ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Θεσσαλονίκη, 13/02/2023
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ Αριθμός απόφασης: 334
ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ
ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α8 – ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ
Ταχ. Δ/νση : Τακαντζά 8 – 10
Ταχ. Κώδικας : 546 39 – Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνο : 2313-332239, 240
e-mail : ded.thess@aade.gr
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
Έχοντας υπ’ όψη:
- Τις διατάξεις :
α. του άρθρου 63 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4987/2022 Α’ 206), εφεξής
ΚΦΔ,
β. του άρθρου 10 της Δ. ΟΡΓ. Α 1125859 ΕΞ 2020/23-10-2020 Απόφασης του Διοικητή
της ΑΑΔΕ (ΦΕΚ B’ 4738/26-10-2020) με θέμα «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής
Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)», όπως αναριθμήθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει,
γ. της ΠΟΛ 1064/12-04-2017 Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε (ΦΕΚ Β’ 1440/27-04-
2017),
δ. την με αριθμό Α.1165/22.11.2022 απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής
Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) με θέμα «Υποβολή ενδικοφανών προσφυγών και
αιτημάτων αναστολής του άρθρου 63 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας
(ν.4987/2022), αποκλειστικά ψηφιακά μέσω διαδικτύου από το δικτυακό τόπο της
Α.Α.Δ.Ε.» (ΦΕΚ Β’ 6009). - Την ΠΟΛ 1069/04-03-2014 Εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του
Υπουργείου Οικονομικών.
2 - Την υπ’ αριθμ. Δ.Ε.Δ.1126366ΕΞ2016/30.08.2016 (Β’ 2759) Απόφαση του
Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών «Παροχή εξουσιοδότησης
υπογραφής». - Τη με ημερομηνία κατάθεσης 18/10/2022 και με αριθμό πρωτοκόλλου ………..
ενδικοφανή προσφυγή του AAAAAAAAAAA AAAAAAAAAA AAAAAAAA με ΑΦΜ
000000000, ενεργούντος ως εξ αδιαθέτου κληρονόμου και νόμω υπόχρεου του
αποβιώσαντος στις 16/08/2009 BBBBBBBBBBBB BBBBBBBBB BBBBBBBB με
ΑΦΜ 888888888, κατά της υπ’ αριθ. πρωτ. ………./21.09.2022 αρνητικής απάντησης
του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ επί της με αριθμό πρωτ. ………./16.09.2022
αίτησης διαγραφής του βεβαιωθέντος στο όνομα του θανόντος Ενιαίου Φόρου
Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) ετών 2014, 2015 και 2016. - Την υπ’ αριθ. πρωτ. ………./21.09.2022 αρνητική απάντηση του Προϊσταμένου της
Δ.Ο.Υ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ, της οποίας ζητείται η ακύρωση. - Τις απόψεις του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ.
- Την εισήγηση του ορισθέντος υπαλλήλου του Τμήματος Α8 – Επανεξέτασης, όπως
αποτυπώνεται στο σχέδιο της απόφασης.
Επί της από 18/10/2022 και με αριθμό πρωτοκόλλου ……….. ενδικοφανούς
προσφυγής του AAAAAAAAAAA AAAAAAAAAA AAAAAAAA με ΑΦΜ 000000000, η
οποία κατατέθηκε εμπρόθεσμα και μετά την μελέτη και την αξιολόγηση όλων των
υφιστάμενων στο σχετικό φάκελο εγγράφων και των προβαλλόμενων λόγων της
ενδικοφανούς προσφυγής, επαγόμαστε τα ακόλουθα:
Μετά την υπ’ αριθ. πρωτ. ………./21.09.2022 αρνητική απάντηση του Προϊσταμένου
της Δ.Ο.Υ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ δεν έγινε αποδεκτή η από 16/09/2022 αίτηση του
προσφεύγοντος, για διαγραφή του βεβαιωθέντος στο όνομα του BBBBBBBBBBBB
BBBBBBBBB BBBBBBBB με ΑΦΜ 888888888, Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων
(ΕΝΦΙΑ) των ετών 2014, 2015 και 2016, καθώς και την επιστροφή ποσού 458,82€,
που είχε εισπραχθεί αχρεωστήτως κατόπιν αναγκαστικής κατάσχεσης εις χείρας της
Εθνικής Τράπεζας ως τρίτου, με το αιτιολογικό ότι το δικαίωμα του Δημοσίου για
έκδοση πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού έχει υποπέσει σε παραγραφή,
σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 36 του ν.4174/2013 .
Συγκεκριμένα, στο όνομα του αποβιώσαντος στις 16/08/2009 BBBBBBBBBBBB
BBBBBBBBB BBBBBBBB με ΑΦΜ 888888888, για το έτος 2014 εκδόθηκε η υπ’
αριθ. ειδοποίησης ………./17.09.2014 πράξη διοικητικού προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ με
την οποία βεβαιώθηκε για συνολική αξία ακίνητης περιουσίας ύψους 8.832,40€,
κύριος φόρος ποσού 181,67€, για το έτος 2015 εκδόθηκε η υπ’ αριθ. ειδοποίησης
3
………./20.10.2015 πράξη διοικητικού προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ με την οποία
βεβαιώθηκε για συνολική αξία ακίνητης περιουσίας ύψους 8.832,40€, κύριος φόρος
ποσού 181,67€, και για το έτος 2016 εκδόθηκε η υπ’ αριθ. ειδοποίησης
………./28.08.2016 πράξη διοικητικού προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ με την οποία
βεβαιώθηκε για συνολική αξία ακίνητης περιουσίας ύψους 8.832,40€, κύριος φόρος
ποσού 182,85€.
Ο προσφεύγων, με την υπό κρίση ενδικοφανή προσφυγή, ζητά την ακύρωση της
αρνητικής απάντησης του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ, την διαγραφή του
βεβαιωθέντος στο όνομα του BBBBBBBBBBBB BBBBBBBBB BBBBBBBB με ΑΦΜ
888888888, Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) των ετών 2014, 2015 και
2016, προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι οι πράξεις διοικητικού προσδιορισμού είναι εκ
του νόμου ακυρωτέες δεδομένου ότι ο υπόχρεος είχε αποβιώσει πριν τη γένεση της
φορολογικής υποχρέωσης.
Επειδή, με το άρθρο 32 του ν.4174/2013 ορίζεται ότι: «1. Στις περιπτώσεις που, κατά
την κείμενη φορολογική νομοθεσία, η φορολογική δήλωση δεν συνιστά άμεσο
προσδιορισμό φόρου, η Φορολογική Διοίκηση εκδίδει πράξη διοικητικού
προσδιορισμού φόρου. 2. Η πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εκδίδεται με
βάση στοιχεία που έχουν τυχόν παρασχεθεί από τον φορολογούμενο σε φορολογική
δήλωση ή κάθε άλλο στοιχείο που έχει στη διάθεσή της η Φορολογική Διοίκηση. 3.
Εάν η Φορολογική Διοίκηση προσδιορίσει το φόρο ολικά ή μερικά με βάση στοιχεία
διαφορετικά από αυτά που περιέχονται σε φορολογική δήλωση του φορολογούμενου,
οφείλει να αναφέρει ειδικά τα στοιχεία αυτά στα οποία βασίστηκε ο προσδιορισμός
του φόρου».
Επειδή, με το άρθρο 37 του ν.4174/2013 ορίζεται ότι: «Η κατά τα άρθρα 32, 33, 34
και 35 πράξη προσδιορισμού φόρου υπογράφεται από τον Γενικό Γραμματέα ή άλλον
ειδικά οριζόμενο υπάλληλο της Φορολογικής Διοίκησης. Η πράξη προσδιορισμού
φόρου περιέχει τις εξής πληροφορίες: α) το ονοματεπώνυμο ή την επωνυμία του
φορολογούμενου, β) τον αριθμό φορολογικού μητρώου του φορολογούμενου, εφόσον
έχει αποδοθεί στον φορολογούμενο, γ) την ημερομηνία έκδοσης της πράξης, δ) το
είδος προσδιορισμού του φόρου και το θέμα στο οποίο αφορά η πράξη, ε) το ποσό
της φορολογικής οφειλής, στ) την ημερομηνία μέχρι την οποία πρέπει να εξοφληθεί ο
φόρος, ζ) τους λόγους για τους οποίους η Φορολογική Διοίκηση προέβη στον
προσδιορισμό φόρου και τον τρόπο με τον οποίο υπολογίστηκε το ποσό του φόρου,
η) το χρόνο, τον τόπο και τον τρόπο αμφισβήτησης του προσδιορισμού φόρου, και θ)
τυχόν αλληλεγγύως υπεύθυνα πρόσωπα, ι) λοιπές πληροφορίες. Η πράξη
4
προσδιορισμού φόρου κοινοποιείται στο πρόσωπο στο οποίο αφορά ο
προσδιορισμός φόρου… Ο τύπος των πράξεων προσδιορισμού του φόρου και της
οικείας έκθεσης καθορίζεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα».
Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 35 του ΑΚ, το (φυσικό) πρόσωπο αρχίζει να υπάρχει
μόλις γεννηθεί ζωντανό και παύει να υπάρχει με το θάνατό του. Σύμφωνα δε, με το
άρθρο 64 του ΚΔΔ, αλλά και το άρθρο 63 του ΚΦΔ εν προκειμένω, προσφυγή
μπορεί να ασκήσει εκείνος ο οποίος έχει άμεσο, προσωπικό και ενεστώς έννομο
συμφέρον. Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, σε περίπτωση έκδοσης
καταλογιστικής διοικητικής πράξης σε βάρος φυσικού προσώπου νομιμοποιείται
ενεργητικά ν’ ασκήσει προσφυγή κατά της πράξης, το φυσικό πρόσωπο το
βαρυνόμενο με την καταβολή του ποσού, το οποίο έχει, κατ’ άρθρα 63 του ΚΦΔ και
64 του ΚΔΔ, προσωπικό και άμεσο, έννομο προς τούτο συμφέρον. Σε περίπτωση δε,
αποβιώσεως του φυσικού προσώπου, νομιμοποιούνται ενεργητικά προς άσκηση της
προσφυγής οι κληρονόμοι του, ως καθολικοί διάδοχοι αυτού.
Επειδή, από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγεται ότι καταλογιστική
πράξη, που εκδίδεται κατά φυσικού προσώπου, μετά το θάνατό του, είναι άκυρη, ως
στρεφόμενη κατ’ ανυπάρκτου, κατά το χρόνο της εκδόσεώς της, υποκειμένου της
οφειλής, δεδομένου ότι αυτή προϋποθέτει υφιστάμενο πρόσωπο, υποκείμενο σε
δικαιώματα και υποχρεώσεις (πρβλ. ΣτΕ 179/1977 Ολ. 1014/1983, 1779/1988).
Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, σε βάρος του αποβιώσαντος στις 16/08/2009
BBBBBBBBBBBB BBBBBBBBB BBBBBBBB με ΑΦΜ 888888888, εκδόθηκαν οι υπ’
αριθ. ειδοποίησης ………./17.09.2014, ………./20.10.2015 και ………./28.08.2016
πράξεις διοικητικού προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ για τα έτη 2014, 2015 και 2016,
αντίστοιχα, μετά το θάνατό του, με χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης
μεταγενέστερο του χρόνου θανάτου του, δηλαδή εκδόθηκαν πράξεις σε μη υπαρκτό
πρόσωπο. Ως εκ τούτου, οι ως άνω προσβαλλόμενες πράξεις καθίστανται άκυρες.
Επειδή, ο προσφεύγων, με την υπό κρίση ενδικοφανή προσφυγή συνυπέβαλε
απόσπασμα της ληξιαρχικής πράξης θανάτου του BBBBBBBBBBBB BBBBBBBBB
BBBBBBBB με ΑΦΜ 888888888 με ημερομηνία θανάτου 16/08/2009, το υπ’ αριθ.
πρωτ. ………./24.10.2014 πιστοποιητικό πλησιέστερων συγγενών του Δήμου
Τρικκαίων και το από 09/05/2022 πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης διαθήκης του
Πρωτοδικείου Τρικάλων.
Επειδή, στην υπό κρίση υπόθεση δεν τίθεται ζήτημα παραγραφής, καθώς οι πράξεις
διοικητικού προσδιορισμού φόρου ν.4223/2013 (ΕΝΦΙΑ) των ετών 2014, 2015 και
5
2016 που εκδόθηκαν από τη Φορολογική Διοίκηση σε χρόνο μεταγενέστερο του
θανάτου του BBBBBBBBBBBB BBBBBBBBB BBBBBBBB με ΑΦΜ 888888888 και
στο όνομα του θανόντος χωρίς καμιά αναφορά στους κληρονόμους, είναι σε κάθε
περίπτωση άκυρες, εφόσον εκδόθηκαν σε βάρος ανύπαρκτου προσώπου.
Κατά συνέπεια, ο σχετικός ισχυρισμός του προσφεύγοντος, ως εξ αδιαθέτου
κληρονόμου του αποβιώσαντος στις 16/08/2009 αδελφού του BBBBBBBBBBBB
BBBBBBBBB BBBBBBBB με ΑΦΜ 888888888, περί ακυρότητας των πράξεων λόγω
έκδοσης κατά ανύπαρκτου προσώπου, κρίνεται βάσιμος και γίνεται αποδεκτός.
Α π ο φ α σ ί ζ ο υ μ ε
την αποδοχή της από 18/10/2022 και με αριθ. πρωτ. ……….. ενδικοφανούς
προσφυγής του AAAAAAAAAAA AAAAAAAAAA AAAAAAAA με ΑΦΜ 000000000
και συγκεκριμένα, την ακύρωση της της υπ’ αριθ. πρωτ. ………./21.09.2022 αρνητικής
απάντησης του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ και τη διαγραφή των υπ’ αριθ.
ειδοποίησης ………./17.09.2014, ………./20.10.2015 και ………./28.08.2016 πράξεων
διοικητικού προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ για τα έτη 2014, 2015 και 2016, αντίστοιχα.
Εντελλόμεθα όπως αρμόδιο όργανο κοινοποιήσει με τη νόμιμη διαδικασία την
παρούσα απόφαση στον προσφεύγοντα.
Ακριβές αντίγραφο
Η υπάλληλος του Αυτοτελούς
Γραφείου Διοικητικής Υποστήριξης
ΜΕ ΕΝΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ
ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ Α8 ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ
ΖΑΧΑΡΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ
Σ η μ ε ί ω σ η : Κατά της απόφασης αυτής επιτρέπεται η άσκηση προσφυγής ενώπιον
των αρμόδιων Διοικητικών Δικαστηρίων εντός τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίησή της
