ΑΠΟΦΑΣΗ
Bonev κατά Βουλγαρίας της 12.03.2024 (αρ. προσφ. 49443/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η D.H. όφειλε χρήματα στον προσφεύγοντα, όμως λόγω αδυναμίας καταβολής αυτών, υπέγραψε προσύμφωνο για μεταβίβαση εμπορικού περιπτέρου στον προσφεύγοντα αντί χρηματικής καταβολής. Όμως, αμέσως μετά την υπογραφή του προσυμφώνου η D.H. μεταβίβασε το ακίνητο στον γιο της.
Ο προσφεύγων άσκησε αγωγή για καταδολίευση δανειστή, η πώληση κηρύχθηκε άκυρη, καθώς διαπιστώθηκε ότι η D.H. ενήργησε με πρόθεση να βλάψει τα συμφέροντα του. Η κύρια δίκη σχετικά με το προσύμφωνο, η οποία είχε ανασταλεί, επαναλήφθηκε στη συνέχεια, αλλά η αγωγή του προσφεύγοντος απορρίφθηκε, χωρίς να ληφθεί υπόψη η απόφαση που είχε ήδη εκδοθεί σχετικά με την ακύρωση πώληση, ενώ ο προσφεύγων το είχε προβάλει ρητά.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι μολονότι δεν είναι καθήκον του να προσδιορίσει οριστικά τις συνέπειες της εν λόγω απόφασης επί της διαδικασίας σχετικά με το προσύμφωνο, είναι προφανές ότι θα μπορούσε να έχει καθοριστική σημασία για τον προσδιορισμό του οριστικού χαρακτήρα του προσυμφώνου ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος και ενάγοντος. Τα εθνικά δικαστήρια δεν εξέτασαν δεόντως το ουσιώδες επιχείρημα του προσφεύγοντος και, ως εκ τούτου, δεν αιτιολόγησαν επαρκώς τις αποφάσεις τους.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της δίκαιης δίκης (άρθρο 6 παρ. 1) και επιδίκασε στον προσφεύγοντα 2.500 ευρώ για ηθική βλάβη.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6 παρ. 1
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η D.H. όφειλε στον προσφεύγοντα 19.066 λέβα Βουλγαρίας – ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 9.728 ευρώ. Επειδή δεν κατάφερε να τον εξοφλήσει, τον Αύγουστο του 2008 τα μέρη υπέγραψαν προσύμφωνο με το οποίο η D.H. αναλάμβανε να μεταβιβάσει στον προσφεύγοντα την κυριότητα ενός προσωρινού περιπτέρου που χρησιμοποιείται για εμπορικές δραστηριότητες και κατασκευάστηκε σε δημοτική έκταση στη Βάρνα, αντί χρηματικής καταβολής. Ωστόσο, αμέσως μετά την υπογραφή του προσυμφώνου η D.H. μεταβίβασε το ακίνητο στον γιο της.
Το 2010 ο προσφεύγων άσκησε αγωγή με αίτημα να κηρυχθεί οριστικό το προσύμφωνο, αλλά εν τω μεταξύ έμαθε για την μεταβίβαση. Έτσι, άσκησε άλλη αγωγή για καταδολίευση δανειστή με σκοπό να κηρυχθεί η πώληση άκυρη. Με τελεσίδικη απόφαση του περιφερειακού δικαστηρίου της Βάρνας της 27ης Ιουλίου 2015 η τελευταία αυτή αγωγή έγινε δεκτή και η πώληση κρίθηκε άκυρη. Διαπιστώθηκε ειδικότερα ότι η D.H. ενήργησε με πρόθεση να βλάψει τα συμφέροντα του προσφεύγοντος.
Η κύρια δίκη σχετικά με το προσύμφωνο, η οποία είχε ανασταλεί, επαναλήφθηκε στη συνέχεια, αλλά η αγωγή του προσφεύγοντος απορρίφθηκε με απόφαση του περιφερειακού δικαστηρίου της Βάρνας της 6 Ιουνίου 2016. Το εθνικό δικαστήριο έκρινε ότι το περίπτερο είχε μεταβιβαστεί από την D.H. στον γιο της και δεν μπορούσε να αποκτηθεί από τον προσφεύγοντα. Ως εκ τούτου, δεν σχολίασε την απόφαση του περιφερειακού δικαστηρίου της Βάρνας της 27 Ιουλίου 2015, παρά το γεγονός ότι ο προσφεύγων προέβαλε ρητά σχετικό επιχείρημα. Με οριστική απόφαση της 10 Φεβρουαρίου 2017, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο αρνήθηκε να δεχθεί την υπόθεση για επανεξέταση, δηλώνοντας ειδικότερα ότι δεν μπορούσε να ασχοληθεί σε αυτό το στάδιο με την παράλειψη του Περιφερειακού Δικαστηρίου της Βάρνας να απαντήσει στο επιχείρημα του προσφεύγοντος.
Ο προσφεύγων διαμαρτυρήθηκε βάσει του άρθρου 6 § 1 για την παράλειψη των εθνικών δικαστηρίων να απαντήσουν στο επιχείρημά του σχετικά με την απόφαση της 27ης Ιουλίου 2015, και βάσει του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου για την απώλεια της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του στην απόκτηση περιουσίας για τον λόγο αυτό.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Η Κυβέρνηση υποστήριξε ότι ο προσφεύγων δεν είχε εξαντλήσει τα διαθέσιμα εσωτερικά ένδικα μέσα. Ειδικότερα, θα μπορούσε να ζητήσει την καταβολή του χρηματικού χρέους που του όφειλε η D.H. ή αποζημίωση για τη μη τήρηση του προσυμφώνου. Η Κυβέρνηση υποστήριξε περαιτέρω, με το σκεπτικό ότι ο προσφεύγων είχε το δικαίωμα να επιδιώξει την είσπραξη της οφειλής με άλλα μέσα και ότι η επίμαχη διαδικασία δεν ήταν καθοριστική για τα αστικά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του. Ο προσφεύγων δήλωσε ότι το συμφέρον του ήταν να εφαρμοστεί το προσύμφωνο.
Όπως προαναφέρθηκε, ο προσφεύγων παραπονέθηκε βάσει του άρθρου 6 § 1 για τη μη απάντηση των εθνικών δικαστηρίων στο επιχείρημά του που προβλήθηκε στο πλαίσιο της πολιτικής δίκης. Η καταγγελία δεν αφορά την οφειλή της D.H. προς τον προσφεύγοντα, ούτε τα μέσα είσπραξής της. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο απέρριψε την ένσταση της Κυβέρνησης περί μη εξάντλησης των εθνικών ένδικων μέσων ως μη άμεσα συναφή με το παράπονο του προσφεύγοντος.
Το ΕΔΔΑ παρατήρησε επίσης ότι ο προσφεύγων διαμαρτυρήθηκε σχετικά με διαδικασία με την οποία ζητούσε να κηρυχθεί οριστικό ένα προσύμφωνο για τη μεταβίβαση της κυριότητας ακινήτου. Μια ευνοϊκή έκβαση θα μπορούσε να του αποδώσει τίτλο ιδιοκτησίας. Κατά συνέπεια, η διαδικασία ήταν καθοριστική για τα αστικά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του και το άρθρο 6 § 1 έχει εν προκειμένω εφαρμογή. Συνεπώς, το Δικαστήριο απέρριψε την αντίστοιχη ένσταση της Κυβέρνησης.
Όσον αφορά την ουσία, οι εφαρμοστέες γενικές αρχές συνοψίστηκαν πρόσφατα στην υπόθεση Zayidov κατά Αζερμπαϊτζάν (αριθ. 2) της 24.03.2022 (αριθ. προσφ. 5386/10 § 91). Ειδικότερα, το άρθρο 6 § 1 απαιτεί οι αποφάσεις των δικαστηρίων να αιτιολογούνται. Χωρίς να απαιτείται λεπτομερής απάντηση σε κάθε επιχείρημα που προβάλλεται από τον προσφεύγοντα, η υποχρέωση αυτή προϋποθέτει ωστόσο ότι οι διάδικοι σε δικαστικές διαδικασίες μπορούν να αναμένουν να λάβουν συγκεκριμένη και ρητή απάντηση στα επιχειρήματα που είναι καθοριστικά για την έκβαση της διαδικασίας αυτής.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο προσφεύγων επικαλέστηκε ενώπιον του Περιφερειακού Δικαστηρίου της Βάρνας και του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου την απόφαση της 27 Ιουλίου 2015, η οποία είχε κηρύξει άκυρη την πώληση του επίμαχου περιπτέρου από την D.H. στον γιο της. Μολονότι δεν είναι καθήκον του Δικαστηρίου να προσδιορίσει οριστικά τις συνέπειες της εν λόγω απόφασης επί της διαδικασίας σχετικά με το προσύμφωνο, είναι προφανές ότι θα μπορούσε να έχει καθοριστική σημασία για τον προσδιορισμό του οριστικού χαρακτήρα της προκαταρκτικής σύμβασης. Ωστόσο, το περιφερειακό δικαστήριο της Βάρνας δεν έλαβε υπόψη την απόφαση της 27 Ιουλίου 2015 στο σκεπτικό του, δηλώνοντας, αντιθέτως, σε αντίθεση με την απόφαση αυτή, ότι το περίπτερο είχε μεταβιβαστεί έγκυρα στον γιο της D.H.. Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έκρινε, από την πλευρά του, ότι δεν μπορούσε να ασχοληθεί με το θέμα.
Η Κυβέρνηση υποστήριξε ότι ο προσφεύγων δεν είχε προβάλει το επιχείρημα που βασίζεται στην απόφαση της 27 Ιουλίου 2015 με επαρκώς σαφή τρόπο. Ωστόσο, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι στις προτάσεις του ενώπιον του Περιφερειακού Δικαστηρίου της Βάρνας ο προσφεύγων επικαλέστηκε ρητά την απόφαση της 27 Ιουλίου 2015, επισημαίνοντας τη συνάφεια της με την ένσταση της D.H. ότι το ακίνητο είχε μεταβιβαστεί από την ίδια σε τρίτο πρόσωπο. Επιπλέον, ο προσφεύγων επικαλέστηκε προηγούμενη απόφαση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, η οποία είχε αντιμετωπίσει παρόμοια κατάσταση. Ο προσφεύγων έθεσε επίσης το θέμα στην αναίρεσή του ενώπιον του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου.
Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν εξέτασαν δεόντως το ουσιώδες επιχείρημα του προσφεύγοντος και, ως εκ τούτου, δεν αιτιολόγησαν επαρκώς τις αποφάσεις τους στην υπόθεση του προσφεύγοντος.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της δίκαιης δίκης υπό την ειδικότερη πτυχή της έλλειψης αιτιολογίας των εθνικών αποφάσεων (άρθρο 6 § 1 της ΕΣΔΑ).
Δίκαιη Ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το ΕΔΔΑ επιδίκασε στον προσφεύγοντα 2.500 ευρώ για ηθική βλάβη
echrcaselaw.com
