία που πρέπει να τα αυξήσει στα 67 και 64 από 65 και 62 και για την Ιταλία που θα πρέπει να φθάσει τα όρια ηλικίας στα 67.3 και 64.3 από 67 και 64.
Τι προβλέπει ο νόμος
Ας δούμε όμως ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχουν διαμορφωθεί στη χώρα μας και τι προβλέπει ο νόμος
Σύμφωνα με τα ισχύοντα (διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου, η οποία δεν καταργήθηκε), από την 1/1/2024 τα όρια ηλικίας θα ανακαθορίζονται ανά τριετία, με βάση πάντα το προσδόκιμο ζωής. Από το 2010 έως το 2015 είχαμε αύξηση του προσδόκιμου ζωής (περίπου 7 έως 12 μήνες). Ωστόσο την περίοδο 2015-2020 δε σημειώθηκε αντίστοιχη αύξηση. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της πανδημίας το προσδόκιμο ζωής έχει υποχωρήσει οπότε σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας δεν απαιτείται να ανοίξει συζήτηση για αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.
Προβληματισμένος σε σχέση με τη «βόμβα» του δημογραφικού και τις απαιτούμενες αναπροσαρμογές στα όρια ηλικίας εμφανίζεται ο Βασίλης Μπέτσης Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου «Τις δημογραφικές προβολές και τις υποθέσεις εργασίας έχει ήδη στείλει η ΕΕ στη χώρα μας και ειδικότερα στην Εθνική Αναλογιστική Αρχή για να τις επεξεργαστεί και να κάνει τις αναλογιστικές μελέτες εντός του 2024. Το πιθανότερο είναι το 2024 να μην έχουμε πρόβλημα αφού δεν έχει αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής. Όμως από το 2027 και μετά δεν αποκλείω να υποχρεωθούμε σε κάποια αναπροσαρμογή των ορίων. Κρίσιμο ρόλο θα παίξει η έκθεση της της ΕΕ για τη συνταξιοδοτική δαπάνη που θα δημοσιοποιηθεί το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Αύξηση κάθε 3ετία
Το ζητούμενο για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, δηλαδή για να μην αυξηθεί η γήρανση του πληθυσμού, είναι η αύξηση της γονιμότητας, κάτι που μάλλον θα παραμείνει απατηλή προσδοκία. Η μετανάστευση δε μπορεί να λύσει το πρόβλημα γιατί έχει βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Σύμφωνα με τις προβολές που επεξεργαζόμαστε το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται ένα χρόνο κάθε 10 χρόνια. Δηλαδή αυτό σημαίνει, ότι κάθε τρία χρόνια, όπως ορίζει άλλωστε και ο νόμος, θα πρέπει τα όρια ηλικίας να αυξάνονται 4-5 μήνες. Η ΕΕ και ο ΟΟΣΑ εκτιμούν ότι στην Ελλάδα μέχρι το 2050, λόγω βελτίωσης του προσδόκιμου ζωής, θα πρέπει να αυξηθεί το όριο ηλικίας κατά 2,8 έτη. Δηλαδή από τα 67 έτη να ανέβουμε στα 69.8 ενώ το 2070 το όριο θα πρέπει να φτάσει στα 72»
Από την πλευρά του, ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης, που είχε βιώσει τις σκληρές διαπραγματεύσεις με την τρόικα, επισημαίνει «Με το νόμο 3863/2010 καθορίστηκαν τα νέα ηλικιακά όρια, με σταδιακή εφαρμογή και με τα γενικά όρια να διαμορφώνονται στα 65 και στα 60 για πλήρεις και μειωμένες συντάξεις αντίστοιχα. Μετά από την πίεση της τρόικα αυξήθηκαν κατά 2 έτη τα ηλικιακά όρια στα 67 και στα 62 από 1/1/2013 πολύ περισσότερο δηλαδή από εκείνη την αύξηση που θα προέκυπτε από την εφαρμογή του νόμου του 2010 και μάλιστα μέχρι το 2030-2035.
Με αυτό το δεδομένο η χώρα μας εκπλήρωσε στο ακέραιο και μάλιστα 15 και πλέον έτη νωρίτερα τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει για την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και επομένως το συγκεκριμένο θέμα θα έπρεπε να έχει κλείσει και κανένας δεν μπορεί να συζητάει σήμερα για οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση των ορίων, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που με το νόμο 4336/2015 αυξήθηκαν με βίαιο τρόπο και όλα τα ενδιάμεσα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης. Επομένως κανένας λόγος δεν υφίσταται πλέον για οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση των ηλικιακών ορίων, αφού είμαστε ήδη από τις χώρες με τα υψηλότερα όρια στην Ευρώπη».
