Οι αλλαγές που θα επιφέρει στο δικαστικό σύστημα της χώρας – Το νομοσχέδιο σε “αριθμούς”
Κατατέθηκε στη Βουλή το βράδυ της Παρασκευής 19 Απριλίου το νομοσχέδιο για το νέο δικαστικό χάρτη της χώρας με τίτλο «Ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, χωροταξική αναδιάρθρωση των δικαστηρίων της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης και άλλες διατάξεις».
Η επεξεργασία του στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή ξεκινά την Τρίτη 23 Απριλίου.
Bασικοί άξονες στη φιλοσοφία των παρεμβάσεων του νέου Δικαστικού Χάρτη που συνιστά μία από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις στη δικαστική οργάνωση της χώρας είναι:
- η ενοποίηση των Ειρηνοδικείων και Πρωτοδικείων
- οι παράλληλες επετηρίδες των δικαστών κατά την ενοποίηση των δικαστηρίων του πρώτου βαθμού (Ειρηνοδικεία και Πρωτοδικεία)
- ο χωροταξικός δικαστικός σχεδιασμός με συγχωνεύσεις και καταργήσεις δικαστηρίων
- οι τροποποιήσεις των αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των δικαστικών σχηματισμών.
ΔΕΙΤΕ ΟΛΟ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΕΔΩ
Ο νέος δικαστικός χάρτης σε αποτίμηση κόστους/κέρδους
Στην εντυπωσιακή παραδοχή πως αυτή τη στιγμή, με το υπάρχον σύστημα απονομής δικαιοσύνης, μια απόφαση Ειρηνοδικείου κοστίζει τα διπλάσια χρήματα (760 ευρώ) από μια απόφαση Πρωτοδίκη (380 ευρώ) , προχωρεί το Υπουργείο Δικαιοσύνης, κάνοντας μια προσπάθεια προσέγγισης των ευρύτερων ωφελειών της ψήφισης του νέου δικαστικού χάρτη της χώρας.
Πολλές φορές οι αριθμοί λένε την αλήθεια, αλλά από την εφαρμογή του νομοσχεδίου μετά την ψήφισή του, θα κριθεί προφανώς και η επάρκειά του. Πάντως σύμφωνα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης οι δύο όψεις (πριν και μετά) στα δικαστήρια είναι οι εξής:
EUROKINISSI/ΜΠΟΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
Σήμερα:
- Συνολικός χρόνος έκδοσης τελεσίδικης απόφασης στην Ελλάδα 1482 ημέρες ενώ αντίστοιχος χρόνος στις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης (CoE) οι 637.
- Λειτουργούν 154 ειρηνοδικεία και 63 πρωτοδικεία. Τα 63 από τα 154 ειρηνοδικεία λειτουργούν στις έδρες των 63 Πρωτοδικείων. Συνολικά στον α’ βαθμό υπάρχουν 217 δικαστικοί σχηματισμοί.
- Οι συνολικά 916 Ειρηνοδίκες σε όλη την Ελλάδα δικάζουν μόνο αστικές υποθέσεις έως 20.000€, ενώ δεν δικάζουν καθόλου ποινικές υποθέσεις (ιδίως από το 2019 που καταργήθηκαν τα πταίσματα με τον νΠΚ).
- Οι 1.200 Πρωτοδίκες δικάζουν αστικές υποθέσεις από 20.001€ και άνω, καθώς και όλες τις ποινικές υποθέσεις πρώτου βαθμού.
- Μία απόφαση Ειρηνοδικείου κοστίζει κατά μέσο όρο επτακόσια εξήντα (760) ευρώ, ενώ κάθε απόφαση Πρωτοδίκη κοστίζει μόλις τριακόσια ογδόντα (380) ευρώ.
Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου και την ενοποίηση του α’ βαθμού δικαιοδοσίας:
- Ορίζονται 56 κεντρικά Πρωτοδικεία και 7 παράλληλες έδρες αυτών. Καταργούνται τα 63 Ειρηνοδικεία που βρίσκονται στις έδρες των 63 Πρωτοδικείων (56 Ειρηνοδικεία των κεντρικών εδρών και 7 Ειρηνοδικεία των παράλληλων εδρών). Τα κτίριά τους θα χρησιμοποιούνται ως χώροι του Πρωτοδικείου.
- Από τα εναπομείναντα 91 Ειρηνοδικεία, τα 48 αναβαθμίζονται σε περιφερειακές έδρες Πρωτοδικείου και τα υπόλοιπα 43 καταργούνται τελείως (κλείνουν και σαν κτίρια).
- Θα επέλθει διπλασιασμός των Δικαστών Πρώτου Βαθμού (περίπου 2.000 Δικαστές α’ βαθμού),
- Ταχύτερη διεκπεραίωση υποθέσεων
- Ισοκατανομή της ύλης
Αποτελέσματα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Δικαιοσύνης:
- Ισοκατανομή της ύλης του Πρώτου Βαθμού: θα σταματήσει το φαινόμενο όπου το 50% των δικαστών αναλαμβάνει το 80% της ύλης.
- Ρυθμίζεται η ανακολουθία των δύο δικαιοδοσιών στον Πρώτο Βαθμό
- Δημιουργία παραγωγικών και αποτελεσματικών Δικαστηρίων, με αριθμό υπηρετούντων δικαστών μεγαλύτερο από 15.
- Πιο προσιτή δικαιοσύνη στον πολίτη, με λιγότερο κόστος γι’ αυτόν.
- Σημαντική μείωση του χρόνου της έκδοσης αποφάσεων στον Α’ Βαθμό
- Εξοικονόμηση πόρων (σε συνδυασμό με τη χωροταξία).
- Βελτίωση αναλογίας δικαστικών υπαλλήλων προς δικαστή α΄ βαθμού.
- Η παραγωγικότητα των (πρώην) Ειρηνοδικών και Πρωτοδικών -πλέον Δικαστών πρώτου βαθμού- θα αυξηθεί μέχρι 17%.
- Το ποσοστό εκκαθάρισης των Πρωτοδικείων (ο λόγος των διεκπεραιωθεισών προς τις εισερχόμενες υποθέσεις κάθε δικαστή πρώτου βαθμού) αναμένεται να αυξηθεί μέχρι 24%.
- Η συνδυαστική εφαρμογή του Δικαστικού Χάρτη και του προσφάτως ψηφισθέντος Ν. 5095/2024 για την ενίσχυση της δικηγορικής ύλης, αναμένεται να μειώσει τον χρόνο έκδοσης τελεσίδικης απόφασης, από τις 1482 ημέρες, στις 900.
