Κώστας Κατίκος
Παγίδα που οδηγεί σε «κούρεμα» σύνταξης κρύβει για τους ελεύθερους επαγγελματίες η επιλογή χαμηλών εισφορών για μεγάλο διάστημα.
Οι εισφορές που θα καταβάλουν για το 2024 αυξήθηκαν κατά 3,46% και για τις δύο πρώτες κατηγορίες είναι χαμηλότερες από τον μέσο όρο των εισφορών που αντιστοιχούν στον μέσο μισθό της οικονομίας ο οποίος βρίσκεται στα 1.200 ευρώ Οσοι επιλέξουν την 1η και 2η κατηγορία θα πρέπει να ξέρουν ότι σε αυτά τα ασφάλιστρα υπάρχει και η παγίδα της χαμηλής σύνταξης.
Πολλοί επαγγελματίες κάνουν το λάθος να μετράνε το κόστος των συνολικών εισφορών, ενώ για τον υπολογισμό της κύριας σύνταξης δεν λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των εισφορών, παρά μόνον η εισφορά σύνταξης της κάθε κατηγορίας.
Ετσι, με την αύξηση κατά 3,46%, η συνολική εισφορά της πρώτης κατηγορίας διαμορφώνεται στα 248 ευρώ τον μήνα. Από αυτή την εισφορά όμως τα 175 ευρώ είναι αυτά που θα μετρήσουν για τη σύνταξη, ενώ τα υπόλοιπα είναι η εισφορά για τον κλάδο ασθένειας (63 ευρώ) και η εισφορά ανεργίας (10 ευρώ).
Στον πίνακα που επεξεργάστηκε και δημοσιεύει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» φαίνεται ότι η επιλογή της χαμηλής εισφοράς έχει βαρύ αντάλλαγμα στο μέλλον με χαμηλή σύνταξη για πάντα!
Για παράδειγμα:
* Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 1ης κατηγορίας με 30 έτη ασφάλισης είναι μόλις 658 ευρώ. Στα 35 έτη η σύνταξη είναι 754,18 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 874,62 ευρώ.
* Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 2ης κατηγορίας με 30 έτη ασφάλισης είναι 704,37 ευρώ. Στα 35 έτη η σύνταξη είναι 819,79 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 964,33 ευρώ.
Τα ποσά εισφορών για τις δύο πρώτες κατηγορίες αντιστοιχούν σε μισθούς 879,15 ευρώ και 1.055 ευρώ αντίστοιχα, όταν ο μέσος μισθός της οικονομίας για το 2023 διαμορφώνεται στα 1.200 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι οι εισφορές είναι κάτω από τον μέσο όρο των εισφορών που καταβάλει η πλειονότητα των εργαζομένων.
Σε επίπεδα πάνω από τον μέσο όρο κινούνται οι εισφορές από την 3η και άνω κατηγορία, οπότε και οι συντάξεις για όσους μείνουν στις υψηλότερες κατηγορίες θα είναι καλύτερες.
Για παράδειγμα:
* Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 3ης κατηγορίας με 30 έτη ασφάλισης είναι 779,16 ευρώ. Στα 35 έτη η σύνταξη είναι 925,60 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 1.108,99 ευρώ.
* Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 4ης κατηγορίας με 33 έτη ασφάλισης είναι 970,45 ευρώ. Στα 39 έτη η σύνταξη είναι 1.225,66 ευρώ και στα 42 έτη ασφάλισης φτάνει στα 1.285,46 ευρώ.
* Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 5ης κατηγορίας με 33 έτη ασφάλισης είναι 1.102,40 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 1.474,74 ευρώ.
* Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 6ης κατηγορίας με 35 έτη είναι 1.484,26 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 1.872,8 ευρώ.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες επιλέγουν σχεδόν σε ποσοστό 90% την 1η κατηγορία, με κίνδυνο να εγκλωβιστούν σε χαμηλά ποσά σύνταξης, αν μείνουν σταθεροί στην επιλογή τους για τα επόμενα χρόνια.
Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για όσους βρίσκονται πλησίον της σύνταξης, δηλαδή σε απόσταση ως 5 έτη από τη συνταξιοδότηση, και έχουν επιλέξει από το 2020 και μετά σταθερά την 1η κατηγορία, ενώ με τις εισφορές βάσει εισοδήματος (2017, 2019) εντάσσονταν στην ελάχιστη εισφορά σύνταξης που είχε βάση υπολογισμού τον κατώτατο μισθό των 586 ευρώ τότε.
Τι αλλάζει στις αιτήσεις συνταξιοδότησης από 1ης/1/2025
Στις αιτήσεις συνταξιοδότησης από το 2025 και μετά, η αναπροσαρμογή των συντάξιμων αποδοχών θα γίνεται για μεν το διάστημα από το 2002 ως και το 2023 με βάση τον πληθωρισμό, για δε το διάστημα από 2025 και μετά με βάση το μέσο ποσοστό αύξησης των μισθών κατά το προηγούμενο έτος για το σύνολο των εργαζομένων.
Κατά την πρώτη χρονιά εφαρμογής του νέου συστήματος, οι συντάξιμες αποδοχές για όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν το 2025, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί σήμερα (τιμαριθμοποίηση από 2002 ως και 2023), θα αυξηθούν με το μέσο ποσοστό αύξησης των μισθών για το 2024.
Αν δηλαδή το 2024 οι μισθοί στο σύνολο της οικονομίας, από τον εργάτη ως τον διευθύνοντα σύμβουλο μιας εταιρίας, έχουν αύξηση5% κατά μέσο όρο, τότε και οι συντάξιμες αποδοχές για το 2025 θα αυξηθούν κατά 5%. Προσοχή, η αύξηση θα αφορά στις αποδοχές από το 2025 και μετά και δεν θα μεταφέρεται στα προηγούμενα έτη.
Το νέο σύστημα είναι καλύτερο γιατί μπορεί να οδηγήσει σε αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό και σε μεγαλύτερη ανταποδοτική σύνταξη.
Η εφαρμογή του νέου συστήματος θα μπει σε λειτουργία μόλις η ΕΛ.ΣΤΑΤ. καταφέρει να ετοιμάσει και τον αντίστοιχο μαθηματικό τύπο.
Τι συντάξεις «βγάζουν» οι νέες εισφορές για τους ελεύθερους επαγγελματίες
