ΤρΕφΑθ 4726/2023
Προσβολή προσωπικότητας από δημοσίευμα στον τύπο. Τα όρια της ελευθερίας του τύπου προσδιορίζονται από τη διάταξη του άρθρο 367 Π.Κ. Συναλλακτικές υποχρεώσεις του τύπου από το πλέγμα των εφαρμοζομένων διατάξεων (57, 59, 914, 281 ΑΚ, 361 – 363, 367 Π.Κ., 25 παρ.3, 14 παρ. 1 Σ., 10 ΕΣΔΑ) : υποχρέωση σεβασμού της προσωπικότητας και καθήκον αληθείας που επιβάλλει να προηγηθεί ο έλεγχος της αλήθειας των πληροφοριών και των ειδήσεων. Η μη τήρησή τους αποκλείει την εφαρμογή του άρθρου 367 Π.Κ. Οι δημοσιογράφοι έχουν δικαιολογημένο ενδιαφέρον για την άσκηση οξείας κριτικής στην οποία συμπεριλαμβάνονται και δυσμενείς χαρακτηρισμοί. Υποχρέωση για δημοσίευση περίληψης απόφασης και όχι του παρατιθέμενου στην αγωγή επανορθωτικού δημοσιεύματος. Δέχεται έφεση. Οι επίμαχες κρίσεις στα δημοσιεύματα δεν περιέχουν τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμισης καθώς στηρίζονται σε αληθή περιστατικά, όμως υπάρχουν κρίσεις και λέξεις οι οποίες δεν ήταν αναγκαίες και από τις οποίες προκύπτει σκοπός εξύβρισης και μείωσης της προσωπικότητας, υπέρβαση του αντικειμενικά αναγκαίου μέτρου για την προστασία του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος. Επιδίκαση ποσού 5.000 ευρώ προς αποκατάσταση ηθικής βλάβης υψηλόβαθμου θρησκευτικού λειτουργού. Ευθύνη εις ολόκληρο ιδιοκτήτη και συντάκτη του εντύπου.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ 14 ΕΝΟΧΙΚΟ
Αριθμός 4726/2023
ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Αποτελούμενο από τους Δικαστές Ιφιγένεια Ματσούκα, Πρόεδρο Εφετών, Χριστίνα Αντωνοπούλου, Εφέτη και Νίκη Παπουτσιδάκη, Εφέτη – Εισηγήτρια.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6-4-2023 παρουσία και της Γραμματέως Ερασμίας Κανατά, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ
Των εκκαλούντων: 1. σωματείου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία «.», που εδρεύει στην Αθήνα και εκπροσωπείται νόμιμα, 2. . , κατοίκου Αθηνών, οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο Κωνσταντίνο Καπελλάκη.
Του εφεσιβλήτου: Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου .., κατά κόσμον . , κατοίκου ., ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο Λάμπρο Κιτσαρά (ΔΕ Κιτσαράς και Συνεταίροι δικηγορική εταιρεία, Αλωπεκής 8 Αθήνα).
Οι εκκαλούντες ζητούν να γίνει δεκτή η από 15-12-2022 με αριθμό κατάθεσης ././15-12-2022 έφεση κατά της υπό τον αριθμό 3044/2022 αποφάσεως του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία προσδιορίσθηκε για την παραπάνω δικάσιμο μερίμνη του εφεσιβλήτου και εκφωνήθηκε κατά τη σειρά του πινακίου.
Κατά τη συζήτηση της υποθέσεως οι πληρεξούσιοι δικηγόροι παραστάθηκαν όπως προαναφέρθηκε και ζήτησαν να γίνουν δεκτοί οι ισχυρισμοί τους.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Νομίμως φέρεται προς συζήτηση ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου η από 15-12-2022 με αριθμό κατάθεσης ././15-12-2022 έφεση κατά της υπό τον αριθμό 3044/2022 αποφάσεως του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα, εντός διετίας από της δημοσιεύσεως (7-11-2022) της εκκαλουμένης, ενώ δεν προκύπτει, ούτε οι διάδικοι επικαλούνται ότι έγινε επίδοση αυτής. Για την άσκηση της ίδιας εφέσεως έχει καταβληθεί το αναλογούν παράβολο με αριθμό . . Πρέπει, συνεπώς η ένδικη έφεση, να γίνει τυπικά δεκτή και να εξετασθεί περαιτέρω ως προς την ουσία της.
Με τις διατάξεις των άρθρων 57 και 59 ΑΚ, προστατεύεται η προσωπικότητα και κατ’ επέκταση η αξία του ανθρώπου, ως ατομικό δικαίωμα κατοχυρωμένο από το άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, αποτελεί δε η προσωπικότητα πλέγμα αγαθών που συνθέτουν την υπόσταση του προσώπου και είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα μαζί του. Τα αγαθά αυτά δεν αποτελούν μεν αυτοτελή δικαιώματα, αλλά επί μέρους εκδηλώσεις – εκφάνσεις (πλευρές) του ενιαίου δικαιώματος επί της προσωπικότητας, όμως, η προσβολή της προσωπικότητας, σε σχέση με οποιαδήποτε από τις εκδηλώσεις αυτές συνιστά προσβολή της συνολικής έννοιας της προσωπικότητας. Τέτοια προστατευόμενα αγαθά είναι, μεταξύ άλλων, η τιμή και η υπόληψη κάθε ανθρώπου, είναι δε τιμή η εκτίμηση που απολαμβάνει το άτομο στην κοινωνία με βάση την ηθική αξία που έχει λόγω της συμμόρφωσής του με τις νομικές και ηθικές του υποχρεώσεις, ενώ υπόληψη είναι η εκτίμηση που απολαμβάνει το άτομο στην κοινωνία, με βάση την κοινωνική του αξία, συνέπεια των ιδιοτήτων και ικανοτήτων του για την εκπλήρωση των ιδιαίτερων κοινωνικών του έργων ή του επαγγέλματος του. Προϋποθέσεις για την προστασία της προσωπικότητας, της οποίας η παράνομη και συγχρόνως υπαίτια προσβολή συνιστά ειδικότερη μορφή αδικοπραξίας, οπότε συνδυαστικά εφαρμόζονται και οι διατάξεις των άρθρων 914, 919, 920, 932 ΑΚ, είναι, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραπάνω άρθρων, α) η ύπαρξη προσβολής της προσωπικότητας με πράξη ή παράλειψη άλλου, που διαταράσσει μια ή περισσότερες εκδηλώσεις της σωματικής, ψυχικής, πνευματικής και κοινωνικής ατομικότητας του βλαπτόμενου κατά τη στιγμή της προσβολής, β) η προσβολή να είναι παράνομη, που συμβαίνει όταν γίνεται χωρίς δικαίωμα ή με βάση δικαίωμα, το οποίο, όμως, είτε είναι μικρότερης σπουδαιότητας στο πλαίσιο της έννομης τάξης, είτε ασκείται υπό περιστάσεις που καθιστούν την άσκησή του καταχρηστική, κατά την έννοια των άρθρων 281 ΑΚ και 25 παρ. 3 του Συντάγματος, γ) υπαιτιότητα (πταίσμα) του προσβολέα, όταν πρόκειται ειδικότερα για επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης, λόγω ηθικής βλάβης, εξαιτίας της παράνομης προσβολής της προσωπικότητας (ΟλΑΠ 2/2008, ΑΠ 292/2020, ΑΠ 271/2012), εκδηλούμενη, είτε με τη μορφή του δόλου, είτε με τη μορφή της αμέλειας, η οποία υπάρχει, όταν δεν καταβάλλεται η επιμέλεια, που απαιτείται στις συναλλαγές (άρθρο 330 παρ. 2 του ΑΚ) και δ) επέλευση ηθικής βλάβης στον προσβληθέντα, τελούσα σε αιτιώδη σύνδεσμο με την παράνομη και υπαίτια προσβολή. Η προσωπικότητα του ανθρώπου μπορεί να προσβληθεί σε οποιαδήποτε έκφανση ή εκδήλωσή της (σωματική, πνευματική, ηθική, τιμή, κλπ.). Έτσι, η απόδοση σε κάποιον πράξεων που η κοινωνία αποδοκιμάζει, διότι ενέχουν απαξία, εμπίπτει στα όρια της προσβολής της προσωπικότητας. Τέτοιες δε πράξεις, διαταρακτικές της κοινωνικής προσωπικότητας του ανθρώπου, είναι και εκείνες που εμπεριέχουν ονειδισμό ή αμφισβήτηση της προσωπικής ή επαγγελματικής εντιμότητας του προσώπου, ενώ αδιάφορη για το χαρακτήρα της προσβολής ως παράνομης είναι η φύση της διάταξης, που ενδέχεται, με την προσβολή, να παραβιάζεται και η οποία έτσι μπορεί να ανήκει σε οποιοδήποτε κλάδο ή τμήμα του δικαίου. Συνεπώς, παράνομη προσβολή της προσωπικότητας δημιουργείται και από ποινικά κολάσιμη πράξη, όπως συμβαίνει, όταν το άτομο προσβάλλεται στην τιμή και στην υπόληψή του με εξυβριστικές εκδηλώσεις ή με ισχυρισμούς δυσφημιστικούς ή πολύ περισσότερο συκοφαντικούς, κατά την έννοια των άρθρων 361-363 ΠΚ (ΑΠ 292/2020, ΑΠ 1116/2019, ΑΠ 1394/2017, ΑΠ 726/2015). Κατά τις διατάξεις αυτές, εξύβριση διαπράττει, όποιος προσβάλλει την τιμή άλλου με λόγο ή έργο ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, ενώ όποιος με οποιονδήποτε τρόπο ισχυρίζεται ενώπιον τρίτου ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του, διαπράττει το έγκλημα της δυσφήμησης και αν το γεγονός είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε το ψεύδος, τότε διαπράττει το έγκλημα της συκοφαντικής δυσφήμησης. Ως γεγονός, κατά τις παραπάνω διατάξεις, νοείται κάθε περιστατικό του εξωτερικού κόσμου ή αντίθετη προς την ηθική ή την ευπρέπεια σχέση ή συμπεριφορά, εφόσον ανάγονται στο παρελθόν ή στο παρόν και υποπίπτουν στις αισθήσεις, ώστε να είναι δεκτικά απόδειξης. Αντιθέτως, δεν συνιστά γεγονός η έκφραση γνώμης ή συγκεκριμένης αξιολογικής κρίσης ή άλλοι χαρακτηρισμοί, εκτός αν τα παραπάνω σχετίζονται και συνδέονται άμεσα με γεγονός που συνιστά το κρίσιμο του αδικήματος στοιχείο, έτσι ώστε ουσιαστικά να προσδιορίζουν την ποσοτική και ποιοτική βαρύτητά του, πράγμα που δεν συμβαίνει, όταν εκφράζονται ή εκδηλώνονται ανεξάρτητα και άσχετα με τον τρόπο αυτό. Απλές, όμως, κρίσεις, γνώμες και χαρακτηρισμοί, που ενέχουν αμφισβήτηση, κατά την κοινή αντίληψη της κοινωνικής ή ηθικής αξίας του παθόντος ή εκδήλωση καταφρόνησης ή ονειδισμού αυτού (χωρίς να συνδέονται με συγκεκριμένο γεγονός), είναι δυνατό να θεμελιώσουν το έγκλημα της εξύβρισης και όχι το έγκλημα της δυσφήμησης (ΑΠ 1069/2019). Για τη στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος της δυσφήμησης απαιτείται γνώση του δράστη ότι το ισχυριζόμενο ή διαδιδόμενο από αυτόν ενώπιον τρίτου γεγονός, είναι πρόσφορο και κατάλληλο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη άλλου και θέληση ή αποδοχή του ίδιου να ισχυρισθεί ή να διαδώσει ενώπιον τρίτου το βλαπτικό για άλλον γεγονός, ενώ για τη στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης απαιτείται, επιπλέον, και γνώση του δράστη ότι το γεγονός είναι ψευδές. Έτσι, σε περίπτωση που ο δράστης δεν γνώριζε το ψεύδος του γεγονότος που ισχυρίσθηκε ή διέδωσε ή είχε αμφιβολίες γι’ αυτό, δεν στοιχειοθετείται μεν το έγκλημα της συκοφαντικής δυσφήμησης σε βάρος άλλου, παραμένει, όμως, ως έγκλημα η απλή δυσφήμηση κατ’ άρθρο 362 του ΠΚ, που προσβάλλει επίσης, την προσωπικότητα του άλλου σε βαθμό μη ανεκτό από την έννομη τάξη. Ωστόσο ως αστικό αδίκημα, η δυσφήμηση θεμελιώνεται υποκειμενικά και σε απλή αμέλεια του δράστη και συνεπώς όποιος από πρόθεση ή από αμέλεια ισχυρίζεται ή διαδίδει προς τρίτους, με οποιονδήποτε τρόπο γεγονότα που θίγουν την τιμή και την υπόληψη άλλου, υπό την προαναφερόμενη έννοια, προσβάλλοντας παράνομα την προσωπικότητά του, έχει υποχρέωση, να τον αποζημιώσει και να ικανοποιήσει και την ηθική βλάβη του, εκτός αν συντρέχει κάποια από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 367 παρ. 1 ΠΚ περιπτώσεις, που αίρουν τον άδικο χαρακτήρα της πράξης του, τόσο ως ποινικό όσο και ως αστικό αδίκημα, αφού οι διατάξεις των άρθρων 361 – 367 του ΠΚ εφαρμόζονται αναλογικά για την ενότητα της έννομης τάξης και στο χώρο του ιδιωτικού δικαίου, όπως αυτός οριοθετείται από τις προαναφερθείσες διατάξεις των άρθρων 57-59 και 914 επ. ΑΚ (ΑΠ 272/2020, ΑΠ 611/2019, ΑΠ 1394/2017, ΑΠ 343/2016). Ειδικότερα, το άρθρο 367 ΠΚ ορίζει στην παρ. 1, ότι, “δεν αποτελούν άδικη πράξη,, α) οι δυσμενείς κρίσεις … καθώς και, γ) οι εκδηλώσεις που γίνονται για την εκτέλεση νομίμων καθηκόντων, την άσκηση νόμιμης εξουσίας ή για τη διαφύλαξη (προστασία) δικαιώματος ή από άλλο δικαιολογημένο ενδιαφέρον …” και στην παρ. 2 ότι η προηγούμενη διάταξη δεν εφαρμόζεται, α) όταν οι παραπάνω κρίσεις και εκδηλώσεις περιέχουν τα συστατικά στοιχεία της πράξης του άρθρου 363 (δηλαδή της συκοφαντικής δυσφήμησης) καθώς και β) όταν από τον τρόπο εκδήλωσης ή από τις περιστάσεις υπό τις οποίες τελέσθηκε η πράξη» προκύπτει σκοπός εξύβρισης. Επομένως» αιρουμένου του άδικου χαρακτήρα των προαναφερθεισών αξιόποινων πράξεων, αποκλείεται και το στοιχείο του παράνομου της επιζήμιας συμπεριφοράς, ως όρος της αντίστοιχης αδικοπραξίας του αστικού δικαίου. ‘Όμως, ο άδικος χαρακτήρας της πράξης, ως προς τις εξυβριστικές ή δυσφημιστικές εκφράσεις που περιέχει, δεν αίρεται στις προαναφερθείσες περιπτώσεις (λόγω δικαιολογημένου ενδιαφέροντος κλπ.) και συνεπώς, παραμένει η ποινική ευθύνη του δράστη, άρα και η υποχρέωσή του προς αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση κατά το αστικό δίκαιο, όταν συντρέχει μια από τις περιπτώσεις της παρ. 2 του άρθρου 367 ΠΚ, δηλαδή, όταν οι επίμαχες κρίσεις περιέχουν τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης του άρθρου 363 ΠΚ, ή όταν από τον τρόπο εκδήλωσης, ή από τις περιστάσεις υπό τις οποίες τελέσθηκε η πράξη, προκύπτει σκοπός εξύβρισης, δηλαδή πρόθεση που κατευθύνεται ειδικά στην προσβολή της τιμής του άλλου (ΑΠ 972/2020, ΑΠ 1431/2017, ΑΠ 343/2016). Ο ισχυρισμός του εναγομένου, ότι συντρέχει περίπτωση δικαιολογημένου ενδιαφέροντος που αίρει κατά το άρθρο 367 παρ. 1 γ ΠΚ τον άδικο χαρακτήρα δυσφημιστικού για τον ενάγοντα ισχυρισμού του συνιστά ένσταση καταλυτική της εναντίον του αγωγής με αντικείμενο την ικανοποίηση της ηθικής βλάβης του αντιδίκου από την επικαλούμενη προσβολή της προσωπικότητάς του με το δυσφημιστικό σε βάρος του ισχυρισμό, ενώ αντένσταση συνιστά ο ισχυρισμός του ενάγοντος ότι δεν αίρεται ο άδικος χαρακτήρας της δυσφήμησής του από τον εναγόμενο, επειδή οι επίμαχες εκδηλώσεις περιέχουν τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης ή επειδή αυτός ενήργησε με ειδικό σκοπό εξύβρισής του (ΑΠ 792/2020, 2049/2017). Ειδικός σκοπός εξύβρισης, που ως νομική έννοια ελέγχεται από τον Άρειο Πάγο, υπάρχει στον τρόπο εκδήλωσης της προσβλητικής της τιμής του άλλου συμπεριφοράς, όταν αυτός δεν ήταν αντικειμενικά αναγκαίος για τη δέουσα απόδοση του περιεχομένου της σκέψης εκείνου που φέρεται ότι ενεργεί από δικαιολογημένο ενδιαφέρον και ο οποίος καίτοι γνώριζε τούτο, χρησιμοποίησε τον τρόπο αυτό για να προσβάλει την τιμή του άλλου. Έτσι, ο ειδικός σκοπός εξύβρισης έγκειται στην ενσυνείδητη υπέρβαση των ορίων του δικαιώματος, η οποία κατατείνει στην προσβολή της τιμής και αποτελεί πρόσθετο στοιχείο της υποκειμενικής υπόστασης του αδικήματος (ΑΠ 972/2020). Εξάλλου, κατά μεν την παρ. 1 του άρθρου 14 του Συντάγματος, “καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου, τους στοχασμούς του, τηρώντας τους νόμους του Κράτους”, κατά δε την παρ. 2 του ίδιου ως άνω άρθρου, “ο τύπος είναι ελεύθερος και η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται”. Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται, ότι ο τύπος επιτελεί κοινωνικό λειτούργημα, ασκώντας καθήκοντα τα οποία ο ίδιος επιλέγει, βάσει της αποστολής του, που συνίστανται στην πληροφόρηση και στη σύμπραξη για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Η ελευθερία του τύπου δεν αποτελεί, όμως, αυτοσκοπό και συνακόλουθα δεν πρέπει να συνεπάγεται χωρίς άλλο τη θυσία άλλων εννόμων αγαθών, γι’ αυτό και υπάγεται, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 1 Συντάγματος, στο γενικό περιορισμό της τήρησης των νόμων του Κράτους, οι οποίοι αποτελούν και το γενικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται και αναπτύσσεται ελεύθερα ο τύπος. Επομένως, με νόμο μπορεί να περιορισθεί η ελευθερία διάδοσης των στοχασμών και η αντίστοιχη ελευθερία πληροφόρησης, αρκεί αυτοί οι περιορισμοί να αποτελούν μόνο κατασταλτικά μέτρα και να μη θίγουν τον πυρήνα του δικαιώματος της ελευθερίας του τύπου. Άλλωστε, από το άρθρο 14 παρ. 1 Συντάγματος, σε συνδυασμό με τα άρθρα 25 παρ. 3 Συντάγματος και 281 ΑΚ, προκύπτει ότι, το δικαίωμα της ελευθεροτυπίας υπόκειται σε περιορισμούς και ασκείται εντός των ορίων που χαράσσουν οι νόμοι του κράτους, οι οποίοι επιδιώκουν όχι τη, με οποιονδήποτε τρόπο, παρεμπόδιση της ελευθεροτυπίας, αλλά την προστασία των πολιτών και του κοινωνικού συνόλου από την καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος της, με τον τύπο, ελεύθερης έκφρασης γνώμης ή διάδοσης πληροφοριών ή άσκησης κριτικής. Τα δυσδιάκριτα όρια του δικαιώματος της ελευθεροτυπίας από την εφαρμογή των προμνησθεισών διατάξεων προσδιορίζονται από το ημεδαπό δίκαιο από την προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 367 ΠΚ, Επίσης, το άρθρο 10 της Διεθνούς Σύμβασης της Ρώμης, που κυρώθηκε και αποτελεί εσωτερικό δίκαιο (νδ/γμα 53/1974), καθιερώνει με την παρ. 1 αυτού, την ελευθερία της γνώμης και της μετάδοσης πληροφοριών ή ιδεών, όμως, με την παρ. 2 αυτού προβλέπει δυνατότητα περιορισμού της ελευθερίας του τύπου, ορίζοντας ότι η άσκηση του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης συνεπάγεται καθήκοντα και ευθύνες και μπορεί να υπαχθεί σε περιορισμούς ή κυρώσεις που προβλέπονται από το νόμο και αποτελούν αναγκαία μέτρα σε δημοκρατική κοινωνία για την εθνική ασφάλεια, τη δημόσια τάξη, την προστασία της υπόληψης και των δικαιωμάτων τρίτων, για την παρεμπόδιση της . κοινολόγησης εμπιστευτικών πληροφοριών ή για την εξασφάλιση του κύρους ή της αμεροληψίας της δικαστικής εξουσίας (ΑΠ 520/2018, ΑΠ 697/2017, ΑΠ 1565/2012). Από το πλέγμα των προαναφερθεισών διατάξεων συνάγεται ότι, από τον ενυπάρχοντα στη δημοσιογραφική δραστηριότητα αυξημένο κίνδυνο προσβολής της προσωπικότητας λόγω της δημοσιότητας, που αποτελεί το πεδίο δράσης του τύπου, απορρέουν οι λεγάμενες συναλλακτικές υποχρεώσεις του τύπου, μεταξύ των οποίων η υποχρέωση σεβασμού της προσωπικότητας και το καθήκον αλήθειας, που επιβάλλει να προηγηθεί ο έλεγχος της αλήθειας των πληροφοριών και των ειδήσεων, ώστε το περιεχόμενο να συμπίπτει με την πραγματικότητα. Η μη τήρηση αυτών των συναλλακτικών υποχρεώσεων αποκλείει, στην περίπτωση της μετάδοσης αναληθούς είδησης, την ύπαρξη δικαιολογημένου ενδιαφέροντος του δημοσιογράφου προς ενημέρωση του κοινού, και γι’ αυτό δεν τίθεται θέμα άρσης του παράνομου της προσβολής, κατ’ άρθρο 367 ΠΚ (ΑΠ 574/2019, ΑΠ 632/2015). Ο δημοσιογράφος οφείλει να εξακριβώνει, πριν από τη δημοσίευση, την αλήθεια των όλων δυσφημιστικών γεγονότων, χωρίς να μπορεί να θεωρηθεί, σε αντίθετη περίπτωση, ότι η παράδοση σε δημόσια ανυποληψία του δυσφημούμενου προσώπου τελεί σε αναλογία με την κοινωνική αποστολή του τύπου για ενημέρωση του κοινού, ή ότι αποτελεί αυτή το επιβεβλημένο μέσο άσκησης του έργου της ενημέρωσης, εάν δε συντρέχει τέτοια περίπτωση, ο άδικος χαρακτήρας της πράξης του δημοσιογράφου δεν αίρεται (ΑΠ 158/2020, ΑΠ 5 74/2019, ΑΠ 15 87/2017), Δικαιολογημένο ενδιαφέρον, που πηγάζει από τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία και κοινωνική αποστολή του τύπου, έχουν και τα πρόσωπα, που συνδέονται με τη λειτουργία του, όπως προπάντων είναι οι δημοσιογράφοι, αλλά και γενικότερα όσοι κάνουν χρήση του τύπου για τη δημοσίευση ειδήσεων και σχολίων, σχετικών με τις πράξεις και τη συμπεριφορά φυσικών ή νομικών προσώπων ή ομάδων προσώπων, που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για το κοινωνικό σύνολο. Έτσι, είναι επιτρεπτά για τα πρόσωπα αυτά δημοσιεύματα προς ενημέρωση του κοινού, ακόμη και αν περιέχουν οξεία κριτική και δυσμενείς σε βάρος τους χαρακτηρισμούς (ΑΠ 292/2020, 1662/2005). Περαιτέρω, κατά την παρ. 1 του άρθρου μόνου ν. 1178/1981, ‘περί αστικής ευθύνης του τύπου και άλλων τινών διατάξεων”, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 2243/1994 ο ιδιοκτήτης κάθε εντύπου υποχρεούται σε πλήρη αποζημίωση για την παράνομη περιουσιακή ζημία, καθώς και σε χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που προξενήθηκε υπαίτια με δημοσίευμα, το οποίο θίγει την τιμή ή την υπόληψη κάθε ατόμου, έστω και αν η κατά τα άρθρα 914, 919 και 920 ΑΚ υπαιτιότητα, πρόθεση και γνώση ή υπαίτια άγνοια αντιστοίχως, συντρέχουν στο πρόσωπο του συντάκτου του δημοσιεύματος ή αν ο τελευταίος είναι άγνωστος στον εκδότη ή στο διευθυντή συντάξεως του εντύπου. Στην παρ. 2 του ιδίου άρθρου, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο μόνο παρ. 4 ν. 2243/1994, η κατά το άρθρο 93 2 του ΑΚ χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης του αδικηθέντος από κάποια από τις προβλεπόμενες στην προηγουμένη παράγραφο πράξεις ορίζεται, εφόσον αυτές τελέστηκαν δια του τύπου, κατά την κρίση του δικαστή, όχι κατώτερη των αναφερόμενων κατά περίπτωση ποσών. Η ευθύνη δηλαδή του ιδιοκτήτη του εντύπου είναι σε όλες αυτές τις περιπτώσεις γνήσια αντικειμενική, η οποία έχει ως προϋπόθεση την ύπαρξη αντίστοιχης υποκειμενικής ευθύνης του συντάκτη ή αναλόγως του εκδότη ή του διευθυντή συντάξεως του εντύπου, με τους οποίους συνευθύνεται κατά το άρθρο 926 ΑΚ εις ολόκληρον. Ο συντάκτης (του επιλήψιμου δημοσιεύματος), ο εκδότης (αν δεν είναι και ιδιοκτήτης του εντύπου) ή ο διευθυντής σύνταξης ευθύνονται προς αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας ή της ηθικής βλάβης που έχει προκληθεί από το επιλήψιμο δημοσίευμα, κατά τις κοινές διατάξεις των άρθρων 57, 59, 914, 919, 920, 932 ΑΚ, σε συνδυασμό με τα άρθρα 361-363 ΠΚ (ΑΠ 3 87/2005),2017 ό.π., ΑΠ 73 0/2017 Ιστοσελίδα Αρείου Πάγου). Εξάλλου, από τις διατάξεις των άρθρων 57, 58, 59 και 914 ΑΚ συνάγεται ότι, στην αγωγή με την οποία ζητείται η επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, την οποία ο εναγών υπέστη από τη μείωση της προσωπικότητας του, αρκεί να αναφέρεται το είδος της προσβολής, η παράνομη πράξη που την προκάλεσε, ο αιτιώδης συνδυασμός της με αυτή, καθώς και ότι ο προσβάλλων τελούσε σε υπαιτιότητα. Ειδικότερος, όμως, προσδιορισμός, όπως είναι η έκταση της βλάβης που υπέστη ο παθών, η βαρύτητα του πταίσματος του υπαιτίου, καθώς και οι συμπαρομαρτούσες συνθήκες, δηλαδή η περιουσιακή κατάσταση των διαδίκων, η κοινωνική τους θέση, οι προσωπικές σχέσεις των διαδίκων, ο ποινικός χαρακτήρας της πράξης του υπαιτίου κ.λπ., αποτελούν είτε ιδιότητες των στοιχείων που συνθέτουν την ιστορική βάση της αγωγής (έκταση βλάβης, βαρύτητα πταίσματος), είτε περιστατικά που λαμβάνονται υπόψη για να καθορισθεί το εύλογο χρηματικό ποσό για την ικανοποίηση του παθόντα (συμπαρομαρτούσες συνθήκες). Δηλαδή δεν αποτελούν ίδια και αυτοτελή στοιχεία, ώστε η παράθεσή τους να είναι απαραίτητη για την πληρότητα της αγωγής, ούτε περί αυτών διατάσσεται απόδειξη, αλλά τα δικαστήρια αποφαίνονται για αυτά κατά κρίση ελεύθερη και μη υποκείμενη σε αναιρετικό έλεγχο (ΑΠ 543/2009 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Περαιτέρω, από το άρθρο 932 ΑΚ συνάγεται ότι σκοπός της διάταξης είναι να επιτυγχάνεται μια υπό ευρεία έννοια αποκατάσταση του παθόντος για την ηθική του βλάβη ή την ψυχική οδύνη, λόγω της αδικοπραξίας, ώστε αυτός να απολαύει μια δίκαιη και επαρκή ανακούφιση και παρηγοριά, χωρίς, από το άλλο μέρος, να εμπορευματοποιείται η προσβληθείσα ηθική αξία και να επεκτείνεται υπέρμετρα το ύψος της αποζημίωσης για ηθική βλάβη ή την ψυχική οδύνη που δεν μπορεί να αποτιμηθεί επακριβώς σε χρήμα. Με βάση τον σκοπό αυτό αντλούνται, στη συνέχεια, ως ουσιώδη χαρακτηριστικά της έννοιας του “ευλόγου”, εκείνα τα στοιχεία που αποτελούν τα πλέον πρόσφορα μέσα για την εκπλήρωση του εν λόγω σκοπού της διάταξης. Τέτοια στοιχεία είναι, ιδίως, το είδος και η βαρύτητα της ηθικής προσβολής, η περιουσιακή, κοινωνική και προσωπική κατάσταση των μερών και κυρίως του παθόντος, η βαρύτητα του πταίσματος του δράστη (στον βαθμό που επηρεάζει την ένταση της ηθικής βλάβης), η βαρύτητα του τυχόν συντρέχοντας πταίσματος του θύματος και οι όλες ειδικότερες συνθήκες πρόκλησης της ηθικής βλάβης. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να οδηγούν τον δικαστή να σχηματίσει την κατά το άρθρο 932 ΑΚ εύλογη κρίση του (όχι κατά τις υποκειμενικές του ανέλεγκτες αντιλήψεις αλλά) κατ’ εφαρμογή του αντικειμενικού μέτρου που θα εφάρμοζε και ο νομοθέτης, αν έθετε ο ίδιος τον κανόνα αποκατάστασης της ηθικής βλάβης στην ατομική περίπτωση. Συνάγεται δε το αντικειμενικό αυτό μέτρο από τον ανωτέρω σκοπό του άρθρου 932 ΑΚ και, μέσω αυτού, από την όλη κλίμακα των υπερκείμενων σκοπών του συστήματος αποζημίωσης λόγω αδικοπραξίας του ΑΚ. Η κρίση του δικαστηρίου ουσίας, όσον αφορά το ύψος της επιδικαστέας χρηματικής ικανοποίησης αποφασίζεται (κατ’ αρχήν αναιρετικώς ανέλεγκτα), με βάση τους ισχυρισμούς και τα αποδεικτικά στοιχεία που θέτουν στη διάθεσή του οι διάδικοι. Επιβάλλεται, όμως, σε κάθε περίπτωση να τηρείται, κατά τον καθορισμό του επιδικαζόμενου ποσού, η διάταξη του άρθρου 25 § 1 του Συντάγματος, που καθιερώνει τη αρχή της αναλογικότητας, η οποία, έστω και αν ρητά δεν αναφέρεται σε αυτήν, απευθύνεται και στον δικαστή, όσον αφορά τις σχέσεις των διαδίκων, καθιερώνοντάς την, ως δεσμευτική δικαιϊκή αρχή. Αποτελεί δε η αρχή της αναλογικότητας την αντίστροφη μορφή της απαγόρευσης της κατάχρησης δικαιώματος, όταν το ασκούμενο δικαίωμα υπερβαίνει τα ακραία όρια που θέτουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη, καθώς και ο οικονομικός και κοινωνικός σκοπός.
Τέλος, κατά το άρθρο 529 παρ. 1 εδ. α ΚΠολΔ, στην κατ’ έφεση δίκη επιτρέπεται να γίνει επίκληση και προσαγωγή νέων αποδεικτικών μέσων, κατά δε την παρ. 2 του ίδιου άρθρου, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο μπορεί να αποκρούσει τα αποδεικτικά μέσα που προσάγονται πρώτη φορά σε αυτό ως απαράδεκτα, αν κατά την κρίση του ο διάδικος δεν τα είχε προσκομίσει στην πρωτόδικη δίκη από πρόθεση στρεψοδικίας ή από βαριά αμέλεια. Με τις διατάξεις αυτές εισάγεται ο δικονομικός κανόνας, ότι στην κατ’ έφεση δίκη είναι επιτρεπτή η επίκληση και προσκομιδή νέων αποδεικτικών μέσων, παρέχεται, όμως, στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, η εξουσία να αποκρούσει ως απαράδεκτα τα αποδεικτικά μέσα, τα οποία προσκομίζονται για πρώτη φορά σε αυτό, αν, κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του, ο διάδικος δεν τα προσκόμισε στην πρωτοβάθμια δίκη από πρόθεση στρεψοδικίας ή από βαριά αμέλεια. Τα αποδεικτικά αυτά μέσα είναι παραδεκτά στην κατ’ έφεση δίκη, αν η νόμιμη επίκληση και προσκομιδή τους, γίνει με τις ενώπιον του εφετείου υποβληθείσες προτάσεις των διαδίκων (ΑΠ 374/2019, ΑΠ 284/2018, ΑΠ 315/2015). Ως νέα αποδεικτικά μέσα κατά την έννοια της αμέσως πιο πάνω διάταξης, θεωρούνται, είτε αυτά που δεν υποβλήθηκαν καθόλου πρωτοδίκως, είτε εκείνα που υποβλήθηκαν μεν πρωτοδίκως, αλλά απαραδέκτως, όπως λχ εκπρόθεσμα ή χωρίς επίκληση ή χωρίς νόμιμη σήμανση κ.λπ., είναι δε αδιάφορο αν το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, αποφάνθηκε ρητά για το απαράδεκτο των εν λόγω αποδεικτικών μέσων ή αντιπαρήλθε σιωπηρά το τελευταίο και έλαβε αυτά υπόψη του (ΑΠ 988/2021, ΑΠ 308/2020). Επομένως, δεν συντρέχει περίπτωση απαράδεκτης λήψης εγγράφων από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, προκειμένου περί εγγράφων που είχαν προσκομιστεί απαραδέκτως στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, μετά την προφορική συζήτηση της υπόθεσης στο δικαστήριο αυτό, κατά τη διάρκεια της προθεσμίας προσθήκης και αντίκρουσης, χωρίς να συντρέχουν οι κατά νόμο προϋποθέσεις του επιτρεπτού της καθυστερημένης προσκομιδής και επίκλησης αυτών (ΑΠ 988/2021, ΑΠ 3 08/2020), όπως επίσης, παραδεκτά λαμβάνονται υπ’ όψιν στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο και οι υπεράριθμες στον πρώτο βαθμό ένορκες βεβαιώσεις, εφόσον δεν υπερβαίνουν (συνολικά) τον προβλεπόμενο στο άρθρο 422 §3 ΚΠολΔ, αριθμό ήτοι πάνω από τριών (3) για κάθε διάδικο και δύο (2) για την αντίκρουση, για κάθε βαθμό δικαιοδοσίας.
Στην προκειμένη περίπτωση, με την από 24-6-2020 (././25-6-2020) αγωγή του, ενώπιον του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου (Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών), ο ενάγων ιστορούσε ότι στα από 3-2-2020, 14-2-2020, 21-2-2020, 2-3-2020, 13-3-2020, 3-4-2020 και 8-4-2020 δημοσιεύματα της εφημερίδας «…» και της ιστοσελίδας « www… .gr», ιδιοκτησίας του πρώτου εναγόμενου σωματείου και των οποίων διευθυντής σύνταξης τυγχάνει ο δεύτερος εναγόμενος, περιλαμβάνονταν ψευδείς, συκοφαντικοί και εξυβριστικοί ισχυρισμοί, σύμφωνα με τα αναλυτικώς εκτιθέμενα στο δικόγραφο, που θίγουν την τιμή και την υπόληψή του ως ανθρώπου και ως Αρχιεπισκόπου .. Ειδικότερα, ο ενάγων ισχυρίσθηκε ότι οι εναγόμενοι, εν γνώσει της αναλήθειας των ισχυρισμών τους, παράνομα και δόλια προσέβαλαν την προσωπικότητά του ως ιεράρχη της εκκλησίας, με τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και φημών για το πρόσωπό του, των οποίων έλαβε γνώση μεγάλος και μη δυνάμενος να προσδιορισθεί αριθμός αναγνωστών και χρηστών του διαδικτύου, αιτιωδώς δε προκάλεσαν σε αυτόν ηθική βλάβη. Με βάση το ιστορικό αυτό, ο ενάγων, επικαλούμενος ότι επέδωσε στους εναγομένους την ενσωματωμένη στο αγωγικό δικόγραφο από 13-4-2020 εξώδικη δήλωση — διαμαρτυρία του, με την οποία τους καλούσε να αποκαταστήσουν την προσβολή, μετά και από παραδεκτό μερικό περιορισμό του αποτιμητού σε χρήμα καταψηφιστικού αιτήματος της αγωγής, με προφορική δήλωση των πληρεξούσιων δικηγόρων του στο ακροατήριο του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου, που καταχωρίστηκε στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη πρακτικά, αλλά και με σχετική μνεία στις έγγραφες προτάσεις του (άρθρ. 223, 224, 295 §1 εδ. β’ και 297 ΚΠολΔ), ζήτησε: 1) να ανακαλέσουν οι εναγόμενοι τα από 3-2-2020, 14-2-2020, 21-2-2020, 2-3-2020, 13-3-2020, 3-4-2020 και 8-4-2020 δημοσιεύματά τους από την ιστοσελίδα τους «www. … .gr » και από την εφημερίδα «…», καθώς και να υποχρεωθούν να δημοσιεύσουν στις ανωτέρω, ιστοσελίδα και εφημερίδα, αφενός, μετά την έκδοση της απόφασης, αυτούσιο το αποτυπωθέν στο αιτητικό της αγωγής τους επανορθωτικό δημοσίευμα με τίτλο «Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΖΗΤΑ ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΚΑΙ ΑΠΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΣΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ …», αφετέρου, εντός δεκαπέντε ημερών από την επίδοση της τελεσίδικης απόφασης και στην ίδια θέση της εφημερίδας και με την ίδια έκταση που είχαν τα προσβλητικά δημοσιεύματα, περίληψη της απόφασης με (α) τον αριθμό και τη χρονολογία δημοσίευσης της απόφασης, (β) το δικαστήριο που την εξέδωσε και (γ) το ονοματεπώνυμο του ενάγοντος, καθοριζόμενης χρηματικής ποινής για κάθε ημέρα καθυστέρησης δημοσίευσης της απόφασης, 2) να υποχρεωθεί έκαστος των εναγομένων να του καταβάλει το χρηματικό ποσό των 50.000 ευρώ, με τον νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής έως την εξόφληση, ως χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη, και 3) να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να παραλείψουν στο μέλλον την προσβολή του καθ’ οιονδήποτε τρόπο.
Επί της αγωγής αυτής, συζητήσεως γενομένης αντιμωλία των διαδίκων, εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή η αγωγή κατά τα αναφερόμενα στο διατακτικό της εκκαλουμένης. Κατά της αποφάσεως αυτής παραπονούνται οι εναγόμενοι και ήδη εκκαλούντες με την ένδικη έφεση, για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και ζητούν να γίνει δεκτή η έφεσή τους, να εξαφανισθεί η εκκαλουμένη και να απορριφθεί η αγωγή στο σύνολό της.
Κατά τη συζήτηση στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο προσκομίστηκε από τον ενάγοντα έγγραφη, κατ’ άρθρο μόνο § 5 του ν. 1178/1981, εξώδικη πρόσκληση προς τους εναγομένους υπό τις ανωτέρω ιδιότητές τους (σχετ. οι υπ’ αριθμ. . και ./4-5-2020 εκθέσεις επίδοσης του αρμόδιου δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Αθηνών . της από 13-4-2020 εξώδικης δήλωσης – διαμαρτυρίας του), να αποκαταστήσουν την προσβολή, με την ανάκληση των σχετικών δημοσιευμάτων και με τη δημοσίευση στην αρχική σελίδα της εφημερίδας και της ιστοσελίδας σχετικής ανακλητικής δήλωσης. Οι εναγόμενοι, με τις πρωτοδίκως κατατεθείσες προτάσεις τους, ισχυρίστηκαν ότι η αγωγή τυγχάνει απαράδεκτη, καθώς, μετά την επίδοση σε αυτούς της ως άνω εξώδικης δήλωσης – διαμαρτυρίας του ενάγοντος, στο υπ’ αριθμ. … (έτος …) φύλλο της εφημερίδας «…» της .. Μαΐου .. και δη στις σελίδες … αυτού, όπως επίσης και στην ιστοσελίδα «www. … .gr», δημοσίευσαν όχι μόνο το αποκαταστατικό κείμενο που ο ενάγων τους υπέδειξε αλλά ολόκληρη την εξώδικη δήλωση – διαμαρτυρία του και, συνεπώς, έλαβε χώρα η εκ του νόμου προβλεπόμενη αποκατάσταση της προσβολής που ο ενάγων υποστηρίζει ότι υπέστη. Ωστόσο η δημοσίευση ολόκληρης της εξώδικης δήλωσης – διαμαρτυρίας του ενάγοντος, με την οποία ζητεί να δημοσιευθεί ορισμένο αποκαταστατικό κείμενο που αυτός υποδεικνύει και παρατίθεται, εμφανώς όμως χωρίς να υιοθετείται από το μέσο που δημοσιεύεται, δεν συνιστά επ’ ουδενί ανάκληση της προσβολής, κατά την έννοια του προαναφερθέντος άρθρου, όταν μάλιστα η σχετική δημοσίευση ακολουθείται, όπως εν προκειμένω, από απαντητικό, στην ως άνω εξώδικη δήλωση – διαμαρτυρία του ενάγοντος, κείμενο με το οποίο επιχειρείται να δικαιολογηθεί το περιεχόμενο των σχετικών, φερομένων ως συκοφαντικών, δημοσιευμάτων, ως στηριζόμενο σε πραγματικά γεγονότα και ως μη έχον, άρα, συκοφαντικό χαρακτήρα. Επιπρόσθετα, η παραπάνω δημοσίευση (της εξώδικης δήλωσης – διαμαρτυρίας του ενάγοντος) δεν συνοδεύθηκε από την κοινοποίηση στον φερόμενο ως θιγέντα του ως άνω δημοσιεύματος αποκατάστασης, όπως ορίζεται στο άρθρο μόνο παρ. 5 εδ. β του ν. 1178/1981, όπου αναφέρεται ότι η αποκατάσταση του θιγέντος θεωρείται ότι επήλθε αν ο ιδιοκτήτης του εντύπου άλλως ο εκδότης ή ο διευθυντής σύνταξης αυτού, εντός διαστήματος 10 ημερών ανακαλέσει ρητά την προσβολή και κοινοποιήσει στον αδικηθέντα το ως άνω δημοσίευμα αποκατάστασης. Επομένως, η αγωγή ασκήθηκε παραδεκτά και το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο δέχθηκε τα ίδια, δεν έσφαλε, απορριπτομένου του σχετικού πρώτου λόγου εφέσεως των εναγομένων – εκκαλούντων.
Περαιτέρω η αγωγή, με το περιεχόμενο, που προαναφέρθηκε, είναι επαρκώς ορισμένη, καθόσον για τη θεμελίωσή της περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία κατ’ άρθρο 216 ΚΠολΔ στοιχεία, ο δε ενάγων επικαλείται σαφώς τη γνώση των εναγομένων ως προς το ψευδές των ισχυρισμών τους και δεν εκθέτει αντιφατικά τα περιστατικά που αφορούν τη γνώση τους αυτή, ενώ εξάλλου, ο ενάγων δεν όφειλε για το ορισμένο της αγωγής του να εκθέτει την κοινωνική και οικονομική κατάσταση καθενός των διαδίκων, όπως αβάσιμα ισχυρίζονται οι εναγόμενοι – εκκαλούντες, διότι αυτά δεν συνιστούν ίδια και αυτοτελή στοιχεία, ώστε η παράθεσή τους να είναι απαραίτητη για την πληρότητα της αγωγής, σύμφωνα και με τα διαλαμβανόμενα ειδικότερα στη νομική σκέψη της παρούσας. Συνεπώς, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, που με την εκκαλούμενη απόφασή του έκρινε ορισμένη την αγωγή (πλην του αιτήματος περί παράλειψης της προσβολής στο μέλλον, το οποίο απέρριψε ως αόριστο), απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς των εναγομένων περί αοριστίας αυτής, ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο, όσα δεν αντίθετα υποστηρίζουν οι εκκαλούντες με τον τρίτο λόγο της έφεσής τους είναι αβάσιμα και απορριπτέα.
Ο ισχυρισμός των εναγομένων, τον οποίο επαναφέρουν με λόγο έφεσης, ότι είναι μη νόμιμο το αγωγικό αίτημα να υποχρεωθούν αυτοί να δημοσιεύσουν στην αρχική σελίδα της ιστοσελίδας τους και στο πρώτο φύλλο της εφημερίδας τους το παρατιθέμενο στην αγωγή επανορθωτικό δημοσίευμα, καθώς το άρθρο μόνο §6 του ν. 1178/1981 προβλέπει την καταχώριση στην εφημερίδα μόνο περίληψης της απόφασης, με το περιεχόμενο που αναφέρεται στην εν λόγω διάταξη, είναι βάσιμος, διότι η δημοσίευση μόνο της περίληψης της απόφασης, κατά τα ειδικώς αναφερόμενα στον περί τύπου νόμου, είναι επαρκής για την αποκατάσταση της τιμής του ενάγοντας. Συνεπώς το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο με την εκκαλουμένη απόφαση απέρριψε τον παραπάνω ισχυρισμό των εναγομένων και ήδη εκκαλούντων και δέχθηκε το σχετικό αγωγικό αίτημα ως νόμω και ουσία βάσιμο, έσφαλε κατά το βάσιμο περί τούτου δεύτερο λόγο της εφέσεως.
Περαιτέρω, η ένσταση των εναγομένων, την οποία επαναφέρουν με λόγο έφεσης, περί καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος, επικαλούμενοι ότι το ποσόν που ζητεί ο ενάγων να του επιδικασθεί ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης είναι υπέρογκο και μοναδικός σκοπός του ενάγοντος, είναι όχι η αποκατάσταση της ηθικής του βλάβης αλλά η ζημία τους (εναγομένων), σκοπός που προκύπτει από τη δήλωση του ενάγοντος, που περιέχεται στην αγωγή περί εκχώρησης του επιδικασθησομένου ποσού στην Ιερά Αρχιεπισκοπή ., είναι απορριπτέος ως μη νόμιμος, καθόσον και αληθή υποτιθέμενα τα παραπάνω δεν αρκούν για να καταστήσουν την άσκηση του επίδικου δικαιώματος καταχρηστική κατ’ άρθρο 281 ΑΚ. Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο που με την εκκαλουμένη απόφαση έκρινε τα ίδια δεν έσφαλε και ορθά το νόμο εφάρμοσε απορριπτομμένου του σχετικού τέταρτου λόγου της εφέσεως.
Από την εκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων των διαδίκων, . και . αντίστοιχα, που εξετάσθηκαν νόμιμα στο ακροατήριο του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου, οι οποίες περιέχονται στα ταυτάριθμα με την υπ’ αριθμ. 3164/2021 απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του ιδίου Δικαστηρίου, της υπ’ αριθμ. ./18-2-2022 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον της Συμβολαιογράφου Αθηνών . του μάρτυρα πατρός .… , διακόνου, κατά κόσμον . του . και της . , που με επίκληση προσκομίζει ο ενάγων, η οποία δόθηκε μετά από νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση των αντιδίκων του (σχετ. οι υπ’ αριθμ. . και ./15-2-2022 εκθέσεις επίδοσης του αρμόδιου δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο Αθηνών . ), της υπ. αριθμ. ./23-9-2021 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον της Συμβολαιογράφου Κηφισιάς . του μάρτυρα . του . και της . , που με επίκληση προσκομίζουν οι εναγόμενοι, η οποία δόθηκε μετά από νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση του αντιδίκου τους (σχετ. η υπ’ αριθμ. .Β/20-9-2021 έκθεση επίδοσης του αρμόδιου δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο Αθηνών . ), της υπ’ αριθμ. ./29-9- 2021 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον του Συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης . του μάρτυρα . του . και της . , της υπ’ αριθμ. ./29-9-2021 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον της Συμβολαιογράφου Πάρου . του μάρτυρα . του . , οι οποίες δόθηκαν μετά από νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση του αντιδίκου τους (σχετ. η υπ’ αριθμ. .Β/24-9-2021 έκθεση επίδοσης του αρμόδιου δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο Αθηνών . ), όπως επίσης και της υπ’ αριθμ. ./5-10-2021 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον της Συμβολαιογράφου Αθηνών . του μάρτυρα πατρός … , διακόνου, κατά κόσμον . του . και της . , που με επίκληση προσκομίζει ο ενάγων, η οποία δόθηκε μετά από νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση των αντιδίκων του με προφορική δήλωση του πληρεξουσίου δικηγόρου του στο ακροατήριο κατά τη συνεδρίαση της 30-9-2021, που καταχωρίστηκε στα ταυτάριθμα με την υπ’ αριθμ. 3164/2021 απόφαση του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου πρακτικά, λαμβανομένων επιπλέον, υπόψη κατά τα αναφερόμενα στη μείζονα πρόταση των μη ληφθέντων υπ’ όψιν από το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο (α) της υπ’ αριθμ. ./30-9-2021 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον της Συμβολαιογράφου Βασιλικών Θεσσαλονίκης . του μάρτυρα Μητροπολίτη ., κατά κόσμον . του . και της . , που με επίκληση προσκομίζει ο ενάγων, η οποία δόθηκε κατά την ημέρα της προηγούμενης συζήτησης της ένδικης αγωγής ενώπιον του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου, και β) της υπ’ αριθμ. ./29-9-2021 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον της Συμβολαιογράφου Κρωπίας . του μάρτυρα . του . και της . , της υπ’ αριθμ. ./29-9-2021 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον του Συμβολαιογράφου Καλύμνου . του Μητροπολίτη… , και της υπ’ αριθμ. ./4-10-2021 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον της Συμβολαιογράφου Μυτιλήνης . του μάρτυρα . του . και της . , που με επίκληση προσκόμισαν ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου και προσκομίζουν και αύθις οι εκκαλούντες – εναγόμενοι, σύμφωνα με το άρθρο 422 §3 ΚΠολΔ, οι οποίες απορρίφθηκαν ως υπεράριθμες από το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, αφού ο συνολικός αριθμός των ενόρκων βεβαιώσεων αυτών δεν υπερβαίνει τις 3 για κάθε βαθμό δικαιοδοσίας, καθώς και από την εκτίμηση όλων των φωτογραφιών, η γνησιότητα των οποίων δεν αμφισβητείται, και των λοιπών εγγράφων που με επίκληση προσκομίζουν οι διάδικοι, αποδείχθηκαν κατά την κρίση του Δικαστηρίου αυτού τα ακόλουθα κρίσιμα για την υπόθεση περιστατικά: Ο ενάγων, γεννηθείς στο Ηράκλειο Κρήτης στις 15-3-1973, απόφοιτος, μεταξύ άλλων, της Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Σχολής Αθηνών και της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, είναι ιεράρχης και διατελεί σήμερα Αρχιεπίσκοπος …, έχοντας εκλεγεί στη θέση αυτή, παμψηφεί, από την Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις 9-5-2012 και έχοντας ενθρονιστεί στις 29-6-2019, χαίρει δε της εκτίμησης και της στήριξης τόσο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ως ιεράρχης ευρείας μόρφωσης, αξιέπαινου έργου και δυναμικής ποιμαντορίας (σχετ. το από 25-6-2020 ανακοινωθέν της Αγίας και Ιεράς Συνόδου), όσο και της Αρχιεπισκοπής . (σχετ. η από 29-9-2020 ανακοίνωση του αρχιεπισκοπικού συμβουλίου Ιεράς Αρχιεπισκοπής .). Το πρώτο εναγόμενο είναι σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, το οποίο εκδίδει την εφημερίδα «…», τόσο σε έντυπη όσο και σε ηλεκτρονική μορφή, η τελευταία από τις οποίες αναρτάται στην ιστοσελίδα « www. … .gr», και έχει ως αντικείμενο την ενημέρωση των αναγνωστών, πιστών της Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού, καθώς και την άσκηση κριτικής επί εθνικών, εκκλησιαστικών και θεολογικών – δογματικών θεμάτων. Δεν παραλείπει να ασκεί δριμεία κριτική και αυστηρό έλεγχο σε πρόσωπα, πράξεις και θεσμούς, θίγοντας ουκ ολίγες φορές τα κακώς κείμενα της διοίκησης της Ορθοδόξου Εκκλησίας και κάθε συμπεριφορά που παρεκκλίνει από όσα ορίζουν το Ιερό Ευαγγέλιο, οι Ιεροί Κανόνες, το Ορθόδοξο Δόγμα και η Ιερά Παράδοση. Πρέπει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι οι διαφορές που είχαν αναφυεί μεταξύ του πρώτου εκκαλούντος και της επίσημης εκκλησίας σε απώτερο χρονικό διάστημα (εν έτει 1993) ήδη έχουν επιλυθεί όπως προκύπτει από το υπ’ αρ. πρωτ. ./1999 έγγραφο της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και ουδεμία αμφισβήτηση καταλείπεται περί του ότι το πρώτο εκκαλούν είναι ενταγμένο εντός των κόλπων της επίσημης Εκκλησίας. Ο δεύτερος εναγόμενος, ο οποίος είναι πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και υποψήφιος διδάκτωρ στον τομέα της Συστηματικής Θεολογίας, τυγχάνει διευθυντής σύνταξης της ως άνω εφημερίδας «…», ενώ από τον Μάρτιο του 2018 ανέλαβε αντιπρόεδρος και από τον Μάρτιο του 2020 πρόεδρος του Δ.Σ. του εκκλησιαστικού σωματείου «.» (.). Στο από 3-2-2020 δημοσίευμα του «…», τόσο στην έντυπη όσο και στην ηλεκτρονική έκδοσή του, με τίτλο «Ο “Νέρων” της Αρχιεπισκοπής κατακαίει την … της .», με φωτογραφία του ενάγοντος κατά την τελετή βράβευσης του Γερουσιαστή …, ο αρθρογράφος με το όνομα «. », που δεν αποδείχθηκε υπαρκτό πρόσωπο, αναφέρει για τον ενάγοντα, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: «Τείνω να πιστεύσω ότι αί φλόγαι που καίουν επί τρίμηνον και έχουν αφανίσει δισεκατομμύρια δάσους και ζώων εις την ., όπως δυστυχώς και ανθρώπινας ζωάς, είναι ολιγώτερον κακόν από την πνευματικήν λαίλαπα που επιφέρει εις τας ψυχάς των πιστών ο Προκαθήμενος της ., εις τας χείρας του όποιου είναι η ομογένειά μας […] Δεν άργησε να δείξη ο Σεβ. . ποιον είναι το πραγματικόν πρόσωπον αυτού, το όποιον κρύπτεται όπισθεν του προσωπείου του δήθεν ταπεινού εργάτου του ευαγγελίου […] Τα φώτα της δημοσιότητας έχουν κατακυριεύσει τα σωθικά του ., πουθενά χώρος για μετάνοιαν. Διά τούτο δεν σβήνει η φωτιά, διότι πυρπολητής είναι ο ίδιος! Ο λαός όμως πλέον αντιλαμβάνεται το ποιόν του […] Αν ήτο άλλωστε όντως “ταπεινός”, δεν θα έκανε τα αδύνατα δυνατά, διά να υποσκελίση τον . Σεβ. . και να εκλεγεί εις την θέσιν του. [. . .] Ποιος λοιπόν είναι ο . κ. .. ; Είναι ο πρώτος Προκαθήμενος της . που απεφάσισε να οργανώση ανεπαναλήπτου μεγέθους δεξίωσιν που και Οικουμενική Σύνοδος θα εζήλευε! Διά ποιον λόγον; Διά τα «ονομαστήριά» του! Αντί ως καλόγερος να κλεισθή εις σπήλαιον και να κλαύση διά τας αμαρτίας του, διότι κατά την διδασκαλίαν των Αγίων μόνον αμαρτίας πράττομεν όλοι, ωργάνωσε δεξίωσιν 1.300 ανθρώπων! Καλώς ανεγνώσατε: 1.300 ατόμων! Τους συνεκέντρωσε, μη φειδόμενος κόπου και εξόδων, διά να τον δοξάζουν! [. . .] Αναλογισθείτε έξοδα και σπατάλην, την στιγμήν που οι μεν . εκάησαν ζωντανοί και τα χρήματα θα ήτο δυνατόν να δοθούν διά την ανακούφισίν των, οι δε Έλληνες διέρχονται οικονομικήν κρίσιν και ζουν με επιδόματα! τι θα απολογηθή ενώπιον όσων διαβάζουν τα υπερφίαλα ανακοινωθέντα και εις τον πρόσωπόν του αισθάνονται αποστροφήν διά την Εκκλησίαν; Ο ρόλος του Επισκόπου είναι να οικοδομή τας ψυχάς, άλλα αυτός τας κατακρημνίζει, διδάσκων το πνεύμα της “νέας εποχής”, όπου οι Επίσκοποι είναι χειρότεροι από τους κοσμικούς: Εκδηλώσεις πολυτελείας και αυτοειδωλοποιήσεως! Κενότης! Κούφια λόγια! Αυτά συμβαίνουν, όταν δεν υπάρχη περιεχόμενον. [. . . ] Ο κυρός …. , τουλάχιστον ήτο λόγιος διά τούτο και ουδέποτε δεν εξέπεσεν εις το επίπεδον της αυτοδιαφημίσεως. Ο νυν όμως που διαρκώς περιαυτολογεί διά την (υποτιθεμένην) Καθηγητικήν του έδραν, μόνον δελτία τύπου συντάσσει διά το πρόσωπόν του. Αυτή είναι η νέα θεολογία: η θεολογία του “image”. Δημιουργεί μίαν ψευδή εικόνα διά τον εαυτόν του και τον ρόλον του εις το ποίμνιον, δηλ. ακριβώς το αντίθετον από αυτό που διδάσκει το I. Ευαγγέλιον. [. . .] «Ή αυτοανακήρυξις εις Προκαθήμενον της .. ηπείρου! Όλα αυτά διατί συνέβησαν; Μήπως διά την “πολυετή” προσφοράν του; Μήπως διά το έργον του; Απολογισμός πεπραγμένων; Τίποτε από αυτά. Ο σκοπός εφάνη κατά την ομιλίαν του. Η πρώτη αναφορά ήτο εις έργα που ΠΙΘΑΝΩΣ θα γίνουν εις το μέλλον, μεταξύ των οποίων: «η σύσταση της Εθνικής Μητροπολιτικής Χορωδίας …. η οποία θα πραγματοποιήσει την πρώτη της εμφάνιση στην . το 2021, στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 30 ετών Πατριαρχίας» του . (πόσον θα κοστίση και αυτό το ταξίδι;), ”η ανακαίνιση του Αρχιεπισκοπικού Μεγάρου”, η ίδρυση σχολής βυζαντινής μουσικής, η διεξαγωγή συνεδρίου διά την νεολαίαν και… “η έγκριση για τη συμμετοχή και γυναικών στα ιερά ψαλτήρια”! Υπάρχει κάτι περισσότερον ταπεινωτικόν να αναφέρη ακόμη διά την ποιμαντορίαν του; Έπειτα ηκολούθησεν η συνειδησιακή μειοδοσία της πατρίδος, λέγων “αν χρειαστεί, να θυσιάσουμε και τη ζωή μας ακόμη για τη νέα μας πατρίδα, την .”! Αυτός κατευθύνει την .; Δεν παρέλειψε να αυτοκληθή ως “ο .ος Αρχιεπίσκοπος της . ηπείρου”! [. . .] Εις το τραπέζι παρεκάθηντο και μέλη της πολιτειακής οργανώσεως της .. Μεταξύ αυτών και ο Γερουσιαστής του Φιλελευθέρου Κόμματος της . κ. . , εις τον όποιον ομού μετά των υπολοίπων απηύθυνεν ευχαριστίας. Είχε προηγηθή, παρόντων όλων των Αρχιερέων εις τον Ναόν (…) ιδιαιτέρα υψηλοτέρα βράβευσις του κ. . διά του νεοκόπου (ετέρου!) μεταλλίου του “Τάγματος της αγάπης του Χριστού”, όπου ανεκηρύχθη “Ανώτερος Ταξιάρχης του Τάγματος”. Ο όμορφα σμαλτωμένος, ασημένιος σταυρός με στέμμα, επιχρυσωμένος με 24 καράτια χρυσό, φέρων και καλαίσθητον σχεδιασμένον αστέρι, του απονεμήθηκε μετά πόσης τιμής και δόξης! Ως να μη έφθανεν αυτό έθεσεν αυτόν εις το δεσποτικόν παραθρόνιον και ως άλλος «Ερωτόκριτος», αφού Κρητικός με ποιητικήν διάθεσιν και αυτός, του είπε ο ..: “Από την πρώτη στιγμή που σας γνώρισα, ένιωσα ότι είστε ένα άτομο που πολύ εύκολα κερδίζετε τις καρδιές των ανθρώπων… και τους δημιουργείτε ένα νέο εσωτερικό κόσμο”! Το ανακοινωθέν καυχάται ότι “είναι ή πρώτη φορά που απονέμεται μια τέτοια υψηλή διάκριση σε μη Έλληνα και μη Ορθόδοξο” από τον . “που έφτασε στην . ήπειρο μόλις πριν από έξι μήνες”! Οποίον κατόρθωμα εντός έξι μηνών! Ο προκάτοχός του διατί δεν εβράβευσε κανένα; Εις αυτά κατασπαταλούνται τα χρήματα των Ομογενών και του ΥΠΕΞ της Ελλάδος, δηλ. των φορολογουμένων Ελλήνων; Το ανακοινωθέν όμως αποκρύπτει το πλέον σημαντικόν: ο κ. Γερουσιαστής όχι μόνον δεν είναι Έλλην και Ορθόδοξος, άλλα ήτο πρωτοστάτης της μεγάλης εκστρατείας διά την υποστήριξιν του γάμου των ομοφυλοφίλων, που εθεσπίσθη! Την εκστρατείαν αυτήν είχε πολεμήσει ο κυρός . καθηκόντως ως εναντιουμένης εις το I. Ευαγγέλιον. Τώρα, ο Αρχιεπίσκοπος … όχι μόνον ανατρέπει όλον τον κόπον και τον αγώνα, αλλά ως Εκκλησία τιμά εκείνον, ο οποίος εγκαθιδρύει το κράτος του διαβόλου, της διαστροφής και της ανηθικότητος. Μόνον διά να έχη πρόσβασιν εις την πολιτικήν; Αυτή είναι η τιμή προς τον Άγιον .; Ο Άγιος έλεγεν ότι: “υπάρχουν δύο τάγματα δαιμόνων. Από αυτά, το ένα πολέμα τους ανθρώπους παρασύροντάς τους σε πάθη τερατώδη και ακατονόμαστα, ενώ το άλλο, το όποιο ονομάζεται και «αρχικό», δημιουργεί στις ψυχές των ανθρώπων διάφορες κακοδοξίες και πλάνες. Αυτούς μάλιστα, τους δαίμονες του δεύτερου τάγματος τους ξεχωρίζει ο Σατανάς και τους αποστέλλει στους μάγους και στους αιρεσιάρχες”. Πόσα “δαιμόνια” έχει κανείς όταν και κακοδοξίας έχη διατυπώσει και υπερμάχους βαρέων σαρκικών αμαρτιών επιβραβεύη; Αυτά επεκρότησαν οι παρόντες Αρχιερείς του Φαναριού; Ούτε τα προσχήματα πλέον; Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι λίγες ημέρες μετά το παραπάνω δημοσίευμα, στην ίδια εφημερίδα, τόσο στην έντυπη όσο και στην ηλεκτρονική της έκδοση, στο από 14-2-2020 δημοσίευμα με τίτλο «Να εφαρμόζεται ο συνοδικός θεσμός της ιεραρχίας του θρόνου», αναπαρήχθη επιστολή του τέως Αρχιγραμματέα της Ιεράς κοινότητας του Αγίου Όρους, Ιερομόναχου …, μαζί με σχόλια και ισχυρισμούς σε βάρος του ενάγοντας. Ειδικότερα, στο εν λόγω δημοσίευμα αναφέρονται τα εξής: «Ο Αρχιεπίσκοπος λοιπόν . βραβεύσας τον Γερουσιαστήν … […] αποδεικνύεται, δειλός, ολκής διπλωμάτης και προπαγανδιστής του κακού, το οποίον ο Κύριος ετιμώρησε διά πυρός εις τα Σόδομα, ως και τιμωρεί, τώρα και μήνες, την . διά την θέσπισιν του άνομου τούτου Γάμου, διά πυρός, ανάξιος των αγίων και προδότης της ψήφου των Συνοδικών Αρχιερέων. [. . .] Απορίαν προξενεί όμως η δειλία των εκεί επισκόπων και του κλήρου να αναχαιτίσουν, τον επιπόλαιον και δικτατορικώς δρώντα Αρχιεπίσκοπον … , ωπλισμένον μάλιστα με την αδικαιολόγητον εύνοιαν του σεπτού Πατριάρχου μας κ. …, [. . .] Ο Αρχιεπίσκοπος … είναι ο κλασσικός τύπος του επιπόλαιου, ευθυνοφόρου ανθρώπου, παρουσιάζη πονηράς ενεργείας του ως αγαθάς, το σκότος ως φως, το μωρανθέν άλας, ως υγιές. Είναι επιδέξιος να κολακεύη τον σεπτόν Πατριάρχην μας. “Εδώ είναι η καρδία της Ορθοδοξίας”!… θαυμάσατε βλασφημίαν, εκκλησιολογικήν, του αθεολογήτου Αρχιεπισκόπου. [. . .] Εισηγούμαι ευλαβώς εις την σεπτήν Ιεράν Κοινότητα του Αγίου Όρους, να απαγορεύση τέλεσιν ιεροπραξίας εν Αγίω Όρει και αυτής ακόμη της εισόδου του Αρχιεπ. … , εις τον I. ημών Τόπον, ίνα μη θεωρηθή ότι συμφωνεί με τας ενεργείας του, καθώς έπραξε πάλαι η I. Κοινότης τω 1987 εις τον μακαρίτην Μητροπολίτην … κυρόν .., ότε συμμετέσχε εις την δαιμονικήν συμπροσευχήν εις . μετά του Πάπα και των αρχηγών των δαιμονικών θρησκειών, διά την δήθεν ειρήνευσιν του κόσμου». Μία εβδομάδα μετά το παραπάνω δημοσίευμα ακολούθησε το από 21-2-2020 δημοσίευμα της ίδιας εφημερίδας με τίτλο «Τα 45 έτη Αρχιερατείας του . θα ατιμάση η παρουσία του .;», στο οποίο ο αρθρογράφος με το όνομα «. » μέμφεται εκ νέου τον ενάγοντα για το γεγονός της βράβευσης του Γερουσιαστή . , αναφέροντας μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «’έσβησ’ ο φάρος που ’φεγγε εις την Ωκεανία κι ορφάνεψε ο Ελληνισμός σ’ όλη την .”. Με αυτήν την μαντινάδα κατά την κηδείαν αποχαιρέτισαν οι Κρήτες εις . τον Αρχιεπίσκοπον κυρόν ., ο όποιος έκαμε λάθη, άλλα ήτο λεβέντης και δεν διενοήθη ποτέ να προσκύνηση τον πρωτοστάτην των ομοφυλοφίλων, διά να έχη προσβάσεις εις την εξουσίαν. Ήτο Κρής αληθινός και όχι κάλπικος, από εκείνους τους αγέρωχους που μόνο η Κρήτη γνωρίζει και όχι από τούς «ιμιτασιόν», που ανήκουν εις τους προωθουμένους εκ της αυλής. “Ορφάνεψε” ο Ελληνισμός όντως και έμελλε να παραμείνη ορφανός καθώς ο επίγονός του κ. … δεν δύναται να σταθή ως Πατέρας! Διά να σταθής ως Πατέρας σημαίνει ότι τιμάς τα «μαύρα ρούχα» που φορείς, τα τιμημένα ράσα με άσκησιν και ταπείνωσιν, όχι με πανάκριβα δείπνα εις . και .. [. . .] Σεβασμιώτατε Αρχιεπίσκοπε, τώρα εις τον κολοφώνα της Αρχιερατείας Σας θα επιτρέψετε να γραφή εις τας δέλτους της Ιστορίας της Εκκλησίας της Κρήτης ότι εδώσατε τον ασπασμόν της αγάπης εις εκείνον που δίδει “παράσημον της αγάπης” εις εκμαυλιστήν; Άγιοι Αρχιερείς της μαυροφορεμένης Μεγαλονήσου, πώς δύνασθε να προσκαλήτε εκείνον που τον έθελξαν αι “πολύχρωμαι” ιδεολογίαι του απομωραμένου . Γερουσιαστού;». Μετά από μερικές ημέρες ακολούθησε το από 2-3-2020 δημοσίευμα στην ίδια εφημερίδα, με τίτλο «Αγορά κατοικίας εκατομμυρίων από την Αρχιεπισκοπή .», στο οποίο αναφέρεται ότι το αγορασθέν από το … ακίνητο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής ., αγοράσθηκε, δήθεν με χρήματα της τελευταίας, ως προσωπική κατοικία του ενάγοντος. Ειδικότερα, στο εν λόγω δημοσίευμα αναφέρονται τα εξής: «Σε μια αγορά ακινήτου εκατομμύριων δολαρίων με μοναδική θέα την Όπερα του ., προέβη πρόσφατα η Ιερά Αρχιεπισκοπή .. Πρόκειται για ένα πολυτελές οροφοδιαμέρισμα στον 230 όροφο του ανακαινισμένου κτιρίου “.”, που θεωρείται μια από τις πιο περιζήτητες boutique πολυκατοικίες. Το διαμέρισμα των 346 τ.μ. διαθέτει τρία υπνοδωμάτια, τρία μπάνια, πολυτελή κουζίνα και σαλόνι, δύο θέσεις πάρκινγκ, ενώ στο κτίριο υπάρχει και εσωτερική πισίνα. Η αξία της κατοικίας ανέρχεται στα 6.500.000 . δολάρια, και αγοράστηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2019 με ιδιοκτήτη το . της Ιεράς Αρχιεπισκοπής .. Παρόλο που δεν έχει γνωστός ο σκοπός της εν λόγω αγοράς, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι πρόκειται για την μελλοντική κατοικία του Αρχιεπισκόπου . κ. … . Πρόσφατα ο Αρχιεπίσκοπος . είχε δηλώσει σε συνέντευξή του, ότι “η Ιερά Αρχιεπισκοπή δεν μας χωράει πια. Έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων μας, έχουν αυξηθεί οι ανάγκες μας”. Με την αγορά της εν λόγω κατοικίας σε μια από τις ακριβότερες περιοχές του ., δείχνει ότι ο Αρχιεπίσκοπος .. είναι διατεθειμένος να δώσει έναν νέο αέρα ανανέωσης στην Ιερά Αρχιεπισκοπή. Τέλος αξίζει να αναφερθεί πως ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος . κυρός . ζούσε σε ένα σπίτι των 85 τ.μ. στο . 13χλμ. νότια της κεντρικής επιχειρηματικής περιοχής του .». Στη συνέχεια, στο από 13-3-2020 δημοσίευμα με τίτλο «Διασύρει την Ορθοδοξίαν και ο . τον επιβραβεύει», και πάλι ο αρθρογράφος με το όνομα «. » ψέγει τον ενάγοντα αναφέροντας τα ακόλουθα: «Πνευματικός “χορηγός” της προβολής των ομοφυλοφιλικών “δικαιωμάτων” ο .; Η I. Σύνοδος του . Πατριαρχείου να τον απομακρύνη άμεσα πριν έλθουν και έτερα “εγκλήματά” του εις την δημοσιότητα. Οι πιστοί θέλουν Ποιμένα όχι “Golden Boy”! Το ΥΠΕΞ ενδιαφέρεται διά τούς Ομογενείς μας; [. . .] Ο ., ο όποιος όχι μόνον δεν εποίησεν, αλλά ενήργησε τα του σκότους ποιας τιμωρίας είναι άξιος; Εξηυτέλισε την Ορθοδοξίαν πολλαπλώς! τι να πρωτοαναφέρωμεν; Τας φαραωνικός εκδηλώσεις διά την “μετριότητά” του; Το διαμέρισμα των 6.500.000 δολαρίων; Την βράβευσιν του πρωτοστάτου των ομοφυλοφίλων; Διασυρμός άνευ προηγουμένου! [. . .] Ο βραβευθείς από τον . με την ανωτάτην διάκρισιν, εις ειδικήν τελετήν εντός ιερού ναού και στολισθείς με “γλυκόλογα” Γερουσιαστής κ. . , την 29ην Φεβρουάριου 2020 προεπορεύθη εις την παρέλασιν των ομοφυλοφίλων! [. . .] Έπρεπε ήδη να είχαν απομακρύνει τον κ. ., ο όποιος ούτε διά τα προσχήματα δεν εζήτησε την ανάκλησιν έστω του βραβείου, τι άλλο πρέπει να συμβή δηλαδή; Να τον βραβεύση ο κ. . ; Να έλθουν και άλλα εις την δημοσιότητα; Αυτό επιθυμείτε; Αλλά ο ίδιος ο Πατριάρχης τον καλύπτει “μη φανερωθή η αισχύνη της γυμνότητός” του (Αποκ. 3,18)… Μας “κουνούν το δάκτυλον” και συνεχώς μηρυκάζουν ότι το Φανάρι είναι ο θεματοφύλαξ της πίστεως, ενώ όλος ο κόσμος γνωρίζει ότι το κατοικούν θνητοί, των όποιων το μέλλον είναι “σκωλήκων βρώμα και δυσωδία”! [. . .] Ο κ. … δεν εσεβάσθη τον εαυτόν του, δεν εσεβάσθη την Εκκλησίαν, δεν εσεβάσθη όμως ούτε τους αγώνας του κυρού . (τον όποιον ο …. έχει ελέγξει διά τας κακοδοξίας του). Πώς στέκεσαι εις τον ίδιον θρόνον που εκάθητο ο πολέμιος των πράξεών σου; Δεν τον ελέγχει η συνείδησις; Μόνον οι χοίροι γεμίζουν ακαθαρσίας τον τόπον που κατοικούν». Ακολούθως, στο από 3-4-2020 δημοσίευμα της ίδιας εφημερίδας με τίτλο «Η αυτοανακήρυξις εις Προκαθήμενον της … ηπείρου», επαναλαμβάνονται οι ισχυρισμοί του πρώτου από τα παραπάνω δημοσιεύματα σχετικά με τη αυτοανακήρυξη του ενάγοντος ως Προκαθήμενου μιας εκ των πέντε ηπείρων. Τέλος, στο από 8-4-2020 δημοσίευμα με τίτλο «Νέον κρούσμα κακοδιαχειρίσεως από τον .», και πάλι ο αρθρογράφος «. » αναφέρει για τον ενάγοντα μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «Μήπως ο Σεβ. . πρεσβεύει και την δαρβινικήν θεωρίαν; Ή μήπως το έπραξε διά να αναδειχθεί και ο ίδιος “Πράσινος Αρχιεπίσκοπος”; Εζήλευσε την δόξαν του “Πράσινου .” ή επιθυμεί την υποκατάσταση; (…) Εις το “υπέρ αλλήλων μεριμνώσιν τα μέλη” προσθέτει ο Αρχ. και τα κ…!».Τα παραπάνω αναφερόμενα πραγματικά περιστατικά, υπήρξαν ως επί τω πλείστον, αληθή και αποδεικνύονται από τις προσκομισθείσες φωτογραφίες, καθώς και από τα δελτία τύπου της Αρχιεπισκοπής, αλλά και από τις αναγραφές στον τύπο (βλ. επιστολή του δημοσιογράφου … της 11-9-2020 προς τον . Πατριάρχη, αναρτηθείσα στην ιστοσελίδα …, όπου καυτηριάζεται ο πολυτελής βίος που διάγει ο ενάγων, το από 21-1-2020 δελτίο τύπου με τίτλο «ο Αρχιεπίσκοπος . κ. … απένειμε το μετάλλιο του «Τάγματος της Αγάπης του Χριστού» στον Γερουσιαστή . », το από 21-1-2020 δελτίο τύπου με τίτλο «ονομαστήρια Αρχιεπισκόπου … κ. … κατάθεση ψυχής και παρουσίαση πλειάδας έργων επ’ ωφελεία του κοινού, όπου παρατίθενται εκτενώς τα έργα που προτίθεται να πραγματοποιήσει ο ενάγων, όπου, επίσης, γίνεται λόγος για την ενθρόνιση του ενάγοντος ως του 6ου αρχιεπισκόπου της . ηπείρου, άρθρο στο τεύχος Φεβρουάριου 2020 της εφημερίδας «βήμα της εκκλησίας» όπου ο ενάγων αναφέρεται ως «ο .ος Αρχιεπίσκοπος της . ηπείρου», το από 26-8-2020 δημοσίευμα αναρτηθέν στην ενημερωτική ιστοσελίδα της ελληνικής ομογένειας στις ΗΠΑ με τίτλο «…», όπου στηλιτεύονται τάσεις αυτοπροβολής του ενάγοντος, την από 21-11-2019 επίσημη επιστολή πρόσκληση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής ., η οποία εστάλη στις ενορίες – κοινότητες, δια της οποίας ανακοινούται ότι η τέλεση δεύτερης δεξίωσης για τα ονομαστήρια του ενάγοντος στην πολιτεία της ., άρθρο που δημοσιεύθηκε την 23-9-2020 στην ιστοσελίδα «…» με τίτλο «Σόδομα και Γόμορρα στην ., στο οποίο καυτηριάζεται η βράβευση του γερουσιαστή . από τον ενάγοντα, το από 29-1-2020 άρθρο, γραμμένο στην αγγλική γλώσσα που αναρτήθηκε στην ενημερωτική ιστοσελίδα «…», στο οποίο γίνεται λόγος για τις αντιδράσεις που προκάλεσε η βράβευση του παραπάνω γερουσιαστή, δημοσίευμα της 1-3-2020 του πρακτορείου εκκλησιαστικών ειδήσεων «…», με τίτλο «Αγορά κατοικίας εκατομμυρίων από την Αρχιεπισκοπή .», το από 16-6-2020 δημοσίευμα, δημοσιευθέν στον ενημερωτικό ιστότοπο «…», με τίτλο . Σάλος με τον Αρχιεπίσκοπο . – Μένει σε χλιδάτο διαμέρισμα 6,5 εκατομμυρίων δολαρίων με θερμαινόμενη εσωτερική πισίνα», το από 16- 6-2020 άρθρο με τίτλο «Αρχιεπίσκοπος … σάλος για την αγορά 6,5 εκατομμυρίων δολαρίων» δημοσιευθέν στον ενημερωτικό ιστότοπο «…», κείμενο αναρτηθέν στην ιστοσελίδα «…» την 4-5- 2020 όπου γίνεται λόγος για καταγγελίες σε βάρος του ενάγοντος αναφορικά με τον τρόπο που διοικεί την αρχιεπισκοπή). Με βάση τα ανωτέρω είναι αληθές ότι διοργανώθηκε μεγάλη δεξίωση 1.300 ατόμων, ότι βραβεύθηκε, κατά τα αναγραφόμενα στο επίδικο δημοσίευμα, ο γερουσιαστής του Φιλελευθέρου Κόμματος της . κ. . , ότι αγοράστηκε από την αρχιεπισκοπή ακίνητο αξίας 6,500,000, ότι διατέθηκαν χρήματα και δη ποσό 57.208 ευρώ εκ του γενομένου για τους πυροπαθείς εράνου, στο νοσοκομείο ζώων. Το μόνο αναληθές σημείο των επιδίκων δημοσιευμάτων είναι αυτό όπου αποδίδεται στον ενάγοντα η μομφή πως έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να υποσκελίσει τον Μητροπολίτη .., ο οποίος προοριζόταν για τη θέση του και να εκλεγεί ο ίδιος αντί εκείνου, αφού αποδείχθηκε ότι ο τελευταίος δεν ήταν καν στα προτεινόμενα τρία πρόσωπα από τα οποία θα γινόταν η εκλογή, καθώς και ότι ο ενάγων ουδέποτε κινήθηκε παρασκηνιακά για να εξασφαλίσει την εκλογή του, διότι, όπως είναι γνωστό σε όλους όσοι έχουν ενδιαφέρον για τα ζητήματα αυτά, η Αγία και Ιερά Σύνοδος του . έχει την απόλυτη εξουσία για την εκλογή του εκάστοτε Αρχιερέως και στη συγκεκριμένη περίπτωση λήφθηκε πολύ σοβαρά υπόψη το γεγονός ότι ο ενάγων διακονούσε στην ., σε νευραλγικές θέσεις για την Εκκλησία και με επιτυχία (σχετ. η ένορκη κατάθεση του μάρτυρα . ). Συνακόλουθα, οι επίμαχες κρίσεις που περιλαμβάνονται στα παραπάνω δημοσιεύματα δεν περιέχουν τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης καθόσον στηρίζονται σε αληθή περιστατικά. Επίσης στα ίδια δημοσιεύματα περιλαμβάνεται οξεία κριτική, η οποία είναι σύμφυτη με την αποστολή του τύπου, αλλά και την ιδιότητα του ενάγοντος ως Προκαθημένου της Εκκλησίας της ., όπως, ενδεικτικά, είναι οι φράσεις «απεφάσισε να οργανώσει ανεπαναλήπτου μεγέθους δεξίωσιν που και οικουμενική σύνοδος θα εζήλευε», «αναλογιστείτε έξοδα και σπατάλην, την στιγμήν που οι μεν . εκάησαν ζωντανοί και τα χρήματα θα ήτο δυνατόν να δοθούν δια την ανακούφισίν των, οι δε Έλληνες διέρχονται οικονομικήν κρίσιν και ζουν με επιδόματα», «Ο ρόλος του επισκόπου είναι να οικοδομεί τας ψυχάς αλλά αυτός τας κατακρημνίζει διδάσκων το πνεύμα της νέας εποχής όπου οι επίσκοποι είναι χειρότεροι από τους κοσμικούς Εκδηλώσεις πολυτελείας και αυτοειδωλοποιήσεως». Όμως στα παραπάνω δημοσιεύματα ενυπάρχουν κρίσεις και λέξεις οι οποίες δεν ήταν αναγκαίες για την απόδοση της κριτικής και από τις οποίες προκύπτει σκοπός εξύβρισης του ενάγοντος και μείωσης της προσωπικότητάς του εκ μέρους των εναγομένων, διότι ο τρόπος εκδήλωσης της προσβλητικής συμπεριφοράς, με τη χρήση χυδαίων και εξόχως μειωτικών εκφράσεων και παραλληλισμών σε βάρος του ενάγοντος, όπως «Νέρων της Εκκλησίας», «δειλός», «ολκής διπλωμάτης», «προπαγανδιστής του κακού», «επιδέξιος πλάνος και λαοπλάνος», «δικτατορικώς δρων», «golden Boy», «πνευματικός χορηγός της προβολής των ομοφυλοφιλικών δικαιωμάτων», «θνητός, του όποιου το μέλλον είναι “σκωλήκων βρώμα και δυσωδία”», «χοίρος, που γεμίζει ακαθαρσίες τον τόπο που κατοικεί», «είναι ο κλασικός τύπος του επιπόλαιου, ευθυνοφόρου ανθρώπου», «αθεολόγητος αρχιεπίσκοπος» κ.α., λέξεις και φράσεις δηλαδή, οι οποίες δεν ήταν κατ’ αντικειμενική κρίση αναγκαίες για την προστασία δικαιώματος ή άλλου δικαιολογημένου ενδιαφέροντος, όπως η σχετική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού, αλλά, εν γνώσει του δεύτερου εναγομένου και του αρθρογράφου των επίδικων δημοσιευμάτων, επιλέχθηκε και χρησιμοποιήθηκε για να προσβληθεί η τιμή και η υπόληψη του ενάγοντος, συνεκτιμωμένου του εμπαικτικού απάδοντος ύφους του συντάκτου των επιδίκων δημοσιευμάτων, το οποίο δεν αρμόζει σε εκκλησιαστική, μη σατυρική, εφημερίδα, σκοπός της οποίας είναι η πνευματική οικοδόμηση των αναγνωστών της και όχι ο εμπαιγμός και η προσβολή, ως συνέβη στην προκειμένη περίπτωση εις βάρος του ενάγοντος. Υπάρχει, δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση, πρόδηλη υπέρβαση του αντικειμενικά αναγκαίου μέτρου για την προστασία του δικαιώματος ή του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος που οι εκκαλούντες – εναγόμενοι επικαλούνται, απορριπτομένης ως ουσιαστικά αβάσιμης της σχετικής ένστασης των εναγομένων από το άρθρο 367 §1 ΠΚ και δεκτής γενομένης ως ουσιαστικά βάσιμης της αντένστασης του ενάγοντος από το άρθρο 367 §2 ΠΚ. Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι τα παραπάνω δημοσιεύματα, των οποίων έλαβε γνώση απροσδιόριστος αλλά, σε κάθε περίπτωση, μεγάλος αριθμός ατόμων, κυρίως αναγνωστών της ως άνω εφημερίδας, έντυπης και ηλεκτρονικής, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, προσέβαλαν την προσωπικότητα του ενάγοντος και του προκάλεσαν μεγάλη στενοχώρια και άγχος, καθιστώντας αυτόν επιφυλακτικό ακόμα και σε απλές δηλώσεις του, υπό το φόβο μήπως αυτές παρερμηνευθούν σκόπιμα και χρησιμοποιηθούν για να τον υποβαθμίσουν και να τον προσβάλουν. Για την αποκατάσταση δε της ηθικής βλάβης που υπέστη ο ενάγων από την κατά τα ως άνω προσβολή της προσωπικότητάς του, πρέπει να του επιδικαστεί το ποσό των 5.000 ευρώ, των εναγομένων ευθυνομένων εις ολόκληρον, κατά τα αναφερόμενα στη μείζονα πρόταση, το οποίο κρίνεται εύλογο και δίκαιο, λαμβάνοντας υπόψη το είδος της προσβολής, τη βαρύτητα αυτής, την έκταση της βλάβης που υπέστη ο ενάγων, τις συνθήκες τέλεσης αυτής της προσβολής, τη βαρύτητα του πταίσματος των υπαίτιων προσώπων (πρόθεση), καθώς και την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των μερών, σύμφωνα και με την αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 του Συντάγματος). Επομένως το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο με την εκκαλουμένη απόφαση για την παραπάνω αιτία επεδίκασε στον ενάγοντα το ποσόν των 10.000 ευρώ έσφαλε δεκτού γενομένου του σχετικού λόγου της εφέσεως.
Κατόπιν τούτων, πρέπει να γίνει δεκτή η ένδικη έφεση, να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη, να διακρατηθεί η υπόθεση, να γίνει εν μέρει δεκτή η αγωγή και α) να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να διαγράψουν αποσύρουν τα αναφερόμενα στο σκεπτικό από 3-2-2020, 14-2-2020, 21- 2-2020, 2-3-2020, 133-2020, 3-4-2020 και 8-4-2020 δημοσιεύματα από την ιστοσελίδα «www… .gr» της εφημερίδας «…», β) να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι εντός δεκαπέντε ημερών από την επίδοση της παρούσας στην καταχώρηση στην εφημερίδα τους έντυπη και ηλεκτρονική, στην ίδια θέση που είχε καταχωριστεί η αρχή των επιλήψιμων δημοσιευμάτων, περίληψης της απόφασης αυτής που να περιέχει τον αριθμό και τη χρονολογία δημοσίευσης της απόφασης, το δικαστήριο που την εξέδωσε και το ονοματεπώνυμο του ενάγοντος, επ’ απειλή χρηματικής ποινής υπέρ του ενάγοντος 100 ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης δημοσίευσης της ως άνω περίληψης της απόφασης, γ) να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι, να καταβάλουν στον ενάγοντα το ποσό των 5.000 ευρώ, εις ολόκληρον έκαστος, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής μέχρις εξοφλήσεως. Τέλος, πρέπει να διαταχθεί η επιστροφή του καταβληθέντος παράβολου στους καταθέσαντες. εκκαλούντες και να καταδικασθούν οι εναγόμενοι στην εν μέρει δικαστική δαπάνη του ενάγοντος και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας, κατά τα αναφερόμενα στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται τυπικά και ουσιαστικά την έφεση.
Διατάσσει την επιστροφή του υπό τον αριθμό . e- παράβολου στους εκκαλούντες.
Εξαφανίζει την υπ.’ αριθ. 3044/2022 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (Τακτική Διαδικασία).
Κρατεί την υπόθεση και δικάζει την από 24-6-2020 αγωγή.
Δέχεται εν μέρει αυτήν.
Υποχρεώνει τους εναγομένους να διαγράψουν – αποσύρουν τα αναφερόμενα στο σκεπτικό από 3-2-2020, 14-2-2020, 21-2-2020, 2-3- 2020, 133-2020, 3-4-2020 και 8-4-2020 δημοσιεύματα από την ιστοσελίδα «www … .gr» της εφημερίδας «…».
Υποχρεώνει τους εναγομένους, εντός δεκαπέντε ημερών από την επίδοση της παρούσας, στην καταχώρηση στην εφημερίδα τους έντυπη και ηλεκτρονική, στην ίδια θέση που είχε καταχωριστεί η αρχή των επιλήψιμων δημοσιευμάτων, περίληψης της απόφασης αυτής που να περιέχει τον αριθμό και τη χρονολογία δημοσίευσης της απόφασης, το δικαστήριο που την εξέδωσε και το ονοματεπώνυμο του ενάγοντος, επ’ απειλή χρηματικής ποινής υπέρ του ενάγοντος 100 ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης δημοσίευσης της ως άνω περίληψης της απόφασης.
Υποχρεώνει τους εναγομένους, αλληλεγγύως, αδιαιρέτως και εις ολόκληρον έκαστον, να καταβάλουν στον ενάγοντα ποσό πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής μέχρις εξοφλήσεως.
Καταδικάζει τους εναγομένους στην εν μέρει δικαστική δαπάνη του ενάγοντος αμφοτέρων των βαθμών δικαιοδοσίας, την οποία ορίζει σε χίλια (1.000) ευρώ.
ΚΡΙΘΗΚΕ και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 20-7-2023 και δημοσιεύθηκε στο ακροατήριό του, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση, απόντων των διαδίκων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
