Της Βασιλικής Ηλιοπούλου
Με τον νόμο 3842/2010 θεσπίστηκε υποχρεωτική χρήση τραπεζικού μέσου από ιδιώτες για εξόφληση συναλλαγών ποσού άνω των 500 ευρώ. Με τον ν. 5073/2023 θεσπίστηκαν αυστηρές κυρώσεις για παραβίαση αυτής της υποχρέωσης.
Σχετικά με τη χρήση μετρητών σε συναλλαγές από ιδιώτες, ήδη από το 2010 έχει θεσπιστεί νομοθετικά η δυνατότητα πληρωμής μετρητοίς για συναλλαγή συνολικής αξίας έως τα 500 ευρώ (περιλαμβανομένου ΦΠΑ – ν. 3842/2010). Στις περιπτώσεις των συναλλαγών άνω του ποσού των 500 ευρώ (τόσο για αγορά αγαθών όσο και για λήψη υπηρεσιών) η εξόφληση μπορεί να γίνει αποκλειστικώς με τη χρήση μέσων πληρωμής με κάρτα ή άλλου ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής, όπως ενδεικτικά άλλα όχι περιοριστικά τραπεζικό έμβασμα, πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών, χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού.
Πρόσφατα με τον ν. 5073/2023 θεσπίστηκε αυστηρότερο πλαίσιο ως προς τις κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης αυτού του ορίου, και συγκεκριμένα επαπειλείται πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο της αξίας της συναλλαγής (“(…) ίσο με το διπλάσιο της καταβληθείσας με μετρητά αξίας των στοιχείων λιανικής πώλησης που εκδίδονται για τη συναλλαγή (…)”).
Παράδειγμα 1: Ιδιώτης αγοράζει αγαθό αξίας 1.000 ευρώ και εξοφλεί με μετρητά. Στην περίπτωση αυτή η κύρωση είναι πρόστιμο ύψους 2.000 ευρώ το οποίο καταλογίζεται στον φορολογούμενο. Play Video
Παράδειγμα 2: Ιδιώτης λαμβάνει ιατρικές υπηρεσίες συνολικής αξίας 800 ευρώ και εξοφλεί με μετρητά. Στην περίπτωση αυτή η κύρωση είναι πρόστιμο ύψους 1.600 ευρώ το οποίο καταλογίζεται στον φορολογούμενο.
Σχετικά με το πρόστιμο κρατάμε ορισμένες επιφυλάξεις μέχρι να εκδοθεί η διευκρινιστική εγκύκλιος.
Σε αυτό το σημείο οφείλουμε να διευκρινίσουμε ότι η ανωτέρω διάταξη δεν έχει σχέση με τη χρήση μετρητών από επιχειρήσεις, όπου το όριο είναι επίσης το ποσό των 500 ευρώ (καθαρής αξίας), άνω του οποίου θα πρέπει η εξόφληση να γίνει με χρήση τραπεζικού μέσου. Σε περίπτωση παραβίασης αυτής της διάταξης η κύρωση είναι ότι δεν αναγνωρίζεται προς έκπτωση η δαπάνη αυτή από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης (άρθρο 23 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος) και στην περίπτωση αυτή δεν επιβάλλεται επιπλέον πρόστιμο.
Βλέπουμε, λοιπόν, με βάση τα ανωτέρω ότι αυστηροποιείται το πλαίσιο σχετικά με τη χρήση μετρητών και επαπειλούνται βαρύτατα πρόστιμα σε περίπτωση παραβίασης. Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στην πάταξη της φοροδιαφυγής και της χρήσης “μαύρου χρήματος”. Προβληματισμό, όμως, δημιουργεί το ποσό του προστίμου, το οποίο είναι ιδιαιτέρως επαχθές. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αναμείνουμε την έκδοση εγκυκλίου, η οποία θα διευκρινίζει τον τρόπο εφαρμογής της διάταξης (π.χ. τραπεζική αργία, αδυναμία χρήσης POS).
Η κα Βασιλική Ηλιοπούλου είναι πρώην Γενική Διευθύντρια Φορολογικής Διοίκησης και συνεργάτης της ARTΙON A.E.
Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
