Νίκος Κοκκινόπουλος
Το κόστος εξαγοράς πλασματικών ετών για συνταξιοδότηση πριν από τα γενικά όρια ηλικίας, διαφέρει ανάλογα με το είδος της σύμβασης του εργαζόμενου, αλλά και με τον χρόνο υποβολής της αίτησης.
Σύμφωνα με το Ενιαίο Δύκτιο Συνταξιούχων, για μισθωτούς, το κόστος υπολογίζεται 20% επί του μισθού που λάμβαναν κατά το μήνα υποβολής της αίτησης. Εάν όμως δεν υπάρχει σταθερή απασχόληση, τότε το κόστος υπολογίζεται σε σχέση με το μισθό που λάμβαναν το τελευταίο 12άμηνο από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για εξαγορά χρόνου ασφάλισης. Εάν πρόκειται για ασφαλισμένους που είναι άνεργοι ή που εργάζονται με όρους μερικής απασχόλησης, τότε το κόστος εξαγοράς προκύπτει ως το 20% του εκάστοτε κατώτατου μισθού (σήμερα 830 ευρώ μικτά).
Στην περίπτωση που πρόκειται για ασφαλισμένους που εργάζονται στο Δημόσιο Τομέα, τότε το ποσό της εξαγοράς είναι 20% επί του μισθού τους, για όσες αιτήσεις υποβάλλονται από την 1η Ιανουαρίου 2020 και μετά. Εάν όμως επιθυμούν ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες να εξαγοράσουν πλασματικά έτη ασφάλισης, τότε ο κάθε μήνας που πρόκειται να αναγνωριστεί κοστίζει όσο η μηνιαία εισφορά για τον κλάδο σύνταξης, με βάση τις ασφαλιστικές κατηγορίες που ισχύουν ανά χρονική περίοδο.
Υπενθυμίζεται ότι οι λεγόμενοι «παλαιοί» ασφαλισμένοι (έναρξη εργασιακού βίου πριν από το 1993), μπορούν να βγουν στη σύνταξη πριν από τα 67 ή τα 62 έτη, με την χρήση πλασματικών ετών. Ειδικά γι’ αυτές τις περιπτώσεις, είναι κρίσιμο να συμπληρώνονται τα έτη ασφάλισης έως το 2012. Έτσι μπορούν οι ασφαλισμένοι, υπό προϋποθέσεις, να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα γενικά όρια ηλικίας.
Οι «νέοι» ασφαλισμένοι (έναρξη εργασιακού βίου μετά το 1993), αξιοποιώντας τα πλασματικά έτη, συμπληρώνουν τα απαραίτητα 40 χρόνια ασφάλισης για να συνταξιοδοτηθούν και κερδίζουν υψηλότερη σύνταξη.
Πλασματικά έτη ανά Ταμείο
Για μισθωτούς ασφαλισμένους του πρώην ΙΚΑ και ειδικών Ταμείων (ΔΕΚΟ – Τραπεζών) αναγνωρίζονται μέχρι τέσσερα έτη για να συμπληρωθεί ο χρόνος που απαιτείται το 2011, μέχρι πέντε έτη για το 2012 και μέχρι επτά έτη από το 2013 και μετά. Οι κατηγορίες πλασματικών ετών προέρχονται από στρατιωτική θητεία, ανεργία, σπουδές, χρόνος ανατροφής παιδιών, κενά ασφάλισης και ασθένεια. Ως το 2010 αναγνωρίζονται 400 ημέρες από ανεργία και ασθένεια (200+200 μέρες από κάθε αιτία), συν η στρατιωτική θητεία. Όταν συμπληρώνεται ο χρόνος ασφάλισης ως το 2012 που είναι για παράδειγμα οι 5.500 ημέρες ασφάλισης για τις μητέρες με ανήλικο και ασφάλιση ΙΚΑ, ή 25ετία για τις μητέρες σε ταμεία ΔΕΚΟ, ή 35ετία για το ΙΚΑ, τότε οι ασφαλισμένοι κατοχυρώνουν ευνοϊκότερες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και βγαίνουν στη σύνταξη ακόμη και πριν τα 62 έτη. Για τις μητέρες ΙΚΑ δεν επιτρέπεται η εξαγορά χρόνου λόγω τέκνων αν πρόκειται να βγουν με διατάξεις ανήλικου.
Στους ασφαλισμένους του Δημοσίου η 25ετία ως το 2012 αποτελεί και το κριτήριο της θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και του ορίου ηλικίας που θα έχουν για να συνταξιοδοτηθούν. Για θεμελίωση συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων έως 31/12/2010 αναγνωρίζονται τόσα πλασματικά έτη όσα χρειάζονται μέχρι να συμπληρωθεί η 25ετία. Για θεμελίωση από 1/1/2011 οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται ισχύουν τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος (25ετια) όσο και για την συμπλήρωση του συνολικού χρόνου ασφάλισης (36, 37, ή 40 έτη). Ο συνολικός αριθμός ετών, που μπορεί να αναγνωρίσει ένας ασφαλισμένος, στο Δημόσιο για 25ετία το 2011 είναι τέσσερα έτη, για το 2012 είναι πέντε έτη και από το 2013 και μετά μπορούν να αναγνωρίζουν ως επτά έτη. Επιπλέον έχουν ως πέντε έτη λόγω τέκνων. Επομένως ο συνολικός πλασματικός χρόνος που μπορεί να εξαγοραστεί στο Δημόσιο από υπαλλήλους με 1-3 τέκνα είναι 5-9 έτη για το 2011, 6 -10 έτη για το 2012 και 8- 12 έτη από το 2013 και μετά.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες (άνδρες – γυναίκες ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ) και οι άνδρες ασφαλισμένοι ως αυτοαπασχολούμενοι στο ΕΤΑΑ έχουν τη δυνατότητα μέσω εξαγορών, να κλειδώσουν την 35ετία ως το 2012 και να συνταξιοδοτηθούν στα 62 έτη, χωρίς να έχουν κατ’ ανάγκη 40 χρόνια ασφάλισης. Αν δεν έχουν 35ετια ως το 2012 ή αν δεν συμπληρώνουν 40ετία, βγαίνουν στη σύνταξη στα 67 έτη.
Για την 35ετία αναγνωρίζονται τέσσερα και πέντε έτη αντίστοιχα για να συμπληρωθεί στα έτη 2011 και 2012 η 35αετία και ως επτά έτη από το 2013 και μετά για να συμπληρωθεί όμως η 40ετία. Επίσης αναγνωρίζουν ως πέντε έτη από τον χρόνο άσκησης δραστηριότητας πριν γραφτούν στα ταμεία τους για να συμπληρωθεί η 35ετία ως το 2010, ενώ μετά το 2011 ο χρόνος αυτός συνυπολογίζεται στα άλλα πλασματικά έτη.
