Περικοπή επιδομάτων κατά την περιέλευση της οικείας Σ.Σ.Ε. σε μετενέργεια
Πέτρος Ραπανάκης Σύμβουλος επ/σεων σε θέματα εργατικής νομοθεσίας & ανθρ. δυναμικού
Μετά από τη λήξη του τριμήνου και τη μη υπογραφή νέας, η Σ.Σ.Ε. – Δ.Α. εισέρχεται στο στάδιο της μετενέργειας. Κατ΄ αυτό, παρέχεται στον εργοδότη το δικαίωμα μονομερούς (χωρίς τη συγκατάθεση του μισθωού) μειώσεως των αποδοχών, κατά τα ποσά των επιδομάτων που δεν μετενεργούν. Αυτό, βεβαίως, αφορά μόνο τους εργαζόμενους που αμείβονται βάσει των νομίμων (Σ.Σ.Ε. – Δ.Α.).
Διατηρούνται μόνο ο βασικός μισθός της συγκεκριμένης Σ.Σ.Ε. – Δ.Α., καθώς και τα επιδόματα «ωρίμανσης» (δηλαδή τριετίες, πολυετίες, κ.λπ.), σπουδών, τέκνων και επικινδύνου εργασίας (εφ΄ όσον προβλέπει τέτοια επιδόματα η συγκεκριμένη Σ.Σ.Ε. – Δ.Α.).
Το στάδιο της μετενέργειας είναι απεριόριστο. Διαρκεί μέχρι συνάψεως νέας Σ.Σ.Ε. του ιδίου πεδίου εφαρμογής, δεσμευτικής για τον εργοδότη και τον μισθωτό ή μέχρι καταρτίσεως ατομικής συμβάσεως με διάφορο περιεχόμενο.
Το στάδιο περιέλευσης μιας συλλογικής σύμβασης σε μετενέργεια είναι αορίστου χρόνου και διαρκεί μέχρι να συναφθεί νέα συλλογική ρύθμιση (Σ.Σ.Ε. ή Δ.Α.) κανονιστικής ισχύος, που να ρυθμίζει τους όρους αμοιβής και εργασίας του ιδίου πεδίου εφαρμογής, η οποία να είναι δεσμευτική τόσο για τον εργοδότη, όσο και για τον εργαζόμενο. Διευκρινίζεται ότι, μια συλλογική σύμβαση που έχει λήξει και δεν είναι σε ισχύ παύει να μετενεργεί από τη στιγμή που καταρτίζεται νέα ατομική σύμβαση εργασίας ή τροποποιούνται οι όροι ατομικής σύμβασης εργασίας.
Η μετενέργεια λήγει με την σύναψη νέας συλλογικής σύμβασης εργασίας (Σ.Σ.Ε.) ή την έκδοση Διαιτητικής Απόφασης της αυτής εκτάσεως εφαρμογής.
Η μετενέργεια των Σ.Σ.Ε. ισχύει πρωτίστως για τις κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές και επιχειρησιακές Σ.Σ.Ε. ως προς τους εργοδότες και εργαζόμενους που είναι μέλη των συμβαλλομένων αντίστοιχων συνδικαλιστικών οργανώσεων, ενώ ως προς τους εργοδότες και εργαζόμενους που δεν είναι μέλη αυτών (ισχύει), εάν αυτές είχαν κηρυχθεί γενικά υποχρεωτικές, όπως συνάγεται από την ρητή επιφύλαξη που διατυπώνεται στην παρ. 4 του άρθρου 9 του Ν.1876/1990 (`Αρειος Πάγος 1150/2023, 43/2017).
Κατά τη διάρκεια της μετενέργειας, ακολουθούσης μετά από την παράταση της Σ.Σ.Ε. επί τρίμηνο, ο εργοδότης οφείλει μόνον τον βασικό μισθό και τα τέσσερα (4) επιδόματα (ωριμάνσεως, δηλ. αρχαιότητος στην υπηρεσία, τέκνων, πτυχίου και επικινδύνου εργασίας), τα οποία προέβλεπε η λήξασα ή καταγγελθείσα Σ.Σ.Ε.. Δεν οφείλει, εν προκειμένω, ο εργοδότης να συνεχίσει την καταβολή άλλων προβλεπόμενων επιδομάτων και μισθολογικών παροχών (πρόσθετοι μισθοί, bonus ή πριμ, διορθωτικά επιδόματα, επιδόματα εξομάλυνσης, παρουσίας, κ.λπ.). Οι λοιπές μισθολογικές παροχές της Σ.Σ.Ε. δεν μετενεργούν, με συνέπεια να έχει ο εργοδότης την ευχέρεια να τις περικόπτει μονομερώς. Πρόκειται για εκ του νόμου εξάλειψη όρων Σ.Σ.Ε. και δεν στοιχειοθετείται παράνομη βλαπτική μεταβολή. Η ρύθμιση για την μετενέργεια είναι αμφιμερώς αναγκαστικού δικαίου. Για την διατήρηση ή την ρύθμιση εκ νέου των όρων που εξαλείφονται απαιτείται νέα Σ.Σ.Ε.. Η περιορισμένη μετενέργεια αφορά όρους Σ.Σ.Ε. και όχι και ατομικούς συμβατικούς όρους (Αρείου Πάγου 1041/2020).
Ειδικότερα, σύμφωνα με την διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 2 της Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου (Π.Υ.Σ.) με αριθμό 6/28-02-2012, οι κανονιστικοί όροι Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας που θα λήξει ή θα καταγγελθεί μετά την 14/02/2012 εξακολουθούν να ισχύουν επί ένα τρίμηνο από τη λήξη ή την καταγγελία τους. Κανονιστικοί όροι Συλλογικής Σύμβασης, που έχει ήδη λήξει ή καταγγελθεί, ισχύουν για ένα τρίμηνο από την ισχύ του Ν.4046/2012 (14/02/2012), δηλαδή ως 14/05/2012. Με την πάροδο του τριμήνου και εφόσον εν τω μεταξύ δεν έχει συναφθεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας εξακολουθούν να ισχύουν από τους κανονιστικούς αυτούς όρους αποκλειστικώς οι όροι εκείνοι που αφορούν
α) τον βασικό μισθό ή το βασικό ημερομίσθιο και
β) τα επιδόματα ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικινδύνου εργασίας, εφόσον τα επιδόματα αυτά προβλέπονταν στις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας που έληξαν ή καταγγέλθηκαν, ενώ παύει αμέσως να ισχύει κάθε άλλο προβλεπόμενο σε αυτές επίδομα. Η προσαρμογή των συμβάσεων στις διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου γίνεται χωρίς να απαιτείται προηγούμενη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων (Α.Π. 773/2017, Τ.Ν.Π. ΝΟΜΟΣ). Συνεπώς, σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό καθεστώς, όπως προεκτέθηκε, καθιερώνεται πλέον μερική μετενέργεια, που αφορά αποκλειστικά τους ανωτέρω περιοριστικά αναφερόμενους κανονιστικούς όρους, ενώ μετά τη πάροδο του τριμήνου από τη λήξη ή καταγγελία μιας Σ.Σ.Ε. παύει αμέσως να ισχύει κάθε άλλος όρος μισθολογικός ή θεσμικός (Ζερδελής, Συλλογικό Εργατικό Δίκαιο, 2016, σελ. 200-202) και ο εργοδότης έχει την ευχέρεια να καταργεί μονομερώς τους όρους που, πλην των ανωτέρω ρητώς αναφερόμενων, δεν μετενεργούν (Ζερδελής ό.π.) (Μονομελές Πρωτοδικείο Σπάρτης 346/2017).
Η Π.Υ.Σ. 6/12 καταλαμβάνει και όλες τις λήξασες ή καταγγελθείσες προ της ισχύος της Σ.Σ.Ε.-Δ.Α. και ισχύει για όλες τις Σ.Σ.Ε. – Δ.Α. που είχαν λήξει ή καταγγελθεί πριν από την ισχύ του Ν. 4046/2012, ανεξαρτήτως αν είχε λήξει η εξάμηνη (ήδη ισχύουσα τρίμηνη) παράταση ισχύος τους και είχαν εισέλθει στην μετενέργεια ή αν διένυαν το εξάμηνο (ήδη ισχύον τρίμηνο) της παρατάσεως (`Αρειος Πάγος 1522/2018, 876/2018).
Επισημαίνεται ότι, με την έκδοση της Π.Υ.Σ. 6/28-02-2012 και σε αντίθεση προς τα μέχρι τότε ισχύοντα κατά τις καταργούμενες διατάξεις του άρθρου 9 του Ν. 1876/1990 , η παράταση της ισχύος κανονιστικών όρων μετά τη λήξη της χρονικής διάρκειας ή την καταγγελία της Σ.Σ.Ε. στην οποία περιέχονται περιορίσθηκε ως προς τη διάρκεια και το περιεχόμενο. Ειδικότερα, προκειμένου για Σ.Σ.Ε. που είχαν λήξει ή καταγγελθεί πριν από την ισχύ του εξουσιοδοτικού (ως προς την έκδοση της Π.Υ.Σ.) Ν. 4046/2012, η οποία άρχισε την 14/2/2012, ορίσθηκε ότι η παράταση ισχύος των όρων της λήξασας συλλογικής ρύθμισης ισχύει (γενικώς) μόνο για ένα τρίμηνο και ότι μετά την πάροδο του τριμήνου αυτού περιορίζεται (ειδικώς) μόνο στους κανονιστικούς όρους που αναφέρονται στον βασικό μισθό (ή ημερομίσθιο) και σε τέσσερα (μόνο) επιδόματα, τα οποία κατονομάζονται περιοριστικά και προσδιορίζονται ως ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικινδύνου εργασίας. Οπότε, κατά ρητή πρόβλεψη του τέταρτου εδάφιου της παρ.4 του άρθρου 2 της Π.Υ.Σ. 6/2012, οι ατομικές συμβάσεις εργασίας «προσαρμόζονται» για το μέλλον στις διατάξεις του τρίτου εδαφίου της ίδιας παραγράφου, ήτοι περιλαμβάνουν μόνο τους ως άνω κανονιστικούς όρους που συνεχίζουν να «μετενεργούν» και όχι τους υπόλοιπους. Και, μάλιστα, η προσαρμογή αυτή είναι επιτρεπτό να επέλθει μονομερώς με πρωτοβουλία του εργοδότη, χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη σύμφωνη γνώμη των εργαζόμενων (`Αρειος Πάγος 1150/2023).
Στην περίπτωση που προσληφθεί εργαζόμενος και καθορισθούν οι όροι αμοιβής και εργασίας από συλλογική σύμβαση εργασίας (κλαδική, ομοιοεπαγγελματική ή επιχειρησιακή) κανονιστικής ισχύος και συμπεριληφθεί στην ατομική σύμβαση εργασίας, ως προϊόν συμφωνίας εργοδότη και εργαζόμενου, όρος για μελλοντική δυνατότητα επαναφοράς των αποδοχών του εν λόγω εργαζόμενου, στον κατώτατο μισθό ή ημερομίσθιο του άρθρου 103 του Ν.4172/2013, όταν η συλλογική σύμβαση θα έχει περιέλθει σε μετενέργεια και θα έχει απολέσει την κανονιστικότητα της και με την προϋπόθεση ότι δεν θα έχει υπογραφεί μέχρι τότε νέα Σ.Σ.Ε., είναι δυνατόν κατά την άποψη του γράφοντος να τεθεί θέμα καταχρηστικότητας του εν λόγω όρου, με το αιτιολογικό ότι δεν παρέχεται ασφάλεια δικαίου στον εργαζόμενο, ο οποίος καλείται εκ των προτέρων να συμφωνήσει και να δεσμευθεί για την εφαρμογή ενός όρου εργασίας που οι επιπτώσεις του δεν θα είναι άμεσες, αλλά θα επέλθουν μετά από ένα και πλέον έτος χωρίς να είναι σε θέση από τώρα να γνωρίζει τις μελλοντικές συνθήκες της αγοράς και τις προσωπικές του ανάγκες, όπως αυτές θα έχουν διαμορφωθεί στον μελλοντικό αυτό χρόνο. Βέβαια, σε κάθε περίπτωση αρμόδια εν προκειμένω να κρίνουν σχετικά είναι τα δικαστήρια.
Καθορισμός των όρων αμοιβής των ήδη απασχολούμενων με έγγραφη συμφωνία με βάση τα ελάχιστα όρια αποδοχών κατά το στάδιο της μετενέργειας
Οι όροι αμοιβής και εργασίας ενός μισθωτού που καθορίζονται από συλλογική σύμβαση εργασίας που έχει περιέλθει σε μετενέργεια, εξακολουθούν μεν να ισχύουν ως όροι των ατομικών τους συμβάσεων εργασίας, έχοντας, όμως, απολέσει την κανονιστική τους ισχύ.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι έγκυρη η συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου περί μειώσεως των συμπεφωνημένων ανωτέρων των νομίμων αποδοχών του εργαζόμενου, εφόσον η εν λόγω μείωση δεν θίγει τα προβλεπόμενα από διατάξεις νόμων, συλλογικών συμβάσεων εργασίας, αποφάσεως διαιτησίας, κ.λπ. ελάχιστα όρια αποδοχών (Έγγραφο Υπουργείου Εργασίας 1054/1993). Πιο συγκεκριμένα, οι ατομικές συμβάσεις εργασίας και συλλογικές συμβάσεις εργασίας κάθε είδους δεν επιτρέπεται να ορίζουν μηνιαίες τακτικές αποδοχές ή ημερομίσθιο πλήρους απασχόλησης κατώτερο από το νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο (περίπτωση ζ΄ της υποπαραγράφου ΙΑ11 της παραγράφου 3 του Ν.4093/2012).
Εξάλλου, οι εργαζόμενοι μιας επιχείρησης που οι όροι αμοιβής και εργασίας τους καθορίζονταν μέχρι πρότινος από συλλογική σύμβαση που έχει περιέλθει σε μετενέργεια, εξακολουθούν μεν να ισχύουν ως όροι των ατομικών τους συμβάσεων εργασίας, έχοντας, όμως, απολέσει την κανονιστική τους ισχύ, γεγονός που σημαίνει ότι αν δεχθούν οι μισθωτοί να υπογράψουν τροποποιητική ατομική σύμβαση εργασίας ως προϊόν συμφωνίας με τον εργοδότη τους, σε αυτήν την περίπτωση οι όροι αμοιβής (οι μισθολογικοί όροι) των εργαζομένων αυτών είναι δυνατόν με σύννομο τρόπο να καθορίζονται από ατομικές συμβάσεις εργασίας που δεν επιτρέπεται να ορίζουν μηνιαίες τακτικές αποδοχές ή ημερομίσθιο πλήρους απασχόλησης, κατώτερες από το νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο του άρθρου 103 του Ν.4172/2013. Συμπερασματικά, αν οι ανωτέρω εργαζόμενοι υπογράψουν τροποποιητική ατομική σύμβαση εργασίας, βάσει της οποίας συμφωνούν να αμείβονται με βάση το νόμιμο νομοθετημένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο, θα δικαιούνται από 1/4/2023 τον νόμιμο νομοθετημένο κατώτατο μισθό ύψους 780,00 ευρώ και το επίδομα προϋπηρεσίας, βάσει του κατώτατου αυτού μισθού. Πέραν αυτών, δεν θα δικαιούνται κανένα άλλο επίδομα.
Και αυτό, γιατί «Πέραν της μηνιαίας τακτικής προσαύξησης λόγω προϋπηρεσίας καμία άλλη προσαύξηση δεν περιλαμβάνεται στο νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο» (περίπτωση ε΄ της υποπαραγράφου ΙΑ.11 της παραγράφου 3 του Ν. 4093/2012).
Επισημαίνεται ότι, ο κατά τα άνω κατώτατος μισθός των υπαλλήλων χωρίς ηλικιακή διάκριση προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 9 ετών και άνω και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών χωρίς ηλικιακή διάκριση προσαυξάνεται με ποσοστό 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 18 ετών και άνω ( παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν.1876/1990 , περιπτώσεις γ΄ και δ΄ της υποπαραγράφου ΙΑ11 της παραγράφου 3 του Ν. 4093/2012, Εγκύκλιος Υπουργείου Εργασίας 7613/395/18-2-2019).
Ειδικότερα, οι προσαυξήσεις προϋπηρεσίας των αμειβόμενων βάσει του κατώτατου νομοθετημένου μισθού ή ημερομισθίου, κατά τα ανωτέρω οριζόμενα, καταβάλλονται σε εργαζόμενο με προϋπηρεσία σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα, για μεν τους εργατοτεχνίτες μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους, για δε τους υπαλλήλους μετά τη συμπλήρωση του 19ου έτους της ηλικίας τους και ισχύουν για την συμπληρωθείσα υπηρεσία την 14/2/2012.
Από 14/2/2012 και μέχρι το ποσοστό της ανεργίας να διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10% αναστέλλεται η ισχύς διατάξεων νόμων, κανονιστικών πράξεων, Σ.Σ.Ε. ή Δ.Α., οι οποίες προβλέπουν αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων, περιλαμβανομένων και εκείνων περί υπηρεσιακών ωριμάνσεων, με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας, όπως ενδεικτικά το επίδομα πολυετίας, το επίδομα χρόνου εργασίας και το επίδομα τριετίας (άρθρο 4 της Π.Υ.Σ. 6/2012).
Διευκρινίζεται ότι, με το άρθρο 33 του Ν.5053/2023 η προϋπηρεσία του εργαζόμενου που είχε σταματήσει να εξελίσσεται μέχρι τις 14/2/2012, από 1/1/2024 θα εξελίσσεται από το χρονικό διάστημα που είχε σταματήσει.
Για κάθε εργαζόμενο θα λαμβάνεται υπόψη αθροιστικά προϋπηρεσία διανυθείσα μέχρι τις 14/2/2012, καθώς και από 1/1/2024 και εφεξής.
Η εν λόγω διάταξη αφορά όχι μόνο όσους αμείβονται στα όρια του κατώτατου μισθού, αλλά και όσους αμείβονται με όρους Σ.Σ.Ε. (κλαδικής, ομοιοεπαγγελματικής και επιχειρησιακής), που προβλέπει επιδόματα προϋπηρεσίας.
Καθορισμός όρων αμοιβής και εργασίας μισθωτού που προσλαμβάνεται κατά το διάστημα που η Σ.Σ.Ε. έχει περιέλθει σε μετενέργεια
Όταν κατά το στάδιο πρόσληψης ενός μισθωτού η ειδική συλλογική σύμβαση εργασίας (κλαδική, ομοιοεπαγγελματική ή επιχειρησιακή) έχει λήξει ή καταγγελθεί και έχει παρέλθει ο χρόνος παράτασης ισχύος της (το τρίμηνο), οι όροι αμοιβής του νεοπροσλαμβανόμενου μισθωτού καθορίζονται με ελεύθερη συμφωνία μη δυνάμενοι οι όροι αυτοί να είναι δυσμενέστεροι του νόμιμου νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου του άρθρου 103 του Ν.4172/2013. Ειδικότερα, ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο αφορά τους υπαλλήλους και εργατοτεχνίτες όλης της χώρας, των οποίων η αμοιβή δεν ρυθμίζεται από συλλογική σύμβαση εργασίας (άρθρο 103 τουΝ.4172/2013).
Πιο συγκεκριμένα, βασικοί μισθοί, βασικά ημερομίσθια, κάθε είδους προσαυξήσεις αυτών και γενικά κάθε άλλος μισθολογικός όρος ισχύουν μόνο για τους εργαζόμενους που απασχολούνται από εργοδότες των συμβαλλόμενων εργοδοτικών οργανώσεων και δεν επιτρέπεται να υπολείπονται του νόμιμου νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου. Ο κατά τα άνω κατώτατος μισθός των υπαλλήλων χωρίς ηλικιακή διάκριση προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 9 ετών και άνω και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών χωρίς ηλικιακή διάκριση προσαυξάνεται με ποσοστό 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 18 ετών και άνω (παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν.1876/1990, περιπτώσεις γ΄ και δ΄ της υποπαραγράφου ΙΑ11 της παραγράφου 3 του Ν. 4093/2012, Εγκύκλιος Υπουργείου Εργασίας 7613/395/18-2-2019). Επισημαίνεται ότι, οι προσαυξήσεις προϋπηρεσίας των αμειβομένων βάσει του κατώτατου νομοθετημένου μισθού ή ημερομισθίου καταβάλλονται σε εργαζόμενο με προϋπηρεσία σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα, για μεν τους εργατοτεχνίτες μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους, για δε τους υπαλλήλους μετά τη συμπλήρωση του 19ου έτους της ηλικίας τους (παρ. δ΄ της υποπαραγράφου ΙΑ.11. του άρθρου 1 του Ν. 4093/12-11-2012) και για κάθε εργαζόμενο θα λαμβάνεται υπόψη αθροιστικά προϋπηρεσία διανυθείσα μέχρι τις 14/2/2012, καθώς και από 1/1/2024 και εφεξής (άρθρο 33 του Ν.5053/2023).
Τέλος, οι όροι εργασίας (οι θεσμικοί μη μισθολογικοί όροι) του νεοπροσλαμβανόμενου μισθωτού καθορίζονται από τις ρυθμίσεις της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.).
Συμφωνία περί καθορισμού αμοιβής προβλεπόμενης από ισχύουσα επί μη αμφιμερούς δέσμευσης ή μέλλουσα να ισχύσει Σ.Σ.Ε.
Με την ατομική σύμβαση είναι δυνατόν να συμφωνηθεί έγκυρος μισθός, με παραπομπή σε μη δεσμευτικές Σ.Σ.Ε. ή Δ.Α.. Επί αγωγής για την καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών, είναι αρκετή για το ορισμένο αυτής μόνο η επίκληση ότι οι αποδοχές έχουν συμφωνηθεί δια παραπομπής σε μη δεσμευτική Σ.Σ.Ε. ή Δ.Α..
Είναι έγκυρη η μεταξύ εργοδότη και μισθωτού ρητή ή σιωπηρή συμφωνία περί αμοιβής προβλεπομένης από ισχύουσα ή μέλλουσα να ισχύσει Σ.Σ.Ε., παρά το ότι ο εργοδότης και ο μισθωτός δεν είναι μέλη των Οργανώσεων που καταρτίζουν την υπό εξέταση Σ.Σ.Ε..
Η ατομική σύμβαση περί αμοιβής με τις αποδοχές κλαδικής ή ομοιοεπαγγελματικής συλλογικής σύμβασης ρύθμισης (Σ.Σ.Ε. ή Δ.Α.) εξακολουθεί να ισχύει και μετά τη τυχόν σύναψη της επιχειρησιακής Σ.Σ.Ε. και η μείωση αποδοχών (όπως αυτές ορίζονταν βάσει κλαδικής ή ομοιοεπαγγελματικής Σ.Σ.Ε.) συνιστά στην περίπτωση αυτή βλαπτική μεταβολή των όρων της σχέσης εργασίας. Στην περίπτωση που οι ατομικές συμβάσεις εργασίας των εργαζόμενων παραπέμπουν ως προς τις αποδοχές τους στους κανονιστικούς όρους της εκάστοτε ισχύουσας κλαδικής ή ομοιοεπαγγελματικής Σ.Σ.Ε., οι όροι αυτής καθίστανται περιεχόμενο της ατομικής σύμβασης και εφόσον είναι ευνοϊκότεροι για το μισθωτό δεν μπορούν να μεταβληθούν με μεταγενέστερη Σ.Σ.Ε., που περιέχει όρους δυσμενέστερους από τους όρους της προηγούμενης, με συνέπεια αυτές να μην θεωρούνται καταργημένες από τη νεότερη επιχειρησιακή σύμβαση, της οποίας οι κανονιστικοί όροι περιέχουν μειώσεις αποδοχών.
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το ομότιτλο άρθρο του κ. Πέτρου Ραπανάκη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Φεβρουαρίου 2024 του περιοδικού Epsilon7. Στο πλήρες άρθρο, μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά και στη διατήρηση του επιδόματος ωρίμανσης (χρόνου προϋπηρεσίας), του επιδόματος επικίνδυνης εργασίας και του επιδόματος σπουδών σύμφωνα με την Π.Υ.Σ. 6/2012, σε Σ.Σ.Ε. που είναι σε μετενέργεια, στον νόμιμο μισθό ως βάση υπολογισμού προσαυξήσεων Κυριακών και νυχτερινών με την περιέλευση Σ.Σ.Ε. σε μετενέργεια, καθώς και στη μείωση των αποδοχών του μισθωτού και πότε υφίσταται βλαπτική μεταβολή.
