ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙA 654/2020 Ο ενάγων σε αγωγή διατροφής ανηλίκου τέκνου δεν μπορεί ενώπιον του εφετείου, είτε ως εκκαλών είτε ως εφεσίβλητος, να προτείνει νέα πραγματικά περιστατικά, που αφορούν νέες ανάγκες διατροφής, που δεν τις είχε αναφέρει στο δικόγραφο της αγωγής, γιατί έτσι μεταβάλλεται η βάση της αγωγής.

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Αποτελούμενο από τον Δικαστή, Ηλία Σταυρόπουλο, Εφέτη, τον οποίο όρισε η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης του Εφετείου Πειραιά και τη Γραμματέα Τ.Λ..

ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Η υπό κρίση έφεση κατά της υπ’ αρ. 2866/2019 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που δίκασε κατά τη διαδικασία των οικογενειακών διαφορών, ασκήθηκε νομοτύπως και εμπροθέσμως (ΚΠολΔ 518 παρ. 2). Πρέπει επομένως να κριθεί ως τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της. Σημειώνεται ότι το ηλεκτρονικό παράβολο έφεσης με αρ. ……../2019 ποσού 100 ευρώ κατατέθηκε ως μη οφειλόμενο και θα πρέπει να αποδοθεί στον καταθέσαντα, αφού σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 495 παρ. 3 περ. Β εδφ. τελευταίο και 592 αρ. 3 του ΚΠολΔ, για τις εφέσεις εναντίον αποφάσεων, που καθορίζουν διατροφή ανηλίκου τέκνου και τη συνεισφορά των γονέων του σ’ αυτήν, δεν απαιτείται η καταβολή σχετικού παραβόλου έφεσης.

Η ενάγουσα, εφεσίβλητη ως έχουσα την επιμέλεια των δύο ανήλικων τέκνων … και ………, που έχει αποκτήσει με τον εναγόμενο, εκκαλούντα, ζήτησε με την αγωγή της, να υποχρεωθεί ο τελευταίος, να της καταβάλει, ως διατροφή των ανηλίκων, το μηνιαίο ποσό των 1.000 ευρώ για το μετά την επίδοση της αγωγής χρονικό διάστημα, νομιμοτόκως από την καθυστέρηση πληρωμής κάθε μηνιαίας δόσης έως την εξόφληση. Ο εναγόμενος παραδεκτώς με προφορική δήλωση που καταχωρήθηκε στα πρακτικά του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, αλλά και με τις ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου προτάσεις του, πρότεινε την ένσταση συνεισφοράς της ενάγουσας στη διατροφή των ανηλίκων. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με την εκκαλουμένη δέχθηκε εν μέρει κατ’ ουσία την αγωγή και υποχρέωσε τον εναγόμενο να καταβάλει στην ενάγουσα με την ως άνω ιδιότητά της το μηνιαίο ποσό των 550 ευρώ, ως συνεισφορά στη διατροφή των ανηλίκων, για το επίδικο διάστημα, νομιμοτόκως από την καθυστέρηση πληρωμής κάθε μηνιαίας δόσης έως την εξόφληση. Εναντίον αυτής της απόφαση παραπονείται ο εναγόμενος εκκαλών με την υπό κρίση έφεση, για πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί να εξαφανιστεί άλλως να μεταρρυθμιστεί η εκκαλουμένη, ώστε να καθοριστεί η συνεισφορά του στη μηνιαία διατροφή των ανηλίκων, συνυπολογιζομένης και της συνεισφοράς της ενάγουσας εφεσίβλητης μητέρας τους, στο ποσό των 250 ευρώ και για τα δύο.

Από το συνδυασμό των διατάξε­ων των άρθρων 1389,1390,1485,1486, 1487, 1489, 1492 και 1493 ΑΚ με σαφή­νεια προκύπτει ότι και οι δύο γονείς έχουν υποχρέωση να διατρέφουν τα ανήλικα τέκνα τους, ανεξάρτητα από την περιου­σιακή κατάσταση αυτών (των τέκνων), εφόσον τα εισοδήματα από την εργασία και την περιουσία τους δεν αρκούν για τη διατροφή τους με βάση τις ανάγκες τους, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθή­κες της ζωής τους. Από τις ίδιες ανωτέρω διατάξεις των άρθρων 1485 επ. ΑΚ και των άρθρων 223, 224, 269 παρ. 2, 334, 525, 526, 527 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι οι προϋποθέσεις επιδίκασης διατροφής και ο καθορισμός της έκτασης και του ύψους αυτής κρίνονται από το χρόνο έγερσης της αγωγής ή επί αιτήματος για την επι­δίκαση από την υπερημερία, από το χρό­νο επέλευσης της, το σχετικό πάντως δι­καίωμα πρέπει να έχει γεννηθεί κατά την πρώτη συζήτηση στο ακροατήριο του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου. Επομένως, τα πραγματικά περιστατικά που θεμελι­ώνουν την αγωγή, τα οποία πρέπει να έχουν συντελεσθεί έως την πρώτη συζή­τηση στο ακροατήριο του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, είναι απαράδεκτα προτεινό­μενα με τις πρωτόδικες προτάσεις, την έφεση ή τις προτάσεις, που υποβάλλονται στο εφετείο. Αντιθέτως τα καταλυτικά του δικαιώματος που ασκείται με την αγωγή γεγονότα και οι αντενστάσεις που δεν αφο­ρούν πραγματικούς ισχυρισμούς, που με­ταβάλλουν τη βάση της αγωγής, μπορούν να προταθούν έως την τελευταία επί της ουσίας της υπόθεσης συζήτηση, τόσο στο πρωτοδικείο όσο και στο εφετείο, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 527 ΚΠολΔ (ΟλΑΠ 2/1994, ΑΠ 900/2005 Δνη 2005.1078, ΑΠ 1626/2000). Έτσι, ο εναγόμενος, ως εκκαλών, αλλά και ως εφεσίβλητος προς άμυνα της εναντίον του ασκηθείσας έφεσης, μπορεί να προ­τείνει παραδεκτώς το πρώτο κατά την εκκλητή δίκη οψιγενή ισχυρισμό (ένσταση), στηριζόμενο στην επελθούσα μεταβολή των προσδιοριστικών του ύψους της δια­τροφής στοιχείων, η οποία θα μπορούσε να έχει ως επακόλουθο την παύση ή τη μείωση του ποσού της διατροφής, ενώ ο ενάγων ούτε ως εκκαλών ούτε ως εφεσίβλητος δεν μπορεί να προτείνει το πρώτον ενώπιον του εφετείου νέα πραγματικά περιστατικά που μεταβάλουν τη βάση της αγωγής του. Περαιτέρω επειδή, από διατάξεις των άρθρων 1485, 1486, 1489, 1493 και 1497 ΑΚ, προκύπτει ότι οι γονείς έχουν υποχρέωση να διατρέφουν από κοινού, ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του, το ανήλικο τέκνο τους εφόσον αυτό δεν έχει εισοδήματα από περιουσία ή πόρους από εργασία που να επαρκούν για τη διατροφή του, το μέτρο της διατροφής τούτου (ανηλίκου) προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του, η δε δικαιούμενη (ανάλογη) διατροφή του περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρησή του και επί πλέον τα έξοδα για την ανατροφή, καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευσή του. Κατά συνέπεια για το, κατά το άρθρο 216 ΚΠολΔ, ορισμένο της αγωγής διατροφής σε χρήμα ανηλίκου τέκνου, αρκεί να εκτίθενται στο δικόγραφο αυτής η έλλειψη εισοδημάτων του ανηλίκου και η αδυναμία του να εργασθεί, τα περιουσιακά στοιχεία του εναγομένου γονέα του, οι ανάγκες του που είναι προσδιοριστικές του ύψους της διατροφής, η οποία πρέπει να του καταβληθεί και το αιτούμενο, για όλες αυτές τις ανάγκες του, συνολικό ύψος της δαπάνης, που αποτελεί την κατά τις προαναφερθείσες διατάξεις ανάλογη διατροφή του, χωρίς να απαιτείται να προσδιορίζεται στο δικόγραφό της με ακρίβεια και το απαραίτητο για την κάλυψη κάθε επί μέρους ανάγκης του, που προκύπτει από τις συνθήκες της ζωής του χρηματικό ποσό (ΑΠ 823/2000 δημ ΝΟΜΟΣ). Από το συνδυασμό των παραπάνω σκέψεων συνάγεται ότι ο ενάγων σε αγωγή διατροφής ανηλίκου τέκνου δεν μπορεί ενώπιον του εφετείου, είτε ως εκκαλών είτε ως εφεσίβλητος, να προτείνει νέα πραγματικά περιστατικά που αφορούν νέες ανάγκες διατροφής, που δεν τις είχε αναφέρει στο δικόγραφο της αγωγής, γιατί έτσι μεταβάλλεται η βάση της αγωγής.

Στην προκειμένη περίπτωση από τις καταθέσεις των μαρτύρων που εξετάστηκαν ενόρκως στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, από όλα τα έγγραφα που οι διάδικοι με τις προτάσεις επικαλούνται και προσκομίζουν παραδεκτά και νόμιμα και από τις μετ’ επικλήσεως από τους διαδίκους δια των προτάσεων νόμιμα προσκομιζόμενες μη αμφισβητούμενης γνησιότητας φωτογραφίες, είτε για άμεση είτε για έμμεση απόδειξη, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά : Οι διάδικοι απέκτησαν χωρίς γάμο δύο τέκνα, την ……. και τον ……….., γεννημένα στις 19.8.2012 και 3.4.2015 αντίστοιχα, τα οποία ο εναγόμενος αναγνώρισε συμβολαιογραφικά (εκούσια αναγνώριση πατρότητας). Τα ανήλικα διαμένουν μαζί με την ενάγουσα μητέρα τους, τη γονική μέριμνα των οποίων αυτή ασκεί εκ του νόμου (ΑΚ 1510, 1515 παρ. 1) αποκλειστικά η ίδια, στην οικία των γονέων της (παππού – γιαγιά). Η ίδια δεν εργάζεται. Διαθέτει γνώσεις κομμωτικής τέχνης και κατά την περίοδο του έτους 2012 εργάστηκε ως βοηθός κομμώτριας στο κομμωτήριο που διαθέτει ο αδερφός της. Έκτοτε όμως και μετά τη γέννηση των τέκνων της δεν εργάστηκε ξανά. Παροχή υπηρεσιών κομμωτικής κατ’ οίκον ή απασχόλησή της ως βοηθός κομμώτριας σε κομμωτήριο του αδερφού της ή άλλου δεν αποδείχθηκε. Επίσης δεν προέκυψε δυνατότητα αυτής να εργαστεί ξανά στο κομμωτήριο του αδερφού της, αφού δεν αποδείχθηκε τέτοια δυνατότητα και προσφορά αντίστοιχης θέσης εργασίας εκ μέρους του αδερφού της για απασχόλησή της. Είναι επομένως άνεργη, χωρίς να υφίσταται δυνατότητα εκ μέρους της για ανάληψη εργασίας και δεν λαμβάνει επίδομα. Κινητή ή ακίνητη περιουσία ή εισοδήματα από οποιαδήποτε πηγή δεν έχει. Περαιτέρω ο εναγόμενος συμμετέχει με ποσοστό 50% ως εταίρος σε επιχείρηση πώλησης και επισκευής ποδηλάτων με την επωνυμία ……….. με έδρα τη …. και υποκατάστημα στη … Εύβοιας, το οποίο μισθώνει από τους γονείς του με μίσθωμα 250 ευρώ μηνιαίως. Η εν λόγω επιχείρηση δεν έχει κέρδος, αλλά ζημία, όπως προκύπτει από τις σχετικές δηλώσεις ΦΠΑ έτους 2018, που αφορούν την εν λόγω επιχείρηση και ειδικότερα εμφανίζει ζημία φορολογικού έτους 2018 ύψους 17.211,71 ευρώ και ζημία προγενέστερων χρήσεων ύψους 20.583,24 ευρώ. Το γεγονός ότι οι εν λόγω δηλώσεις δεν προέκυψε ότι έχουν ελεγχθεί φορολογικώς δεν αποδεικνύει και το ανειλικρινές αυτών ή το βάσιμο της αμφισβήτησής τους. Αντίθετο συμπέρασμα δεν δύναται να εξαχθεί από κανέναν αποδεικτικό μέσο, ούτε από την κατάθεση της μάρτυρα απόδειξης, αφού τα όσα κατέθεσε περί αποδοχών του εναγόμενου από την εν λόγω επιχείρηση, ύψους 10.000 ευρώ μηνιαίως, αφορούν φήμες απροσδιορίστου προέλευσης και όχι συγκεκριμένες πληροφορίες. Περαιτέρω ο εναγόμενος είναι κύριος ενός διαμερίσματος επιφάνειας 111,30 τ.μ. που βρίσκεται στον 2^ο όροφο πολυκατοικίας κειμένης στον Κορυδαλλό Αττικής επί της οδού …………, όπου και διαμένει και επικοινωνεί με τα τέκνα του και έτσι δεν βαρύνεται με δαπάνη ενοικίου πέραν των συνήθων δαπανών συντήρησης και λειτουργίας της οικίας. Επίσης είναι κύριος μιας υπόγειας αποθήκης επιφάνειας 6,75 τ.μ. που βρίσκεται στην αυτή πολυκατοικία και κύριος ενός διαμερίσματος επιφάνειας 48 τ.μ. που βρίσκεται στον 4^ο όροφο πολυκατοικίας στη Νίκαια επί της οδού …….., την οποία εκμισθώνει έναντι 350 ευρώ μηνιαίως. Διαθέτει ένα αυτοκίνητο με αρ. κυκλ. …….., 2996 κ.εκ. με έτος πρώτης κυκλοφορίας το 2005, ένα αυτοκίνητο …… 2.979 κ.εκ. με έτος πρώτης κυκλοφορίας το 2008 και ένα με αρ. κυκλ. ……. 2.464 κ.εκ. με έτος πρώτης κυκλοφορίας το 1997. Από αυτά μόνο το ……. χρησιμοποιεί ενώ τα λοιπά βρίσκονται σε ακινησία. Άλλη περιουσία ή εισοδήματα από οποιαδήποτε πηγή δεν έχει. Περαιτέρω τα ανήλικα, λόγω της ανηλικότητάς τους, δεν εργάζονται και η …… φοιτά σε δημόσιο δημοτικό σχολείο στην Α’ Τάξη, ενώ ο …… φοιτά στο ….. Νηπιαγωγείο Πειραιά. Η ….. παρακολουθεί μαθήματα εκμάθησης αγγλικής γλώσσας στην τάξη Junior A στο φροντιστήριο ξένων γλωσσών …….. για χρονική διάρκεια 8 μηνών κατ’ έτος, για τα οποία δαπανά μηνιαίως 30 ευρώ και συνολικά 240 ευρώ ετησίως ή 20 ευρώ μηνιαίως. Από την προσκομιζόμενη σε φωτογραφία απόδειξη με αρ. ……/12.2.2019 απόδειξη ποσού 60 ευρώ για δίδακτρα αγγλικών στο ως άνω φροντιστήριο για την τάξη Junior A δεν συνάγεται, αν τα δίδακτρα αυτά είναι μηνιαία ή άλλου χρονικού διαστήματος, ούτε προκύπτει το ετήσιο κόστος. Τα ως άνω ανήλικα είναι ασφαλισμένα από τον ασφαλιστικό φορέα του εναγόμενου πατέρα τους, ώστε να μην απαιτείται επιπλέον δαπάνη για την ιατρική τους περίθαλψη. Περαιτέρω η ανήλικη …… δεν προέκυψε ότι έχει ανάγκη παρακολούθησης από ιατρό παιδοψυχολόγο και επομένως μηνιαίας δαπάνης 70 ευρώ για την αιτία αυτή. Το αντίθετο δεν προκύπτει από ιατρικό έγγραφο – γνωμάτευση (τέτοιο δεν είναι η βεβαίωση του νηπιαγωγείου «Η παιδική συντροφιά»), ούτε από την άνευ ημερομηνίας ψυχολογική αναφορά της ψυχολόγου …. ., από την οποία δεν προτείνεται ψυχολογική παρακολούθηση του παιδιού. Περαιτέρω δεν αποδείχθηκε ότι η ………. και ο ……… κάνουν τις δραστηριότητες του μπαλέτου και της κολύμβησης αντίστοιχα, γι’ αυτό και δεν απαιτείται σχετική δαπάνη, όπως αιτείται η ενάγουσα. Επί πλέον τα γενικά έξοδά τους για σίτιση, ένδυση, υπόδηση και ψυχαγωγία είναι αυτά των φυσιολογικών παιδιών της ηλικίας τους και ανέρχονται στο ποσό των 150 ευρώ μηνιαίως, για τη …… και 100 ευρώ μηνιαίως για τον ……., ενώ οι παρεχόμενες προς το τέκνο υπηρεσίες της ενάγουσας μητέρας τους, οι οποίες είναι αποτιμητές σε χρήμα και συνδέονται κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής με την συνοίκηση, ανέρχονται στο ποσό των 80 ευρώ μηνιαίως για το καθένα και συνολικά οι δαπάνες διατροφής τους πρέπει να καθοριστούν στο ποσό των 250 ευρώ μηνιαίως, για τη ……. (150 + 20 + 80) και 180 ευρώ μηνιαίως για τον ….. . (100 + 80), που είναι ανάλογες με τις πραγματικές τους απαραίτητες ανάγκες, τις οικονομικές δυνατότητες και τις συνθήκες ζωής των γονέων τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ισχυρισμοί της εφεσίβλητης, που προέβαλε το πρώτον με τις προτάσεις ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, ότι οι δαπάνες της …. έχουν αυξηθεί από την πρώτη συζήτηση της αγωγής στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, κατά το ποσό των 300 ευρώ μηνιαίως για λογοθεραπείες, εργοθεραπείες και φυσικοθεραπείες και 390 ευρώ για ενισχυτική διδασκαλία για τα μαθήματα του σχολείου, απαραδέκτως προτείνονται ενώπιον του Δικαστηρίου, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στη ως άνω νομική σκέψη, αφού με αυτά μεταβάλλεται ανεπίτρεπτα η πραγματική βάση της αγωγής (ΚΠολΔ 526), προβάλλοντας για πρώτη φορά ανάγκες πέραν αυτών που στοιχειοθετούν τη συνήθη διατροφή των ανηλίκων και που αναφέρθηκαν στο δικόγραφο της αγωγής. Με τα δεδομένα αυτά και ιδίως τις οικονομικές δυνατότητες των διαδίκων, η συνεισφορά του εναγόμενου στη μηνιαία διατροφή των ανηλίκων για το μετά την επίδοση της αγωγής χρονικό διάστημα, πρέπει να καθοριστεί για τη …. στο ποσό των 200 ευρώ μηνιαίως [350 * 250/430 (350 +80)] και για τον ……….. στο ποσό των 150 ευρώ [350 * 180/430 (350+80)] μηνιαίως, ενώ με το επιπλέον ποσό των 50 και 30 ευρώ αντίστοιχα συμμετέχει η εφεσίβλητη στη διατροφή τους με τις προσφερόμενες σ’ αυτό προσωπικές υπηρεσίες της. Επομένως, η αγωγή έπρεπε να γίνει εν μέρει δεκτή ως κατ’ ουσία βάσιμη και να υποχρεωθεί ο εναγόμενος εκκαλών να καταβάλει μηνιαίως στην εφεσίβλητη, εντός το πρώτου πενθημέρου, διατροφή για λογαριασμό των ανηλίκων τέκνων του … και ……….., το ποσό των 200 ευρώ και 150 ευρώ, αντίστοιχα, για το μετά την επίδοση της αγωγής χρονικό διάστημα, νομιμοτόκως από την καθυστέρηση καταβολής κάθε δόσης. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή υποχρεώνοντας τον εναγόμενο να καταβάλει στην ενάγουσα εφεσίβλητη για τα ως άνω ανήλικα 300 ευρώ και 250 ευρώ μηνιαίως, αντίστοιχα, ως συνεισφορά στη κατά νόμο διατροφή, έσφαλε στην εκτίμηση των αποδείξεων, γι’ αυτό και πρέπει, δεκτής γενομένης της έφεσης του εναγόμενου, να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη και, αφού κρατηθεί η υπόθεση να γίνει εν μέρει δεκτή η αγωγή και να υποχρεωθεί ο εκκαλών στην πληρωμή των ως άνω ποσών διατροφής στην εφεσίβλητη για λογαριασμό των ανηλίκων τέκνων τους, για το μετά την επίδοση της αγωγής χρονικό διάστημα, εντός του πρώτου πενθημέρου εκάστου μηνός, νομιμοτόκως από την καθυστέρηση καταβολής εκάστης δόσης. Τέλος πρέπει η δικαστική δαπάνη αμφοτέρων των βαθμών δικαιοδοσίας να συμψηφιστεί μεταξύ των διαδίκων (ανήλικα τέκνα και πατέρα) λόγω της συγγενικής σχέσης μεταξύ τους (ΚΠολΔ 183, 179).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων.

Δέχεται την έφεση τυπικά και κατ’ ουσίαν.

Εξαφανίζει την με αρ. 2866/2019 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς.

Κρατεί την υπόθεση και δικάζοντας επί της με αρ. κατ. ………/2018 αγωγής.

Δέχεται εν μέρει αυτήν.

Υποχρεώνει τον εκκαλούντα – εναγόμενο να καταβάλει μηνιαίως, εντός του πρώτου πενθημέρου, στην εφεσίβλητη – ενάγουσα για λογαριασμό των ανηλίκων τέκνων, ……. και ………, το ποσό των 200 ευρώ και 150 ευρώ αντίστοιχα για το μετά την επίδοση της αγωγής χρονικό διάστημα, νομιμοτόκως από την καθυστέρηση καταβολής κάθε δόσης.

Διατάσσει την απόδοση του ηλεκτρονικού παραβόλου της έφεσης στον καταθέσαντα αυτό.

Συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας μεταξύ των διαδίκων.

Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε, με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξουσίους δικηγόρους, στον Πειραιά στις  3 Νοεμβρίου 2020.

           Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ                                             Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ